Sosna kanaryjska

Sosna kanaryjska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	sosna kanaryjska
	Nazwa systematyczna
	Pinus canariensis C. Smith; 1828
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sosna kanaryjska (Pinus canariensis C. Smith) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych. Sosna kanaryjska występuje na zachodnich Wyspach Kanaryjskich – Gran Canaria, Teneryfa, La Palma, Hierro i Gomera, została naturalizowana w Afryce i Australii. Jest to najwyższe drzewo Wysp Kanaryjskich.

Morfologia

Pokrój: Drzewo iglaste, wiecznie zielone. Korona otwarta z uniesionymi gałęziami, u młodych drzew stożkowata, z czasem staje się szersza i nieregularna.
Pień: Osiąga wysokość 30–45(60) m. Pień o średnicy 1,5 m, wyjątkowo 2,5 m. Kora czerwonobrązowa, gruba i spękana.
Liście: Igły zebrane w pęczki po 3, długości 15–28 cm, grubości ok. 1 mm. Młode są niebieskawe, potem jasnozielone lub żółto-zielone, zwisające. Liście młodociane są długości 3–6 cm, osadzone na giętkich pędach.
Szyszki: Symetryczne, twarde i ciężkie, owalno-stożkowate, długości 8–23 cm. Po otwarciu łuski nasienne silnie odgięte ku nasadzie szyszki. Nasiona czarnobrązowe i połyskujące z wierzchu, szare i matowe od spodu. Skrzydełko mocno przytwierdzone do nasiona, osiąga rozmiary 15-25 na 10 mm^[5].

Kora (La Palma)
Liście
Otwarta szyszka

Gatunki podobne: Najbliżej spokrewniona z P. roxburghii z Himalajów i sosną kalabryjską (P. brutia).

Biologia i ekologia

Igły pozostają na drzewie od 1,5 do 3 lat. Igły młodociane rosną 3–6 lat. Szyszki otwierają się w kwietniu, po dwóch latach od zapylenia^[5].

Występuje na wysokości 400–2200 m n.p.m., głównie na 600–2000 m. Jest to gatunek sub-tropikalny, znosi ujemne temperatury do -6, −10 °C, nie przetrwa silnych mrozów. Dobrze toleruje susze.

Systematyka

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[6]:

podrodzaj Pinus
- sekcja Pinus
  - podsekcja Pinaster
    - gatunek P. canariensis

Zagrożenia i ochrona

Roślina umieszczona w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w grupie gatunków niższego ryzyka (kategoria zagrożenia: LC) w 2003^[4] a następnie w 2013^[7] roku.

W wyniku nadmiernego wycinania w połączeniu z niszczącymi pożarami lasów naturalny zasięg sosny kanaryjskiej został znacznie ograniczony i duże lasy pozostały tylko na wyspach Teneryfa i La Palma^[4]. Prowadzone od lat 50. XX wieku nasadzenia, naturalna odnowa drzew, zaprzestanie wycinki oraz lepsza gospodarka leśna pozwoliły łącznie w dużym stopniu odbudować populacje. Drzewa osiągają wiek produkcyjny i trend liczebności populacji jest wzrostowy. Utrzymuje się potencjalne zagrożenie ze strony pożarów, rosnące przy wzmagającym się ruchu turystycznym. Również rozwijająca się infrastruktura, szczególnie na Teneryfie, sięga pasa lasów sosnowych, zabierając siedliska^[7].

Zastosowanie

Chętnie sadzona jako drzewo ozdobne w parkach i ogrodach w rejonach o suchym i ciepłym klimacie.

Sosna kanaryjska ma drewno wysokiej jakości, cenione za wytrzymałość i twardość.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b ^c P.P. Thomas P.P., Pinus canariensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-02-23] (ang.).
↑ ^a ^b Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus canariensis, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-26] (ang.).
↑ Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b P.P. Thomas P.P., Pinus canariensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-08-03] (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[iucn-4] P.P. Thomas P.P., Pinus canariensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-02-23] (ang.).

[Gymn2-5] Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus canariensis, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-26] (ang.).

[Gymn-6] Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-26] (ang.).

[IUCN2013-7] P.P. Thomas P.P., Pinus canariensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-08-03] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]