dru

Shqip

Emër

dru m.

1. Bimë shumëvjeçare me trung të trashë, të fortë e me degë të shumta që dalin në një farë lartësie nga toka; pemë. Dru i madh (i vogël, i lartë ...). Dru i vjetër (i ri). Dru frutor (jofrutor). Dru i butë (i egër). Dru halor (gjethor). Dru zbukurues. Drurët e pyllit. Trungu i drurit. Rrënjët (degët, gjethet, lëvorja, lëkura) e drurit. Mbjellja (rritja) e drurëve. Hipi në një dru.
2. Lënda e fortë nën lëvoren, që përbën pjesën kryesore të trungut e të degëve të trasha të këtyre bimëve; trungu dhe degët e tyre, që përdoren si lëndë ndërtimi ose për të bërë orendi, sende të ndryshme etj. Dru i fortë (i butë). Dru i bardhë (i kuqërremtë). Dru i kalbur. Dru i gdhendur. Dru pishe (arre, bushi). Lëndë druri. Tallash druri. Krevat (dollap) druri. Ndërtesë druri. Çekiç (varre) druri. Qymyr druri. Kombinati i drurit. Industria e drurit. Punimi i drurit. Prodhime druri. Punon me dru. Gdhend në dru.
3. bised. Send a pjesë sendi që është bërë nga lënda e këtyre bimëve; copë nga trungu a nga degët e tyre. Druri i qerres. Druri i krevatit. Druri i dritares (i derës...). I vë drurin portës. Nguli dy drurë.
4. fig. Njeri i trashë nga mendja; njeri i pagdhendur; gdhe. Është dru. S'kupton (s'merr vesh) druri.
5. shih DRU,~JA 1,2. Luajti (valoi) druri u rrahën keq.

• U bë dru (gur)

a) vet. veta III u tha a u forcua shumë (diçka);

b) ngriu nga të ftohtët; nuk ndien më asgjë, u mpi fare;

c) u lig a u dobësua së tepërmi e u tha, u bë shkop. Dru i kalbur shih te KALBUR (i, e). Dru i vjetër shih te VJETËR (i, e). I ra gurit e drurit shih te GUR,~I. Çau gur e dru shih te GUR,~I. I dhimbset gurit e drurit shih te GUR,~I. Ha gur e dru shih te HA. S'bëhet lundra me dru marene fj. u. shih te MAREN/Ë,~A. S'pritet druri (lisi) me një sëpatë (me një të rënë të sëpatës) fj.u. shih te SËPAT/Ë,~A. Bezdis (mërzit) gur e dru shih te GUR,~I. Druri ndreqet sa (kur) është i njomë fj. u. duhet të kujdesemi për edukimin e njerëzve që kur janë të mitur e të rinj. Druri gjenealogjik shih te GJENEALOGJIK, ~E. Lesh druri shih te LESH,~I 4.

DRU f.

1. Trung ose degë druri; pjesë e prerë nga trungu, nga degët ose nga rrënjët e drurëve a të pemëve, që përdoret për t'u djegur, për ndërtim etj. Dru e thatë (e njomë). Dru të prera (të çara, të sharruara). Dru të holla (të trasha, të gjata, të shkurtra). Dru ahu (dushku, shkoze, lisi). Fusha e druve. Makina e druve. Stavë drush. Një krah (një barrë) dru. Preu (çau) dru. Shkurtoi drutë. Ngarkon (shkarkon) drutë. U ndezën drutë. I hedh dru zjarrit.

2. edhe fig. Shkop i trashë; hu, dajak, kopaçe. Drunjtë e qerres. Drunjtë e gardhit. Nguli një dru. E rrah me dru. Hëngri një dru të mirë. Ai do dru. E do me dru. S'e përdor drunë. S'e njeh drunë. I dha (i hoqi) një dru. E shtroi (e ngordhi, e vdiq, e kalbi, e shqepi, e zhdëpi, e dendi) në dru. S'duron dru. I tregoi drunë dikujt e kërcënoi dikë, e frikësoi.

3. shih DRU,~RI 1, 3, 4. Degët (rrënjët) e drusë. S'merr vesh druja. I vuri drunë derës.

• Ha dru mundem keq, humbas keqas (në një lojë, në një ndeshje, në një betejë etj.). I dha (i vuri) drunë dikujt shih te JAP. S'i lagen drutë shih te LAGEM. Mori (hëngri) një dru shih te MARR 24. S'i bën drutë të gjata i bie shkurt, nuk e zgjat shumë (një çështje, një bisedë etj.); nuk ia zgjat shumë dikujt. I do drutë të shkurtra nuk i pëlqejnë fjalët e kota e dredhat, do që t'i bien shkurt e shkoqur. Ashtu (kështu) i do mushka drutë shih te MUSHKË,~A. I gjeti mushka drutë shih te MUSHKË,~A. I hodhi dru zjarrit e ndezi më shumë sherrin, bëri që mosmarrëveshjet e grindjet ndërmjet dy vetave a dy palëve të acarohen më shumë. Lag drutë me benzinë shih te BENZIN/Ë,~A. I preu drutë shkurt me dikë shih te SHKURT. Kur shtie drutë, hap sytë! fj. u. shih te SHTIE. Një dru e shtrembër rrëzon (prish) gjithë stavën fj. u. shih te STAV/Ë,~A. Kalë drush shih te KAL/Ë,~I.