Przysłowia abisyńskie

Abisynia – dawna nazwa Etiopii.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Etiopia (Abisynia) na mapie świata

A

• Antylopa skacze, wyskakuje, ale zawsze na ziemię opadnie.
  • Zobacz też: antylopa

B

• Biedak, którego napadną, prosi o przebaczenie.

• Bogactwem biednego są łzy.

• Brak mięsa kłuje jak igła.

• Bydło lęka się przepaści, człowiek – nienawiści.

• Była droga – poszedł przez las; miał muła – poszedł piechotą.

C

• Cechą króla jest samemu gromadzić i niszczyć samemu.

• Ci, którzy razem wzrośli, wzajemnie sobą pogardzają.

• Co słońce ogląda i człowiek zobaczy.

• Cudzoziemiec nigdy się nie zadomowi.

• Człowiek robi dla przyjaciela, naczelnik dla psa.

• Człowiek w trudnej sytuacji żeni się z ciężarną.

• Człowiek widzi mrużące się oko, Bóg – potykające się serce.

• Człowiek wytrwały w przyjaźni, wytrwały będzie w nienawiści.

• Człowiek, który się nie myli, drzewo, które się nie pali – nie istnieją.
  • Źródło: Nic, co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 14.

• Czoło – nie patrzące oko.

• Czym budzi się szacunek? Władzą? – Nie! Słowami.

D

• Darmozjad i dygnitarz nie oddalają się bez przyczyny.

• Deszcz i dziecko darzy się nieszczerą pochwałą.

• Dokąd wymyka się dziecko i dym – nigdy nie wiadomo.

• Dom bez książek to dom bez okien.

• Duża siła – mała zręczność.

• Dzięki soli chwali się pieprz.

• Dziecko, które nie zna pieszczoty, mówiąc, nie uśmiecha się.
  • Źródło: Nic, co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 18.

G

• Gazela jak lew chciała zawyć; pękła z wysiłku.
  • Zobacz też: lew

• Gdy brakuje piwa, nie ma zgody męża z żoną.
  • Zobacz też: mąż, piwo, żona

• Gdy deszcz nie pada, dach zostaje cały; kobieta wtedy cała, gdy gość nie przybywa.

• Gdy pan domu odpoczywa, gość się pożywia.

• Gdy zjada się świętego orła, nazywa się go perliczką.
  • Źródło: „Nowe książki”, wydania 209–232, Wiedza Powszechna, 1959, s. 423.

• Gdzie jest kobiet za wiele, tam kapusta się przypala.

• Głupi gospodarz doprowadza do upadku własny dom.

• Głupiec mnoży sobie świąteczne dni.

• Głupotę wykształconego można przyrównać górze.

• Gość i śmierć przychodzą niespodzianie.

• Gość jest najpierw jak złoto, potem – jak srebro, w końcu ciąży jak żelazo.
  • Źródło: Włodzimierz Wysoczański, Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych (na materiale wybranych języków), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006, s. 32.

• Gość zaproszony, wół zjedzony.

• Grzech zmazuje skrucha, obelgę – grzywna.

• Gwiżdże się potem – najpierw układa się wargi.

I

• I uprawne pole, i usta nie zawsze ofiarowują pożywienie.

• Igła, nie wiedząc o swej własnej dziurce, służy do łatania dużych dziur.

• Interes zależy od gwarancji, odpowiedź – od języka.

J

• Jak bliskie wydaje się niebo, gdy nie sięga się po nie.

• Jak kolec jest sprawcą czyjegoś bólu – tak dzieło dokucza swojemu twórcy.

• Jak niebo niedotykalna jest rzecz powierzona.

• Jaka potrawa jest najsmaczniejsza? Ta, którą się je o głodzie.

• Jakie jest zadanie szyi? Umożliwić rozglądanie się wokół.

• Jakie to dziwne, gdy złodziej okrada złodzieja!

• Jakie trudności mogą grozić rodzinie, która się wzajemnie wspomaga?

• Jeden dzień grzechu – rok skruchy.

• Jedność daje siłę, wolność powiększa wiedzę.

• Jedynak trzyma raz z matką, raz z ojcem.

• Jeśli nie mielesz, nie zakurzysz się; oczerniają cię, gdy cię nie ma.

K

• Kamień, podrzucony w górę, spadając uderza w głowę.

• Każdy całuje swoje dziecko, tak jak każdy zbiera swoje zasiewy.

• Każdy dzień przynosi jakieś zło.
  • Zobacz też: dzień, zło

• Kłamstwem nie zyskuje się życzliwości.

• Kobieta wzgardzona, talerz pusty, dom opuszczony – to jest zupełnie to samo!

• Kochać swego niewolnika jest głupotą.

• Kolacja i światło dzienne, synowa i teściowa – to nie są sprawy do pogodzenia.

• Koń będzie prowadził, ale nie będzie walczył.

• Koń, któremu ufano, zrzucił jeźdźca przez łeb.

• Kopnięty pies nie wyje tak, jak jego serce.
  • Zobacz też: pies, serce

• Kora jednego drzewa nie przylega do innego.

• Koza urodziła bliźnięta: jedno na kowalski miech, drugie na pergamin do pisania.

• Król bez doradców nie będzie rządził nawet roku.
  • Źródło: „Wiedza i życie”, t. 25, Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, 1958, s. 628.

• Kto jest nieufny, niech ogradza swój dom.

• Kto kocha kobiety, wpada w ogień piekielny.

• Kto ma dziecko, sam jest jak dziecko.
  • Źródło: Oblicza dzieciństwa, red. Dorota Kornas-Biela, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2001, s. 10.
  • Zobacz też: dziecko

• Kto ma wszystkiego w bród, traci rozsądek.
  • Opis: przysłowie amharskie
  • Źródło: Nic, co ludzkie..., op. cit., s. 99.

• Kto nie zna miary w jedzeniu, noc spędza na wymiotowaniu.

• Kto nienawidzi swojego ojca, tego wygna ojciec cudzy.

• Kto przeklina (swoją) rodzinę, cuchnie.

• Kto sprzecza się z ojcem, tego usta staną się trędowate.

• Kto ukrywa chorobę, nie znajdzie leku.
  • Opis: przysłowie amharskie
  • Źródło: „Wiedza i życie”, t. 25, Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, 1958, s. 628.

• Kto wie, strzeże się; kto zapomina, tego zranią.

• Kto żyje poza swoim krajem, jest jak osioł objuczony i koń spętany.

• Któż orze zepsutym pługiem? Któż wytacza proces, jeżeli czuje strach?

• Kwiat nie daje słomy.
  • Zobacz też: kwiat, słoma

L

• Lepiej być rozjemcą niźli uczonym; wysuszać lepiej aniżeli myć; niźli wędrować lepiej się dowiadywać.

• Lepiej jest powodować dary, niż dawać samemu.

• Lepiej jest przyjeżdżać niż wyjeżdżać.

• Lepiej strzec się niż pokutować.

• Lepszy pobożny wróg od bezbożnego przyjaciela.

• Lira śpiewa w ręku człowieka, lecz milknie gwałtownie schwycona.

M

• Mężczyzna mówi – dzień mija, kobieta – rok.

• Miasto młodych w ciągu roku staje się pustynią.

• Mimo swego wykształcenia – nie dyskutuj z sędzią.

• Mucha nie wpada do ust, które milczą.
  • Źródło: „Wprost”, wydania 23–31, Agencja Wydawniczo-Reklamowa „Wprost”, 2000, s. 116.

• Myj ręce aż po łokcie, krzywdy naprawiaj z głębi serca.

N

• Na ołtarzu krzyż, za ołtarzem – fetysz.

• Nad tysiąc sług lepsza jest jedna nowina.

• Nad wszystko płonie serce i bardziej niż wszystko marznie serce.

• Nałogowy złodziej i ze stołu będzie kradł.

• Nawet gazela nie zapomina swojej matki.

• Nawet połówką chleba można przekupić człowieka bez wartości.

• Nie beczy cielę, które ssie.

• Nie bij za pomocą dwóch kijów; nie wnoś sprawy przed dwóch sędziów.
  • Źródło: Sądy o sądach, wybrał Janusz Białecki, „Problemy. Miesięcznik popularno-naukowy”, wydania 7–12, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 513.

• Nie chwytaj lamparta za ogon, ale jeśli chwyciłeś – nie puszczaj!

• Nie ciąży kłoda tysiącowi ludzi.

• Nie da się ukryć tarczy i czoła.

• Nie dotrzymałeś obietnicy – to tak jakbyś spalił kościół.

• Nie istnieje dom, gdy kobieta hula.

• Nie ładuj na osła zbyt wiele.

• Nie ma deszczu bez chmury ani sprawy bez przyczyny.

• Nie ma zdrowia po dziewięćdziesiątce.

• Nie odmawiaj przyjęcia podarunku, nie zapominaj oddanej ci przysługi.

• Nie pociągaj lwa za ogon, póki nie zdechnie!
  • Źródło: Tadeusz Nowakowski, Kwiaty dla pielgrzyma, Polska Fundacja Kulturalna, 1987, s. 12.

• Nie pokazuje się słabego słonia i ubóstwa bogacza.

• Nie pożyczaj – nie będziesz się kłopotać.

• Nie prowadź długich rozmów z tym, którego serca nie pozyskałeś.

• Nie przyprowadzaj do nas złośliwego wołu i gadatliwej kobiety.

• Nie uspokoi się kobiety, która wprowadza niezgodę.

• Nie widziałeś matki, nie żeń się z córką!
  • Źródło: „Wiedza i życie”, t. 25, Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, 1958, s. 628.

• Nie wiedzą, co znaczy pamięć – woda i kobieta.

• Nie wygrywając sprawy, nie staniesz się silny.

• Nie żałuj przeszłości, na przyszłość nie daj się oszukać!

• Niech nie umiera trefniś! Któż będzie nas bawił?

• Niestety, człowiek jest jak bliźnięta, z których jedno kocha to, co drugie nienawidzi.

• Niewygodnie jest przekląć to, co się przedtem chwaliło.

• Nikt nie rozpacza po śmierci publicznej dziewki.

• Noc mija szybko, gdy myśli biegną daleko.

• Noga jest sługą.

O

• O sercu mówi się po śmierci skromnego człowieka; po śmierci króla jest mowa o pałacu.

• O swoim sercu rozpowiada tylko głupiec i człowiek, który jest ulubieńcem chwili.
  • Źródło: Nic, co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 96.

• Od domu lekkoducha lepszy jest dom trędowatego.

• Od porywu ognia gorsza jest napaść kobiety.

• Od zagmatwanych wróżb lepsza jest ludzka rada.

• Odrobinkę trzeba by zranić oko i przyjaciela.

• Ogień stłumiony popiołem wydaje się ugaszony. Śmierć, gdy się opóźnia, wydaje się możliwa do uniknięcia.

• Ojczyzną kobiety jest jej mąż.

• Oko lamparta spoczywa na kozie; na liściach – oko kozy.

• Opłakiwać śmierć – to nadgryzać kamień.
  • Źródło: Zyta Rudzka, Pałac Cezarów, Świat Literacki, 1997, s. 38.

• Osiągnięcia ojca są pożyteczne dla syna.

• Osłu miód nie smakuje.

P

• Pierwszy łyk – rozgrzewa, trzeci – miecz wydobywa.
  • Źródło: „Problemy”, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1961, s. 511.

• Podnieś upadłego, nie zapominaj o zmarłym.

• Podróże kształcą.

• Podróży końcem jest dom, ziemia – końcem życia.

• Pokaż żarłokowi kawałek chleba umoczony w sosie, a zeżre choćby krowie łajno.

• Pokój nie przerwany – oko nie stracone.

• Posłuszny podwładny robi te same błędy, co przełożony.
  • Bogdan M. Szulc, O wojnie, wojsku i żołnierzach – dla żołnierzy (myśli-aforyzmy-sentencje), wyd. Adam Marszalek, 1995, s. 126.

• Przebaczać – to, czego trzeba się uczyć.

• Przyjaciel przychodzi z daleka, wróg – z własnej piersi się wywodzi.

• Przywary domu wychodzą na rynek.

• Pustka jest domem pyszałka.

• Pytamy się o strój, lekceważąc istotę człowieka.

R

• Radziłeś – nie posłuchał: nieszczęście mu rady udzieli!

• Rogi, chociaż pojawiają się później, rosną większe niż uszy, które pojawiają się wcześniej.

• Rzadkie i cudowne zachwyca najwyżej przez tydzień.

S

• Same nadejdą: przywołany pies i naznaczony dzień.

• Sami nakładamy sobie na głowę turban z węża.

• Samotna szarańcza staje się świerszczem.

• Sądź muła według chodu, według pracy – sługę.

• Sędziwa ziemia rodzi chwasty.
  • Źródło: "Krzyżówki z przymrużeniem oka", red. nacz. Marcin Polak, Częstochowa 2020, nr 10 (111), s. 29.
  • Zobacz też: chwast, starość, ziemia

• Siwy włos rzekł: „Przyszedłem i nie odejdę już”.

• Słowo raz rzucone budzi niechęć w człowieku.

• Słuch pozostaje mimo obciętych uszu.

• Słuchaj uważnie, gryź dokładnie.
  • Źródło: Myśli złote, srebrne i brązowe, „Problemy. Miesięcznik popularno-naukowy”, wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1961, s. 216.

• Słuchaj, patrz, milcz.
  • Źródło: Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin, wyb. Roman Tokarczyk, wyd. Wolters Kluwer Polska, s. 76.

• Spowiadaj się u kapłana, miłości szukaj u rajfurki.

• Stań się panem: będzie wtedy, jak zechcesz.

• Strzeż słomy, gdy ogień drzemie.

• Subtelność ukryta w głębi serca – to światło schowane w garnku.

• Syty nie myśli o głodzie.

• Szata w biegu zawiązana, w biegu się rozwiąże.

• Szlachetne serce jest lepsze od stu pięćdziesięciu psalmów.

• Szybko dane – potem żałowane.

Ś

• Śmierć, gdy się opóźnia, wydaje się możliwa do uniknięcia.
  • Źródło: Myśli złote, srebrne i brązowe, „Problemy. Miesięcznik popularno-naukowy”, wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1961, s. 216.

• Świat jest oszukańczy, jak zwodniczy osioł.

T

• Tajemnicę powierzać roztrzepanemu to napełnić prosem dziurawy worek.

• Tchórz chowa się za matkę.

• Trzeba wstawiennictwa Boga, żeby wytrzymać ranek na targu!

• Trzy razy zysk, trzy razy strata.

U

• Usta są połową siły.

W

• W niezgodnym domu kury zdychają.

• Wełna grzeje, muślin stroi – każdy sam wie, co woli.

• Wesele swojej córki wypraw poza domem.

• Wiatr nie owocuje.

• Wierzyć człowiekowi to garścią nabierać wodę.

• Wieśniak obawia się tych, którzy go chwalą.

• Własną ręką uciąłem sobie rękę!

• Wolę jego twarz niż jego chleb.

• Wszyscy słyszą, gdy mówi jeden; któż słyszy, gdy wszyscy mówią?

• Wyklęty człowiek jest jak koń okiełznany.

• Wyrwij chwiejący się ząb, który nie wypada.
  • Zobacz też: zęby

Z

• Z biegiem czasu poznaje się ciężar naczelnika i bawełny.

• Z gadaniny kobiety tyle, co ze strachu muła.

• Z małym się naradzaj, z dużym napadaj!

• Z mleka skrzepłego powstaje masło; skupienie człowieka wróży doskonałość.

• Za pomocą dwóch nóg nie wejdzie się na dwa drzewa.

• Zalicz się do przyjaciół wroga, od którego jesteś słabszy.

• Załatwiaj sprawę u znawcy, żelazo kuj u kowala.

• Zamieszanie to radość dla złodzieja.

• Zanim biedak się wzmocnił, wyrósł jego morderca.

• Zaproś sytego, wyproś nienasyconego.

• Zazdrość przeżera kości.
  • Zobacz też: kości, zazdrość

• Zdrowiejący chory zapomina o Bogu.

• Ziarno ze swym zjadaczem, człowiek ze swoim zabójcą – żyją blisko,

• Zjadłem swoje własne jagnięta, gdy zabrakło mi doradcy.

• Zjedzenie ryby też wymaga zręczności.

• Zręczne ręce – wyzwolenie, złote usta – wyniesienie.

• Zwyczaje ludu sprawiają kłopoty królowi.
  • Źródło: „Przekrój”, Wydania 32–42, Krakowskie Wydawnictwo Prasowe, 2008, s. 44.