Plebania (wieś)

Plebania
Плябань
Плебань
	; dawna plebania w stanie współczesnym
Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Rejon	mołodecki
Sielsowiet	Kraśne
Populacja (2009); • liczba ludności	; 46
Kod pocztowy	222320
	Położenie na mapie obwodu mińskiego Plebania
	Położenie na mapie Białorusi Plebania
	Położenie na mapie Polski w 1939 Plebania
	54°13′38″N 27°05′46″E/54,227222 27,096111
	Multimedia w Wikimedia Commons

Plebania (biał. Плябан, Plabań; ros. Плебань, Plebań) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeckim, w sielsowiecie Kraśne.

Siedziba parafii prawosławnej pw. Zaśnięcia Matki Bożej^[2].

Historia

W czasach zaborów wieś rządowa w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1865 roku liczyła 102 mieszkańców w 14 domach^[3].

W latach 1921–1945 wieś leżała w Polsce, w województwie wileńskim^[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Kraśne.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 215 osób, 22 były wyznania rzymskokatolickiego a 193 prawosławnego. Jednocześnie 22 mieszkańców zadeklarowało polską a 193 białoruską przynależność narodową. Było tu 35 budynków mieszkalnych^[4]. W 1931 w 42 domach zamieszkiwało 243 osób^[5].

Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej w Plebanii i prawosławnej w Kraśnem. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Kraśnem i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Kraśnem^[6].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR^[7]^[8]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR^[9].

Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.

Zabytki

Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej, dawny kościół

cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej - budynek z I poł. XIX w., dawniej kościół rzymskokatolicki Wniebowstąpienia NMP. W ramach represji po powstaniu styczniowym (powstańcy przetrzymywali w kościele broń) zamieniony w cerkiew prawosławną. Ponownie świątynia katolicka w dwudziestoleciu międzywojennym. Następnie zamknięty przez komunistów. W 1996 przekazany prawosławnym^[10].
dzwonnica z XIX w.
dawna plebania, obecnie muzeum
cmentarz katolicki z grobami powstańców styczniowych
kamień pamięci powstańców kościuszkowskich^[11].

Przynależność państwowa i administracyjna

? – 1917 Imperium Rosyjskie, gubernia wileńska, powiat wilejski
1917–1919 Rosyjska FSRR
1919–1920 Polska, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich, okręg wileński
1920 Rosyjska FSRR
1920–1945^[b] Polska
- województwo:
  - nowogródzkie (1921–1922)
  - Ziemia Wileńska (1922–1926)
  - wileńskie (od 1926)
- powiat:
  - wilejski (1920–1927)
  - mołodeczański (od 1927)
1945–1991 ZSRR, Białoruska SRR
od 1991 Białoruś

Przypisy

↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
↑ Приход храма Успения пресвятой Богородицы д. Плебань. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-09]. (ros.).
↑ Plebanja, wieś, powiat wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 243 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 78 .
↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1292 .
↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03] .
↑ PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100 .
↑ «Плебань» //Каталіцкія святыні. Мінска-Магілёўская архідыяцэзія. Частка I". Тэкст и фота Аляксея Яроменкі. Мінск, «Про Хрысто», 2003 год. 256 с ISBN 985-6628-37-7
↑ globus.tut.by

Uwagi

↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
↑ de facto do 1939

Bibliografia

Plebanja, wieś, powiat wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 243 .
Plebanja na mapie WIG
Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3.

[spis-1] Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).

[2] Приход храма Успения пресвятой Богородицы д. Плебань. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-09]. (ros.).

[3] Plebanja, wieś, powiat wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 243 .

[:022222222222-5] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 78 .

[:122222-6] Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28 .

[:0222222-7] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1292 .

[8] ttps://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.

[9] okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03] .

[10] PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100 .

[11] «Плебань» //Каталіцкія святыні. Мінска-Магілёўская архідыяцэзія. Частка I". Тэкст и фота Аляксея Яроменкі. Мінск, «Про Хрысто», 2003 год. 256 с ISBN 985-6628-37-7

[12] us.tut.by

[uwaga12222-4] Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).

[uwaga1-13] to do 1939

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[b]

Miasteczko	Kraśne
Wsie	Abramowszczyzna Bojary Czerty Dzióblewszczyzna Girdzie Grunciszki Horniaki Hranicze Iwancewicze Iwki Kodziewce Kołosowszczyzna Komorniki Kończany Korsakowicze Koszewniki Małe Koszewniki Wielkie Kościuszki Kozły Krasowszczyzna Kromowszczyzna Lenszowszczyzna Łosie Małaszki Mały Bór Miasota Milewszczyzna Mleczkowszczyzna Mozole Naudziechy Nowosiółki Olechnowicze Osowiec Paradowszczyzna Pisarzewszczyzna Plebania Popowszczyzna Porewicze Proncewicze Radziewce Rekuciowszczyzna Rewiaki Rydy Sakowszczyzna Starzynki Suchodolszczyzna Szełuchy Świeczki Tatarszczyzna Ułanowszczyzna Usza Widziewszczyzna Wielki Bór Wieredowo Wojciesze Wojtele Wołki Wołkowszczyzna Byczyńszczyzna
Zaścianek	Bałkany Barany Chożowszczyzna Dajnowo Domanowo Dyrwany Haniewicze Horodyszcze Jakubowo Janowszczyzna Józefowo Krynica Łabuciszki Mariampol Moczuły Naudziechy Niwki Nowe Pole Nowy Bór Olechnowicze I Olechnowicze II Paulinówka Pienne Raćkowszczyzna Sierhiejewszczyzna Sobolewszczyzna Tatarszczyzna Wielkie Pole Winiówka I Winiówka II Zachwojniaki
Folwarki	Bobryki Dworzec Korsakowicze Małaszki Małe Hranicze Miasota Olechnowicze I Olechnowicze II Wielkie Hranicze Porewicze Rekuciowszczyzna Świeczki Tatarszczyzna Tyszyn Usza Kozłowska I Usza Kozłowska II Usza Kozłowska III Usza Kozłowska IV Wieredowo Wojciesze Wojtele Worosowszczyzna Zygmuntowo
Kolonie	Długie Niwy Dubrowo Karczmiszcze
Majątki	Górka Koszewniki
Osada	Babinka Korsakowicze Kraśne Kraśne Miasockie Mleczkowszczyzna Osowiec Zabielicze
Leśniczówka	Góry Krasowszczyzna Miasota
Uroczysko	Kłajducie
Osada kolejowa	Usza Kozłowska
Koszarka kolejowa	Bojary Dworzec Kanijewo Oksztele Plebania Usza Kozłowska Wołki Worosowszczyzna
Okolica szlachecka	Surynty