Siarczan żelaza(II)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bezwodny FeSO4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
FeSO4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
151,91 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
białe, bezwonne kryształy[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Inne kationy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Siarczan żelaza(II) (nazwa Stocka: siarczan(VI) żelaza(II), FeSO
4) – nieorganiczny związek chemiczny, sól żelaza i kwasu siarkowego.
Siarczan żelaza(II) otrzymuje się zwykle w wyniku bezpośredniego działania rozcieńczonego kwasu siarkowego na metaliczne żelazo.
Bezwodny siarczan żelaza(II) jest białą, krystaliczną substancją, rozkładającą się samorzutnie w kontakcie z powietrzem do wodorotlenku żelaza(III) i siarczanu żelaza(III). Bezwodny siarczan żelaza(II) jest silnie higroskopijny. Uwodniony siarczan żelaza(II) FeSO4·7H2O, zwany dawniej witriolem żelaza/żelaznym[6] albo żelaznym/zielonym koperwasem[7][8], jest jasnozieloną krystaliczną substancją, która topi się w temperaturze 64 °C, w 90 °C przechodzi w monohydrat FeSO4·H2O, który w 327 °C uwalnia wodę i przechodzi do bezwodnego siarczanu żelaza.
Roztwór wodny siarczanu żelaza(II) ma odczyn kwaśny wskutek hydrolizy. Po zobojętnieniu wytrąca się osad wodorotlenku żelaza(II).
Siarczan żelaza(II) jest stosowany przy oznaczaniu gatunków grzybów[9]. Używany jest także w analizie chemicznej oraz do otrzymywania soli Mohra, odpowiada za zabarwienie niektórych rodzajów cementu, oraz jest stosowany jako łatwo wchłanialna forma żelaza w medycynie.
Użycie medyczne
[edytuj | edytuj kod]Siarczan żelaza(II) stosowany jest jako źródło żelaza w celu uzupełnienia jego niedoboru.
Działanie
[edytuj | edytuj kod]Hydrolizujące sole, zawierające jony żelaza Fe2+ wchłaniane są łatwo z przewodu pokarmowego i stają się substratem do produkcji hemoglobiny i mioglobiny.
Wskazania
[edytuj | edytuj kod]- leczenie niedokrwistości z niedoboru żelaza
Przeciwwskazania i działania niepożądane
[edytuj | edytuj kod]Przeciwwskazania:
- nadwrażliwość na lek lub składniki preparatu
- hemochromatoza
- hemosyderoza
- niedokrwistość hemolityczna
- niedokrwistość aplastyczna
- niedokrwistość syderoachrestyczna
- marskość wątroby
- talasemia
- stany zapalne błony śluzowej przewodu pokarmowego
- nie stosować łącznie z poniższymi lekami:
- nie stosować łącznie z poniższymi pokarmami:
- mleko i jego przetwory
- jajka
Działanie niepożądane
Przyjmowanie
[edytuj | edytuj kod]Lek występuje w kroplach, podaje się go więc zmieszany z sokiem lub wodą, ewentualnie z posiłkiem (przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych), aczkolwiek przyjmowanie na czczo zwiększa wchłanianie żelaza (podobnie działa witamina C). Najlepiej pić przez słomkę, aby uniknąć przebarwienia zębów. Lek stosuje się przez 2–3 miesiące, aby uzupełnić tkankowe niedobory żelaza. W trakcie leczenia występuje czarne zabarwienie stolca. Dawkowanie określane jest przez lekarza.
Dostępne preparaty
[edytuj | edytuj kod]- Ferro-Gradumet
- Hemofer prolongatum
- Hemofer F prolongatum (dodatkowo zawiera kwas foliowy)
- Sorbifer Durules
- Tardyferon
- Tardyferon-Fol (dodatkowo zawiera kwas foliowy)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Iron(II) sulfate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 4450 (niem. • ang.).
- ↑ a b c d e Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003, s. 435–437. ISBN 0-07-049-439-8.
- ↑ a b David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ a b Siarczan żelaza(II), [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-07] (ang.).
- ↑ Ferrous sulfate, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine (ang.).
- ↑ Witold Doroszewski (red.): witriol. Słownik języka polskiego PWN, 1958–1969. [dostęp 2013-07-26].
- ↑ Paweł Bert, J.J. Boguski (tłum.), Adolf Dygasiński (tłum.), Początkowa nauka przyrody dla młodzieży, 1893.
- ↑ Witold Doroszewski (red.): koperwas. Słownik języka polskiego PWN, 1958–1969. [dostęp 2013-07-26].
- ↑ Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 19, ISBN 83-85444-65-3.