Paul Baran (informatyk)
| Data i miejsce urodzenia |
29 kwietnia 1926 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 marca 2011 |
| Przyczyna śmierci |
choroba nowotworowa płuc |
| Miejsce spoczynku |
Palo Alto |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater | |
| Pracodawca | |
| Partnerka |
Evelyn Murphy Baran, PhD |
| Odznaczenia | |
| IEEE Alexander Graham Bell Medal National Medal of Technology National Inventors Hall of Fame | |
Paul Baran (ur. 29 kwietnia 1926 w Grodnie, zm. 26 marca 2011 w Palo Alto) – polsko-amerykański informatyk żydowskiego pochodzenia, twórca idei komutacji pakietów[1], będącej podstawą działania m.in. Internetu.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 29 kwietnia 1926 r. w Grodnie, na terytorium II Rzeczypospolitej[2], w rodzinie żydowskiej[3], której przodkowie pochodzili z Sidry[4]. Jego rodzina w 1928 r. przeprowadziła się do USA, uciekając przed kryzysem ekonomicznym. Początkowo sprowadzili się do Bostonu, a potem do Filadelfii, gdzie jego ojciec miał sklep spożywczy. Baran dzięki stypendium kształcił się jako inżynier elektryk w Drexel University[2] i ukończył studia w 1949 roku[5].
Po studiach zaczął pracę w Eckert-Mauchly Computer Corporation, gdzie zajmował się pierwszymi komputerami komercyjnymi. W 1955 r. ożenił się z Evelyn Murphy i wraz z nią przeprowadził się do Los Angeles, gdzie zatrudnił się w Hughes Aircraft przy pracy nad systemami radarowymi. Równocześnie studiował wieczorowo i w 1959 r. otrzymał tytuł Master of Science w dziedzinie inżynierii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, po czym rozpoczął w tym samym roku pracę dla RAND Corporation[2], będącej ośrodkiem badawczym amerykańskiego lotnictwa[5].
Na zlecenie Amerykańskich Sił Zbrojnych firma RAND realizowała projekt wytrzymałych, rozproszonych (nie gwiaździstych) sieci cyfrowych transmisji danych, zdolnych przetrwać przewidywaną wówczas III wojnę światową. W 1962 r. opublikował 12-tomową pracę, będącą projektem owej sieci[6]. Koncepcja ta została wdrożona w latach 60. przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych jako ARPANET. Początkowo sieć połączyła cztery uczelnie. Pierwszy pakiet danych został wysłany 29 października 1969 r. o godz. 10:30[2]. W 1968 r. Baran odszedł z RAND i założył Institute for the Future[7], dwa lata później został nieformalnym konsultantem Centrum ARPANET w DARPA[8].
W 1972 r. Baran założył firmę CableData Associate, która miała udzielać konsultacji w zakresie ARPANET[5]. W tym samym roku zasugerował podzielenie sieci ARPANET na wojskowy Milnet i cywilny Internet[2]. Fizyczny podział sieci ARPANET na Milnet i Internet nastąpił dopiero w 1980 roku[9].
Był autorem 150 publikacji naukowych[10] i ok. 35 patentów, opracował koncepcje, które przyczyniły się do powstania modemów DSL, bankomatów i zdalnego odczytu liczników energii. Był także właścicielem operatora pierwszej szeroko dostępnej sieci bezprzewodowej w USA[2]. Jednakże nigdy nie pozwalał nazywać się ojcem internetu[10].
Zmarł 26 marca 2011 r. w swoim domu w Palo Alto w Kalifornii[2] na chorobę nowotworową płuc[5], cztery lata po śmierci żony[2].
Wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Medal Amerykańsko-Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów (2003 r.)[2]
- National Medal of Technology and Innovation (2007 r.)[2]
- członek National Inventors Hall of Fame (2007 r.)[2]
- członek Panteonu Polskich Wynalazców i Odkrywców (2011 r.)[2]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Paul Baran [online], Internet Hall of Fame [dostęp 2013-07-01] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Jak Polak Internet wymyślił [online], niedziela.pl [dostęp 2019-03-23] (pol.).
- ↑ History of Computers and Computing, Internet, Dreamers, Paul Baran.
- ↑ Największy wynalazek XX wieku narodził się z miłości w głowie emigranta z Polski
- ↑ a b c d Materiały, USA: Paweł Baran – twórca Internetu / Internet Pioneer Paul Baran (1926-2011) [online], Polish Club Online, 28 marca 2018 [dostęp 2019-03-23] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-31] (pol.).
- ↑ Karol Krysiak, Sieci komputerowe, Helion 2005, rozdział 5. s. 169.
- ↑ Paul Baran and the Origins of the Internet [online], rand.org [dostęp 2019-03-23] (ang.).
- ↑ Paul Baran, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang.).
- ↑ Zmarł Paul Baran - pionier Internetu. Czy wiecie, że miał polskie korzenie? [online], Gadżetomania.pl [dostęp 2019-03-23] (pol.).
- ↑ a b Zmarł Paul Baran - jeden z twórców internetu [online], Computerworld [dostęp 2019-03-23] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- A. Targowski, Polsko-Amerykańskie Aspekty Internetu, „Rocznik Polonii”, nr 1, 2005, s. 122–136.