Ropniak podtwardówkowy
| Empyema subdurale | |
Ropień (strzałka z pustym grotem), który doprowadził do powstania ropniaka podtwardówkowego (strzałka z wypełnionym grotem) – obraz w tomografii komputerowej | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Ropniak podtwardówkowy (łac. empyema subdurale) – nagromadzenie treści ropnej pomiędzy oponami mózgu: oponą twardą i pajęczynówką[1][2][3].
Etiologia i patogeneza
[edytuj | edytuj kod]Najczęściej występuje w 2 i 3 dekadzie życia jako następstwo zakażeń w obrębie twarzoczaszki. W ponad połowie przypadków występuje jako powikłanie zapalenia zatok przynosowych[4], w 30% jako powikłanie zapalenia ucha albo urazu głowy, może wikłać też zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych[3], wyrostka sutkowatego[5], kości lub jego przyczyną może być rozsiew krwiopochodny (w mniej niż 5% przypadków)[6]. Zakażenie szerzy się najczęściej przez układ żylny, choć jest też możliwe szerzenie się przez ciągłość[6].
Czynnikiem etiologicznym zakażenia najczęściej są[6]:
- paciorkowce (tlenowe w 35%, beztlenowe w 10%)
- Staphylococcus aureus (10% przypadków)
- tlenowe pałeczki Gram-ujemne (10%)
- Staphylococcus epidermidis (około 2%)
Objawy kliniczne
[edytuj | edytuj kod]W pierwszym okresie objawy są niecharakterystyczne i zwykle ograniczają się do 2 objawów:
W późniejszym okresie występują bardziej charakterystyczne objawy, takie jak:
i wreszcie dopiero w przypadku nagromadzenia większej ilości treści ropnej pojawiają się
Rozpoznanie
[edytuj | edytuj kod]Pewne rozpoznanie można postawić na podstawie charakterystycznego obrazu tomografii komputerowej lub magnetycznego rezonansu jądrowego. Należy podkreślić, że w około 25% przypadków (u co czwartego chorego) badania te nie wykazują zmian w obrębie OUN. Dopiero powtórnie wykonane badanie rezonansem magnetycznym po podaniu gadolinu zwiększa czułość tych badań i tym samym umożliwia rozpoznanie[7].
Leczenie
[edytuj | edytuj kod]Drenaż ropniaka jest wskazany w przypadku grubości ropniaka powyżej 9 milimetrów, choć należy go rozważyć także, gdy zmiana jest mniejsza[6]. W leczeniu stosuje się także 3 antybiotyki w dawkach maksymalnych podawane dożylnie[6]: penicylinę G (gdy czynnikiem etiologicznym jest MRSA – wankomycynę), cefalosporynę III generacji i metronidazol. Antybiotyki powinno się stosować 2–4 tygodnie po leczeniu operacyjnym i 6–8 tygodni przy leczeniu zachowawczym[6]. Stosuje się leczenie objawowe (przeciwpadaczkowe i przeciwobrzękowe) oraz rehabilitację[6].
Rokowanie
[edytuj | edytuj kod]Im później choroba zostaje rozpoznana, tym większe ryzyko wystąpienia trwałych ubytków neurologicznych (padaczka, niedowład, afazja) pomimo wyleczenia ropniaka[6]. Śmiertelność wynosi około 40%[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Szczeklik i Gajewski 2017 ↓, s. 2264.
- ↑ Mohamed A. Hendaus, Subdural Empyema in Children, „Global Journal of Health Science”, 5 (6), 2013, s. 54–59, DOI: 10.5539/gjhs.v5n6p54, ISSN 1916-9736, PMID: 24171874, PMCID: PMC4776870 [dostęp 2017-11-25].
- ↑ a b M. Hendaus, M. Khalifa, Subdural empyema due to Escherichia coli and Neisseria meningitides in an immunocompetent infant (a case report), „Georgian Medical News” (217), 2013, s. 49–53, ISSN 1512-0112, PMID: 23676488 [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Alice Ann Holland i inni, Complicated subdural empyema in an adolescent, „Archives of Clinical Neuropsychology: The Official Journal of the National Academy of Neuropsychologists”, 28 (1), 2013, s. 81–91, DOI: 10.1093/arclin/acs104, ISSN 1873-5843, PMID: 23232862 [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Omar Mirza i inni, Escherichia coli positive infratentorial subdural empyema secondary to mastoiditis and underlying cholesteatoma, „BMJ Case Reports”, 2014, 2014, DOI: 10.1136/bcr-2014-204498, ISSN 1757-790X, PMID: 24777089, PMCID: PMC4009912 [dostęp 2017-11-25].
- ↑ a b c d e f g h i Szczeklik i Gajewski 2017 ↓, s. 2265.
- ↑ Nienaturalne zachowanie nastoletniego chłopca. Medycyna Praktyczna Online
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2017. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2017, s. 2264–2265. ISBN 978-83-7430-517-4.