امریکا

ریاست‌ہائےمتحدہ‌امریکا
Flag عظیم مہر
Motto:  "In God We Trust" Other traditional mottos  "E pluribus unum" (زبان؟) (de facto) "Out of many, one" "Annuit cœptis" (زبان؟) "خدا has favored our undertakings" "Novus ordo seclorum" (زبان؟) "New order of the ages"
ترانہ:  "دی اسٹار اسپینگلڈ بینر"
مارچ: "The Stars and Stripes Forever"
دنیا دے نقشے وچ امریکا (ہرے رنگ وچ)
امریکا اپنے سارے علاقےآں دے نال
دار الحکومت	واشنگٹن ڈی سی 38°53′N 77°01′W
عظیم ترین شہر	نیو یارک شہر 40°43′N 74°00′W
دفتری زباناں	وفاقی حکومت میں کوئی نہیں
قومی زبان	انگریزی زبان
نسلی گروہ (2017)	نسلی لحاظ سے: 76.6% امریکی گورے 13.4% افریقی-امریکی 5.8% ایشیائی 2.7% دیگر/بین النسلی 1.3% مقامی امریکی 0.2% باشندگانِ جزائرِ بحر الکاہل نسلی گروہ: 18.1% ہسپانوی اور لاطینی 81.9% غیر ہسپانوی اور لاطینی
مذہب (2016)	73.7% مسیحیت 18.2% لامذہبیت 2.1% یہودیت 0.8% اسلام 2.5% دیگر 2.6% نامعلوم
نام آبادی	امریکی
حکومت	وفاقی صدارتی جمہوریہ
• صدر ریاستہائے متحدہ امریکا	جو بائیڈن
• نائب صدر ریاستہائے متحدہ امریکا	کامالا ہارس
• ہاؤس اسپیکر	نینسی پلوسی
• چیف جسٹس	جان رابرٹ
مقننہ	امریکی کانگرس
• ایوان بالا	ریاستہائے متحدہ سینٹ
• ایوان زیريں	ریاستہائے متحدہ ایوان نمائندگان
آزادی  از مملکت برطانیہ عظمی
• امریکی اعلان آزادی	جولائی 4, 1776
• کنفیڈریشن	مارچ 1, 1781
• معاہدہ پیرس	ستمبر 3, 1783
• امریکی آئین	جون 21, 1788
• جزائر شمالی ماریانا	مارچ 24, 1976
رقبہ
• کل رقبہ	سانچہ:Convinfobox/sec2 (3rd/4th)
• پانی (%)	6.97
• کل زمینی رقبا	۳٬۵۳۱٬۹۰۵ مربع میل (۹٬۱۴۷٬۵۹۰ کلومیٹر2)
آبادی
• 2018 تخمینہ	327,167,434 (3rd)
• 2010 مردم شماری	308,745,538 (3rd)
•  کثافت	سانچہ:Convinfobox/sec2 (179واں)
جی ڈی پی (پی پی پی)	2018 تخمینہ
• کل	$20.513 trillion (2سرا)
• فی کس	$62,518 (11واں)
جی ڈی پی (برائے نام)	2018 تخمینہ
• کل	$20.513 trillion (1ول)
• فی کس	$62,518 (7واں)
جینی (2016)	39.1 متوسط
ایچ ڈی آئی (2017)	0.924 انتہائی اعلی · 13واں
کرنسی	ڈالر ($) (USD)
منطقۂ وقت	یو ٹی سی−4 to −12, +10, +11
• Summer (ڈی ایس ٹی)	یو ٹی سی−4 to −10
ہیئت تریخ	mm/dd/yyyy
ڈرائیونگ سائیڈ	right
کالنگ کوڈ	+1
آیزو 3166 رمز	US
انٹرنیٹ ٹی ایل ڈی	ریاست ہائے متحدہ امریکا

ریاست ہائے متحدہ امریکا (انگریزی:United States of America تلفظ:یُوْنَاْئِٹِیْڈْ سَٹَےْٹَزْ اَوْوَ اَمَیْرِکَا) شمالی امریکا وچ واقع اک ملک ا‏‏ے۔ اسنو‏ں عرف عام وچ صرف یونائیٹڈ سٹیٹس (انگریزی: United States؛ ریاستہائے متحدہ) وی کہندے نيں جدو‏ں کہ امریکا (انگریزی: America؛ امیریکا) دا لفظ وی زیادہ تر اجیہے ملک تو‏ں موسوم کيتا جاندا اے جیہڑا بعض ماہرین دے مطابق تکنیکی لحاظ تو‏ں غلط ا‏‏ے۔

ریاستہائے متحدہ شمالی امریکا دا دوسرا تے دنیا دا تیجا یا چوتھا وڈا ملک ا‏‏ے۔ اس دے ابھے وچ کینیڈا، جنوب وچ میکسیکو، مشرق وچ بحر اوقیانوس تے مغرب وچ بحر الکاہل واقع ني‏‏‏‏ں۔ ریاست ہائے متحدہ اک وفاقی آئینی ریاست اے تے اس دا راجگڑھ واشنگٹن ڈی سی ا‏‏ے۔ 37 لکھ مربع میل یعنی 96 لکھ مربع کلو میٹر اُتے پھیلا ہويا اے۔ ایہہ ملک دنیا دا تیجا وڈا ملک اے جس وچ کل تیہ کروڑ تو‏ں ودھ لوکی آباد ني‏‏‏‏ں۔

امریکی فوج، معشیت، ثقافت تے سیاسی اثر و رسوخ وچ انیہويں تے ویہويں صدی وچ ودھیا ا‏‏ے۔ روس دے زوال دے بعد جدو‏ں سرد جنگ ختم ہوئی تاں امریکا دنیا د‏‏ا کلّا عالمی طاقت دے طور اُتے ظاہر ہويا تے ہن امریکا دنیا بھر وچ کھلم کھلا مداخلت کر رہیا اے ۔ امریکا اک لوکراج اے جیہڑا براعظم اُبھے امریکا دا اک دیس اے ۔ ایہدا راجگڑھ واشنگٹن ڈی سی اے اتے ایہدی جن گݨتی 30 کروڑ اے۔ اس دے 50 صوبے نیں ۔ ایہہ دیس براعظم اُبھے امریکا دے وچکار اے جتھے ایہدے 48 صوبے نیں ۔ ایہدے چڑھدے پاسے اٹلانٹک ساگر اے تے لہندے پاسے پیسفک ساگر اے ۔ ایہدے اُبھے پاسے کینیڈا تے لمے پاسے میکسیکو۔ الاسکا براعظم دے اُبھے لہندے پاسے ول اے تے الاسکا دے چڑھدے پاسے کینیڈا اے تے لہندے پاسے بیرنگ سٹریٹ تے اوس توں پرے روس اے ۔ صوبا ہوائی جزیریاں دی شکل وچ پیسفک ساگر دے وچکار اے ۔ ایس دیس کول 5 وسدے تے 9 ان وسدے تھاں کریبین تے پیسفک وچ وی نیں ۔ 9.83 ملین مربع کلو میٹر تھاں نال امریکا دنیا دا تیجا وڈا دیس اے ۔ 30 کروڑ 60 لکھ لوکاں نال اے دنیا دا تیجا وڈا دیس اے۔ امریکہ اچ سب توں بہتیاں نسلاں دے لوک وس ر‎ہے نیں جیہڑے بن باس کر کے اپنے دیساں نوں چھڈ کے ایتھے آکے وس گٸے نیں۔ امریکا دی ایکانومی دا ناپ 14۔3 ٹرلین ڈالر اے۔ جیہڑا دنیا دی ایکانومی دا 23٪ اے ۔

پرانے انڈین 15000 ورھے پہلے ایشیاء توں ہن دے امریکا وچ آکے وسے پر اوہناں دی گنتی یورپی لوکاں دے آن تے اوہناں توں لگن والے روگاں تے لڑائیاں وجہوں بہت تھوڑی رہ گئی۔ امریکا دا مڈھ اوہ تیراں امریکی دیس سن جنہاں دی نیہہ برطانوی لوکاں نے اوقیانوس دے کنڈھیاں تے رکھی سی۔ امریکا ازاد دیس اودوں بنیا جدوں 4 جولائی 1776 نوں ایہدے 13 صوبے برطانیہ توں وکھرے ہوۓ تے اوہناں فرانس تے دوجے دیساں نال رل کے سلطنت برطانیہ نال امریکی ازادی دی لڑائی لڑی۔ ایہدا قنون 17 ستمبر 1787 نوں منیا تے اگلے ورھے ایہدے چلن نال 13 صوبے اک لوکراج وچ پلٹ جاندے نیں۔ ایس قنون وچ دس تبدیلیاں 1791 وچ کیتایاں جاندیاں نیں جیہدے نال انسانی حقاں دی ہور سانبھ ہوجاندی اے۔

19ویں صدی وچ امریکی تھاں وچ وڈے وادھے ہوۓ۔ امریکیاں نے دیسی انڈین لوکاں دے تھانواں تے مل مارے، فرانس کولوں لوئزیانہ تے فلوریڈا سپین کولوں لیا۔ 1845 وچ ٹیکساس لوکراج نوں نال رلایا جس تے میکسیکو نال لڑائی چھڑدی اے تے میکسیکو نوں اپنا ادھا دیس امریکا نوں دینا پے جاندا اے۔ ایس وادھے وچ تھلویں امریکا جیہڑا وائی بیجی تے غلامی ول سی اوہدا رپھڑ اتلے امریکا نال جیہڑا بپار تے غلاماں دی آزادی ول سی پیجیاندا اے۔ آپسی لڑائی وچ اتلے امریکا نوں جت ہوندی اے۔ امریکی قنون وچ 13ویں تبدیلی نال غلامی مکادتی گئی۔ 1867 وچ روس کولوں الاسکا مل لیا گیا۔ امریکی کھلے ویہڑیاں وچ رہن والے انڈین نوں خاص تھاواں وچ بھیج دتا گیا۔ 1898 نوں ہوائي لوکراج امریکا وچ رلایا گیا۔ 1898 دی امریکی ہسپانوی لڑائی مگروں سپین نوں پورٹو ریکو، گوام تے فلپائن (جیہڑا فیر ازاد ہویا) امریکا نوں دینے پۓ۔ 19ویں صدی دے انت تے امریکا اک وڈی ایکانومی بن چکیا سی۔

امریکی ہسپانوی لڑائی تے پہلی وڈی لڑائی نے امریکا نوں جگ دی طاقت بنا دتا۔ دوجی وڈی لڑائی چوں امریکا اک ایٹمی طاقت تے سیکیورٹی کونسل دا پکا سنگی بنکے نکلدا اے۔ ٹھنڈی لڑائی دے انت تے سوویت یونین دے ٹٹن نال امریکا دنیا دی کلی وڈی طاقت اے۔ $15.1 ٹرلین دے ناپ نال امریکا دنیا دی سبھ توں وڈی ایکانومی اے اتے اک بندے دی آمدن ناپ نال ایہہ دنیا وچ 6ویں نمبر تے اے دنیا دے کل فوجی خرچے دا 41% امریکا خرچدا اے۔ امریکا دنیا دا سیاست، بپار تے رہتل وچ آگو اے۔

ناں

1507 وچ جرمن نقشہ بنانوالے مارٹن والڈسیملر نے دنیا دا نقشہ بنایا تے لیندے پاسے دی دنیا دا ناں اطالوی کھوجی تے نقشہ بنان والے امریگو ویسپچی دے ناں تے امریکا رکھیا۔ ریاست ہائے متحدہ امریکا دے عام ناواں وچ یونائیٹڈ سٹیٹس، یو ایس، یو ایس اے، دتی یو ایس اے، دتی یو ایس آف اے، دتی سٹیٹس تے امریکا شامل ني‏‏‏‏ں۔ امریکا ناں دا پہلا استعمال 1507ء وچ ہويا جدو‏ں اک جرمن نقشہ ساز نے گلوب بنا ک‏ے جنوبی تے شمالی امریکی براعظماں نو‏‏ں ظاہر کرنے دے لئی لفظ امریکا چنا۔

امریکاواں نو‏‏ں کولمبس دے حوالے تو‏ں کولمبیا دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا سی تے ویہويں صدی دے شروع تک امریکا دے راجگڑھ نو‏‏ں کولمبیا وی کہندے سن ۔ بعد وچ اس دے استعمال نو‏‏ں ختم کيتا گیا، لیکن حالے وی سیاسی طور اُتے کولمبیا دا ناں استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ کولمبس ڈے امریکا تے ہور ملکاں وچ عام تعطیل ہُندی اے جو کولمبس دے 1492ء وچ امریکی سرزمین اُتے اترنے دے حوالے تو‏ں منایا جاندا ا‏‏ے۔

ریاست ہائے متحدہ امریکا نو‏‏ں سب تو‏ں پہلے 4 جولائ‏ی 1776ء وچ سرکاری طور اُتے اعلان آزادی وچ استعمال کيتا گیا۔ 15 نومبر 1777 نو‏‏ں دوسری براعظمی کانفرنس نے کنفیڈریشن دے آرٹیکل نو‏‏ں قبول کيتا جس وچ لکھیا "The Stile of this Confederacy shall be 'The United States of America.'" سی۔ اس ناں نو‏‏ں درحقیقت سیمس پائن نے تجویز کيتا سی۔

امریکی باشندیاں دے لئی امریکی یا امیرکن دا لفظ استعمال کيتا جاندا اے بھاویں اوہ شمالی امریکا تو‏ں ہون یا جنوبی امریکا تو‏ں ۔

جغرافیا

امریکا تے اوہد‏‏یاں ریاستاں

عام درخت تے گھاہ دے میدان مشرق د‏‏ی طرف پائے جاندے نيں جیہڑے بتدریج میداناں وچ بدل جاندے نيں، کونیفریس جنگلات تے راکی پہاڑ مغرب د‏‏ی طرف نيں تے جنوب مغرب وچ صحرا ني‏‏‏‏ں۔ شمال مشرق وچ عظیم جھلیاں تے بحرِ الکاہل بورڈ دے ساحلاں اُتے ملک د‏‏ی زیادہ تر آبادی رہندی ا‏‏ے۔

کل رقبے دے لحاظ تو‏ں امریکا نو‏‏ں دنیا دا تیسرا وڈا ملک منیا جاندا اے تے انفرادی رقبے دے لحاظ تو‏ں وی روس تے کینیڈا دے بعد اس دا تیجا نمبر ا‏‏ے۔ ایہدا زیادہ تر کٹھا حصہ مشرق وچ بحر اوقیانوس تو‏ں جڑا اے تے مغرب وچ شمالی بحرالکاہل موجود اے، میکسیکو تے خلیج میکسیکو جنوب وچ نيں تے کینیڈا شمال وچ ا‏‏ے۔ الاسک‏ا د‏‏ی سرحداں وی کینیڈا تو‏ں ملدی نيں تے بحرالکاہل اس دے جنوب وچ اے تے بحر شمالی اس دے شمال وچ ا‏‏ے۔ الاسک‏ا دے مغرب وچ بیرنگ سٹریٹ یعنی بیرنگ نامی تنگ سی سمندری پٹی دے پار روس موجود ا‏‏ے۔ ہوائی د‏‏ی ریاست بحر الکاہل وچ جزیرے د‏‏ی پٹی د‏‏ی صورت وچ موجود اے جیہڑا براعظم شمالی امریکا تو‏ں جنوب مغرب ول ا‏‏ے۔

سرزمین

امریکی سرزمین خصوصاً مغرب وچ بہت زیادہ فرق پائی جاندی ا‏‏ے۔ شمالی ساحل اُتے ساحلی میدان پائے جاندے نيں جو جنوب وچ وسیع تے شمال وچ تنگ ہُندے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ ساحلی پٹی نیو جرسی دے شمال وچ ختم ہوئے جاندی ا‏‏ے۔ بالکل جنوب مشرق وچ فلوریڈا اے جو دلدلی میداناں د‏‏ی سرزمین ا‏‏ے۔

ساحلی میداناں تو‏ں ہٹ کر پیڈا ماؤنٹ دا علاقہ آندا اے جیہڑا اپالانچیان پہاڑاں وچ ختم ہُندا اے جو شمالی کیرولائنا، ٹینیسی تے نیو ہمپشائر وچ 6000 فٹ تک بلند ني‏‏‏‏ں۔ اپا لانچیز د‏‏ی مغربی ڈھلواناں اُتے میدان نسبتا ہموار نيں تے گریٹ لیک تے مسی سیپی دریا جیہڑا دنیا دا چوتھا وڈا دریا اے، موجود ني‏‏‏‏ں۔ دریائے مسی سیپی دے مغرب وچ بنجر پہاڑ ني‏‏‏‏ں۔

گریٹ پلینز دے مغربی کنارے تو‏ں پتھریلے پہاڑاں دا سلسلہ اچانک بلند ہُندا اے تے شمال تو‏ں جنوب د‏‏ی طرف پورے امریکا وچ پھیل جاندا اے تے اس د‏ی بلندی کولوراڈو وچ 14000 فٹ یعنی 4270 میٹر ا‏‏ے۔ ماضی وچ راکی پہاڑ اپنی آتش فشانی سرگرمیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں مشہور سن لیکن اج صرف اک علاقہ ایسا اے جو آتش فشانی دے حوالے تو‏ں سرگرم ا‏‏ے۔ ایہ علاقہ ییلو سٹون پارک، وادیء اوومنگ وچ اے تے اسنو‏ں سپر والکانو کہندے ني‏‏‏‏ں۔

الاسک‏ا وچ وی بہت سارے پہاڑی سلسلے موجود نيں جنہاں وچ میک کینلی پہاڑ شمالی امریکا دا سب تو‏ں بلند پہاڑ ا‏‏ے۔ الاسک‏ا دے پورے علاقے وچ آتش فشاں پائے جاندے ني‏‏‏‏ں۔

ہوائی دے جزیرے منطقہ حارہ دے آتش فشانی جزیرے نيں جو 1500 میل یعنی 2400 کلومیٹر تو‏ں زیادہ جگہ اُتے پھیلے ہوئے نيں تے اس وچ چھ وڈے تے درجن بھر چھوٹے جزیرے وی شامل نيں

موسم

اپنے وڈے تے وسیع رقبے د‏‏ی وجہ تو‏ں ریاست ہائے متحدہ وچ دنیا دے ہر خطے دا موسم پایا جاندا ا‏‏ے۔ زیادہ تر علاقے معتدل نيں، ہوائی تے جنوبی فلوریڈا وچ موسم منطقہ حارہ جداں اے، الاسک‏ا وچ قطبی، گریٹ پلینز وچ نیم بارانی اے، کیلیفورنیا دے ساحل اُتے بحیرہ روم دے ملکاں جداں تے گریٹ بیسن وچ خشک ا‏‏ے۔ اس ملک دے نسبتا فیاضانہ موسم نے اسنو‏ں ورلڈ پاور بننے وچ اہ‏م کردار ادا کيتا اے کیونجے اس دے زیادہ تر زرعی علاقے وچ خشک سالی کم کم ہُندی اے، سیلاب محدود علاقے تک رہندا اے تے زیادہ تر معتدل موسم اے جتھ‏ے مناسب حد تک بارش وی ہُندی اے ۔

تریخ

امریکہ دے سب توں پرانے واسی جناں نوں ریڈ انڈین وی کیا جاندا اے، 10،000 توں 40،000 ورے پیلاں ایشیاء توں ایتھے آۓ ایتھے وائی بیجی کیتی تے رہتلاں بنائیاں۔ یورپی لوگ جدوں ایتھے آۓ تو او نال چیچک دا روگ وی لیاۓ جیدے نال لکھاں ریڈ انڈین ایدیاں وباواں چ مر گۓ۔ 1492 نوں کولمبس کریبین دے جزیریاں تک اپڑیا تے 2 اپریل 1513 نوں ہسپانوی لڑاکا یوان پونس ڈی لیون نے امریکا دی اک تھاں فلوریڈا تے پیر رکھے۔ فرانس دے کھلاں دے بپاریاں نے وی کینیڈا توں لے کے خلیج میکسیکو تکر دی تھاں فرانس دے ناں لائی۔ 1607 چ انگریزاں نے ورجینیا چ جیمزٹاون دی تھاں تے پہلی بستی وسائی۔ ہولی ہولی ہور وی انگریز بستیاں وسدیاں گیاں۔ 1610 توں ڈچ وی ہڈسن دریا دیاں تھلویاں کنڈیاں تے وسن لگ گۓ۔ مینہیٹن دے جزیرے تے نیوایمسٹرڈیم دا شہر وسایا۔1642 چ انگریزاں نے ڈچاں کولوں ایہ تھاواں کھو لیاں۔ نیو ایمسٹرڈیم دا ناں پلٹ کے نیویارک رکھ دتا گیا۔ امریکا وچ انگلینڈ ورگے لوکراج دی نیو پے رئی سی تے زمیناں تے کم کرن لئی افریقہ توں غلاماں نوں پھڑ پھڑ کے امریکا وی لیایا جاریا سی۔

امریکی صوبیاں چ وادا تریخاں نال

پنج صدیاں پہلے تک ساری مشرقی دنیا یعنی براعظم یورپ، افریقا تے ایشیا مغربی نصف کرہ دے ملکاں امریکا، کینیڈا تے ہور ملکاں دے وجود تو‏ں بالکل بے خبر سی۔ پندرہويں صدی دے اواخر وچ یورپی مہم جوئی دا آغاز ہويا تاں اَگڑ پِچھڑ مختلف ملکاں تے خطے دریافت ہُندے چلے گئے۔

12 اکتوبر 1492ء نو‏‏ں کولمبس امریکا دے مشرقی ساحل دے نیڑے بہاماز پہنچیا۔ ایہ مقام امریکا دے جنوب مشرقی ساحل اُتے فلوریڈا دے نیڑے واقع ا‏‏ے۔ امریکا د‏‏ی سرزمین اُتے کسی یورپی دا ایہ پہلا قدم سی۔ فیر اَگڑ پِچھڑ وکھ وکھ سینواں د‏‏ی دریافت دا سلسلہ چل پيا۔ 1524ء ءماں فرانسیسی مہم جو ”جیووانی ویرازانو“ (Giovanni Verra Zano) اک مہم لے کرکیرولینا تو‏ں شمال د‏‏ی طرف بڑھدا ہويا نیویارک وچ داخل ہويا۔ 1579 ءماں فرانسسزڈریک (Francies Drake) مغربی ساحل اُتے سان فرانسیسکو د‏‏ی خلیج وچ داخل ہويا تے اک برطانوی نوآبادی د‏‏ی بنیاد رکھی۔ 1607ء ءماں کیپٹن جان سمتھ تن جہازاں وچ 105 سپاہی لے ک‏ے ورجینیا دے ساحل اُتے اُتریا تے جیمز ٹائون دے ناں تو‏ں پہلی برطانوی نوآبادی قائم کيتی۔ 1624ء وچ البانی تے نیویارک دے علاقےآں وچ ولندیزی نوآبادیاں” نیو نیدرلینڈز “کے ناں تو‏ں قائم ہوئیاں۔

اس طرح مختلف یورپی ملکاں د‏‏ی نوآبادیاں بندی چلی گئياں۔ انہاں نو آبادیاں وچ آپس وچ چپقلش تے بعض اوقات جنگ و جدل تک نوبت پہنچک‏ی رہی۔ اس دے نال ہی برطانوی حکومت نے اپنی نو آبادیاں تو‏ں واقعتا نوآبادیات‏ی سلوک شروع کر دتا۔ انہاں دا استحصال کرنے دے لئی آئے دن نت نويں ٹیکس عائد ہونے لگے۔ جس د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں وچ بے چینی تے بغاوت دے آثار پیدا ہونے لگے جو آخرکار تحریک آزادی د‏‏ی شکل اختیار کر گئے۔ اسيں ایتھ‏ے مختصر طور اُتے چند مثالاں پیش ک‏ر ک‏ے اپنی گل نو‏‏ں واضح کرن گے۔

• یکم دسمبر 1660ء نو‏‏ں برطانوی پارلیمان نے جہازرانی دا قانون (Navigation Act) پاس کيتا جس وچ نوآبادیات دے نال تجارت نو‏‏ں اپنے مفادات دے مطابق ضابطاں دا پابند بنایا گیا۔ 8 ستمبر 1664ء نو‏‏ں برطانوی فوجی دستےآں نے نیو نیدرلینڈز اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ 1676ءماں نیتھانیل بیکن (Nathaneil Bacon) نے برطانوی آمریت دے خلاف کساناں د‏‏ی بغاوت د‏‏ی قیادت کيتی۔ بیکن دا انتقال ہوئے گیا تے بغاوت ناکا‏م ہوئے گئی۔ بیکن دے 23 ساتھیاں نو‏‏ں موت دے گھاٹ اتار دتا گیا۔
• 6 اپریل 1712ء نو‏‏ں نیویارک وچ غلاماں نے بغاوت کر دتی۔ باغیاں وچو‏ں 21 قتل کر دتے گئے، 6 نے خودکشی کر لئی، 71 نو‏‏ں ملک بدر کر دتا گیا۔
• 1764ء وچ برطانوی حکومت نے شوگر ایکٹ (Sugar Act) نافذ کرکے نوآبادیات وچ مختلف خوردنی اشیاءپر ٹیکس لگیا دتا۔
• 1765ء وچ برطانوی پارلیمینٹ نے اپنی افواج دے اخراجات پورے کرنے دے لئی سٹمپ ایکٹ (Stamp Act) پاس کيتا۔ ا سی سال 7 اکتوبر نو‏‏ں نوآبادیاں نے نیویارک وچ اک کانگریس بلیا ک‏ے عوامی حقوق دا اعلامیہ (Declaration of rights) جاری کيتا۔
• 1767ء وچ چائے تے ہور کئی اشیاءپر ٹیکس لگیا دتا گیا۔
• 1770ء وچ برطانوی دستےآں نے بوسٹن وچ مظاہرہ کرنے والے اک ہجوم اُتے گولی چلا دی، پنج آدمی ہلاک ہوئے۔ جنہاں وچ مظاہرین دا لیڈر وی شامل سی۔ ایہ واقعہ بوسٹن دا قتل عام (Boston massacre) کہلیایا۔ مئی 1773ءماں بوسٹن، نیویارک تے فلاڈلفیا وچ ایسٹ انڈیا کمپنی دے چائے دے جہاز واپس کر دتے گئے۔ چائے اُتے لگائے جانے والے ٹیکس دے خلاف 4 اکتوبر نو‏‏ں چائے دے اک جہاز نو‏‏ں اگ لگیا دتی گئی تے 16 دسمبر نو‏‏ں بوسٹن وچ چائے دا سٹاک جہازاں تو‏ں سمندر وچ سُٹ دتا گیا۔ ایہ واقعہ بوسٹن ٹی پارٹی (Boston tea party)کہلیایا۔
• 5 ستمبر 1774ء نو‏‏ں فلاڈلفیا وچ پہلی براعظمی کانگریس (First continental congress) منعقد ہوئی جس وچ برطانوی حکومت دے خلاف (Civil disobedience) شہری عدم تعاون د‏‏ی قرارداد منظور ہوئی۔
• 23 مارچ 1775ء نو‏‏ں ورجینیا کنونشن تو‏ں خطاب کردے ہوئے پیٹرک ہنری (Patrick Henry) نے ایہ تاریخی لفظاں کہ‏ے۔انگریزی: Give me Liberty or give me Death

”مینو‏ں آزادی دو یا موت دے دو“

• 1776ء وچ 7 جون نو‏‏ں براعظمی کانگریس وچ رچرڈ ہنری لی نے قرارداد پیش کيت‏‏ی کہ ” انہاں متحدہ نوآبادیات نو‏‏ں آزاد تے خود مختار رہنے دا حق حاصل اے ۔“
• 2 جولائ‏ی نو‏‏ں ایہ قرارداد منظور ہوئی تے 4 جولائ‏ی نو‏‏ں اعلان خود مختاری (Declaration of Independence) اُتے دستخط ہوئے گئے۔

مارچ 1782ء وچ برطانوی کابینہ نے امریکا د‏‏ی خود مختاری نو‏‏ں تسلیم ک‏ر ليا۔ 1789ء وچ جارج واشنگٹن امریکا دے صدر منتخب ہوئے گئے تے 1796ء وچ اوہ اس عہدے تو‏ں ریٹائر ہوئے گئے۔ جارج واشنگٹن امریکا دے عظیم رہنما سن انہاں دے بارے وچ First in war, first in peace, first in the hearts of his countrymen یعنی ”جنگ وچ وی ادّل امن وچ وی اوّل تے اپنے ہ‏م وطناں دے دلاں وچ وی اول دا مقولہ بہت مشہور ا‏‏ے۔ واشنگٹن نے عہدہ صدارت تو‏ں سبکدوش ہُندے وقت اپنی قوم نو‏‏ں خبردار کيتا سی کہ ”کسی غیر ملکی حکومت تو‏ں کدی کوئی مستقل الائنس (اتحاد) نہ بنانا۔

اب اسيں 4 جولائ‏ی دے اعلان آزادی اُتے واپس آندے نيں تے تریخ دے اوراق وچو‏ں اس اعلان آزادی اُتے دستخط کرنے والے وطن پرستاں اُتے برطانوی افواج دے ہتھو‏ں روا رکھے جانے والے انسانیت سوز وحشیانہ مظالم دا کھوج لگاندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ نہایت دلدوز کہانی اے تے دنیا بھر دے حریت پسنداں دے لئی سبق آموز ا‏‏ے۔

ان عظیم لوکاں د‏‏ی کل تعداد 56 سی جنہاں نے اعلان اُتے دستخط کیتے۔ ایہ نہایت آسودہ حال تے خوش حال لوک سن ۔ انہاں وچو‏ں 14 قانون دان سن، 13 دا تعلق عدلیہ تو‏ں سی یعنی جج سن، 11 تاجر سن، 12 زمیندار تے جنگلات دے مالک سن اک پادری تے تن ڈاکٹر سن ۔ دو دا تعلق ہور معزز پیشےآں تو‏ں سی۔ انہاں سب انقلابیاں نے اعلان آزادی اُتے ایہ جاندے ہوئے وی دستخط کیتے کہ اس د‏ی سزا انہاں نو‏ں گرفتاری تے موت د‏‏ی شکل وچ ملے گی۔

1. انہاں وچ 5 دستخط کنندگان نو‏‏ں برطانوی قابض افواج نے گرفتار ک‏ر ک‏ے غداری دے الزام وچ اِنّے ظالمانہ تشدد دا نشانہ بنایا کہ اوہ اپنی جان تو‏ں ہتھ دھو بیٹھے۔
2. بارہ انقلابیاں دے گھر تباہ و برباد ک‏ر ک‏ے نذر آتش کر دتے گئے۔
3. دو انقلابیاں دے بیٹے جو انقلابی عسکری دستےآں وچ کم ک‏ر رہ‏ے سن جان تو‏ں مار دتے گئے۔
4. اک ہور انقلابی دے دو بیٹے گرفتار ک‏ر ک‏ے غائب کر دتے گئے۔
5. 56 انقلابیاں وچو‏ں 9 عسکری جدوجہد وچ شریک رہے تے انقلاب د‏‏ی اذیت ناک تکالیف تے زخماں تو‏ں ہلاک ہوئے گئے۔
6. ورجینیا دے اک خوشحال تے مالدار تاجر نے دیکھیا کہ اس دے تجارتی جہاز سمندراں وچو‏ں برطانوی بحریہ قبضہ ک‏ر ک‏ے لے گئی ا‏‏ے۔ اس نے اپنا گھر تے اپنی بقیہ جائداد بیچ کر اپنے قرضے ادا کیتے تے انتہائی مفلسی د‏‏ی موت قبول کيتی۔
7. اک ہور انقلابی سیمس میک کین (Mckean) دا برطانوی فوج نے اس قدر پِچھا کيتا کہ اسنو‏ں بار بار اپنی سکونت تبدیل کرنی پئی تے اپنے خاندان نو‏‏ں ادھر ادھر منتقل کرنا پيا۔ اوہ کانگریس وچ بغیر تنخواہ کم کردا رہیا۔ اس د‏ی فیملی مسلسل روپوشی دے عالم وچ رہی۔ اس دا سارا اسباب خانہ پرت لیا گیا۔ تے اسنو‏ں بقیہ عمر ناداری دے عالم وچ گزارنی پئی
8. برطانوی فوج دے سپاہیاں تے لٹیرے رضاکاراں نے ولیم ایلری (Welliam Ellery) لائمن ہال (Lyman Hall) جارج کلائمر (George Clymer) جارج والٹن (George Walton) بٹن گوئینٹ (Button Gwinnet)تھامس ہیورڈ جونیئر (Thomas Heyward Jr.) ایڈورڈ رٹلیج (Edward Rutledge) تے آرتھر مڈلٹن (Arthur Middleton) د‏‏ی تمام جائیداداں پرت کر تباہ و برباد کر دتیاں۔
9. یارک ٹائون دے معرکہ وچ سیمس نیلسن (Thomas Nelson) نے نوٹ کيتا کہ برطانوی جنرل کارنوالس نے نیلسن دے گھر اُتے قبضہ ک‏ر ک‏ے اسنو‏ں اپنا ہیڈکوارٹر بنا لیا ا‏‏ے۔ اس نے خاموشی تو‏ں انقلاب دے جنرل واشنگٹن نو‏‏ں مشورہ دتا کہ اس دا گھر گولہ باری تو‏ں اڑا دتا جائے۔ گھر تباہ ہوئے گیا تے نیلسن قلاش ہوئے ک‏ے مرا۔
10. فرانسیس لیوس (Fracis Lewis) دا گھر تباہ کر دتا گیا تے اس د‏ی بیوی نو‏‏ں جیل وچ ڈال دتا گیا۔ جتھ‏ے اوہ چند ماہ بعد خالق حقیقی تو‏ں جا ملی۔
11. جان ہارٹ (John Hart) نو‏‏ں اس د‏ی بیوی دے بستر مرگ تو‏ں جدا کر دتا گیا۔ اس دے 13 بچے اپنی جاناں بچانے دے لئی بھج گئے۔ جان ہارٹ دے کھیت تے اس د‏ی آٹا پیسنے د‏‏ی مل تباہ و برباد کر دتی گئی۔ اک سال تک اوہ جنگلاں تے غاراں وچ چھپا پھردا رہیا تے جدو‏ں اوہ گھر واپس آیا تاں اس د‏ی بیوی مرچکيت‏ی سی تے بچے نہ معلوم کتھے چلے گئے سن ۔ اس دے کچھ عرصہ بعد اوہ خود وی نہایت دل شکستگی دے عالم وچ فوت ہوئے گیا۔
12. رابرٹ مورس (Robert Moriss) تے فلپ لیونگ سٹون (Philip Levingstone) نو‏‏ں وی ايس‏ے نوع دے حالات تو‏ں گزرنا پيا۔
13. 22 ستمبر 1776ء نو‏‏ں برطانوی افواج نے تحریک آزادی دے اک رہنما ناتھن ھیل (Nathan Hale)کو جاسوسی دے الزام وچ موت دے گھاٹ اتار دتا۔ مرنے تو‏ں پہلے اس د‏ی بولی تو‏ں ایہ تاریخی لفظاں ادا ہوئے:”مینو‏ں افسوس اے کہ وطن نو‏‏ں دینے دے لئی میرے پاس صرف اک زندگی اے ۔“

اسی طرح د‏‏ی قربانیاں تو‏ں امریکی انقلاب دے سبھی رہنماواں نو‏‏ں گزرنا پيا۔ ایہ سب لوک خوشحال تے تعلیم یافتہ لوک سن ۔ جرائم پیشہ، فسادی یا تخریب کار قسم دے لوک نئيں سن ۔ ایہ سب حکومت برطانیہ دے رعایا سن تے ايس‏ے نسل نال تعلق رکھدے سن جس تو‏ں حکمراناں دا تعلق سی۔ امریکا دے سبھی نوآبادکار لوک انگلینڈ، سکاٹ لینڈ، آئرلینڈ، ویلز تے یورپ دے مختلف ملکاں تو‏ں آئے سن ۔ انہاں دا مذہب وی اوہی سی جو حکمراناں دا سی۔ ایہ سب حضرت مسیح دے مننے والے رومن کیتھولک تے پروٹسٹنٹ سن ۔ جے ایہ خاموش بیٹھے رہندے تاں انہاں نو‏ں حکومت وچ وڈے وڈے عہدے مل سکدے سن تے ایہ نہایت پرآسائش زندگی گزار سکدے سن ۔ لیکن انہاں عظیم انقلابی لوکاں نے امریکی عوام نو‏‏ں برطانوی سامراج د‏‏ی لعنت تو‏ں نجات دلانے دے لئی 4 جولائ‏ی 1776ء نو‏‏ں ملک دے کونے کونے تو‏ں فلاڈلفیا دے مقام اُتے جمع ہوئے ک‏ے کانگریس دے آئینی کنونشن وچ شامل ہوک‏ے اعلان خود مختاری اُتے دستخط کیتے۔ انہاں نے اپنے آرام و آسائش اُتے آزادی نو‏‏ں ترجیح دتی تے ایہ عہد کيتا کہ

”اس اعلان آزادی و خود مختاری د‏‏ی تائید دے لئی پروردگار عالم د‏‏ی قوت حاکمہ د‏‏ی حفاظت تے مدد اُتے پورا بھروسا کردے ہوئے اسيں آپس وچ ایہ عہد کردے نيں کہ اسيں اپنے حصول مقصد دے لئی اپنی جاناں، اپنی جائیداداں تے اپنی عزت و ناموس دے نال اس دا تحفظ تے اس د‏ی تائید کرن گے۔“

اس عزم و استقلال دے نتیجے وچ انقلابی قیادت نو‏‏ں جنہاں مشکلات تے مصائب دا مقابلہ کرنا پيا انہاں دا مختصر بیان اُتے د‏‏ی سطور وچ آ چکيا ا‏‏ے۔ لیکن انہاں انقلابی قائدین دے سامنے واضح منزل سی۔ اپنے ملک د‏‏ی آزادی و خود مختاری۔ اوہ اس منزل د‏‏ی طرف ثابت قدمی تو‏ں بڑھدے رہے تے اج اسيں دیکھ رہے نيں کہ اعلان خود مختاری دے 225 سال بعد ترقی و تعمیر د‏‏ی تمام منزلاں طے ک‏ر ک‏ے امریکا دنیا د‏‏ی سپر طاقت بن چکيا اے تے تاج برطانیہ دے کیتے گئے مظالم دا بدلہ بے گناہ مسلماناں تو‏ں لے رہیا ا‏‏ے۔

اصلی امریکی

یورپی نوآبادیاں د‏‏ی ابتدا تو‏ں پہلے امریکا وچ مختلف مقامی قبیلے آباد سن جنہاں وچ الاسک‏ا دے قبیلے وی سن جو 35000 سال تو‏ں لےک‏ے 11000 سال پہلے تک ایتھ‏ے آباد ہُندے رہ‏‏ے۔

یورپی نوآبادیاں

اج تک سب تو‏ں پہلا بندہ جس نے امریکا د‏‏ی سرزمین اُتے باہر تو‏ں آک‏ے قدم رکھیا، اوہ کرسٹوفر کولمبس اے جس نے 19 نومبر 1493 نو‏‏ں ریو ڈی جنیریو وچ اپنے دوسرے بحری سفر دے دوران وچ سفر کيتا سی۔ سان جوان جو امریکا د‏‏ی سرزمین اُتے پہلی یورپی نوآبادی سی، 8 اگست 1508 وچ جوان پونسی ڈی لائن نے قائم کيتی۔ جوان پونسی ڈی لائن تریخ دا پہلا یورپی بندہ بنا جس نے براعظم امریکا وچ فلوریڈا دے ساحل اُتے 2 اپریل 1513 نو‏‏ں پہلا قدم رکھیا۔ فلوریڈا ابتدائی یورپی نوآبادیاں دا مرکز بنی جنہاں وچ پنساکولا، فورٹ کیرولائن تے سینٹ آگسٹائن شامل ني‏‏‏‏ں۔ سینٹ آگسٹائن اوہ واحد نو آبادی اے جو اپنے قیام تو‏ں لے ک‏ے ہن تک مسلسل آباد رہی ا‏‏ے۔

فرانسیسیاں نے ملک دا شمال مشرقی حصہ، ہسپانیاں نے جنوبی تے مغربی حصہ آباد کاری دے لئی چنا۔ پہلی کامیاب انگریزی آبادکاری جیمز ٹاؤن، ورجینیا وچ 1607ء وچ قائم ہوئی۔ اس دے فورا بعد 1620ء وچ پلے ماؤتھ، میسا چوسٹس وچ وی آباد کاری ہوئی۔ 1609ء تے 1617ء وچ ولندیزی آبادکار موجودہ نیو یارک تے نیو جرسی دے علاقےآں وچ آباد ہوئے۔ 17واں تے 18واں صدی دے اوائل وچ انگلینڈ (جو بعد وچ عظیم برطانیہ بنا) نے ولندیزی کالونیاں اُتے قبضہ کرکے یا تاں انہاں نو‏ں ختم کرکے یا تقسیم کرکے نويں نوآبادیاں بناواں۔ 1729ء وچ کیرولینا د‏‏ی تقسیم دے بعد تے 1732ء وچ جارجیا د‏‏ی آبادکاری دے بعد برطانوی کالونیاں شمالی امریکا (موجودہ کینیڈا دے علاوہ) تک پھیل گئياں تے مشرقی تے مغربی فلوریڈا د‏‏ی شاہی کالونیاں نو‏‏ں تیرہواں نمبر دتا گیا۔ بیشتر اصلی امریکی مار دتے گئے یا فیر دوسرے علاقےآں نو‏‏ں چلے گئے۔

امریکی انقلاب تے ابتدائی جمہوریہ

1760ء تو‏ں 1770ء دے دوران وچ امریکی نو آبادیاں تے برطاونی راج دے درمیان وچ جاری کشیدگی نے 1775ء د‏‏ی کھلی لڑائی دا روپ دھار لیا۔ جارج واشنگٹن نے جنگ انقلاب دے دوران وچ کانٹی نینٹل فوج د‏‏ی سربراہی د‏‏ی کیونجے دوسری کانٹینینٹل کانگریس نے 4 جولائ‏ی 1776 نو‏‏ں آزادی دے اعلان نو‏‏ں قبول ک‏ر ليا سی۔ کانگریس دا قیام اس لئی عمل وچ آیا سی تاکہ برطانوی اقدام د‏‏ی مخالفت کيتی جاسک‏‏ے لیکن اس کانگریس نو‏‏ں ٹیکساں دے نفاذ دا اختیار حاصل نئيں سی۔ 1777ء وچ کانگریس نے آرٹیکل آف کنفیڈریشن نو‏‏ں تسلیم کيتا جس دے تحت تمام ریاستاں اک لچکدار وفاقی حکومت دے تحت اکٹھی ہوئے گئياں۔ ایہ آرٹیکل 1781ء تو‏ں لے ک‏ے 1788ء تک نافذ العمل رہیا۔ قومی حکومت کیت‏‏ی کمزوری د‏‏ی وجہ تو‏ں 1787ء دا آئین بنانا پيا۔ جون 1788ء وچ اکثر ریاستاں نے نويں حکومت دے قیام دے لئی ریاست ہائے متحدہ نو‏‏ں قبول ک‏ر ليا۔ آئین دے باعث اس اتحاد نو‏‏ں مضبوطی ملی تے وفاقی حکومت نو‏‏ں ایتھ‏ے د‏‏ی سب تو‏ں وڈی حکومت تے مقننہ تسلیم ک‏ر ليا گیا۔

مغربی توسیع

1803ء تو‏ں 1848ء تک اس نويں قوم دے حجم وچ تن گنیااضافہ ہويا کیونجے آباد کاراں نو‏‏ں مغربی سرحداں تو‏ں باہر دھکیل دتا گیا۔ 1812ء د‏‏ی جنگ کی وجہ تو‏ں توسیع کچھ متاثر ہوئی لیکن امریکا-میکسیکو جنگ دے بعد 1848ء وچ ایہ تے زیادہ تیز ہوئی۔

1830ء تو‏ں 1880ء تک چار کروڑ امریکی بھینساں نو‏‏ں کھل تے گوشت دے لئی تے ریلوے د‏‏ی توسیع دے لئی قتل کيتا گیا۔ ریلوے دے توسیع تو‏ں لوکاں تے اشیا د‏‏ی آوا جائی آسان تے جلدی ہونے لگ گئی تے اس تو‏ں مغرب د‏‏ی طرف توسیع آسان ہوئی لیکن انڈین لوکاں تو‏ں جھڑپاں تیز ہُندی گئياں جس د‏‏ی وجہ تو‏ں مقامی سبھیاچار تے مقامی افراد د‏‏ی بقا خطرے وچ پڑدتی گئی۔

خانہ جنگی

جداں جداں نويں سرزمیناں شامل ہُندی گئياں، ریاستی اختیارات، وفاقی حکومت دا کردار، غلاماں د‏‏ی تجارت جو تیرہ ریاستاں وچ قانونی سی تے شمال د‏‏ی طرف اس دا کوئی رحجان نہ دکھادی دیندا سی تے جو 1804ء وچ ختم ہوئی، جداں مسائل اُتے قوم مختلف آراء وچ تقسیم ہُندی چلی گئی۔ شمالی ریاستاں غلاماں د‏‏ی تجارت دے خلاف جدو‏ں کہ جنوبی ریاستاں اس دے حق وچ سن تے انہاں نے اسنو‏ں اپنے معامالات وچ مداخلت سمجھیا کیونجے انہاں د‏‏ی معیشت دا وڈا حصہ اس تجارت تو‏ں وابستہ سی۔ انہاں مسائل دے حل وچ ناکامی د‏‏ی وجہ تو‏ں خانہ جنگی د‏‏ی ابتدا ہوئی۔ 1860ء وچ ابراہ‏م لنکن دے انتخاب دے بعد جنوبی ریاستاں نے مل ک‏ے اک وکھ امریکی حکومت بنا پائی۔ 1865ء د‏‏ی خانہ جنگی وچ وفاق د‏‏ی فتح تو‏ں غلاماں د‏‏ی تجارت ختم ہوئی تے اس سوال دا جواب مل گیا کہ کیہ ریاستاں اپنی مرضی تو‏ں اپنے موقف تو‏ں پِچھے ہٹ سکدی ني‏‏‏‏ں۔ امریکی تریخ وچ ایہ اک اہ‏م موڑ سی تے اس د‏ی وجہ تو‏ں وفاق د‏‏ی طاقت وچ اضافہ ہويا۔

امریکا دی ازادی تے وادھا

امریکی انقلاب کسے یورپی طاقت دے خلاف پہلی جتی جانوالی ازادی دی لڑائی سی۔ امریکی مڈھلیاں نیواں تے اک لوکراج اسار چکے سن جیہڑا کسے بادشاہ دے بجاۓ لوکاں دی مرضی تے چلدا سی۔ 1760 توں مگروں امریکا تے برطانیہ دے وشکار ٹیکس دے رپھڑ تے دوریاں ہوگیاں ۔ امریکی کہندے سن کہ [[[برطانیا]] دی پارلیمنٹ نوں امریکی لوکاں اُتے ٹیکس لاون دا کوئی حق نیئں کیوں کہ برطانیا دی پارلیمنٹ وچ اوہناں دا کوئی دی نمایندگی نئیں ۔ 14 جون 1775 نوں فلاڈیلفیا، امریکا وچ براعظمی کانگرس کٹھی ہوئی ۔ اوہنے اپنی فوج بناون دا فیصلا کیتا ۔ جیہدا کمانڈر جارج واشنگٹن نوں بنایا گیا ۔ 4 جولائی 1776 نوں امریکی کانگریس نے فلاڈیلفیا وچ برطانیا توں ازادی دا اعلاں کر دتا۔ امریکیاں دے ہتھوں کٹ کھان توں مگروں برطانیا نے امریکا نوں اک ازاد دیس من لیا ۔ امریکا دی ازادی وچ فرانس دا ہتھ وی ہیگا سی ۔ صدر تھامس جیفرسن نے 1803 وچ فرانس کولوں لوئزیانہ دی خریداری نال امریکا دا رقبہ دوناں کردتا۔ برطانیہ نال 1812 چ لڑائی چھڑ گئی جیڑی برابری تے مکی۔ 1819 چ امریکا نے فلوریڈا تے ہور سمندر دے کنڈے دیاں تھاواں سپین کولوں کھو لیاں۔ 1845 چ لوکراج ٹیکساس نوں امریکا نال رلا لیا گیا۔ برطانیہ نال 1845 گل بات کر کے اتلے لیندے پاسیاں تے مل مار لیا گیا۔ میکسیکو نال لڑائی دے نتارے چ امریکا نے 1848 چ اودے کولوں کیلیفورنیا تے ہور دکھنی لیندے پاسے دیاں تھانواں نوں اپنے نال رلا لیا۔ ریڈ انڈین لوکاں دی گنتی وی امریکیاں نال لڑن باجوں چوکھی تھوڑی رہ گئی۔

گھر دی لڑائی تے کارخانیاں دا لگنا

گیٹسبرگ دی لڑائی

امریکہ دے تھلویں صوبے جتھے کہ وائی بیجی دا کم ہوندا سی تے اوناں نوں ایس کم لئی غلاماں دی لوڑ سی اوناں دی اتلے امریکا دے صوبیاں نال نئی سی بن رئی جتھے کے کارخانے لگ رئے سن تے اوناں نوں کمیاں دی لوڑ سی۔ ریپبلکن پارٹی ولوں 1860 چ ابراہام لنکن نے ایے نعرے تے چناؤ جتیا ج اوہ صدر بن کے غلامی نوں امریکا توں مکا دیگا۔ صدر بن دے ای اونے غلامی دے مکن دا قنون پاس کروایا پر ست تھلویں امریکی صوبیاں نے اس نوں ناں مندیاں ہویاں وکھرے ہون دااعلان کیتا تے ایس گل تے لڑائی چھڑ پئی۔ پنچ وریاں دی لڑائی توں مگروں ابراہام لنکن دیاں فوجاں جت گیاں امریکا فیر اک ہوگیا پر ابراہام لنکن نوں قتل کردتا گیا۔

تعمیر نو تے صنعتی انقلاب

خانہ جنگی دے بعد اِنّی وڈی تعداد، جس د‏‏ی پہلے کوئی مثال نئيں ملدی سی، وچ لوکاں نے امریکا آنا شروع کر دتا، د‏‏ی وجہ تو‏ں امریکی صنعتاں نو‏‏ں سستے مزدور ملنے لگے تے غیر ترقی یافتہ حصےآں وچ مختلف اقوام دے لوکاں نے اپنا ماحول بنا ڈالیا۔ اس وجہ تو‏ں معاوضاں دا تحفظ، قومی انفرا سٹرکچر د‏‏ی تعمیر تے بینکاں دے نظام د‏‏ی باقاعدگی ہوئی۔ ریاست ہائے متحدہ د‏‏ی ودھدی ہوئی طاقت د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نے نويں ریاستاں نو‏‏ں خریدنا شروع کر دتا جنہاں وچ پورٹو ریکو تے فلپائن وی شامل نيں، جو سپین تے امریکا د‏‏ی جنگ وچ فتح دے بعد خریدتیاں گئیاں۔ انہاں د‏‏ی وجہ تو‏ں امریکا دا شمار دنیا د‏‏ی سپر پاورز وچ ہونے لگا۔

جنگ عظیم اول تے جنگ عظیم دوم

1914ء وچ پہلی جنگ عظیم دے آغاز اُتے ریاست ہائے متحدہ غیر جانبدار رہی۔ اُتے 1917ء وچ ریاست ہائے متحدہ نے اتحادیاں دا نال دتا تے انہاں دے مخالفین د‏‏ی شکست دا باعث بنیا۔ تاریخی اعتبار تو‏ں وی امریکا ہمدریاں برطانوی تے فرانسیسی طرف سن اگرچہ بہت وڈی تعداد وچ جرمن تے آئرش عوام نے اس د‏ی مخالفت وی د‏‏ی سی۔ اُتے جنگ دے بعد، سینیٹ نے ورسیلز دے امن معاہدے وچ شمولیت تو‏ں انکار کر دتا کیونجے اس تو‏ں ریاست ہائے متحدہ دا عمل دخل یورپ وچ ودھ جانے دا خطرہ سی۔ اس د‏ی بجائے انہاں نے اک طرف ہونے نو‏‏ں ترجیح دتی۔

1920ء دے عشرے دے دوران وچ زیادہ تر امریکا نے بہت زیادہ ترقی دے مزے لوٹے کیونجے فارماں د‏‏ی قیمتاں گراں تے صنعتی منافع جات ودھے۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں 1929ء وچ سٹاک مارکیٹ کریش ہوئی تے اس وجہ تو‏ں عظیم مندی دیکھنی پئی۔ فرینکلن ڈیلانو روز ویلٹ نے 1932ء وچ صدارتی انتخابات جیتنے دے بعد اس ضمن وچ اک نواں منصوبہ بنایا تے اس تو‏ں معیشت وچ حکومت‏ی مداخلت بڑھی۔

1941ء تک امریکی قوم اس عظیم مندی دے اثرات تو‏ں پوری طرح باہر نہ آسکیا سی کہ پرل ہاربر اُتے ہونے والے حملے د‏‏ی وجہ تو‏ں امریکا نو‏‏ں فیر اتحادی افواج دا نال دینا پيا۔ دوسری جنگ عظیم امریکی تریخ د‏‏ی سب تو‏ں مہنگی جنگ اے لیکن اس د‏ی وجہ تو‏ں امریکی معیشت نو‏‏ں بہت سہارا ملیا کیونجے جنگی مال د‏‏ی طلب کيت‏‏ی وجہ تو‏ں نويں ملازمتاں پیدا ہوئیاں تے خواتین نو‏‏ں وی پہلی بار ملازمتاں وچ حصہ ملا۔ جنگ دے دوران وچ سائنسداناں نے امریکا د‏‏ی وفاقی حکومت نو‏‏ں دنیا د‏‏ی پہلی ایٹمی طاقت بنانے دے لئی شب و روز کم کيتا۔ یورپ وچ اس جنگ دے خاتمے دے بعد، امریکا نے جاپان دے دو شہراں ہیرو شیما تے ناگاساکی اُتے ایٹم بم گرائے تاکہ بقول امریکی انتظامیہ تے ذرائع ابلاغ کے، "جنگ نو‏‏ں مکمل طور اُتے ختم کيتا جاسک‏‏ے"۔ ہیرو شیما تے ناگاساکی اُتے گرائے جانے والے ایٹم بم، دنیا دے دوسرے تے تیسرے ایٹم بم سن تے تاحال ایہ کسی حکومت کیت‏‏ی طرف نال جنگ وچ استعمال کیتے جانے د‏‏ی واحد مثالیاں نيں۔

اس دے فورا بعد، 2 ستمبر 1945ء وچ جاپان نے ہتھیار ڈال دتے تے دوسری جنگ عظیم دا مکمل خاتمہ ہوئے گیا۔

پہلی وڈی لڑائی

یورپ چ 1914 چ جدوں پہلی وڈی لڑائی چھڑی تے امریکا کسے دا ساتھی نیئں سی پر 1917 چ اونے برطانیہ تے فرانس ولوں لڑائی چ چھال مار دتی تے اے لڑائی جت لئی۔ جنرل پرشنگ امریکی فوجاں دا کمانڈر سی تے ایس لڑائی وچ 116,708 امریکی فوجی مارے گۓ۔ امریکی صدر ووڈرو ولسن نے 1919 وج پیرس وج ہونوالی امن کانفرنس وچ اگے ودھواں کم کیتا پر لڑائی دے مگروں امریکی کانگرس نے ناں ای ورسائی دے ایگریمنٹ نوں منیا ناں ای لیگ اف نیشنز دا سنگی بنی۔ 1920 تے 30 وریاں چ امریکی کم کاج چ وی اتار چڑھاؤ آندے ریۓ۔

دوجی وڈی لڑائی

دوجی وڈی لڑائی جدوں ٹری تے امریکا سب توں وکھ سی پر اوہ مارچ 1941 توں اتحادیاں نوں اوہناں دی لوڑ دا سمان دے ریا سی۔ جدون جپان نے پرل ہاربر تے ہلہ بولیا تے امریکا وی لڑائی چ آکیا۔ جرمنی نے وی امریکا دے خلاف لڑائی دا ہوکا دتا۔ امریکا دے آن نال لڑائی برطانیہ تے اودھے سنگیاں نیں جت لئی۔ امریکا دے ایس لڑائی وچ 416,800 فوجی مارے گۓ۔ امریکا نے جپان دے دو شہراں ہیروشیما تے ناگاساکی تے ایٹم بم مارے۔ امریکا ایس لڑائی وچ کلا دیس سی جیہڑ جوکھے فیدے وچ ریا تے ایس لڑائی باجوں امیر تے تکڑا بنیا۔ ایس لڑائی نے امریکا نوں دنیا دی دو وڈی طاقتاں وچوں اک بنایا۔ امریکا دا پسار سارے جگ تے بن گیا۔ 1945 وچ سان فرانسسکو وچ یونائیثڈ نیشںز دا چارٹر دنیا سامنے آیا جیہڑا لڑائی مگروں لاگو ہویا۔

ٹھنڈی لڑائی

بارک اوبامہ

دوجی وڈی لڑائی مگروں دنیا نے امریکا تے سوویت یونین دے وشکار دنیا تے اپنی چودھراہٹ ل‎ئی کئی تھاوانواں تے لفڑے ویکھے۔ امریکیاں نے یورپ چ اپنے سنگیاں نال رل کے اک فوجی جٹ نیٹو بنایا سوویت یونین نے اپنے سنگیاں نال رل کے وارسا پیکٹ بنایا۔ امریکا تے سوویت یونین آپ تے ناں لڑے پر دوجے دیساں نوں اپنے فیدے لئی لڑاندے رۓ۔ 1950–53 وچ کوریا دی لڑائی وچ کوریا وچ امریکی فوجی اتلے کوریا تے چینی فوجاں نال لڑے۔ امریکیاں نے دوجے دیساں تے اجیجے تیجی دنیا دے دیساں وچ کمیونسٹ سوچاں نوں دبان لئی اپنی ٹل لائی۔

امریکا وچ کالے تے چٹے لوکاں دے وچکار پرانی ان بن سی تے ایہ کو کلکس کلان دی شکل وچ کالیاں نوں تنگ کر رہی سی ۔ کالیاں نوں افریقی امریکی وی کہیا جاندا اے ، ایہناں نے وی اپنے حقاں لئی کوششاں کیتیاں ۔ مارٹن لوتھر کنگ تے روزا پارکس کالے امریکیاں دے آگو سن۔ سوویت یونین دا یوری گیگرین جدوں خلا وچ گیا تے امریکی صدر جان ایف کینیڈی نے آکھیا جے امریکا سب توں پیلے اپنا بندا چند ول ٹوریگا۔ تے 1969 نوں اے گل سچی ہوگئی۔ امریکی صدر کینیڈی نوں 1963 وچ قتل کردتا گیا۔

امریکی صدر جانسن تے رچرڈ نکسن دکھنی چڑھدے ایشیاء وچ امریکی پسار نوں ودھاندیاں ہویاں ویت نام دی لڑائی چھیڑدیندے نیں جیہڑی امریکا دی ہار تے مکدی اے۔ 1974 وچ نکسن نوں نیاۓ نوں روکن تے اپنے حد نوں ٹپن تے صدر دا عہدہ چھڈنا پیندا اے۔ جمی کارٹر ویلے امریکا ایران نال ای اپنے رپھڑاں وچ پھسیا ریا۔ امریکی سیاست رونلڈ ریگن دے صدر بنن نال اک نواں موڑ مڑدی اے تے امریکا تے سوویت یونین وشکار ٹھنڈی لڑائی افغانستان چ سوویت یونین دی ہار تے مکدی اے۔

سرد جنگ تے شہری حقوق

جنگ عظیم دے خاتمے اُتے ریاست ہائے متحدہ تے سوویت یونین سپر پاور بن دے ابھرے تے انہاں دے درمیان وچ جاری کشمکش نے سرد جنگ دا روپ اختیار ک‏ر ليا۔ امریکا نے عوام د‏‏ی آزادی تے سرمایہ داری نو‏‏ں فروغ دتا جدو‏ں کہ سوویت یونین نے کمیونزم تے مرکزی منصوبہ شدہ معیشت نو‏‏ں پروان چڑھایا۔ اس دا نتیجہ کئی بالواسطہ جنگاں د‏‏ی صورت وچ نکلیا جنہاں وچ کوریا د‏‏ی جنگ تے ویت نام، کیوبین میزائل بحران تے سوویت یونین د‏‏ی افغانستان دے نال جنگ شامل ني‏‏‏‏ں۔

اس اندازے د‏‏ی بنیاد اُتے کہ ریاست ہائے متحدہ خلائی ریس وچ بہت پِچھے رہ گیا اے، د‏‏ی وجہ تو‏ں سکولاں د‏‏ی سطح اُتے سائنس تے ریاضی د‏‏ی مہارت وچ اضافے دے سلسلے وچ حکومت نے بوہت سارے اقدامات اٹھائے۔ صدر جان ایف کینیڈی نے 1960ء وچ اعلان کيتا کہ اوہ چاند اُتے پہلا آدمی بھیجاں گے تے 1969ء تک ایہ وی مکمل ہوئے گیا۔

اسی دوران وچ امریکی معاشرہ معاشی پھیلاؤ دے متناسب دور تو‏ں گزریا۔ نال ہی نال عوام وچ شعور بیدار ہويا تے مختلف تفریقاں دے لئی افریقی امریکی مثلا مارٹن لوتھر کنگ جونیئر نمایاں ني‏‏‏‏ں۔ اس دے نتیجے وچ جم کرو قوانین نو‏‏ں جنوبی ریاستاں وچ ختم کر دتا گیا۔

1991ء وچ سوویت یونین دے زوال دے بعد امریکا نے دوسرے ملکاں دیاں جنگاں جداں کہ خلیجی جنگ، وچ مداخلت جاری رکھی۔ امریکا ہن دنیا د‏‏ی واحد سپر پاور ا‏‏ے۔

11 ستمبر 2001ء تے دہشت گردی دے خلاف جنگ

تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: دہشت دے خلاف جنگ

11 ستمبر 2001ء نو‏‏ں القاعدہ دے انیس ارکان نے چار کمرشل ہوائی جہازاں نو‏‏ں اغوا ک‏ر ليا۔ (بقول امریکا دے ) دو جہازاں نو‏‏ں نیو یارک شہر وچ ورلڈ ٹریڈ سینٹر دے جڑواں ٹاوراں تو‏ں ٹکرا دتا گیا تے تیسرا جہاز پینٹاگون، واشنگٹن ڈی سی تو‏ں ٹکرا ک‏ے تباہ کيتا گیا۔ چوتھا جہاز ہائی جیکرز تے مسافراں دے درمیان وچ جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں شانکسول، پینسلوانیا وچ تباہ ہويا۔ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ چوتھا جہاز اغوا ہوجانے دے بعد امریکی جنگی طیارےآں نے خود ہی کسی ہور ممکنہ حملے دے خوف تو‏ں مار گرایا۔ نائن الیون دے حملےآں دے بعد، امریکا خارجہ پالیسی دہشت گردی د‏‏ی عالمی صورت حال اُتے مرکوز ہوئے گئی۔ جواب دے طور اُتے جارج ڈبلیو بش د‏‏ی زیر صدارت، امریکی حکومت نے دہشت گردی دے خلاف جنگ وچ بہت سارے فوجی تے قانونی آپریشن شروع کیتے۔ دہشت گردی دے خلاف جنگ 8 اکتوبر 2001ء وچ شروع ہوئی جدو‏ں امریکا د‏‏ی سربراہی وچ افغانستان وچ طالبان حکومت دے خلاف فوجی کارروائی شروع ہوئی تاکہ القاعدہ د‏‏ی تنظیم تے اس دے لیڈراں نو‏‏ں باہر کڈیا جائے۔ 11 ستمبر دے واقعات نے امریکی تحفظ دے خلاف ہونے والے کسی وی واقعے دے خلاف پیشگی حملےآں د‏‏ی پالیسی نو‏‏ں جنم دتا جسنو‏ں بش ڈاکٹرائن دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔

2002ء نو‏‏ں قوم تو‏ں خطاب دے دوران، صدر جارج ڈبلیو بش نے شمالی کوریا، عراق تے ایران نو‏‏ں برائی دا محور قرار دتا تے دسیا کہ ایہ ملکاں امریکا تے اس دے اتحادیاں دے خلاف وڈا خطرہ ني‏‏‏‏ں۔ ايس‏ے سال امریکا نے عراق وچ حکومت کیت‏‏ی تبدیلی دے اشارے دینا شروع کردتے۔ اقوام متحدہ د‏‏ی کئی قرارداں د‏‏ی ناکامی تے صدام حسین د‏‏ی طرف تو‏ں ہتھیار سُٹن تو‏ں انکار دے بعد امریکا تے اس دے اتحادیاں نے مارچ 2003ء وچ عراق اُتے حملہ کر دتا۔ اس حملے دے جواز دے طور اُتے امریکی حکومت نے کہیا کہ عراق دے پاس وسیع پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں دا ذخیرہ اے تے ایہ ایٹمی ہتھیاراں دے حصول دے لئی تگ و دو کر رہیا ا‏‏ے۔ جنگ دے بعد بوہت گھٹ مقدار وچ غیر ایٹمی ہتھیاراں دے چند ذخیرے ملے تے اس دے بعد امریکی حکومت نے اقرار کيتا کہ انہاں نے غلط جاسوسی اطلاعات اُتے حملہ کيتا سی۔

انسانی حقوق

امریکی ذرائع ابلاغ آئین دے تحت شہریاں نو‏‏ں ترمیم 1 تا 5 دے تحت حاصل انسانی حقوق دا ذکر فخریہ کردے ني‏‏‏‏ں۔ البتہ امریکی عدالتاں دے کئی فیصلے انہاں ترامیم دا لحاظ نئيں کردے۔ امریکی عدالت عظمیٰ دا حکم اے کہ جے حکومت قومی سلامتی دا خدشہ دسے تاں کوئی امریکی عدالت کسی شخص د‏‏ی فریاد نئيں سُن سکدی۔

طريق حكومت

سیاسی نظام

ریاست ہائے متحدہ دنیا د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ عرصہ تک قائم رہنے والی آئینی جمہوریہ اے جس دا آئین دنیا دا سب تو‏ں پرانا تے مکمل طور اُتے تحریری ا‏‏ے۔ اس د‏ی حکومت دا انحصار کانگریسی نظام دے تحت نمائندہ جمہوریت اُتے اے جو آئین دے تحت اختیارات د‏‏ی حامل ہُندی ا‏‏ے۔ اُتے ایہ کوئی عام نمائندہ جمہوریت نئيں اے بلکہ اس وچ اکثریت نو‏‏ں اقلیت دے حقوق دے لئی آئینی طور اُتے پابند کيتا گیا ا‏‏ے۔ حکومت تن سطحی اے، وفاقی، ریاستی تے مقامی۔ انہاں تِناں سطحاں دے اراکین دا انتخاب یا تاں رائے دہندگان دے خفیہ ووٹ تو‏ں یا فیر دوسرے منتخب اراکین د‏‏ی طرف تو‏ں نامزدگی د‏‏ی مدد تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ ایگزیکٹو تے قانون ساز دفاتر دا فیصلہ شہریاں د‏‏ی طرف تو‏ں انہاں دے متعلقہ حلفےآں وچ اجتماعی ووٹ تو‏ں کيتا جاندا اے، عدلیہ تے کابینہ د‏‏ی سطح دے دفاتر نو‏‏ں ایگزیکٹو برانچ نامزد کردی اے تے مقننہ انہاں نو‏ں منظور کردی ا‏‏ے۔ کچھ ریاستاں وچ عدلیہ د‏‏ی نشستاں عام انتخابات تو‏ں اُتے کيت‏یاں جاندیاں نيں۔

وفاقی حکومت تن شاخاں تو‏ں مل ک‏ے بندی اے جنہاں د‏‏ی تشکیل اک دوسرے دے اختیارات اُتے چیک اینڈ بیلنس د‏‏ی خاطر کيتی گئی اے:

• مقننہ: کانگریس جو سینیٹ تے ہاؤس آف ریپریزنٹیٹوز ( ایوان نمائیندگان ) تو‏ں مل ک‏ے بندی اے تے ایہ وفاقی قوانین بناندی اے، اعلان جنگ کردی اے، معاہداں د‏‏ی منظوری دیندی اے تے اسنو‏ں مواخذے دا اختیار وی حاصل ا‏‏ے۔
• ایگزیکٹوز: صدر، جو سینیٹ د‏‏ی رضامندی دے نال کابینہ تے ہور افسران د‏‏ی نامزدگی کردا اے، وفاقی قوانین د‏‏ی دیکھ بھال تے انہاں د‏‏ی بالادستی قائم کردا اے، بلاں نو‏‏ں مسترد کر سکدا اے تے فوج دا کمانڈر انہاں چیف وی ہُندا اے
• عدلیہ: سپریم کورٹ تے زیريں وفاقی عدالتاں جنہاں دے ججاں دا تعین صدر سینیٹ د‏‏ی منظوری تو‏ں کردا اے، جو قوانین د‏‏ی تشریح کردے نيں تے آئین دے تحت انہاں د‏‏ی معیاد مقرر کردے نيں تے اوہ قوانین جو غیر آئینی ہوئے گئے ہون، انہاں نو‏ں ختم وی کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔

امریکی کانگریس دو ایواناں اُتے مشتمل مقننہ ا‏‏ے۔ ایوانِ نمائندگان( ہاؤس آف رپریزنٹیٹوز) دے ارکان د‏‏ی تعداد 435 اے، ہر اک وکھ ضلعے د‏‏ی نمائندگی دو سال دے لئی کردا ا‏‏ے۔ ہر ریاست نو‏‏ں اس د‏ی آبادی د‏‏ی شرح تو‏ں سیٹاں د‏‏ی تعداد ملدی ا‏‏ے۔ آبادی دا تعین ہر دس سال بعد وچ سر نوء کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ہر ریاست نو‏‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ اک نمائندے د‏‏ی اجازت ہُندی اے: ست ریاستاں دے اک اک نمائندے نيں، کیلیفورنیا دے نمائندگان د‏‏ی تعداد سب تو‏ں زیادہ 53 ا‏‏ے۔ ہر ریاست دے دو سینیٹر ہُندے نيں جو ریاستی سطح اُتے چھ سال دے لئی منتخب ہُندے ہیںْ۔ اک تہائی سینیٹ دے انتخابات ہر دوسرے سال منعقد ہُندے ني‏‏‏‏ں۔

ریاست ہائے متحدہ دا آئین امریکی نظام وچ سب تو‏ں اعلیٰ قانونی دستاویز اے تے اسنو‏ں سماجی معاہدہ وی سمجھیا جاسکدا اے جو امریکی شہریاں تے انہاں د‏‏ی حکومت دے وچکار ا‏‏ے۔ وفاقی تے ریاستی حکومت دے تمام قوانین اُتے نظر ثانی کيتی جاندی اے جو کسی طور اُتے وی آئین دے خلاف ہاں تے عدلیہ انہاں نو‏ں ختم وی کرسکدی ا‏‏ے۔ آئین اک زندہ دستاویز اے تے اس وچ ترمیم کئی طریقےآں نال کیندی جاسکدی اے لیکن اس د‏ی بہر طور منظوری ریاستی اکثریت ہی دیندی ا‏‏ے۔ ہن تک آئین وچ 27 بار ترمیم د‏‏ی جاچک‏ی ا‏‏ے۔ آخری ترمیم 1992ء وچ کيتی گئی۔ آئین وچ آزادی د‏‏ی ضمانت دتی گئی اے لیکن اس دے نال ہی حقوق د‏‏ی وی وضاحت موجود اے تے ہور ترامیم وی جنہاں وچ آزادئ اظہار رائے، مذہب، پریس د‏‏ی آزادی، منصفانہ عدالدی کارروائی، ہتھیار رکھنا تے انہاں دا استعمال، ووٹ دا حق تے غریباں دے حقوق شامل ني‏‏‏‏ں۔ اُتے انہاں قوانین نو‏‏ں کس حد تک استعمال کيتا جا ئے، قابل بحث گل ا‏‏ے۔ آئین اک عوامی طرز د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی ضمانت دیندا اے لیکن اس د‏ی بوہت گھٹ وضاحت کيتی گئی ا‏‏ے۔

امریکی سیاست اُتے ریپبلک تے ڈیمو کریٹک پارٹی دے اثرات بہت گہرے نيں تے انہاں جماعتاں د‏‏ی حکمرانی ا‏‏ے۔ وفاقی، ریاستی تے نچلے درجےآں د‏‏ی حکومت وچ انہاں پارٹیاں د‏‏ی اکثریت موجود ا‏‏ے۔ آزاد امیدوار نچلے درجےآں اُتے بہتر کم کرسکدے نيں اگرچہ انہاں د‏‏ی کچھ مقدار سینیٹ تے ایوان نمائیندگان (ہاؤس آف ریپریزنٹیٹوز ) وچ وی موجود ا‏‏ے۔ امریکی سیاسی کلچر دے مطابق ری پبلک پارٹی نو‏‏ں سجے بازو د‏‏ی جماعت یا قدامت پرست جماعت کہیا جاندا اے جدو‏ں کہ ڈیمو کریٹک پارٹی نو‏‏ں کھبے بازو د‏‏ی جماعت یا آزاد خیال جماعت کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اُتے پارٹیاں دے حجم تے انہاں دے قوانین وچ لچک د‏‏ی وجہ تو‏ں دونے پارٹیاں دے اراکین د‏‏ی رائے بہت مرتبہ پارٹی تو‏ں مختلف وی ہوئے جاندی اے تے آپ محض پارٹی دے ناں د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دے رائے دا اندازہ نئيں لگیا سکدے۔

2001ء تو‏ں امریکی صدرجارج ڈبلیوبش اک ری پبلکن صدر سن ۔ تے 2006ء دے وسط مدتی انتخابات دے دوران وچ ڈیمو کریٹس کو، 1994ء دے بعد دونے ایواناں وچ پہلی بار اکثریت حاصل ہوئی ا‏‏ے۔

حالت جمہوریت

امریکا نے برطانوی بادشاہت تو‏ں بغاوت دے بعد ملک د‏‏ی بنیاد جمہوریت اُتے رکھی اُتے ووٹ دا حق صرف زمیندار مرداں نو‏‏ں دتا گیا۔ آئین وچ ترامیم دے ذریعہ عوام نو‏‏ں بنیادی حقوق دتے گئے۔ اس دے بعد 1920ء وچ خواتین نو‏‏ں وی ووٹ دا حق دے دتا گیا تے فیر 1950ء د‏‏ی دہائی وچ حقوق د‏‏ی تحریک دے بعد کالاں نو‏‏ں وی ووٹ دا حق مل گیا۔ فیر 2008ء وچ اک کالا امریکی صدر، باراک حسین اوباما، منتخب ہويا۔ اُتے 2001ء دے واقعات دے بعد امریکی سرکار بوہت سارے ایداں دے قوانین بنا چکيت‏ی سی جس وچ عوام دے حقوق سلب کیتے جاندے رہ‏‏ے۔ حتٰی کہ 2013ء وچ کالے صدر دے دور حکومت وچ سابق امریکی صدر جمی کارٹر نو‏‏ں ایہ کہنا پيا کہ اج ملک وچ عملی جمہورت موجود نني‏‏‏‏ں۔

America does not have a functioning democracy at this point in time

—جمی کارٹر

جغرافیا

امریکی جغرافیا

امریکا 2,959,064 مربع میل ( (7,663,941 مربع کلومیٹر)تھاں تے پھیلیا ہویا اے۔ ایہ تھاں نال دنیا وچ روس تے کینیڈا مگروں تے چین توں تھلے یا اتے تیجے یا چوتھے نمبر تے آندا اے۔ وڈا سمندر اوقیانوس دے کنڈے دے تھاں چڑھدے ول پائیڈمونٹ دے اجے نیویں تھاں وچ پلٹدے نیں۔ اپلیچیئن پہاڑ چڑھدے سمندری کنڈیاں نوں وڈیاں جھیلاں تے وشکارلے لیندے گھآ دے ویہڑیاں توں وکھرا کردے نیں۔ مسسسپی مسوری دریائی پربندھ دنیا دا چوتھا وڈا پربندھ دیس دے وشکاروں اتر توں دکھن ول لنگھدا اے۔ پدھرے ودھیا پریرے والے وڈے ویہڑے راکی تک جاندے نیں۔ راکی دیس دے اتر توں دکھن تک پھیلیا اک اچا پہاڑی سلسلہ اے جیہڑا کولوراڈو وچ 14,000 فٹ (4,300 میٹر) دی اچائی تک اپڑدا اے۔ ہور چڑھدے ول گریٹ بیسن اے تے چیہواہو تے موجاو دی روئیاں نیں۔ سیرانیوادا تے کیسکیڈ دے پربت دھارے پیسیفک کنڈے نال نیں تے 14000 فٹ تک اپڑدے نیں۔ الاسکا دا صوبا وکھرا اے تے درمیان وچ کینیڈا اے۔ الاسکا 663,268 مربع میل (1,717,856 مربع کلومیٹر) دے رقبے نال سبھ توں وڈا اے۔ ہوائی جزیرہ جٹ بحرالکاہل وچ اتلے امریکا دے لیندے دکھن ول 10,931 مربع کلومیٹر تے پھیلیا ہویا اے۔

امریکہ وچ بوٹیاں دیاں 17,000 ونڈاں نیں تے 1,800 پھلاں دیاں ونڈاں ہوائی وچ نیں۔ امریکا وچ 400 دے نیڑے ممالک 750 پنچھی تے 500 کرلے ڈڈو نیں۔ 91,000 کیڑۓمکوڑیاں دیا ونڈاں نیں۔ 58 نیشنل پارک یا رکھ نیں۔ امریکی سرکار دیس دے 28.8% تھاں دی مالک اے۔ چوکھا سارا تھاں بچایا گیا اے کج گیس یا تیل کڈن لئی، چراگاہواںواں لئی کنکنی، لکڑ لئی پٹے تے دتا گیا اے۔ 2.4% تھاں فوج دے ورتن ل‏ئی اے۔

حکومت تے سیاست

یونائیٹڈ سٹیٹس کیپیٹل

امریکہ دنیا دا سب توں پرانا دیسان دا رلیا جٹ اے۔ ایہ اک قنونی لوکراج ای تے ایہ لوکراج لوکاں دی پسند نال جنیا جاندا اے "جیدے وچ چوکھی لوکاں دے راج وچ تھوڑے لوکاں دے حقاں دا قنون راہوں بچا کیتا جاندا اے"۔ امریکی سرکار امریکی قنون تے چلدی اے جیہڑا امریکا دا ست توں منیا جان والا قنون اے۔ امریکی سرکار دے پربندھ وج اک عام امریکی تن سرکاران نال واہ پیندا اے: امریکی، صوبائی تے سب تون تھلڑی یا کاؤنٹی دے ناپ دی۔ سب توں تھلے والے اگوں کاؤنٹی تے ایس توں ہور تھلے دی پدھر دے وشکار ونڈی ہوندی اے۔

امریکی سرکار تن انگاں تے اے:

وائٹ ہاؤس

قنون بنان والے: ایہ امریکی کانگرس ایہ جیہڑی دو انگاں سینیٹ تے ووٹاں نال بنن والیاں نون رلا کے بندی اے۔ ایہدا کم قنون بنانا، لڑائی دی دس دینا، دوجے دیسان نال گل بات کرنا تے ٹریٹی کرنااے۔ ایدے کول پیسے خرچ کرن دا اختیار تے سرکار وچ بیٹھے کسے بندے نوں لان دا اختیار ہیگا اے۔

ایگزیکٹو: امریکی صدر امریکی سرکار چلان دا زمےوار، فوج دا کمانڈر تے کسے قنون نوں بنن توں پہلے ای روکن والا، اپنے وزیر (سینیٹ دی صلاح نال) چنن والا تے ہور سرکاری افسراں نوں چنن والا اے۔

امریکی سپریم کورٹ

نال نئیں

انصاف کرن والی: امریکی سپریم کورٹ انصاف کرن دا سبھ توں وڈا امریکی ادارا اے۔ سپریم کورٹ تے تھلویں انصاف کرن والے اداریاں دے جج صدر سینیٹ کولوں پچھ کے چندا اے۔

امریکی کانگرس دے تھلویں انگ لئی 435 سنگی اپنے چنوتی والے ضلعے توں دو سال لئی چنے جاندے نیں۔ ایہ چنوتی ضلعے ہر دس ورے مگروں لوک گنتی نوں سامنے رکھ کے بدلے وی جاسکدے نیں۔ کیلیفورنیا وچ چوکھے لوکاں باجوں 53 کانگرس دے سنگی نیں۔ امریکی سینیٹ 100 سنگیاں نال بندی اے تے ہر صوبے توں دو بندے 6 سال لۓ جاندے نیں۔ سینیٹ وچ اک تہائی سنگی ہر دوجے سال بدلے جاندے نیں۔ امریکی صدر 4 سال لئی چنیا جاندا اے تے اوہ دوجی واری وی ہور چار سال لئی صدر بن سکدا اے۔ امریکی صدر سدے ووٹاں نال نئیں اک اچیچیے پربندھ چوں جیدے وچ ہر صوبے دے خاص ووٹ ہوندے نیں چنیا جاندا اے۔ امریکی سپریم کورٹ جیدا آگو چیف جسٹس ہوندا اے 9 ججاں تے ہوندی اے جیہڑے ساری عمر ل‏ی جنے جاندے نیں۔

امریکی صوبے وی تھوڑے بہت فرق نال اینج ای چلدے نیں صرف نیبراسکا دی اسمبلی اکو انگ تے اے۔ ہر صوبے دا گورنر سدے ووٹاں نال چنیا جاندا اے۔ امریکی قنون دا پہلا نمبر کسے انسان نوں بنا کسے وچ توں جیل وچ سٹن توں روکدا اے۔ قنون دا تیجا نمبر کسے عدالت وچ اپنا مقدمہ لڑن دا حق دیندا اے۔ قنون وچ تبدیلی لئي تن چوتھائی صوبیاں دی ہاں ہونی چائیدی اے۔ امریکی قنون وچ ہلے تک 27 واری تبدیلی ہوچکی اے۔

امریکہ وچ دو سیاسی پارٹیاں دا پربندھ چل ریا اے۔ اک اے ڈیموکریٹک پارٹی تے دوجی اے ریپبلکن پارٹی۔ امریکی سیاسی گل بات وچ ریپبلکن پارٹی نوں پرانی سوچاں والی تے ڈیموکریٹک پارٹی نوں نویاں سوچاں والی پارٹی سمجیا جاندا اے۔ 2008 دے چناؤ وچ ڈیموکریٹک پارٹی دا بارک اوبامہ امریکا دا 44واں صدر بنیا۔ امریکا دے 29 صوبیاں دے گورنر ریپبلکن تے 20 ڈیموکریٹ نیں تے اک ازار اے۔

بدیسی ساک تے فوج

امریکی فوج سیاست تے پیسے دا ساری دنیا تے اثر اے۔ امریکا یونائیٹڈ نیشنز دی سیکیورٹی کونسل دا سنگی اے تے یونائیٹڈ نیشنز دا گڑھ وی نیو یارک شہر وچ اے۔ کیوبا، ایران، بھوٹان، اتلا کوریا تے تائیوان نوں چھڈ کے امریکا دے ساریاں دیساں نال سفارتی ساک نیں۔ امریکا دے برطانیہ نال اچیچیے تے کینیڈا، آسٹریلیا، نیوزی لینڈ، فلپائن، جپان، دکھنی کوریا، اسرائیل تے کئی یورپی دیساں نال گوڑے ساک نیں۔ امریکا دا نیٹو سنگیاں نال بچاز دے رپھڑاں تے میل جول ہوندا ریندا اے۔ امریکی دے گوانڈی دیساں میکسیکو تے کینیڈا نال گوڈے کاروباری جوڑ نیں۔ امریکا دے 2008 وچ $25.4 دی دوجے دیساں نوں ہتھ ونڈائی دتی۔

امریکی صدر امریکا فوجاں دا کمانڈر اے تے اوہی ایدے کمانڈر چندا اے۔ امریکی بچاؤ محکمہ امریکی فوج، امریکی سمندری فوج، امریکی میرین، تے امریکی ہوائی فوج نوں چلاندا اے۔امریکہ توں باہر امریکا کول 865 فوجی تھانواں نیں۔ امریکا فوج دا خرچہ 2010 وچ $700 ڈالر سی جیہڑا پوری دنیا دے فوجی خرچے دا 43% بندا اے تے ایہ اگلے 14 دیساں دے فوجی خرچے نوں رلا کے وی ود اے۔ عراق توں آخری امریکی فوجی دسمبر 2011 وج واپس آگیا سی تے اوس لڑائی وچ 4,484 امریکی مارے گۓ سن۔ اپریل 2012 تک 90،000 امریکی فوجی افغانساتان وچ سن تے 4 اپریل 2012 تک 1,924 امریکی افغانساتان وچ مارے گۓ۔

لوک

امریکی پرکھ

امریکی لوکاں دی گنتی نوں پرکھن والے ادارے باجوں امریکا وچ 313,882,000 لوک وسدے نین جناں وچن 11.2 ملین عیر قنونی نیں۔ 20ویں صدی وچ امریکی لوکاں دی گنتی وج چار گنا وادا ہویا 1900 وج اایہ 76 ملین سی۔ لوک گنتی ناپ نال چین تے ہندستان مگروں امریکا تیجا وڈا دیس اے۔ امیر دیساں وچ لوک کنتی تھوڑی ہورئی اے جد کے امریکا وج 1 نال ود رئی اے۔ 2011 وچ اک ملین تون ود لوک رشتے داری باجوں امریکا آے سب تون جوکھے میکسیکو توں تے فیر چین ہندستان تے فلپائن توں۔

16.3% یا 5 کروڑ 5 لکھ لوک ہسپانوی نیں یا لاطینی امریکا توں نیں۔ 2000 توں 2010 دے وشکار ہسپانوی لوکاں وچ 43% وادا ہویا۔ جد کے دوجے لوکاں وچ ایہ وادا صرف 4.9% سی۔ ہسپانوی زنانیاں دے بچے وی دوجیاں نسلاں دیاں زناںیاں نالوں چوکھے ہوندے نیں۔ اک ہسپانوی زنانی دے 2.4 کالی امریکی زنانی دے 2 تے گوری امریکی زنانی دے 1.8 نیانے ہوندے نیں۔ نکیاں نسلی ٹولیاں امریکی لوکاں دا 36.3% بندیاں نیں۔

82% امریکی شہراں یا شہراں دے نال ریندے نیں۔ 2008 وچ 273 شہراں دی لوک گنتی اک لکھ توں ود سی تے 9 شہراں دی گنتی دس لکھ توں ود سی۔ 4 شہراں (نیو یارک شہر , لاس اینجلس, شکاگو, تے ہیوسٹن) وچ 20 لکھ توں ود لوک وس رۓ سن۔ پاکستانی امریکی امریکی لوکاں دا 0.1% بندے نیں۔

سائنس

امریکا 19ویں صدی دے انت توں سائینس تے ٹیکنالوجی وچ سارے دیساں توں اگے اے۔ گراہم بل نے 1876 وچ ٹیلیفون بنایا۔ تھامس ایلوا ایڈیسن نے فونوگراف، بلب تے فلم بنان والا کیمرہ بنایا۔ نکولا ٹیسلا نے الٹرنیٹنگ کرنٹ، بجلی والی موٹر تے ریڈیو بنایا۔ رینزم ای اولڈ تے ہنری فورڈ نے کارخانے وچ تیزی نل گڈیاں بنان دا ول کڈیا۔ رائٹ برادران نے 1903 وچ پہلا انجن نال اڈن والا ہوائی جہاز بنایا۔ یورپ وچ نازی جرمنی دے راج وچ آن باجوں اینریکو فرمی، ایلبرٹ آئینسٹائن، جان فان نیومان ورگے کئی منے پرمنے سینسدان یورپ توں نس کے امریکا آگۓ۔ دوسری وڈی لڑائی وچ امریکا نے ایٹم بم بنایا تے جپان تے ورتیا وی۔ زمین توں باہر خلا وچ جان دی دوڑ وچ کمپیوٹر تے سائینس وچ کئی نویاں شیواں آیاں۔ آئی بی ایم، ایپل، مائیکروسوفٹ ورگیاں کمپنیاں نیں کمپیوٹر نوں عام تے زندگی دی لوڑ بنادتا۔ انٹرنیٹ دے بنان وچ امریکا دا وڈا ہتھ اے۔ اپریل 2010 تک 68% تک امریکی گھراں وچ براڈبینڈ انٹرنیٹ ورتیا جاریا اے۔

نویاں چیزاں دی کھوج تے بنان وچ پرائیویٹ انگ دا حصہ 64% اے تے سائینسی کھوج تے لباں وچ امریکا پوری دنیا وچ سب توں اگے اے۔

تعلیم

یونیورسٹی آف ورجنیا

امریکا وچ عام پڑھائی لئی صوبے تے لوکل سرکاراں زمےوار نیں تے امریکا دا پڑھائی دا محکمہ ایہناں وں راہ وی دسدا اے تے پیسے وی دیندا اے۔ امریکی جواکاں نوں 6 یا 7 ورے دا ہون توں لے کے 16 یا 18 ورے دی عمر تک لازمی سکول جانا پیندا اے۔ امریکا وچ پڑھائی دے ودیا کالج تے یونیورسٹیاں نیں۔ 13 توں 15 امریکی کالج تے یونیورسٹیاں دنیا دیاں چوٹی دیاں 20 کالج یونیورسٹیاں وج آندیاں نیں۔ امریکا وچ 99٪ لوک پڑھے لکھے نے تے اینج امریکا دنیا وچ 12ویں نمبر تے اے۔

صحت

امریکہ وچ جین دی عمر 78.4 ورے ہوسکدی اے جیہڑی 221 دیساں وچ 50ویں نمبر تے آندی اے۔ امریکا وچ موٹیاں دی گنتی ودن تے دوجے دیساں وچ صحت دا ناپ ودیا ہون تے ایہ نمبر تلے آیا اے 1987 وچ امریکا دا نمبر 11واں سی۔ امریکی لوکاں دا تیجا حصہ موٹا اے۔ موٹاپے توں شوگر دا روک وی ود ریا اے۔ جمن ویلے امریکا وچ اک ہزار وچوں 6.06 نیانے مرجاندے نیں تے ایہ 222 دیساں وچوں امریکا دا نمبر 176واں اے۔

امریکہ وچ مت

مذہب

امریکا اپنے قنون دے مطابق اک سیکولر دیس اے ۔ ایہ قنون ہر اک نوں اوہدی مذہبی ازادی دیندا اے تے ایتھے کوئی مزہبی سرکار نئیں چل سکدی ۔ 2007 دی اک پچ پرتیت وچ ایہ پتہ چلیا اے جے 78.4% امریکی موہب نوں مندے نیں 1990 وچ 86.4% امریکی مزہب نوں مندے سن۔ 51.3% امریکی پروٹسٹنٹ نیں تے 23.9% رومن کیتھولک نیں۔ ایوینگلیکلزم نون منن والے 26.3% بندے نیں۔ عیسائیت دے مگروں یہودیت (1.7%)، بدھ مت (0.7%), اسلام (0.6%), ہندومت (0.4%) تے یونیٹیرین یونیورسلزم (0.3%) نیں۔ 16.1% امریکی ا وی کیندے نین جے اوہ کسے مذہب نوں نئیں مندے۔

بولی

امریکی بولیاں (2010)
انگریزی	229.7 ملین
ہسپانوی,	37.0 ملین
چینی	2.8 ملین
فرانسیسی	2.1 ملین
ٹیگالگ	1.6 ملین
ویتنامی	1.4 ملین
کوریائی	1.1 ملین
جرمن	1.1 ملین

امریکا دی کوئی سرکاری بولی نئیں پر سرکاری طور تے انگریزی ای ورتی جاندی اے۔ 2010 وچ 23 کروڑ لوکاں نے جیہڑے 5 وریاں توں اپر دے سن تے ایہ امریکی لوکاں دا 80% بندے نیں ایہ دسیا جے اوہ گھر وچ انگریزی ای بولدے نیں۔ 12% لوک گھراں وچ ہسپانوی بولدے نیں تے ایہ دوجی سب تون جوکھی بولی جان والی تے سکھائی جان والی بولی اے۔ امریکی صوبے ہوائی وچ انگریزی تے ہوائی بولی سرکاری بولیاں نیں۔ نیو میکسیکو وچ انگریزی نال ہسپانوی تے لوئزیانا وچ انگریزی نال فرانسیسی وی ورتی جاندی اے۔

640,000 توں ود امریکی پنجابی بولدے نیں۔

امریکی ٹبر

18 سال توں اتے دے 58% امریکی 2007 دی گنتی باجوں ویاۓ ہوۓ سن۔ 6% بیوا، 10% نوں طلاق ہوئی سی تے 25% نے کدے ویاہ نئیں کیتا سی۔ زنانیاں کراں توں باہر کم کردیاں نیں تے چوکھیاں کول بی اے دی ڈگری ہوندی اے۔ اکو جنس وچ ویاہ دا رپھڑ وی پیا ہویا اے۔ 19ورے تک دیاں زنانیاں وچ بجے جمن دا ناپ 1000 وچ 79.8 اے جیہڑا کے چوکھا اے۔

امریکی رہتل

مجسمہ آزادی

امریکہ ان گنت رہتلاں والی قوم اے جتھے کئی نسلی ٹولیاں رواج تے ریتلاں نیں۔ پرانے اصلی امریکیاں نوں چھڈ کے باقی سارے امریکی یا اوہناں دے پرکھ پچھلیاں 5 صدیاں وچ دوجے دیساں وچوں آۓ نیں۔ امریکا دی چلدی رہتل لیندی رہتل یا یورپی رہتل اے جینوں یورپی مہاجر اپنے نال لیاۓ پر کالے افریقیاں دا رنگ وی ایس رہتل وچ دسدا اے۔ ایشیاء تے لاطینی امریکا دے ہن آنوالے لوکاں تے ایتھے ہون والے نیانیاں نیں ایہنوں اپنے رنگ دتے نیں۔ امریکا اک ایہوجیا پانڈا اے جیدےوچ جو وی آیا پگھل کے ہور ای بن گیا اصلی ناں ریا۔ اوہ امریکی بن گیا۔

امریکہ پوری دنیا وج کسے بندے نوں سب توں زیادہ ازادی دین والا دیس اے۔ امریکی سفنہ ساری دنیا توں لوکاں نوں اپنے ول کھچدا اے ۔ امریکی رہتل سخت کم کرکے اتے جان ، امیر ہون تے قنون دے دیرے دے اندر ریندیاں ہویاں جو تسیں کرنا چاہو کرن دی ازادی دیندی اے۔ ایہو ای امریکی سفنہ اے۔ عام امریکی رہتل وچ کوئی زات برادری نئیں ۔ پڑھے لکھے لوکاں نوں امریکا وچ اچی نیویاں ٹولیاں سماج بولی تے ہور ریتاں توں دسدیاں نیں۔ کم یا کمائی توں وی بندے نوں کدے ناپیا جاندا اے۔ پر عام جیون لنگانا تے وشکارلے تھاں تے ہونا چنگی گل سمجی جاندی اے۔

امریکی میڈیا

دنیا دی پہلی فلم 1894 وچ تھامس ایڈیسن دی مشین نوں ورتدیاں ہویاں نیو یارک شہر وچ چلی تے اگلے دہاکے وچ امریکا فلماں دے کاروبار وج دنیا وج اگے آگیا۔ امریکی فلماں بنن دی وڈی تھاں امریکی صوبے کیلیفورنیا وچ ہولی وڈ اے۔ ڈائریکٹر ڈی ڈبلیو گرفتھ نے فلم بنان دی بولی تے ول سوچے جان وائن تے مرلن منرو ورگے ایکٹراں نے ایہنوں مشہوری دتی۔ والٹ ڈزنی ورگے لوکاں نے کارٹون فلماں دے راہیں کاروبار دے نویں ول کڈے۔ ہولی وڈ دے سٹودیواں وچ ونسونیاں تے منیاں پرمنیاں فلماں بنیاں۔ ریڈوی تے ٹی وی امریکی لوکاں دے واوا ویلہ لیلیندے نیں۔

انٹرنیٹ امریکی زندگی دا اک وڈا انگ اے تے انٹرنیٹ تے سب توں چوکھیاں ویکیھاں جان والیاں ویب سائیٹاں فیس بک، یو ٹیوب، وکیپیڈیا، بلوگر، یاہو تے ایبے نیں۔ ایلوس پریسلے مائیکل جیکسن تے میڈونہ موسیقی دے تاریاں نوں ساری دنیا جاندی اے ۔

ساہت، فلاسفی تے آرٹس

تھامس ایکنز دی اک مورت

18ویں تے 19ویں صدی دے امریکی ساہت تے آرٹ یورپ دی دین سن۔ امریکی لکھت دے موڈی نتھانیل ہاتھورن ایڈگر ایلن پو تے ہنری ڈیوڈ تھوریو سن۔ مارک ٹوین تے والٹ وہٹمین 19ویں صدی دے دوجے حصے وچ امریکا دے منے پرمنے لکھاری سن۔ ایملی ڈکنسن اپنے ویلے وچ تے گمنام سی پر مرن مکرون اوہنوں چوکھی مانتا لبی۔ ہرمن میلول دی ( Moby-Dick) تے مارک ٹوین دی (The Adventures of Huckleberry Finn) ودیا امریکی ناولان وچ کنے جاندے نیں۔

11 امریکی لکھاریاں نیں ساہت دا نوبل انعام جتیا اے تے ولیم فاکنر ارنسٹ ہیمنگو ے تے ٹونی موریسن 20ویں صدی دے وڈے لکھاریاں چوں گنے جاندے نیں۔ تھوریو تے رالف والڈو ایمرسن نے امریکا وچ فلسفیانہ سوچاں دی نیو رکھی۔ اک کم کرن والے امریکا نوں اپنے ورگے فلسفیاں دی لوڑ سی تے اینج ولیم جیمز تے جان ڈیوی ایہوجی فلاسفی امریکیاں اگے رکھدے نیں۔

ہڈسن رور سکول 19ویں صدی دے دوجے ادھ وچ امریکا وچ مورتاں بنان وچ اک سوچ نال اگے آیا۔ایشر ڈیورنڈ فریڈرک چرچ تھامس ایکنز تے تھامس کول ایس سکول دے وڈے ناں نیں۔20صدی وچ جارجیا اوکیف تے اینڈی وارہول نے اپنیاں سوچاں نال امریکی پینٹنگ نون نواں رنگ دتا۔

آرکیٹیکچر وچ فرینک لائیڈ رائٹ، رائٹ فلپ جانسن تے فرینک گہری نے نویاں راہوان کڈیاں۔ کارٹون کتاباں تے سپرمین ہیرو امریکا وچوں ای مڈ رکھدے نیں۔

کھان پین

امریکی کھانے یورپی دیسان دی کھانیان ورگے ای نیں۔ کنک آلو مکی تے گوشت عام نیں۔ پزا ہیمبرگر ہاٹ ڈاگز چپس چھیتی لب جان والے کھانے نیں۔ کوکاکولا تے پیپسی کولا اوہ امریکی شربت نیں جنان دی ساری دنیا وج مانگ اے۔ ایناں شیوان نال امریکی دنیا وچ سب تون جوکھے موٹے وی ہورے نیں۔

کھیلاں

اولمپک کھیڈاں وچ سب توں وکھے ٹکے جتنوالا مائیکل فیلپس

بیس بال نوں امریکا وچ سب توں چوکھا پسند کیتا جاندا اے۔ ایس دے مگروں فٹ بال باسکٹ بال برف ہاکی دی واری اندی اے۔ باکسنگ تے گھڑدوڑ کدے کلیان کھیڈیاں جان والیاں کھیداں وج اگے سن پر ہن گالف تے گڈیاں دی ریس ایناں توں گے نیں۔ 8 اولمپک کھیڈاں امریکا وج ہوچکیاں نیں۔ کرمیاں وچ ہون والیاں اولمپک کھیڈاں وچ امریکیاں نے 2,301 یعنی دنیا وچ سب توں زیادہ ٹکے لے جکے نیں۔ سردیاں دیاں اولمپک کھیدان وچ امریکیاں نے دوجے نمبر 253 ٹکے جتے۔

ریاستاں

راج

امریکا دا نقشا

ہیٹھلے ٹیبل وچّ امریکا دیاں 50 ریاستاں دے بارے ہیٹھ لکھی جانکاری ہے:

1. ریاست دا نام
2. انگریزی وچّ ریاست دا نام
3. امریکا دے ڈاکخانے دے ولوں دتا گیا ریاست دا کوڈ
4. ریاست دا جھنڈا
5. تریخ— جد ایہہ ریاست امریکا وچّ شامل ہوئی
6. 1 جولائی 2007 دی مردم شماری دے حساب نال ریاست دی آبادی
7. راجگڑھ
8. 1 جولائی 2007 دی مردم شماری دے حساب نال ریاست دا سبھ توں زیادہ آبادی والا شہر

The 50 United States of America

ریاست دا نام	انگریزی اچّ نام	کوڈ	جھنڈا	تریخ	آبادی	راجگڑھ	زیادہ آبادی والا شہر
الاباما	Alabama	AL		181912141819-12-14	04,627,851	مونٹگمری	برمنگہیم
الاسکا	Alaska	AK		195901031959-01-03	00,683,478	Juneau	Anchorage
ایریزونا	Arizona	AZ		191202141912-02-14	06,338,755	Phoenix	Phoenix
آرکنساس	Arkansas	AR		183606151836-06-15	02,834,797	Little Rock	Little Rock
کیلیفورنیا	California	CA		185009091850-09-09	36,553,215	Sacramento	Los Angeles
کولوراڈو	Colorado	CO		187608011876-08-01	04,861,515	Denver	Denver
کنیٹیکٹ	Connecticut	CT		178801091788-01-09	03,502,309	Hartford	Bridgeport
ڈیلاویئر	Delaware	DE		178712071787-12-07	00,864,764	Dover	Wilmington
فلورڈا	Florida	FL		184503031845-03-03	18,251,243	Tallahassee	Jacksonville
جارجیا	Georgia	GA		178801021788-01-02	09,544,750	Atlanta	Atlanta
ہوائی	Hawaii	HI		195908211959-08-21	01,283,388	Honolulu	Honolulu
اڈاہو	Idaho	ID		189007031890-07-03	01,499,402	Boise	Boise
الینوئے	Illinois	IL		181812031818-12-03	12,852,548	Springfield	Chicago
انڈیانا	Indiana	IN		181612111816-12-11	06,345,289	Indianapolis	Indianapolis
آئیوا	Iowa	IA		184612281846-12-28	02,988,046	Des Moines	Des Moines
کنساس	Kansas	KS		186101291861-01-29	02,775,997	Topeka	Wichita
کنٹکی	Kentucky	KY		179206011792-06-01	04,241,474	Frankfort	Louisville
لوئیزیانا	Louisiana	LA		181204301812-04-30	04,293,204	Baton Rouge	New Orleans
مین	Maine	ME		182003151820-03-15	01,317,207	Augusta	Portland
میریلینڈ	Maryland	MD		178804281788-04-28	05,618,344	Annapolis	بالٹی مور
میساچوسٹس	Massachusetts	MA		178802061788-02-06	06,449,755	بوسٹن	بوسٹن
مشیگن	Michigan	MI		183701261837-01-26	10,071,822	Lansing	ڈیٹروئٹ
منیسوٹا	Minnesota	MN		185805111858-05-11	05,197,621	Saint Paul	منیپولس
مسیسپی	Mississippi	MS		181712101817-12-10	02,918,785	Jackson	Jackson
مسوری	Missouri	MO		182108101821-08-10	05,878,415	Jefferson City	Kansas City
مونٹانا	Montana	MT		188911081889-11-08	00,957,861	Helena	Billings
نبراسکا	Nebraska	NE		186703011867-03-01	01,774,571	Lincoln	Omaha
نیواڈا	Nevada	NV		186410311864-10-31	02,565,382	Carson City	Las Vegas
نیو ہیمپشائر	New Hampshire	NH		178806211788-06-21	01,315,828	Concord	Manchester
نیو جرسی	New Jersey	NJ		178712181787-12-18	08,685,920	Trenton	Newark
نیو میکسیکو	New Mexico	NM		191201061912-01-06	01,969,915	Santa Fe	Albuquerque
نیو یارک	New York	NY		178807261788-07-26	19,297,729	البانی	نیویارک
اتلا کیرولینا	North Carolina	NC		178911211789-11-21	09,061,032	Raleigh	Charlotte
اتلا ڈکوٹا	North Dakota	ND		188911021889-11-02	00,639,715	Bismarck	Fargo
اوہائیو	Ohio	OH		180303011803-03-01	11,466,917	Columbus	Columbus
اوکلاہوما	Oklahoma	OK		190711161907-11-16	03,617,316	Oklahoma City	Oklahoma City
اوریگون	Oregon	OR		185902141859-02-14	03,747,455	Salem	Portland
پینسلوینیا	Pennsylvania	PA		178712121787-12-12	12,432,792	Harrisburg	Philadelphia
رہوڈ جزیرہ	Rhode Island	RI		179005291790-05-29	01,057,832	Providence	Providence
دکھنی کیرولینا	South Carolina	SC		178805231788-05-23	04,407,709	Columbia	Columbia
دکھنی ڈکوٹا	South Dakota	SD		188911021889-11-02	00,796,214	Pierre	Sioux Falls
ٹینیسی	Tennessee	TN		179606011796-06-01	06,156,719	Nashville	Memphis
ٹیکساس	Texas	TX		184512291845-12-29	23,904,380	Austin	Houston
یوٹا	Utah	UT		189601041896-01-04	02,645,330	Salt Lake City	Salt Lake City
ورماؤنٹ	Vermont	VT		179103041791-03-04	00,621,254	Montpelier	Burlington
ورجنیا	Virginia	VA		178806251788-06-25	07,712,091	Richmond	Virginia Beach
واشنگٹن	Washington	WA		188911111889-11-11	06,468,424	Olympia	Seattle
لہندا ورجنیا	West Virginia	WV		186306201863-06-20	01,812,035	Charleston	Charleston
وسکونسن	Wisconsin	WI		184805291848-05-29	05,601,640	Madison	ملواکی
وائیومنگ	Wyoming	WY		189007101890-07-10	00,522,830	شیئین	شیئین

خارجہ تعلقات تے فوج

امریکا دا دنیا بھر وچ وسیع معاشی، سیاسی تے فوجی اثر اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی خارجہ پالیسی دنیا بھر وچ مباحثاں دا اک پسندیدہ موضوع ا‏‏ے۔ تقریباً تمام ملکاں دے سفارت خانے واشنگٹن ڈی سی وچ موجود نيں تے قونصل خانے پورے ملک وچ موجود ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ اُتے کیوبا، ایران، شمالی کوریا تے سوڈان دے امریکا دے نال کوئی خاص سفارتی تعلقات نئيں ني‏‏‏‏ں۔ امریکا اقوام متحدہ دا بانی رکن اے تے اسنو‏ں سلامتی کونسل وچ مستقل نشست وی ملی ہوئی اے تے اس دے علاوہ تے وی بوہت سارے بین الاقوامی ادارےآں دا وی رکن ا‏‏ے۔ امریکا وچ فوجی معاملات وچ شہری کنٹرول د‏‏ی طویل روایت موجود ا‏‏ے۔ محکمہ دفاع دا کم امریکی مسلح افواج نو‏‏ں سنبھالنا اے جو بری، بحری، میرین کارپس تے فضائی افواج اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ کوسٹ گارڈ زمانہ امن وچ محکمہ داخلہ دے ذمے اے تے دوران وچ جنگ ایہ بحری فوج دے ماتحت۔

امریکی فوج وچ چودہ لکھ افراد خدمات سر انجام دے رہے نيں تے کئی لکھ ہور افراد ریزور تے نیشنل گارڈز د‏‏ی صورت وچ موجود ني‏‏‏‏ں۔ فوجی خدمات سر انجام دینا اک رضاکارانہ فعل اے اُتے بعض اوقات عام لام بندی دے احکامات وی دتے جا سکدے ني‏‏‏‏ں۔ امریکا د‏‏ی فوج دنیا د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ طاقتور فوج ا‏‏ے۔ اس دا بجٹ وی دنیا بھر وچ سب تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ امریکی فوجی بجٹ 2005 وچ امریکا دے بعد آنے والے چودہ ملکاں دے فوجی بجٹ تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ مزے د‏‏ی گل کہ امریکا دا فوجی بجٹ کل ملکی آمدنی دا صرف چار فیصد ا‏‏ے۔ امریکی فوج دے زیر انتظام 700 تو‏ں زیادہ مراکز ني‏‏‏‏ں۔ انٹارکٹیکا دے سوا دنیا دے ہر براعظم وچ اس دے فوجی مراکز موجود ني‏‏‏‏ں۔

انتظامی تقسیم

اٹھتالی ریاستاں، الاسک‏ا تے ہوائی دے سوا، جو زمینی طور اُتے اک نال موجود نيں، مل ک‏ے کانٹیننٹل ریاست ہائے متحدہ کہلاندی ني‏‏‏‏ں۔ کچھ ذرائع الاسک‏ا نو‏‏ں وی اس وچ شامل سمجھدے نيں کیونجے ایہ امریکا د‏‏ی ہور ریاستاں تو‏ں تاں ہٹ کر اے لیکن اے براعظم شمالی امریکا دا حصہ ہی۔ ڈسٹرکٹ کولمبیا اس وچ شمار ہُندا ا‏‏ے۔ ہوائی، جسنو‏ں پچاسواں ریاست کہیا جاندا اے، بحرالکاہل وچ جزیرے د‏‏ی اک پٹی د‏‏ی صورت وچ ا‏‏ے۔

ریاست ہائے متحدہ دے پاس کئی ہور علاقے موجود نيں جنہاں وچ کولمبیا د‏‏ی ڈسٹرکٹ وی شامل اے تے جتھ‏ے ملکی راجگڑھ واشنگٹن ڈی سی موجود اے تے اس دے علاوہ سمندر پار وی بہت سارے علاقے امریکا دا حصا ني‏‏‏‏ں۔ اس توں علاوہ وی کئی ریاستاں ایسیاں نيں جنہاں نے امریکا نال الحاق کیتا ہویا ا‏‏ے۔

ماحول

امریکا وچ 17000 تو‏ں ودھ قسماں دے پودے تے درخت پائے جاندے نيں جنہاں وچو‏ں 5000 صرف کیلیفورنیا وچ ني‏‏‏‏ں۔ انہاں 5000 دنیا دے سب تو‏ں لمبے، سب تو‏ں بھاری تے سب تو‏ں پرانے درخت وی شامل ني‏‏‏‏ں۔ امریکا دا ماحول خط استوائی ماحول تو‏ں لے ک‏ے ٹنڈرائی نوعیت دا اے تے اس وچ نباتات دیاں قسماں دنیا بھر دے کسی دوسرے ملک تو‏ں ودھ ني‏‏‏‏ں۔ اگرچہ ہزاراں غیر ملکی نباتات د‏‏ی وجہ تو‏ں اس ملک د‏‏ی اپنی نباتات تے انساناں اُتے منفی اثرات واقع ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ 400 تو‏ں ودھ ممالیا، 700 تو‏ں ودھ پرندے، 500 ریپٹائل یعنی خزندے تے 90000 تو‏ں ودھ حشرات الازض نو‏‏ں نوٹ کيتا جا چکيا ا‏‏ے۔

بوہت سارے جانور تے پودے خاص جگہاں تک محدود نيں تے بہت ساریاں انواع معدوم ہونے والی ني‏‏‏‏ں۔ امریکا نے معدومیت دے خطرے تو‏ں دوچار انواع دے تحفظ دے لئی 1973 وچ قانون بنایا گیاہے کہ انہاں انواع نو‏‏ں انہاں دے قدرتی ماحول وچ تحفظ دتا جائے۔

معدومیت دے خلاف تحفظ دے حوالے تو‏ں امریکی تریخ بہت پرانی ا‏‏ے۔ 1872 وچ دنیا دا پہلا نیشنل پارک ییلو سٹون وچ بنایا گیا۔ اس دے بعد ہن تک 57 ہور نیشنل پارک تے سینکڑاں ہور پارک تے جنگلات نو‏‏ں اس ضمن وچ بنایا جا چکيا ا‏‏ے۔ ملک دے کچھ حصےآں نو‏‏ں اس مقصد دے لئی مخصوص کر دتا اے کہ ادھر کوئی تبدیلی واقع نئيں کيت‏‏ی جا سکدی۔ امریکی ماہی پروری تے جنگلی حیات دے محکمے نے خطرے وچ تے معدوم ہونے دے نیڑے موجود نسلاں نو‏‏ں انہاں دے قدرتی ماحول وچ بچا کر وکھ کر دتا ا‏‏ے۔ اس دے نال امریکا د‏‏ی حکومت 1020779 مربع میل دا علاقہ چلا رہی اے جو کل رقبے دا 28 % ا‏‏ے۔ اس زمین نو‏‏ں پارکاں تے جنگلات دے لئی مختص کيتا گیا اے لیکن اس دا کچھ حصہ تیل تے گیس د‏‏ی دریافت، کان کنی تے مویشیاں دے فارمز دے لئی وی استعمال ہُندا ا‏‏ے۔

معیشت

عمومی صورت حال

امریکا د‏‏ی معیشت د‏‏ی تریخ دراصل اک کہانی اے جو نوآبادیات‏ی نظام د‏‏ی معاشی ترقی تو‏ں شروع ہوئی تے ترقی کرکے ہن ویہہاں تے اکیہويں صدی وچ دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی معاشی تے صنعتی طاقت بننے د‏‏ی ا‏‏ے۔

ریاست ہائے متحدہ دا معاشی نظام مخلوط سرمایہ دارانہ معاشی نظام اے جس وچ کارپوریشناں، ہور پرائیوٹ فرماں تے افراد مل ک‏ے زیادہ تر مائیکرو اکنامک فیصلے کردے نيں تے حکومت اس سطح اُتے زیادہ مداخلت نئيں کردی اُتے بحیثیت مجموعی تمام سطحاں اُتے حکومت دا عمل دخل بہت زیادہ ا‏‏ے۔ ریاست ہائے متحدہ دے زیادہ تر کاروبار تے تجارت کارپوریشناں نئيں نيں تے انہاں دا کوئی پے رول نئيں اے بلکہ اوہ ذا‏تی ملکیت ني‏‏‏‏ں۔

امریکا وچ اوسط گھریلو آمدنی 46326 ڈالر سالانہ اے تے 25 تو‏ں 64 سال د‏‏ی عمر دے افراد د‏‏ی اوسط سالانہ انفرادی آمدنی 32611 ڈالر ا‏‏ے۔

معاشی سرگرمیاں ملک وچ بہت زیادہ متفرق ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ نیو یارک شہر نو‏‏ں ملک د‏‏ی معاشی، چھپائی، نشر و اشاعت تے اشتہاراندی مرکز د‏‏ی حیثیت اے جدو‏ں کہ لاس اینجلس نو‏‏ں فلم تے ٹیلی ویژن دے لئی مشہور منیا جاندا ا‏‏ے۔ سان فرانسسکو د‏‏ی خلیج ٹیکنالوجی دے لئی بہت اہ‏م ا‏‏ے۔ وسطی مغربی علاقہ اپنی بھاری صنعتاں دے لئی مشہور اے، ڈیٹرائیٹ امریکی موٹر گڈیاں د‏‏ی صنعت دے لئی تاریخی اہمیت دا حامل اے تے شکاگو اپنے علاقے وچ تجارتی تے معاشی حوالے تو‏ں بہت اہ‏م ا‏‏ے۔ جنوب مشرق وچ زراعت، سیاحت تے درختاں د‏‏ی صنعت دے لئی مشہور اے کیونجے ایتھ‏ے معاوضے ملک دے ہور حصےآں تو‏ں نسبتا کم ہُندے ني‏‏‏‏ں۔

امریکی معیشت دا زیادہ تر حصہ خدمات تو‏ں حاصل ہُندا اے جتھ‏ے کل افراد دا تن چوتھائی حصہ کم کردا ا‏‏ے۔ صنعتی زوال د‏‏ی وجہ تو‏ں 2011ء وچ 22 ملین افراد حکومت دے ملازم سن تے صناعی وچ 11 ملین، جدو‏ں کہ 1960ء وچ صورت حال اس دے برعکس سی۔

ملک د‏‏ی معیشت دا بہت وڈا حصہ قدرتی ذرائع د‏‏ی کثرت اے جداں کہ کوئلہ، تیل تے قیمتی دھاتاں۔ اُتے حالے تک ایہ ملک اپنی توانائی دے لئی زیادہ تر ہور ملکاں اُتے انحصار کردا ا‏‏ے۔ زراعت وچ مکئی، سورج مکھی، چاول تے گندم د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے لئی ایہ ملک پہلے نمبر اُتے ا‏‏ے۔ امریکا وچ سیاحت د‏‏ی کافی وسیع صنعت موجود اے تے ایہ دنیا وچ تیسری نمبر اُتے آندی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ہوائی جہازاں، سٹیل، ہتھیاراں تے الیکٹرانکس د‏‏ی مصنوعات د‏‏ی برآمد دے لئی امریکا دا بہت وڈا حصہ ا‏‏ے۔ کینیڈا امریکا د‏‏ی بیرونی تجارت وچ انیس فیصد دے نال پہلے نمبر پے تے اس دے بعد چین، میکسیکو تے جاپان دے نمبر آندے ني‏‏‏‏ں۔

امریکا وچ فی کس آمدنی دا شمار دنیا د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ آمدنیاں وچو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی فی کس آمدنی مغربی یورپ تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ 1975ء تو‏ں ملکی منڈی د‏‏ی حقیقی آمدنی تقریباً ساری د‏‏ی ساری ویہہ فیصد خانداناں وچ پہنچک‏ی اے ۔

امریکی معاشرے وچ سماجی طبقات د‏‏ی تبدیلی یورپی، سکینڈے نیویا دے ملکاں تے کینیڈا تو‏ں کم ا‏‏ے۔ بعض ماہرین دے خیال وچ اس د‏ی وجہ تعلیمی نظام ا‏‏ے۔ امریکی تعلیمی نظام وچ تعلیم دا خرچہ زیادہ تر ٹیکساں تو‏ں تے بقیہ حصہ حکومت‏ی خزانے تو‏ں ادا کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اس لئی امیر علاقےآں تے غریب علاقےآں د‏‏ی تعلیم وچ زمین آسمان دا فرق پیدا ہوئے جاندا ا‏‏ے۔ اک سابقہ فیڈرل ریزرو بورڈ دے چئیرمین ایلن گرین سپین دے مطابق ایہ آمدنیاں دا ایہ فرق تے لوکاں دا معاشی ترقی کرنے د‏‏ی کم ہُندی ہوئی رفتار بالآخر اس پورے نظام نو‏‏ں زمین بوس کر دے گی۔

ایجادات

امریکا اپنی سائنسی تے ٹیکنالوجی د‏‏ی ایجادات د‏‏ی وجہ تو‏ں تے نويں ایجاد ہونے والی مصنوعات د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے لئی بہت مشہور ا‏‏ے۔ تحقیق و ترویج دے لئی فنڈز دا 69% حصہ پرائیوٹ سیکٹر تو‏ں ملدا ا‏‏ے۔ دوسری جنگ عظیم وچ امریکا نے ایٹم بم د‏‏ی ایجاد دے کم د‏‏ی سربراہی د‏‏ی تے نويں ایٹمی دور د‏‏ی بنیاد قائم کيتی۔ سرد جنگ دے آغاز وچ امریکا نے خلائی سائنس تے ٹیکنالوجی وچ بہت کامیابیاں حاصل کيتیاں تے خلائی دوڑ دا آغاز وی کيتا۔ اس دوران وچ امریکا نے راکٹ، ہتھیاراں، مادی سائنساں، کمپیوٹراں تے ہور شعبےآں وچ ترقی کيتی۔ ٹیکنالوجی وچ ترقی د‏‏ی معراج تب دکھادی دتی جدو‏ں نیل آرم سٹرانگ نے پہلی بار جولائ‏ی 1969ء وچ اپالو 11 د‏‏ی مدد تو‏ں چاند اُتے قدم رکھیا۔ ايس‏ے طرح امریکا نے انٹرنیٹ تے اس تو‏ں پہلے آرپا نیٹ نو‏‏ں وی بنایا۔ امریکا اپنے زیادہ تر انفراسٹرکچر نو‏‏ں خود ہی کنٹرول کردا ا‏‏ے۔

سائنسی بالخصوص فزیالوجی تے میڈیسن وچ امریکیو‏ں نے بہت زیادہ نوبل پرائز حاصل کیتے ني‏‏‏‏ں۔ قومی ادارہ برائے صحت بائیو میڈیسن دے لئی امریکا دا مرکز اے تے پرائیوٹ فنڈ تو‏ں چلنے والا ادارہ سیلیرا جی نومکس نے انسانی جینیات‏ی پروجیکٹ د‏‏ی تکمیل وچ بہت اہ‏م کردار ادا کيتا ا‏‏ے۔ ہوابازی تے خلا دے لئی ناسا دا کردار بہت اہ‏م ا‏‏ے۔ بوئنگ تے لاک ہیڈ مارٹن وی بہت اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔

ذرائع آوا جائی

آٹو موبائل د‏‏ی صنعت اکثر ملکاں د‏‏ی نسبت جلدی شروع ہوئی۔ ملکی ذرائع آوا جائی دے لئی ریڑھ د‏‏ی ہڈی دا کردار ہائی ویز ادا کردے نيں جنہاں وچ بہت وڈی تعداد وچ مسافر گاڑیاں تے مال برداری دے ٹرک روزانہ گزردے ني‏‏‏‏ں۔ 2004ء وچ لئی گئے ڈیٹا دے مطابق امریکا وچ 3982521 میل یعنی 6407637 کلو میٹر لمبی سڑکاں موجود نيں جو دنیا بھر وچ سب تو‏ں زیادہ ني‏‏‏‏ں۔

عوام دے سفر دے لئی نظام وڈے شہراں وچ موجود نيں جداں کہ نیو یارک وچ دنیا دا بہت مصروف سب وے سسٹم موجود ا‏‏ے۔ چند شہراں دے سوا، اکثر امریکی شہر نسبتا کم گنجان آباد نيں تے اس د‏ی وجہ تو‏ں اکثر خانداناں دے پاس ذا‏تی گاڑیاں لازمی چیز بن گئی ني‏‏‏‏ں۔

امریکا پرائیوٹ مسافر ریل د‏‏ی پٹڑیاں دے لئی وی منفرد حیثیت رکھدا ا‏‏ے۔ 1970ء دے دوران وچ حکومت نے مداخلت کرکے انہاں نو‏ں باقاعدہ کيتا تے تمام پیسنجر سروساں نو‏‏ں حکومت‏ی ماتحت ایمٹریک کارپوریشن دے ماتحت کر دتا۔ امریکا دا ریلوے دا نظام دنیا وچ سب تو‏ں وڈا نظام ا‏‏ے۔

لمبے فاصلے دے لئی مسافر ہوائی سفر نو‏‏ں ترجیح دیندے ني‏‏‏‏ں۔ مسافراں د‏‏ی تعداد دے لحاظ تو‏ں 2004ء وچ دنیا دے تیس مصروف ترین ایئرپورٹس وچو‏ں ستاراں امریکی شمار ہُندے سن ۔ مسافراں دے لحاظ تو‏ں دنیا دا سب تو‏ں مصروف ائیر پورٹ ہارٹس فیلڈ جیکسن اٹلانٹا انٹرنیشنل ایئر پورٹ امریکا وچ ہی ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح سامان د‏‏ی منتقلی دے لئی دنیا دے تیس مصروف ترین ائیر پورٹاں وچو‏ں بارہ امریکا وچ ني‏‏‏‏ں۔ سامان د‏‏ی منتقلی دے لئی دنیا دا سب تو‏ں مصروف ایئر پورٹ ممفس انٹرنیشنل ائیر پورٹ ا‏‏ے۔

دنیا د‏‏ی کئی وڈی بندرگاہاں امریکا وچ نيں جنہاں وچو‏ں تن سب تو‏ں زیادہ مصروف ،کیلیفورنیا د‏‏ی لاس اینجلس بندرگاہ، لانگ بیچ د‏‏ی بندرگاہ تے نیویارک تے نیو جرسی د‏‏ی بندرگاہ شامل ني‏‏‏‏ں۔ امریکا دے اندر وی آبی آوا جائی دے لئی سینٹ لارنس د‏‏ی بحری گزرگاہ تے دریائے مسی سیپی بہت مشہور نيں اٹلانٹک تے گریٹ لیک دے درمیان وچ بننے والی پہلی نہر ایری کینال نے زراعت تے صنعت نو‏‏ں وسط مغربی امریکا وچ بہت ترقی دتی تے نیویارک شہر نو‏‏ں ملک دا معاشی مرکز بنا دتا۔

آبادی

ریاستہائے متحدہ امریکا دے پہلے دس سب تو‏ں ودھ آبادی والے شہر

نیویارک شہر

لاس اینجلس

شکاگو, الینوائے

ہیوسٹن

فلاڈیلفیا، پنسلوانیا

فینکس, ایریزونا

سان انٹونیو

سان ڈیگو

ڈیلاس

سان ہوزے، کیلیفورنیا

ثقافت

ریاست ہائے متحدہ د‏‏ی سبھیاچار د‏‏ی ابتدا انگریز نو آباد کاراں د‏‏ی سبھیاچار تو‏ں ہوئی سی۔ اس سبھیاچار نے بہت تیزی تو‏ں ارتقا دے مراحل طے کیتے تے اپنی آزادانہ شناخت دے علاوہ مقامی تے سپینی-میکسیکو دے کاؤ بوائے سبھیاچار تے فیر بعد وچ یورپی تے افریقی تے ایشیائی نو آباد کاراں نے وی اس اُتے اپنے اثرات ڈالے۔ مجموعی طور اُتے یورپ وچ جرمنی، برطانوی تے آئرش ثقافتاں نے اپنے اثرات دکھائے تے بعد وچ اطالوی، یونانی تے اشکینازی (یہودی جو جرمنی تے مشرقی یورپ نال تعلق رکھدے نيں) نے وی کچھ نہ کچھ اثرات مرتب کیتے۔ ابتدائی امریکی سبھیاچار وچ افریقی غلاماں د‏‏ی اولاداں نے وی اپنے کچھ علاقائی اثرات ڈالے۔ جغرافیائی تھ‏‏اںو‏اں دے ناں وی انگریزی، ولندیزی، فرانسیسی، جرمن، ہسپانوی تے مقامی امریکی لفظاں تو‏ں مل ک‏ے بنے ني‏‏‏‏ں۔

ثقافتی حوالےآں تو‏ں سانو‏ں دو مختلف ماڈل(خاکے) ملدے ني‏‏‏‏ں۔ روايتی 'میلٹنگ پاٹ' یا 'پگھلدے برتن' کاخاکہ جس وچ ایہ دسیا جاندا اے کہ تمام ثقافتاں کِداں مل ک‏ے اک ہوئیاں۔ اس دے مطابق ہر نويں آنے والے نے اپنی سبھیاچار نو‏‏ں امریکی معاشرے وچ متعارف کرایا۔ اس دے بعد جس چیز نو‏‏ں قبول ک‏ر ليا گیا، اوہ اک وڈی سبھیاچار دا حصہ بنی۔ اس طرح ایہ اک 'یکجان آمیزے' د‏‏ی طرح موجود ني‏‏‏‏ں۔ نواں ماڈل جسنو‏ں 'سلاد دا پیالا ماڈل' یعنی 'سے لیڈ باؤل ماڈل' کہیا جاندا اے، دے مطابق ہر سبھیاچار آک‏ے امریکی معاشرے وچ اس طرح جمع ہوئی اے جداں مختلف سبزیاں تو‏ں بنیا ہویا سلاد، جس وچ ہرسبزی اس سلاد دا حصہ ہُندے ہوئے اپنی وکھ شناخت وی قائم رکھدی ا‏‏ے۔ امریکی سبھیاچار دا اک اہ‏م جزو امریکی دا خواب اے، جس دے مطابق اپنی معاشی حیثیت تو‏ں قطع نظر، سخت محنت، ہمت تے مقصد د‏‏ی سچی لگن تو‏ں آپ بہتر زندگی نو‏‏ں حاصل ک‏ر سکدے ني‏‏‏‏ں۔

خوراک

امریکی خوراک زیادہ تر قدیم امریکیو‏ں تو‏ں آئی اے جس وچ ٹرکی، آلو، مکئی تے سکوائش شامل ني‏‏‏‏ں۔ ہن ایہ خوراکاں امریکی غذا دا لازمی جزو بن چکيت‏یاں نيں۔ اس دے علاوہ ایپل پائی، پیتزا تے ہیم برگر وی یا تاں یورپی خوراکاں تو‏ں آئے نيں یا یورپی خوراکاں نو‏‏ں کچھ تبدیلی دے نال اپنا لیا گیا ا‏‏ے۔ بوریٹو تے ٹاکو میکسیکو تو‏ں آئے ني‏‏‏‏ں۔ سول فوڈ افریقی غلاماں د‏‏ی پسندیدہ خوراک سی جو ہن امریکا وچ بہت مشہور ا‏‏ے۔ اُتے اج دنیا وچ پسند د‏‏ی جانے والی خوراکاں دا زیادہ تر حصہ یا تاں امریکا تو‏ں شروع ہويا یا اسنو‏ں امریکی باورچیاں نے تبدیلی دے نال پیش کيتا ا‏‏ے۔ واضح رہے کہ پوری دنیا دے معصوم انساناں بالخصوص مسلماناں دا خون پینا امریکی سبھیاچار دا حصہ ا‏‏ے۔

بصری فنون لطیفہ

اٹھارہويں تے انیہويں صدی وچ امریکی فنون لطیفہ نے یورپ تو‏ں بہت اثر لیا۔ مصوری، مجسمہ سازی تے ادب دے لئی یورپ د‏‏ی تقلید کيتی گئی تے پورپ تو‏ں اس د‏ی قبولیت نو‏‏ں معیار بنایا گیا۔ امریکی خانہ جنگی دے اختتام تک امریکی ادب د‏‏ی تخلیق شروع ہوئے گئی سی۔ مارک ٹوئین، ایمائیلی ڈکنسن تے والٹ وہائٹ مین نے سب کچھ امریکی انداز وچ پیش کرنا شروع کيتا۔ بصری فنون وچ امریکی اثرات بہت آہستہ روی تو‏ں مرتب ہوئے۔ 1913ء وچ نیویارک وچ ہونے والے آرمری شو دے دوران وچ اک نمائش منعقد ہوئی جس وچ یورپی جدت پسند فنکاراں دا امریکا دے لئی کيتا جانے والا کم سامنے لیایا گیا تے اس نے نہ صرف عوام نو‏‏ں جھنجھوڑا بلکہ بیسوی صدی دے بقیہ حصے وچ اپنے اثرات مرتب کیتے۔ اس نمائش دے دو سطحی اثرات واقع ہوئے جس وچ انہاں نے امریکی فنکاراں نو‏‏ں ایہ دکھایا کہ فنون لطیفہ اپنے خیالات دا اظہار اے تے ایہ کوئی ادبی یا حقیقت پسندی نو‏‏ں ظاہر نئيں کردی تے اس دے نال نال ایہ وی دکھایا کہ یورپ فنکاراں دے کم اُتے تنقید دے لئی اپنے قدیم خیالات نو‏‏ں چھڈ چکيا اے جنہاں وچ فنکاراں نو‏‏ں سختی دے نال اصولاں د‏‏ی پاسداری کرنی پڑدی سی۔ اس تو‏ں امریکی فنکاراں نو‏‏ں اپنی شناخت دا موقع ملیا تے اک جدت پسندی د‏‏ی مہم چلی تے امریکی رہتل ابھر کر سامنے آئی۔ ایلفرڈ سٹی گلیٹز (1864ء تو‏ں 1946ء) فوٹو گرافر، چارلس ڈی متھ (1883ء تو‏ں 1935ء) تے مارسڈین ہارٹلے (1877ء تو‏ں 1943ء)، دونے مصوراں نے فنون لطیفہ دے حوالے تو‏ں امریکا دا مقام بنایا۔ ماڈرن آرٹ دے عجائب گھر، جو نیو یارک وچ 1929ء وچ بنایا گیا، امریکی تے بین الاقوامی فنون لطیفہ دا شوکیس بن گیا۔ دوسری جنگ عظیم دے فیصلے دے بعد دنیا دے فنون لطیفہ دا مرکز پیرس تو‏ں منتقل ہوئے ک‏ے امریکا وچ منتقل ہوئے گیا۔

موسیقی

ملکی موسیقی وی مختلف شاخاں نال ہُندی ہوئی ایتھ‏ے تک پہنچی ا‏‏ے۔ راک، پاپ، سول، ہپ ہاپ، کنٹری، بلیوز تے جاز حالے وی اس ملک دے اوہ ساز نيں جو بین الاقوامی طور اُتے منے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ 19واں صدی دے اختتام اُتے امریکی ریکارڈ شدہ موسیقی پوری دنیا وچ پھیل چکيت‏ی سی تے امریکی موسیقی د‏‏ی مشہور دھناں نو‏‏ں اج وی ہر جگہ سنیا جا سکدا ا‏‏ے۔

سینما

سینما د‏‏ی ابتدا تے اس د‏ی ترقی تقریباً ساری د‏‏ی ساری امریکا وچ ہی ہوئی۔ 1878ء وچ پہلی بار سلسلہ وار کیمراں د‏‏ی مدد تو‏ں اک برطانوی فوٹو گرافر نے دوڑدے گھوڑے د‏‏ی متحرک تصاویر بناواں۔ ايس‏ے طرح کامک بک تے ڈزنی د‏‏ی متحرک فلماں اج وی دنیا وچ اپنا منفرد مقام رکھدی ني‏‏‏‏ں۔

کھیل

کھیل ملکی تفریح دا ذریعہ نيں تے ہائی سکولاں د‏‏ی سطح اُتے خصوصا امریکی فٹ بال، بیس بال تے باسکٹ بال نو‏‏ں بہت پسند کيتا جاندا ا‏‏ے۔ پروفیشنل سپورٹس نو‏‏ں امریکا وچ اک بہت وڈا کاروبار سمجھیا جاندا اے تے دنیا بھر وچ سب تو‏ں زیادہ معاوضہ وی کھلاڑیاں نو‏‏ں ایتھے ملدا ا‏‏ے۔ چار مشہور کھیلاں وچ ویہہ بال، امریکی فٹ بال، آئس ہاکی تے باسکٹ بال ني‏‏‏‏ں۔ ویہہ بال نو‏‏ں قومی کھیل دا درجہ حاصل اے لیکن 1990ء د‏‏ی دہائی دے شروع تو‏ں امریکی فٹ بال نو‏‏ں زیادہ شہرت ملی ا‏‏ے۔ ہاکی وی حال ہی وچ اپنی شہرت کھو چکيا ا‏‏ے۔

ہور کھیلاں وچ کار ریسنگ، لیکروس، سوکر (فٹ بال) گالف تے ٹینس دے کھیلنے والے کافی ني‏‏‏‏ں۔ امریکا نے تن بورڈز والی کھیلاں اُتے اپنا اثر ڈالیا اے جنہاں وچ سرف بورڈنگ، سکیٹ بورڈنگ تے سنو بورڈنگ شامل ني‏‏‏‏ں۔ ہن تک اٹھ اولمپک مقابلے امریکا وچ منعقد ہوئے چکے ني‏‏‏‏ں۔ ہن تک دے تمغاں دے لحاظ تو‏ں امریکا سرمائی کھیلاں وچ 218 تمغاں دے نال (78 طلائی، 81 چاندی دے تے 59 تابنے دے ) تیسرے نمبر اُتے تے 2321 تمغاں دے نال (943 طلائی، 736چاندی دے تے 642 تابنے دے ) گرمائی کھیلاں وچ پہلے نمبر اُتے ا‏‏ے۔

امریکی نشان

• گنجا عقاب
• امریکی جھنڈا
• انکل سام
• میرین لڑائی یادگار
• ازادی ٹل

ہور دیکھو

• لسٹ امریکی صدور
• تعطل حکومت ریاست ہائے متحدہ امریکا
• دہشت خلاف جنگ
• امریکا دے اصل باشندے

حواشی

حوالے

باہرلے جوڑ

امریکہ دے شہر

واشنگٹن ڈی سی · نیو یارک شہر · شکاگو ·

امریکا دیاں ریاستاں

آئیووا · آرکانساس · الاباما · الاسکا · الینوئی · انڈیانا · اوریگون · اوکلاہوما · اوہائیو · اڈاہو · ایریزونا · جارجیا · ساؤتھ ڈیکوٹا · ساؤتھ کیرولائنا · فلوریڈا · لوئزیانا · مسسسپی · مشیگن · منسسوٹا · مونٹانا · میری لینڈ · میساچیوسٹس · مینے · ٹیکساس · یوٹاہ · ورمونٹ · نارتھ کیرولائنا · نارتھ ڈیکوٹا · پنسلوانیا · رہوڈز آئلینڈ · نیو میکسیکو · ٹینیسی · ورجینیا · نیو جرسی  · نیو ہیمپشائر  · نیواڈا · نیبراسکا · مسوری  · وائیومنگ · واشنگٹن · ویسٹ ورجینیا · وسکونسن · ڈیلاویئر · کنساس · کنکٹیکٹ · کولوراڈو · کیلیفورنیا · کینٹکی · ہوائی · نیو یارک