Skrzynia (mebel)

Skrzynia – mebel służący do przechowywania przedmiotów. Na przestrzeni dziejów występował w wielu odmianach. Podobnym w kształcie i funkcji meblem jest kufer.

Historia

Skrzynia jest meblem od najdawniejszych czasów towarzyszącym człowiekowi. W starożytnym Egipcie czy Grecji przybierała formę architektoniczną z płaskim lub dwuspadowym wiekiem.

W średniowieczu oprócz prostych konstrukcji stojakowych wykształciła się konstrukcja płycinowa, która była zdecydowanie lżejsza i pozwalała na zastosowanie bardziej urozmaiconego zdobnictwa.

W czasach nowożytnych skrzynia dała początek wielu odmianom mebli skrzyniowych, takim jak: bufet, kredens, szafa, komoda.

Apogeum rozwoju skrzynia przeżywała w renesansie. We Włoszech powstawały wówczas przepięknie zdobione snycerką, stiukiem i inkrustacją skrzynie posagowe (cassone) i podnosiste (cassapanca).

W wiekach późniejszych skrzynia została wyparta z salonów przez różne odmiany komody i podobnych mebli. Funkcję skrzyni podróżnej przejęły kufry, sepety, walizki. Do czasów XX wieku skrzynia przetrwała dzięki sztuce ludowej, tam pełniła funkcję skrzyni posagowej, malowanej w charakterystyczne dla danego regionu wzory.

Charakterystyka

Skrzynia należy do mebli skrzyniowych. Występuje w takich odmianach konstrukcyjnych:

stojakowo-deskowa, stojakowo-płycinowa
wieńcowo-deskowa, wieńcowo-płycinowa
oskrzyniowo-deskowa, oskrzyniowo-płycinowa

Materiały użyte do wyrobu skrzyni zależą od aktualnie panującego stylu, dotyczy to również rodzajów połączeń i rozwiązań technologicznych.

Przykładowe rodzaje zdobień:

w starożytności:
- polichromia
- inkrustacja
w średniowieczu:
- okucia metalowe i ćwieki
- ornament fałdowy, wstęgowy, maswerkowy
w renesansie
- medaliony i kartusze
- girlandy i gzymsy w formie wolich oczek i sercowników
- boniowanie, ornament diamentowy

Odmiany skrzyni

Skrzynia z wiekiem płaskim
Skrzynia z wiekiem dwuspadowym
Skrzynia z wiekiem wypukłym
Skrzynia do siedzenia z oparciem

Galeria

Skrzynia renesansowa
Renesansowa włoska skrzynia posagowa
Kufer włoski zdobiony medalionami z kości słoniowej
Szesnastowieczny kufer z systemem zamków
Kufer z otwieranym bokiem umieszczony na podstawie to kabinet
Średniowieczna forma skrzyni zdobiona okuciami i ćwiekami
Włoska skrzynia stipo
Ludowa skrzynia posagowa
Dwudziestowieczny pojemnik na pościel w formie skrzyni
Skrzynia posagowa. Naddnieprze, Ukraina, r. 1930. Ze zbiorów kompleksu historyczno-kulturalnego Zamek Radomyśl

Zobacz też

Bibliografia

Etude des styles du mobilier – A. Aussel – 1990 – ISBN 2-04-016205-4
TimT. Forrest TimT., Wielka księga mebli antycznych, AnnaA. Czajkowska (tłum.), TeresaT. Olechowska (tłum.), Warszawa: Twój Styl, 1997, ISBN 83-7163-033-6, OCLC 749882250 .
Богомолець. О. „Замок-музей Радомисль на Шляху Королів Via Regia”. – Київ, 2013 - ISBN 978-617-7031-15-3