Stanisław Kurżej

Stanisław Kurżej
Станислав Куржей
Data i miejsce urodzenia	31 maja 1924 ; Szaróweczka, obwód chmielnicki
Data i miejsce śmierci	13 czerwca 2014 ; Jekybastuz
Zawód, zajęcie	górnik, inżynier górniczy
	Odznaczenia
	;

Stanisław Pawłowicz Kurżej (ros. Станислав Павлович Куржей, ur. 31 maja 1924 we wsi Szaróweczka w rejonie chmielnickim, zm. 13 czerwca 2014 w Jekybastuzie) – dyrektor generalny radzieckiego Zjednoczenia Produkcyjnego "Jekybastuzugol", Bohater Pracy Socjalistycznej (1980).

Życiorys

Był polskiej narodowości. W 1936 wraz z rodziną i wieloma innymi rodzinami został wysiedlony i wywieziony do północnego Kazachstanu, po czym mieszkał z rodziną we wsi Biełojarskoje. W 1937 jego ojciec został aresztowany podczas operacji polskiej NKWD i ślad po nim zaginął. Po ataku Niemiec na ZSRR zgłosił się ochotniczo do armii, jednak nie został przyjęty i zamiast tego otrzymał skierowanie do pracy w kopalni w Karagandzie, gdzie pracował przez 3 lata. Później na własną prośbę przeszedł kurs operatora koparki, później pracował jako kopacz, następnie uczył się w technikum górniczym w Karagandzie, po ukończeniu którego w 1947 zaczął pełnić funkcje kierownicze w kopalni węgla. W 1957 ukończył wyższe kursy inżynieryjne przy Tomskim Instytucie Politechnicznym i został inżynierem górniczym w truście węglowym "Irtyszugol", pracował w nowo założonym mieście Jekybastuzie. 30 listopada 1970 został dyrektorem zreorganizowanego przedsiębiorstwa węglowego będącego największą kopalną węgla na świecie, a w 1976 dyrektorem generalnym Zjednoczenia Produkcyjnego "Jekybastuzugol" zajmującego pierwsze miejsce wśród przedsiębiorstw Ministerstwa Przemysłu Węglowego ZSRR. Pod jego dyrekcją oddawano tam do użytku coraz większe i wydajniejsze koparki, dzięki czemu kopalnia biła kolejne rekordy wydobycia węgla w ZSRR; do grudnia 1979 wydobycie węgla osiągnęło 50 mln ton rocznie. W czerwcu 1980 wydobyto tam 600-milionową tonę węgla, a we wrześniu 1984 900-milionową tonę. Wydobywany w Jekybastuzie węgiel był najtańszy w wydobyciu w ZSRR (gdy średni koszt wydobycia tony węgla w ZSRR w 1988 wynosił 1,97 rubla, to w kopalni w Jekybastuzie 0,53 rubla). W 1988 przeszedł na emeryturę, później prowadził działalność społeczną jako przewodniczący rady konsultacyjnej przy akimie Jekybastuza. Kilkakrotnie był wybierany deputowanym, w tym w latach 1985-1989 był deputowanym do Rady Najwyższej Kazachskiej SRR. W 1994 otrzymał honorowe obywatelstwo Jekybastuza. W nocy na 13 czerwca 2014 został zamordowany podczas bandyckiego napadu na jego dom.

Odznaczenia i nagrody

Medal Sierp i Młot Bohatera Pracy Socjalistycznej (29 sierpnia 1980)
Order Lenina (dwukrotnie)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy
Order Sztandaru Pracy (NRD)
Order Przyjaźni II klasy (Kazachstan)
Nagroda Państwowa ZSRR (1978)

Bibliografia

Biogram na stronie warheroes.ru (ros.) [dostęp 2019-03-09]