Przejdź do zawartości

Wikipedystka:Lantuszka/Lista astronautek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Spotkanie astronautek NASA z września 2012 roku w Centrum Lotów Kosmicznych im. Lyndona B. Johnsona (JSC). Siedzą (od lewej): Carolyn Huntoon (pierwsza kobieta na stanowisku dyrektora JSC), Ellen Baker, Mary Cleave, Margaret Rhea Seddon, Anna Fisher, Shannon Lucid, Ellen Ochoa, Sandra Magnus.
Stoją (od lewej): Jeanette Epps, Mary Ellen Weber, Marsha Ivins, Tracy Caldwell Dyson, Bonnie Dunbar, Tamara Jernigan, Catherine Coleman

Lista astronautek – lista kobiet, które odbyły lot kosmiczny lub były kandydatkami do odbycia takich lotów. Lista ta zawiera również podróżniczki w kosmos z byłego ZSRR, które określane są nazwą kosmonautek, a także kobiety, które dokonały komercyjnych lotów w przestrzeń kosmiczną.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Według stanu na lipiec 2016 sześćdziesiąt z 537 osób biorących udział w podróżach w kosmos to kobiety: po jednej z Francji, Indii, Włoch, Korei Południowej i Wielkiej Brytanii, po dwie z Kanady, Chin i Japonii, cztery z ZSRR/Rosji oraz 45 z USA.

Okresy między obecnością pierwszego mężczyzny-astronauty i pierwszej kobiety-astronautki znacznie różnią się w zależności od kraju. Pierwsi kosmonauci z Wielkiej Brytanii, Korei Południowej i Iranu to kobiety. Dla ZSRR/Rosji okres między obecnością pierwszego mężczyzny (na Wostoku 1) a pierwszej kobiety (na Wostoku 6) w kosmosie wyniósł 2 lata. Czas między obecnością pierwszego amerykańskiego mężczyzny i pierwszej amerykańskiej kobiety w kosmosie to 22 lata (między Freedom 7 a Space Shuttle Challenger STS-7). Dla Chin przedział ten wyniósł ponad 8 lat (między misjami kosmicznymi Shenzhou 5 i Shenzhou 9)[1]. Dla Włoch to około 12 lat między lotami kosmicznymi STS-46 i Ekspedycją 42.

Chociaż to Związek Radziecki wysłał dwie pierwsze kobiety w kosmos, to spośród radzieckich i rosyjskich kosmonautów tylko cztery osoby to kobiety. W ramach radzieckiego lub rosyjskiego programu kosmicznego podróże takie odbywały jednak również Brytyjka, Francuzka, Włoszka, Iranka i Południowa Koreanka. Kobiety z Kanady, Indii, Japonii oraz Stanów Zjednoczonych latały w ramach amerykańskiego programu kosmicznego.

Przedział 19 lat oddziela obecność pierwszej i drugiej kobiety w kosmosie. Były kosmonautkami na misjach Wostok 6 i Sojuz T-7. Między obecnością pierwszej i drugiej Amerykanki w kosmosie minął krótszy okres: jednego roku. Jeden rok to także czas dzielący obecność pierwszej i drugiej Chinki w kosmosie – wzięły udział w następujących po sobie misjach Shenzhou 9 i Shenzhou 10. Pierwsza Chinka poleciała w kosmos równo (co do dnia) w 49 lat po pierwszej kobiecie w kosmosie.

Astronautki, które odbyły lot kosmiczny

[edytuj | edytuj kod]
# Obraz Imię i nazwisko
Data urodzenia
Data śmierci
Kraj Komentarz Misje w kosmos (data startu)
1 Walentina Tierieszkowa

6 marca 1937

 ZSRR
  • Pierwsza kobieta w kosmosie.
Wostok 6 (16 czerwca 1963)
2 Swietłana Sawicka

ur. 8 sierpnia 1948

 ZSRR
3 Sally Ride

ur. 26 maja 1951
zm. 23 lipca 2012

 USA
  • Pierwsza Amerykanka w kosmosie.
  • Pierwsza osoba LGBT w kosmosie[a]. Jej orientację upubliczniono pośmiertnie.
4 Judith Resnik

ur. 5 kwietnia 1949
zm. 28 stycznia 1986

 USA
  • Pierwsza amerykańska Żydówka w kosmosie (czwarta kobieta, druga Amerykanka w kosmosie)
  • Zginęła w katastrofie Challengera.
5 Kathryn D. Sullivan

ur. 3 października 1951

 USA
  • Pierwsza Amerykanka, która dokonała spaceru kosmicznego (11 października 1984).
6 Anna Lee Fisher

ur. 24 sierpnia 1949

 USA
  • Pierwsza matka w kosmosie[2].
STS-51-A (8 listopada 1984)
7 Margaret Rhea Seddon

ur. 8 listopada 1947

 USA
8 Shannon Lucid

ur. 14 stycznia 1943

 USA
  • Pierwsza Amerykanka, która poleciała na stację kosmiczną (Mir, 1996).
  • Pierwsza urodzona w Chinach kobieta w kosmosie.
  • Pierwsza kobieta, która była po raz trzeci, oraz pierwsza po raz czwarty i piąty w locie kosmicznym (jednocześnie pierwsza, która była więcej niż dwa razy w kosmosie).
9 Bonnie J. Dunbar

ur. 3 marca 1949

 USA
10 Mary Cleave

ur. 5 lutego 1947

 USA
11 Ellen S. Baker

ur. 27 kwietnia 1953

 USA
12 Kathryn Thornton

ur. 17 sierpnia 1952

 USA
  • Trzecia kobieta, która wykonała spacer kosmiczny.
  • Pierwsza kobieta, która wykonała więcej niż jeden spacer kosmiczny (EVAs) (14–15 maja 1992, 6 grudnia 1993, 8 grudnia 1993).
13 Marsha Ivins

ur. 15 kwietnia 1951

 USA
14 Linda M. Godwin

ur. 2 lipca 1952

 USA
  • Czwarta kobieta, która dokonała spaceru kosmicznego (27 marca 1996 oraz 10 grudnia 2001).
15 Helen Sharman

ur. 30 maja 1963

 Wielka Brytania
  • Pierwsza obywatelka Wielkiej Brytanii w kosmosie.
  • Druga kobieta, która poleciała na stację kosmiczną (Mir, 1991).
Sojuz TM-12/TM-11 (18 maja 1991)
16 Tamara E. Jernigan

ur. 7 maja 1959

 USA
  • Piąta kobieta, która dokonała spaceru kosmicznego (30 maja 1999).
17 Millie Hughes-Fulford

ur. 21 grudnia 1945

 USA
  • Pierwsza specjalistka (kobieta) od ładunku.
STS-40 (5 czerwca 1991)
18 Roberta Bondar

ur. 4 grudnia 1945

 Kanada
  • Pierwsza Kanadyjka w kosmosie.
STS-42 (22 stycznia 1992)
19 Nancy Jan Davis

ur. 1 listopada 1953

 USA
  • W 1992 poleciała w kosmos wraz ze swoim mężem (Markiem C. Lee). Są pierwszym małżeństwem, które poleciało razem w kosmos.
20 Mae Jemison

ur. 17 października 1956

 USA STS-47 (12 września 1992)
21 Susan J. Helms

ur. 26 lutego 1958

 USA
  • Szósta kobieta, która dokonała spaceru kosmicznego (11 marca 2001).
22 Ellen Ochoa

ur. 10 maja 1958

 USA
  • Pierwsza Latynoamerykanka w kosmosie.
23 Janice E. Voss

ur. 8 października 1956
zm. 6 lutego 2012

 USA
24 Nancy J. Currie

ur. 29 grudnia 1958

 USA
25 Chiaki Mukai

ur. 6 maja 1952

 Japonia
  • Pierwsza Japonka w kosmosie.
26 Jelena Kondakowa

ur. 30 marca 1957

 Rosja
27 Eileen Collins

ur. 19 listopada 1956

 USA
  • Pierwsza w historii pilotka i jednocześnie dowódca wahadłowca kosmicznego.
28 Wendy Lawrence

ur. 2 lipca 1959

 USA
29 Mary E. Weber

ur. 24 sierpnia 1962

 USA
30 Catherine Coleman

ur. 14 grudnia 1960

 USA
31 Claudie Haigneré

ur. 13 maja 1957

 Francja
  • Pierwsza Francuzka w kosmosie (lot w 1996 roku; wówczas jako Claudie André-Deshays).
  • Po przejściu na emeryturę astronautyczną zajęła się polityką.
32 Susan Still Kilrain

ur. 24 października 1961

 USA
  • Druga w historii pilotka wahadłowca kosmicznego.
33 Kalpana Chawla

ur. 1 lipca 1961
zm. 1 lutego 2003

Indie /  USA
34 Kathryn P. Hire

ur. 26 sierpnia 1959

 USA
35 Janet L. Kavandi

ur. 17 lipca 1959

 USA
36 Julie Payette

ur. 20 października 1963

 Kanada
  • Pierwsza francuska Kanadyjka w kosmosie.
37 Pamela Melroy

ur. 17 września 1961

 USA
  • Druga w historii kobieta-dowódca wahadłowca kosmicznego.
38 Peggy Whitson

ur. 9 lutego 1960

 USA
  • Najdłużej przebywająca w kosmosie spośród kobiet (w ramach MSK Ekspedycja 50/ 51: od 17 listopada 2016 do 15 maja 2017 – planowane lądowanie).
  • Siódma kobieta, która dokonała spaceru kosmicznego (16 sierpnia 2002, 9 listopada 2007, 20 i 24 listopada 2007, 18 grudnia 2007, 30 stycznia 2008, 6 stycznia 2017[3]).
  • Druga wśród kobiet, po Sunicie Williams, w łącznym czasie trwania przeprowadzonych spacerów kosmicznych[4].
  • Pierwsza kobieta-dowódca MSK (Ekspedycja 16).
  • Najstarsza kobieta w kosmosie, wystartowała w 2016 roku w wieku 56 lat.
39 Sandra Magnus

ur. 30 października 1964

 USA
40 Laurel B. Clark

ur. 10 marca 1961
zm. 1 lutego 2003

 USA STS-107 (16 stycznia 2003)
41 Stephanie Wilson

ur. 27 września 1966

 USA
42 Lisa Nowak

ur. 10 maja 1963

 USA STS-121 (4 lipca 2006)
43 Heidemarie Stefanyshyn-Piper

ur. 7 lutego 1963

 USA
  • Ósma kobieta, która dokonała spaceru kosmicznego (12 września 2006, 15 września 2006, 18-19 listopada 2008, 20-21 listopada 2008, 22-23 listopada 2008).
  • Pierwsza amerykańska Ukrainka w kosmosie.
44 Anousheh Ansari

ur. 12 września 1966

 Iran /  USA
  • Pierwsza turystka kosmiczna (i czwarta spośród wszystkich turystów i turystek kosmicznych).
  • Pierwsza Iranka w kosmosie.
Sojuz TMA-8 / Sojuz TMA-9 (18 września 2006)
45 Sunita Williams

ur. 19 września 1965[5]

 USA
  • Dziewiąta kobieta, która dokonała spaceru kosmicznego – dokonała go siedmiokrotnie (16 grudnia 2006, 31 stycznia 2007, 4 i 8 lutego 2007, 30 sierpnia 2012, 5 września 2012, 1 listopada 2012).
  • Rekordzistka wśród kobiet pod względem łącznej długości trwania spacerów kosmicznych[4].
46 Joan Higginbotham

ur. 3 sierpnia 1964

 USA STS-116 (9 grudnia 2006)
47 Tracy Caldwell Dyson

ur. 14 sierpnia 1969

 USA
  • Jedenasta kobieta, która dokonała spaceru kosmicznego (7 sierpnia 2010, 11 sierpnia 2010, 16 sierpnia 2010).
  • Pierwsza astronautka urodzona po pierwszym lądowaniu człowieka na Księżycu (Apollo 11)[6].
48 Barbara Morgan

ur. 28 listopada 1951

 USA
  • Pierwsza nauczycielka w kosmosie[b] (uczestniczka amerykańskiego programu Teacher in Space (TISP), który zakładał podróż w kosmos astronauty wykwalifikowanego w edukacji, który po powrocie miał dzielić się swoim doświadczeniem z kosmosu ze swoimi uczniami w czasie regularnych lekcji).
STS-118 (8 sierpnia 2007)
49 Yi So-yeon

ur. 2 czerwca 1978

 Republika Korei
  • Pierwsza Koreanka w kosmosie.
Sojuz TMA-12 (8 kwietnia 2008)
50 Karen L. Nyberg

ur. 7 października 1969

 USA
51 K. Megan McArthur

ur. 30 sierpnia 1971

 USA STS-125 (11 maja 2009)
52 Nicole P. Stott

ur. 11 listopada 1962

 USA
  • Dziesiąta kobieta, która dokonała spaceru kosmicznego (1–2 września 2009).
53 Dorothy Metcalf-Lindenburger

ur. 15 maja 1975

 USA STS-131 (5 kwietnia 2010)
54 Naoko Yamazaki

ur. 27 grudnia 1970

 Japonia STS-131 (5 kwietnia 2010)
55 Shannon Walker

ur. 4 czerwca 1965

 USA Sojuz TMA-19 (15 czerwca 2010)
56 Liu Yang

ur. 6 października 1978

 Chiny
  • Pierwsza Chinka w kosmosie.
Shenzhou 9 (16 czerwca 2012)
57 Wang Yaping

ur. 27 stycznia 1980

 Chiny
  • Pierwsza Chinka, która wzięła udział w długotrwającym locie kosmicznym;
  • Szesnasta kobieta, która wykonała spacer w przestrzeni kosmicznej (EVA)- 7 listopada 2021- podczas Shenzhou 13;
  • Pierwsza Chinka, która wykonała EVA.
Shenzhou 10 (11 czerwca 2013),

Shenzhou 13.

58 Jelena Sierowa

ur. 22 kwietnia 1976

 Rosja Sojuz TMA-14M (25 września 2014)
59 Samantha Cristoforetti

ur. 26 kwietnia 1977

 Włochy
  • Astronautka w ramach misji ESA.
  • Pierwsza Włoszka w kosmosie oraz pierwsza Włoszka na MSK.
  • Ekspedycja 42/43
Sojuz TMA-15M (23 listopada 2014)
60 Kathleen Rubins

ur. 14 października 1978

 USA
  • Dwunasta kobieta, która wykonała spacer w przestrzeni kosmicznej (19 sierpnia 2016, oraz 1 września 2016) w trakcie trwania ISS Ekspedycja 48.
Sojuz MS-01 (6 lipca 2016)

Sojuz MS-17 (14 października 2020)

61 Serena M. Auñón-Chancellor

ur. 9 kwietnia 1976

 USA
  • W 2011 ukończyła szkolenie na kandydatkę na astronautkę.
Sojuz MS-09 (6 czerwca 2018);

Ekspedycja 56/57.

62 Anne McClain

ur. 7 czerwca 1979

 USA Sojuz MS-11 (3 grudnia 2018)
63 Beth Moses  USA
  • Pierwsza kobieta, która wykonała komercyjny lot kosmiczny.
VSS Unity VF-1 (22 lutego 2019)
64 Christina Koch

ur. 2 lutego 1979

 USA
  • Członkini 21. grupy astronautów NASA: „The 8 Balls”, 2013
  • obecnie w kosmosie
  • 18 października 2019 - wraz z Jessicą Meir - odbyła pierwszy spacer kosmiczny wykonany tylko przez kobiety[8].
Sojuz MS-12 (14 marca 2019), Sojuz MS-13 (tury: 59/60/61)
65 Jessica Meir

ur. 15 lipca 1977

 USA
  • Członkini 21. grupy astronautów NASA: „The 8 Balls”, 2013. We wrześniu 2019 roku, na pokładzie Sojuz MS-15 wyruszyła na Międzynarodową Stację Kosmiczną jako członkini Ekspedycji 61 i 62. Powrót na Ziemię odbył się wiosną 2020.[9]
  • 18 października 2019 - wraz z Christiną Koch - odbyła pierwszy spacer kosmiczny wykonany tylko przez kobiety[8].
  • Meir posiada podwójne (szwedzkie i amerykańskie) obywatelstwo, co czyni ją pierwszą kobietą (a drugą osobą w ogóle) obywatelstwa szwedzkiego w kosmosie[10].


Sojuz MS-15 (2019-2020)
66 Sirisza Bandla

ur. 1988

 Indie Virgin Galactic Unity 22
67 Wally Funk

ur. 1 lutego 1939

 USA
  • Uczestniczka projektu Merkury 13;
  • 20 lipca 2021 - w wieku 82 lat - odbyła komercyjny lot w kosmos na pokładzie New Shepard, stała się tym samym najstarszą osobą, która odbyła lot w kosmos[12].
New Shepard (2021)
68 Sian Proctor ur. 26 marca 1970  USA
  • Amerykańska profesor geologii, popularyzatorka nauki.
  • Finalistka selekcji astronautów NASA w roku 2009
Członkini załogi Inspiration4.
69
Hayley Arceneaux ur. 9 grudnia 1991  USA
  • Pierwsza osoba z protezą w kosmosie
Członkini załogi Inspiration4.
70 Julija Peresild ur. 5 września 1984  Rosja Komercyjny lot kosmiczny w ramach Sojuz MS-19 (2021)
71 Audrey Powers  USA Blue Origin NS-18 (2021)
72 Kayla Barron

ur. 19 września 1987

 USA Członkini 22. grupy astronautów NASA: "Żółwie", 2017. SpaceX Crew-3 (2022)
73 Jessica Watkins ur. 14 maja 1988  USA SpaceX Crew-4 (2022)
74 Vanessa O'Brien

ur. 2 grudnia 1964

 USA /  Wielka Brytania Blue Origin NS-22 (2022)
75 Nicole Aunapu Mann ur. 27 czerwca 1977  USA SpaceX Crew-5 (2022)
76
Anna Kikina ur. 24 sierpnia 1987  Rosja Pierwsza rosyjska kosmonautka, która leciała Crew Dragon; członkini 2012 TsPK – Grupy dodatkowej. SpaceX Crew-5 (2022)

Pozostałe astronautki i kandydatki na astronautki

[edytuj | edytuj kod]
# Obraz Imię i nazwisko Data urodzenia 

Data śmierci

Kraj Komentarz
1 Jeanette J. Epps ur. 2 listopada 1970  USA W 2011 ukończyła szkolenie na kandydatkę na astronautkę. Epps była wybrana do Ekspedycji 56 do podróży Sojuzem MS-09 na MSK w maju 2018. Jednak 16 stycznia 2018 NASA ogłosiła, że Epps została w tej misji zastąpiona przez Serenę M. Auñón-Chancellor.
2 Patricia Robertson ur. 12 marca 1963

zm. 24 maja 2001

 USA Członkini 17. grupy astronautów NASA: „Pingwiny”, 1998
3 Nadieżda Kużelnaja ur. 6 listopada 1962  Rosja Emerytowana 27 maja 2004.
4 Marianne Merchez ur. 25 listopada 1960  Belgia Opuściła oddział astronautów w 1995.
5 Yvonne Cagle ur. 24 kwietnia 1959  USA Emerytowana w 2008.
6 Christa McAuliffe ur. 2 września 1948

zm. 28 stycznia 1986

 USA Zginęła w katastrofie (przy starcie) wahadłowca Challenger (28 stycznia 1986). Misja została rozpoczęta (wahadłowiec wystartował), ale nie przekroczył linii Kármána. Załoga osiągnęła wysokość około 21 336 metrów (powyżej linii Armstronga).
7 Tatjana Kuzniecowa ur. 14 lipca 1941  ZSRR Emerytowana w 1969.
8 Żanna Jorkina ur. 6 maja 1939

zm. 25 maja 2015

 ZSRR Emerytowana w 1969.
9 Irina Sołowjowa ur. 6 września 1937  ZSRR Emerytowana w 1969.
10 Walentina Ponomariowa ur. 18 września 1933  ZSRR Emerytowana w 1969.
11 Jennifer Sidey-Gibbons ur. 3 sierpnia 1988 Kanada Członkini dwuosobowej grupy 2017 z CSA.
12 Zena Cardman ur. 26 października 1987  USA Członkini 22. grupy astronautów NASA: "Żółwie", 2017.
13 Jasmin Moghbeli ur. 24 czerwca 1983  USA Członkini 22. grupy astronautów NASA: "Żółwie", 2017.
14 Loral O'Hara ur. 3 maja 1983  USA Członkini 22. grupy astronautów NASA: "Żółwie", 2017.
15 Nora Al Matrooshi ur. 1993 Zjednoczone Emiraty Arabskie Członkini Emirackiej Grupy Astronautycznej 2[13][14]. Wraz z Mohammadem Al Mullą trenuje w ramach 23. grupy astronautów NASA.
16 Johanna Maislinger ur. 1985 Austria Kandydatka na uczestniczkę komercyjnego lotu kosmicznego.
17 Yumi Matsutōya ur. 1954 Japonia Piosenkarka. Kandydatka na uczestniczkę komercyjnego lotu w ramach Sojuz MS-20.
18 Pratiwi Sudarmono ur. 1952
Indonezja
Doktor inżynierii genetycznej[15]. Wstępnie wybrana do udziału w misji lotu STS-61-H, jednak po awarii Challengera odwołano[16]. Przeszła na emeryturę.
19 Sophie Adenot ur. 1982  Francja Członkini grupy astronautów ESA 2022[17].
20 Rosemary Coogan ur. 1991  Wielka Brytania Członkini grupy astronautów ESA 2022[17].
21 Meganne Christian ur. 1987  Wielka Brytania Członkini grupy astronautów ESA 2022[17].
22 Anthea Comellini ur. 1992  Włochy Członkini grupy astronautów ESA 2022[17].
23 Sara García Alonso ur. 1989  Hiszpania Członkini grupy astronautów ESA 2022[17].
24 Carmen Possnig ur. 1988 Austria Członkini grupy astronautów ESA 2022[17].
25 Amelie Schoenenwald ur. 1989 Niemcy Członkini grupy astronautów ESA 2022[17].
26 Nicola Winter ur. 1985 Niemcy Członkini grupy astronautów ESA 2022[17].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sally Ride nie zrobiła nigdy oficjalnego coming-outu. Rozwiodła się z mężem i żyła ze swoją partnerką. Swój związek utrzymywały jako sprawę prywatną i głośno stało się o nim (jak i o tym, że Ride była lesbijką) dopiero po śmierci Sally Ride.
  2. Nauczycielką była również Christa McAuliffe, lecz zginęła w katastrofie (przy starcie) wahadłowca Challenger w 1986 roku.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Women in Space – Timeline. womenshistory.about.com, 30 czerwca 2016. [dostęp 2017-02-21]. (ang.).
  2. First Mother in Space, Mars Team to Be at NASA Langley Open House. NASA, 2012-09-19. [dostęp 2017-02-21]. (ang.).
  3. Whitson Becomes World’s Oldest Female Spacewalker, as EVA-38 Replaces Aging Space Station Batteries. [w:] AmericaSpace [on-line]. 2017-01-06. [dostęp 2017-02-22]. (ang.).
  4. a b Astronauts and Cosmonauts with EVA Experience (sorted by „EVA Time”). [w:] Spacefacts [on-line]. 2017-01-13. [dostęp 2017-02-22]. (ang.).
  5. Sunita L. Williams (Captain, U.S. Navy) NASA Astronaut.
  6. Phil Konstantin: Astronaut Tracy Caldwell. [dostęp 2017-02-21]. (ang.).
  7. Privyet, Elena Serova! Space Station Welcomes Its First Russian Woman – NBC News.
  8. a b NASA Astronauts Complete All-Woman Spacewalk. [dostęp 2019-11-07].
  9. Karen Northon, NASA Announces First Flight, Record-Setting Mission [online], NASA, 16 kwietnia 2019 [dostęp 2019-07-09].
  10. Jessica, 40, blir första svenska kvinnan i rymden: "Det går inte att få panik i rymden" [online], Expressen, 11 maja 2018 [dostęp 2019-11-07] (szw.).
  11. Kenneth Chang, Who were the crew members aboard the flight?, „The New York Times”, 11 lipca 2021, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-07-21] (ang.).
  12. Magdalena Keller, 'Nigdy nie pozwoliłam, żeby cokolwiek mnie powstrzymało". Wally Funk została najstarszą osobą, która poleciała w kosmos [online], www.wysokieobcasy.pl, 21 lipca 2021 [dostęp 2021-07-21].
  13. Sarwat Nasir, UAE announces the Arab world’s first woman astronaut [online], The National, 11 kwietnia 2021 [dostęp 2023-02-10] (ang.).
  14. Astronaut Biography: Nora Al Matrooshi [online], www.spacefacts.de [dostęp 2023-02-10].
  15. Sudarmono [online], www.astronautix.com [dostęp 2023-02-10].
  16. STS-61-H [online], www.astronautix.com [dostęp 2023-02-10].
  17. a b c d e f g h ESA presents new generation of astronauts [online], www.esa.int [dostęp 2023-02-10] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]


Kategoria:Listy astronautyczne Kategoria:Listy biograficzne