Wei Jingsheng
| Nazwisko chińskie | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Wei Jingsheng (ur. 20 maja 1950) – chiński dysydent, z zawodu elektryk.
W wieku 16 lat został członkiem Czerwonej Gwardii, w 1967 roku podczas walk frakcyjnych na kilka miesięcy znalazł się w więzieniu[1]. Po wyjściu na wolność pracował jako elektryk w pekińskim zoo[1].
5 grudnia 1978 roku na fali odwilży po rewolucji kulturalnej wywiesił słynne dazibao o „piątej modernizacji" (第五个现代化), czyli demokracji[2]. Następnie publikował w miesięczniku Tansuo. Za coraz ostrzejszą krytykę Deng Xiaopinga i atakowanie Mao Zedonga (obu nazwał tyranami) został aresztowany 29 marca 1979 roku i 16 października skazany na 15 lat więzienia[2].
Zwolniony w 1993 roku, pół roku przed końcem kary[2]. Aresztowany ponownie 21 listopada 1995 roku i 13 grudnia skazany na 14 lat więzienia[2].
W 1996 roku otrzymał Nagrodę Sacharowa[3]. Rok później zwolniony z więzienia „ze względów medycznych” i wydalony z kraju[2]. Obecnie mieszka w USA.
W swoich listach do Deng Xiaopinga często obrażał go, krytykował także prowadzoną przezeń politykę. W 1979 roku odrzucił propozycję spotkania z nim, twierdząc że Deng „nie ma żadnego prawa z nim rozmawiać”[1]. W liście z 1989 roku określał Denga jako człowieka „o ograniczonym umyśle” i „małych talentach”[4], zaś w 1992 roku zakwestionował historyczne związki Tybetu z Chinami, wysuwając jednocześnie postulat przyłączenia go do Indii[5]. Niepochlebnie wyraził się także o Pokojowej Nagrodzie Nobla dla innego chińskiego dysydenta, Liu Xiaobo, stwierdzając że był bardziej niż inni skory do współpracy z władzami, a w Chinach były dziesiątki lepszych kandydatów do nagrody Nobla[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Krzysztof Darewicz: Wei Jingsheng. Rzeczpospolita, 11 października 1996. [dostęp 2010-01-16].
- ↑ a b c d e Jakub Polit: Chiny. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2004. ISBN 83-88542-68-0.
- ↑ Wei Jingsheng [online], Sakharov Prize Network [dostęp 2017-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-04] (ang.).
- ↑ WORD FOR WORD/Wei Jingsheng;Letters to Deng, From the Pit of Repression. nytimes.com. [dostęp 2009-11-14].
- ↑ Wei Jingsheng's letter to Deng Xiaoping in 1992. wikiwix.com. [dostęp 2009-11-14].
- ↑ Konrad Godlewski: Od Tiananmen do Nobla. polityka.pl, 23 października 2010. [dostęp 2012-05-06].