Pozbawienie praw publicznych

Ten artykuł należy dopracować:
przedstawiono sytuację tylko z polskiej i współczesnej perspektywy – artykuł powinien być przekrojowy.
Pomóż go poprawić.

Pozbawienie praw publicznych – jeden ze środków karnych orzekany przez sądy wobec sprawców przestępstw. Pozbawienie praw publicznych może również zostać orzeczone jako kara przez Trybunał Stanu.

Skutkiem orzeczenia tego środka karnego jest (zgodnie z art. 40 k.k.):

utrata czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego,
utrata prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości,
utrata prawa do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego,
utrata posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego,
utrata orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utrata zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.

Czas trwania pozbawienia praw publicznych określany jest przez sąd w granicach od roku do 10 lat (art. 43 § 1 k.k.). Okres, na który orzeczono pozbawienie praw publicznych za dane przestępstwo, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności za to przestępstwo (art. 43 § 2b k.k.).

Sąd może orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania:

na karę pozbawienia wolności, która jest nie krótsza od lat 3 i została orzeczona za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie
za przestępstwa określone w art. 228 § 1 i 3–6, art. 229 § 1 i 3–5, art. 230 § 1, art. 230a § 1, art. 250a § 1 i 2, art. 271 § 3, art. 296a § 1, 2 i 4, art. 305 § 1-4 oraz art. art. 306b k.k.^[1]
za przestępstwa określone w art. 46 ust. 1, 2 i 4, art. 47 i art. 48 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz.U. z 2024 r. poz. 1488)^[2].

Sąd orzeka pozbawienie praw publicznych w razie skazania za przestępstwa określone w art. 130 § 1–5 lub 7–9 k.k.^[3].

Wykonywanie środka karnego

O pozbawieniu praw publicznych zawiadamia się (art. 179 k.k.w.):

odpowiedni organ administracji publicznej właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania lub pobytu skazanego,
Kancelarię Prezydenta, jeżeli skazany ma order, odznaczenie lub tytuł honorowy,
organy i instytucje, w których skazany pełnił funkcje objęte utratą,
właściwe wojskowe centrum rekrutacji.

Przypisy

↑ Art. 40 § 2 k.k. w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 2600, ze zm.).
↑ Art. 49a ustawy o sporcie dodany przez art. 7 ustawy z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2054, ze zm.).
↑ Art. 40 § 3 k.k. dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1834).

Artykuł uwzględnia ograniczony pod względem terytorialnym stan prawny na 26 czerwca 2024. Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.

[1] Art. 40 § 2 k.k. w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 2600, ze zm.).

[2] Art. 49a ustawy o sporcie dodany przez art. 7 ustawy z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2054, ze zm.).

[3] Art. 40 § 3 k.k. dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1834).

[1]

[2]

[3]