Wapień litotamniowy
Wapień litotamniowy – odmiana wapienia organogenicznego pochodzenia glonowego. Tworzy się przez nagromadzenie zwapniałych plech krasnorostów (Lithothamnium) w postaci kalafiorowatych tworów.
Wapienie litotamniowe tworzą się w najpłytszej strefie morza, mogą również powstawać na wałach glonowych równi rafowej.
W Polsce występują w morskich utworach mioceńskich pojawiających się na południowym obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich oraz na Roztoczu.
Specyficzna odmianą wapieni litotamniowych jest wapień pińczowski, występujący w okolicach Pińczowa na garbie pińczowsko-wójczańskim używany w budownictwie oraz jako materiał rzeźbiarski.Obecnie wydobywany w kopalniach Pińczów i Włochy, udokumentowane są również złoża Włochy I, Bogucice oraz Skowronno. Historia eksploatacji tego materiału z różnych miejsc zapadliska karpackiego sięga X wieku.
Duża porowatość daje możliwość zastosowania ich do budowy murów pomieszczeń mieszkalnych oraz na elewacje. Wapienie te łatwo poddają się obróbce i nadają się do rzeźbienia bardzo delikatnych detali o przestrzennej formie. Wapień pińczowski wydobywany do celów budowlanych cechuje mrozodporność, dosyć wysoka nasiąkliwość (8–16%) oraz lekkość (1800 kg/m³). Materiał posiada unikalną cechę tzw. patynacji – świeżo wydobyty ze złoża materiał jest miękki i łatwy w obróbce, w miarę utraty wilgotności utwardza się i zamyka pory kamienia zmniejszając nasiąkliwość. Powodem tego jest wytrącanie się węglanu wapnia w porach kamienia. Barwa od jasnożółtej do białej.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej, Wojciech Jaroszewski (red.), Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1986, ISBN 83-220-0180-0, OCLC 69636648.
- Ryszard Gradziński i inni, Zarys sedymentologii, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1986, ISBN 83-220-0275-0, OCLC 925761433.
- Stefan Kozłowski, Surowce skalne Polski, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1986, ISBN 83-220-0178-9, OCLC 69608167.