Radoslav Nemanjić

Stefan Radoslav
Freska iz manastirske crkve u Studenica.
Datum rođenja	oko 1192.
Mesto rođenja	nepoznato
Datum smrti	posle 1235.
Mesto smrti	nepoznato
Grob	Manastir Studenica
Titula	Kralj Srbije
Period	1223 — 1234
Prethodnik	Stefan
Naslednik	Vladislav
Poreklo
Dinastija	Nemanjići
Otac	Stefan
Majka	Evdokija Anđel
Porodica
Supružnik	Ana Angelina Komnena Duka

Stefan Radoslav Nemanjić poznat i kao Radoslav Duka (grčki: Στέφανος Δούκας; oko 1192 - nakon 1235) je bio kralj Raške između 1228 i 1234. godine.

Kralj Radoslav, naslednik Stefana Prvovenčanog, je bio oženjen Anom, kćerkom Teodora Duke, despota Epira. U vanjskoj politici se oslanjao na Epirsku Despotovinu, grčku državu nastalu u Epiru posle pada Carigrada. U crkvenoj politici je želio da izgladi narušene odnose sa Ohridskom arhiepiskopijom.

Prvovenčanog iz njegovog braka s Evdokijom Anđel koja je bila kćer vizantijskog cara Aleksija III. Među historičarima postoji veliko neslaganje da li je on bio jedino dete ili ne iz tog nesretnog braka koji završava protjerivanjem Evdokije zbog preljubništva. Do rastave među njegovim roditeljima dolazi u doba Ugarske svađe s Srbijom oko Zahumlja koja će rezultirati i kratkotrajnom Ugarskom okupacijom i postavljanjem Vukana Nemanjića za velikog župana STRAJE VUKMIRA

Povratkom na vlast Stefana Prvovenčanog 1204. godine Srbija dobiva i kontrolu nad Zahumljem gdje je Radoslav postavljen za vladara. Direktni rat između Srbije i Ugarske se završio, ali celi ostatak očeve vladavine se nastavlja onaj za Zahumlje koji su srpske snage polako, ali sigurno gubile. Niti krunidba Stefana Prvovenčanog za kralja 1218. godine to neće promeniti, a sada već visoke godine novookrunjenog kralja su značile da je on sve manje mogao efektivno upravljati svojom državom. Rezultat toga je bila njegova odluka da Radoslavu kao svom prestolonasljedniku daruje na upravljanje i Zetu to jest današnje Crnu Goru. Radoslav će tamo biti guverner između 1222 i 1228 godine kada Stefan Prvovenčani abdicira u njegovu korist.

Vladavina

Epirska Despotovina je na vrhuncu moći pod svojim uticajem imala i Rašku.

U trenucima pripreme za preuzimanje vlasti na istočnom Balkanu je izgledalo da će Solunsko Carstvo obnoviti Vizantiju tako da se u dogovoru s Stefanom Prvovenčanim Radoslav 1219. godine ženi za Anu Duka kćer Teodora Duke, despota grčke države koja je nastala u Epiru posle pada Carigrada u latinske ruke.

Teodorova je država bila tako jaka da je izgledalo da će uzeti i sam Carigrad. Kralj Radoslav je vodio svoju državu oslanjajući se na Epir. U Epirskoj državi je bila ohridska arhiepiskopija; Teodorov glavni savetnik je bio Dimitrije Homatijan. Radoslav je bio s njime stupio u veze i poveo je i crkvenu politiku u pravcu izglađivanja odnosa sa Ohridom, čime je došao u sukob sa Savom Nemanjićem. Zbog toga se Sava sklonio iz Srbije i otišao na Istok.

U prve dvije godine Radoslavove vladavine odluka o osloncu na Epir se činila ispravnom sve do katastrofalnog Teodorovog poraza u bitci protiv Bugara 1230. godine. Sve do ovog događaja srpki velikaši nisu se protivili Radislavovoj vladavini, njegovom braku bez dece, njegovom porodičnom poreklu (majka i žena su mu grčke princeze), njegovom preteranom prihvaćanju vizantske kulture, ali nakon tog događaja stvari se menjaju. Radoslav ostaje veran grčkom savezu pa su sačuvani dokumenti u kojima se on ne potpisuje kao Radoslav Nemanjić nego Radoslav Duka.

Do otvorene pobune i građanskog rata dolazi na jesen 1233. godine kada se srpski velikaši otvoreno bune i uz bugarsku pomoć pobjeđuju Radoslava čiji zadnji sačuvani kraljevski dokument je od 4.2. 1234. godine. U građanskom ratu na kraju pobeđuje Radoslavov brat Stefan Vladislav koji je prije početka neprijateljstva bio oženio kćer bugarskog cara kako bi dobio njihovu pomoć.

Nakon poraza u ratu Radoslav beži u Dubrovnik, ali izgleda da 1235. godine dobiva garancije od brata pa on i Ana Duka se povlače u manastir na području tadašnje Kraljevine Srbije. Mesto i datum Radoslavove smrti su nepoznati.

Važnost

Bez obzira što u historijskim dokumentima postoji spominjanje novaca Stefana Prvovenčanog iz 1214. godine za srpsku historiju Radoslav je važan kao prvi srpski kralj koji je kovao sopstveni novac.

Povezano

• Kraljevi Srbije

Vanjski linkovi

Radoslav Nemanjić na Wikimedijinoj ostavi

• мр Симо Живковић: Немањићи и жене („Српско наслеђе“, бр. 5, мај 1998.
• Српски владари - Стефан Радослав (www.sumadinac.de)
• Српски краљеви Радослав и Владислав
• Краљ Радослав први ковао новац („Вечерње новости“, 11. октобар 2010)

Prethodnik: Stefan Prvovenčani

Kralj Srbije 1228 — 1234

Nasljednik: Stefan Vladislav I