Latifundija
| Latifundija latifundium | |
|---|---|
Latifundija (latinska sintagma latifundium od latus = širok + fundus=zemljište, temelj, dno, dakle veliko imanje[1] je naziv za veliko poljoprivredno imanje u privatnom vlasništvu koje se baziralo na robovskom radu.[2]
Rimske latifundije bile su tržišno orjentirane, najčešće su proizvodile manji broj poljoprivrednih kultura, a ponekad su proizvodile monokulturu.[2]
Prve latifundije počele su nicati u Antičkom Rimu početkom 2. vijek pne., podjelom velikih imanja po osvojenim zemljama svojoj aristokraciji.[3]
Geneza latifundija može se pratiti od Antičke Grčke (5. vijek pne.) kad se pojavljuju prva velika imanja, kasnije za helenizma (od 323. pne.), takve velika velika imanja imali su vladari, ministri i drugi bogataši i poneki veći hramovi. Na tim poljoprivrednim imanjima radili su robovi uz nešto slobodnjaka.[3]
Vlasnici latifundija - rimski aristokrati imali su dovoljno kapitala da stalno unaprijeđuju svoje nasade i stoku, za razliku od malih seljaka. Tako da su do 3. vijeka latifundije praktički zamijenile male farme kao dotad uobičajene poljoprivredne jedinice na Apeninskom poluotoku i po provincijama.[3]
Tipična latifundija tog vremena imala je pored vile za smještaj gospodara i mnoštvo robova koji su se ubrajali u inventar latifundiuma kao stoka, poljoprivredni alati i druga pokretna dobra. U kasnijim danima Carstva kad je robovski rad postao skuplji, robove su sve više počeli mjenjati koloni, (rudimentarni oblik rimskog napoličara) koji koji su obrađivali manje parcele.[3]
Kad je tokom 5. vijeka Propalo Zapadno Rimsko Carstvo - latifundije su postale izuzetno važne, i to ne samo kao ekonomski već i kao lokalni politički i kulturni centri.[3]
Današnje latifundije se po nerazvijenim zemljama oslanjaju na jeftinu radnu snagu, a po razvijenim zemljama na sezonskim radnicima i strancima. Latifundije postepeno nestaju zbog konkurencije tehnički bolje opremljenih i moderno vođenih farmi na kojima radi manje ljudi, a po nekadašnjim kolonijama radi provođenja agrarnih reformi u korist siromašnih lokalnih seljaka.[2]
Latifundije koje su po Latinskoj Americi osnivali španjolski kolonisti vremenom su promjenile ime u hacijenda.[3]
- ↑ „latifundium” (engleski). Merriam Webster. Pristupljeno 30.08.2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Latifundija” (hrvatski). Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 30.08.2018.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 „latifundium” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 30.08.2018.
- Latifundija (sh)
- Latifundium (en)