نامياتي ڪيميا
نامياتي ڪيميا (Organic Chemistry) علم ڪيميا جي اندر هڪ ذيلي نظم آهي جنهن ۾ نامياتي مرڪبن ۽ نامياتي مواد، يعني مادو ان جي مختلف شڪلن ۾ جنهن ۾ ڪاربن ايٽم شامل آهن، جي ساخت، خاصيت ۽ رد عمل جو سائنسي مطالعو شامل آهي.[1] ڍانچي جو مطالعو انهن جي ساخت جي فارمولا کي طئي ڪري ٿو. خاصيتن جي مطالعي ۾ طبيعي ۽ ڪيميائي خاصيتون شامل آهن ۽ ڪيميائي رد عمل جي تشخيص انهن جي رويي کي سمجهڻ لاء ڪئي ۾ اچي ٿي. نامياتي رد عمل جي مطالعي ۾ قدرتي شين، دوائن ۽ پوليمر جي ڪيميائي ٺهڪندڙ ۽ ليبارٽري ۾ انفرادي نامياتي ماليڪيولن جو مطالعو ۽ نظرياتي (سيليڪو ۾) مطالعو شامل آهي.
نامياتي ڪيميا ۾ اڀياس ڪيل ڪيميائي شين جي حد ۾ شامل آهن هائڊرو ڪاربن (مرکب جن ۾ صرف ڪاربن ۽ هائيڊروجن شامل آهن) ۽ گڏوگڏ ڪاربن تي ٻڌل مرکبات، پر ان سان گڏ ٻيا عنصر شامل آهن،[2][3][4] خاص طور تي آڪسيجن، نائٽروجن، سلفر، فاسفورس (ڪيترن ئي بايو ڪيميڪل ۾ شامل آهن) ۽ هيلوجن. اورگانوميٽالڪ ڪيميا (Organometallic chemistry) انهن مرڪبن جو مطالعو آهي جنهن ۾ ڪاربن- ڌاتو بانڊ شامل آهن.
ان کان علاوه، همعصر تحقيق نامياتي ڪيميا تي ڌيان ڏئي ٿي، جنهن ۾ لانٿانائڊس سميت ٻيون آرگنوميٽاليڪس، خاص طور تي منتقلي ڌاتو (Transition Metal) زنڪ، ٽامو، پيليڊيم، نڪل، ڪوبالٽ، ٽائيٽينيم ۽ ڪروميم شامل آهن.
نامياتي مرڪب سڄي زميني زندگيءَ جو بنياد بڻجن ٿا ۽ اڪثر ڄاتل ڪيميائي مادن تي مشتمل آهن. ڪاربن جي بانڊنگ نمونن، ان جي ويڪرائي چار سان؛ فارمل سنگل، ڊبل ۽ ٽرپل بانڊز، گڏوگڏ ڊي لوڪلائيزڊ اليڪٽرانن سان ٺھيل، نامياتي مرڪبن جي صف کي ڍانچي جي لحاظ کان متنوع بڻائي ٿي ۽ انھن جي ايپليڪيشنن جي حد تمام گھڻي آھي. اها ڪيترن ئي تجارتي پروڊڪٽس بشمول دواسازي؛ پيٽروڪيميڪل ۽ زرعي ڪيميڪل ۽ انهن مان ٺاهيل پراڊڪٽ جن ۾ لبريڪينٽ، سالوينٽ؛ پلاسٽڪ، ٻارڻ (Fuels) ۽ ڌماڪيدار مادن جي بنياد ٺاهيندا آهن يا انهن جا جز آهن. نامياتي ڪيميا جو مطالعو آرگنوميٽلڪ ڪيمسٽري ۽ بايو ڪيمسٽري کي اوورليپ ڪري ٿو، پر دوائن جي ڪيميا، پوليمر ڪيمسٽري ۽ مواد جي سائنس سان پڻ اوورليپ ڪري ٿو.[5]
تعليمي پهلو
[سنواريو]نامياتي ڪيمسٽري عام طور تي ڪاليج يا يونيورسٽي جي سطح تي سيکاريو ويندو آهي. اهو هڪ تمام مشڪل مضمون سمجهيو ويندو آهي، پر اهو پڻ شاگردن لاء دستياب آهي.
تاريخ
[سنواريو]وصفون
[سنواريو]خاصيتون
[سنواريو]نامياتي مرڪبن جا نالا رکڻ
[سنواريو]نامياتي مرڪبن جي درجه بندي
[سنواريو]نامياتي رد عمل
[سنواريو]نامياتي جوڙجڪ
[سنواريو]پڻ ڏسو
[سنواريو]- نامياتي ڪيميا جو خاڪو
- نامياتي ردعمل جي فهرست
- بايو ڪيمسٽري
خارجي لنڪس
[سنواريو]| Wikibooks has more on the topic of |
| وڪي قول ۾ نامياتي ڪيميا جي متعلق قول موجود آھي۔ |
| وڪيميڊيا العام ۾ نامياتي ڪيميا سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو. |
- MIT.edu, OpenCourseWare: Organic Chemistry I
- HaverFord.edu, Organic Chemistry Lectures, Videos and Text
- Organic-Chemistry.org, Organic Chemistry Portal – Recent Abstracts and (Name)Reactions
- Orgsyn.org, Organic Chemistry synthesis journal
- Pearson Channels, Organic Chemistry Video Lectures and Practice Problems
- Khanacademy.org, Khan Academy - Organic Chemistry
حوالا
[سنواريو]- ↑ Clayden, J.; Greeves, N. and Warren, S. (2012) Organic Chemistry. Oxford University Press. pp. 1–15. ISBN 0-19-927029-5.
- ↑ Clayden, J.; Greeves, N. and Warren, S. (2012) Organic Chemistry. Oxford University Press. pp. 1–15. ISBN 0-19-927029-5.
- ↑ Elschenbroich, C. (2006) Organometallics 3rd Ed., Wiley-VCH
- ↑ Morrison, Robert T.; Boyd, Robert N. and Boyd, Robert K. (1992) Organic Chemistry, 6th ed., Benjamin Cummings. ISBN 978-0136436690.
- ↑ Clayden, J.; Greeves, N. and Warren, S. (2012) Organic Chemistry. Oxford University Press. pp. 1–15. ISBN 0-19-927029-5.