Sprewa
Sprewa, Berlin, okolice Wyspy Muzeów | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| Rzeka | |
| Długość | 403[2][3] km |
| Powierzchnia zlewni |
9793 km² |
| Średni przepływ |
8,72 m³/s przy wodowskazie Sophienwerder/Spandau |
| Źródło | |
| Miejsce | Ebersbach-Spreedorf, Neugersdorf i wzgórze Kottmar (Saksonia) |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | rzeka Haweli |
| Miejsce | |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie Niemiec | |
Sprewa, hist. także Szprewa[4] i Szprowa[5] (niem. Spree, łuż. Sprjewja lub Sprowja) – rzeka we wschodnich Niemczech (kraje związkowe Saksonia, Brandenburgia i Berlin), lewy dopływ Haweli.
Przebieg
[edytuj | edytuj kod]Swoje źródła ma na Pogórzu Łużyckim (ok. 430 m n.p.m.). Przepływa przez Łużyce, w Spreewaldzie dzieli się na szereg odnóg, następnie przepływa przez jeziora Schwielochsee i Müggelsee. Od jeziora Schwielochsee rozpoczyna się odcinek drogi wodnej dostępnej dla jednostek o zanurzeniu do 1,2 metra. W miejscowości Beeskow jaz i śluza. Następnie w okolicy miejscowości Neuhaus i jeziora Wergnersee odchodzi od niej Speisekanal – 2,6 km kanał łączący ją z Kanałem Odra-Sprewa. Natomiast Sprewa kieruje się na północny zachód, poprzez zabytkowy jaz kozłowo-iglicowy i śluzę Neubrück po czym wpływa do Kanału Odra-Sprewa (89 km kanału), poniżej śluzy Kersdorf. Przyjmuje na tym odcinku nazwę Fürstenwalder Spree. Kanał opuszcza na jego 69 kilometrze, kierując się na północny zachód, poprzez jaz, przed dawną śluzą Große Tranke i przyjmuje nazwę Müggelspree. Poprzez jezioro Dämeritzsee wpływa do jeziora Müggelsee (nazywanym też Großer Müggelsee) z którego wypływa już jako Sprewa. Jednak większość wód Sprewy skierowanych jest Kanałem Odra-Sprewa do jeziora Seddinsee, następnie Langer See, które w berlińskiej dzielnicy Köpenick łączy się ze Sprewą. W centrum Berlina, w okolicy śluzy Mühlendammschleuse rozdwaja się i opływa Wyspę Muzeów. Po przejściu przez śluzę Charlottenburg, 6 kilometrów dalej, w dzielnicy Spandau uchodzi do Haweli (29 m n.p.m.). Żeglowna na długości 182 km.
Parametry
[edytuj | edytuj kod]- Długość: 403 km
- Powierzchnia dorzecza: 9793 km²
- Żeglowna na odcinku: 182 km
- Maksymalny przepływ wieloletni: 36 m³/s (u ujścia – Sophienwerder, Berlin)
- Średni przepływ wieloletni: 8,72 m³/s
- Największy zanotowany przepływ: 182 m³/s (1982 r.)
Rzeka jest połączona kanałami z Odrą i z Hawelą.
Miasta nad Sprewą
[edytuj | edytuj kod]- Budziszyn (Bautzen, Budyšin)
- Spremberg (Grodk)
- Chociebuż (Cottbus, Chośebuz)
- Lübbenau/Spreewald (Lubnjow)
- Lubin (Lubin)
- Beeskow
- Fürstenwalde/Spree
- Berlin
Kultura
[edytuj | edytuj kod]Rzeka występuje też w tytule powieści Kraszewskiego Nad Sprewą.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- bitwa nad Sprewą,
- rzeki Europy,
- rzeki w Niemczech,
- Spreeradweg (szlak rowerowy wzdłuż Szprewy).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Infobox na podstawie niemieckojęzycznej Wikipedii
- ↑ Spree River, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2015-10-28] (ang.).
- ↑ Sprewa, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-10-28].
- ↑ Mapa Polski 1:500 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1947 [1]
- ↑ Antoni Rehman: Niżowa Polska opisana pod względem fizyczno-geograficznym. Lwów: Drukarnia Ludowa, 1904, s. 343.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Berlin & Märkische Gewässer, Untere Havel, Spree, Dahme wyd. Nautische Veröffentlichtung Verlagsellschaft mbH, Arnis 2010, ISBN 978-3-926376-10-7