Shihni burimin për Rea

{{joref}}
{{pp}}
[[Skeda:Rhea MKL1888.png|thumb|upright|left|150px|Rhea (or [[Cybele]]), after a marble, 1888.]]

[[Skeda:Pergamonmuseum - Antikensammlung - Pergamonaltar 37.JPG|thumb|left|125px| Rhea rides on a lion, Pergamon Altar, [[Pergamon Museum]], [[Berlin]].]]

[[Skeda:Mycenae lion gate dsc06382.jpg|thumb|left|125px| In the dry stone [[Cyclopean masonry]] of the Lion Gate of the [[Mycenae]] acropolis, the pillar flanked by lions represents the deity.]]

'''Rea''' ({{lang-el|Ῥέα}}, {{lang-la|Rhea}} ose ''Ops'') - gruaja e [[Titanët|Titanit]] [[Kroni|Kron]], nëna e hyjneshave [[Hestia]], [[Demetra]] dhe [[Hera]] dhe e zotërave [[Hadi|Had]], [[Poseidoni|Poseidon]] dhe e zotit suprem, [[Zeusi|Zeusi]].

Rea rrjedh prej të njëjtëve prindë sikurse edhe burri i saj, Kroni. I ati i saj ishte zoti i qiellit, Urani, ndërsa e ëma, Gea, hyjnesha e tokës. Nuk u gëzua fort për fëmijët e vet as që kënaqej me ta, sidomos jo në kohën kur Kroni ishte sundimtar i gjithësisë. Në të vërtetë, bashkëshorti i saj, posa lindin, secilin pa marrë parasysh se kend, i gëlltiste. Kjo ishte mënyra më e rnirë për ta penguar kryengritjen eventuale kundër tij. Në të vërtetë edhe vetë ishte ngritur kundër babait të vet dhe e rrëzoi nga pushteti, prandaj me të drejtë frikësohej se edhe djemt e tij do ta ndjekin këtë shembull. Kështu pesë i kishte futur në barkun e vet dhe përgatitej që ta përbinte edhe të gjashtin që Rea e priste për ta lindur. Por kjo nuk ndodhi: Rea u këshilua me nënën e vet Genë dhe tinëzisht shkoi në Kretë, ku në shpellën e thellë të malit Diktis e lindi të birin, të cilin e pagëzoi me emrin Zeus. Kronit ia tregoi një gur të gjatë, të mbështjellë në mënela, të cilin e përbiu së bashku me shpërgaj, ndërsa Zeusi në Kretë rritej i qetë nën mbrojtjen e nimfave Adrastës e Idës dhe të demonëve Kuretë. Kur u rrit, frika e Kronit u plotësua: Zeusi u ngrit kundër tij, e detyroi që nga barku i vet t'i kthejë të gjithë fëmijët e gëlltitur dhe pas luftës së ashpër dhjetëvjeçare e mori pushtetin në duar të veta. Rea e fitoi satisfaksionin: Zeusi u bë zot suprem dhe sunduies i qiellit dhe i tokës. Hyjnesha të pushtetshme u benë edhe bijat e saj, Hera, Demetra dhe Hestia.

Ndonëse Rea ishte e ëma e zotit suprem, grekët nuk i shprehnin ndonjë resspekt të posaçëm. Poashtu nuk është konstatuar me siguri se a ka pasur tempujt të ngritur për nderë tësaj. Më vonë, nën ndikimn e kulteve lindore, e kanë njësuar me Kibelën, hyjneshën e Azisë së Vogël. Romakët e kanë adhuruar me emrin Rea ose Ops dhe më vonë me të u shkri me Kibelën. Në fillim e kanë konsideruar grua të Saturnit, zotit të mbjelljeve, të bujqësisë dhe të vreshtarisë. Kur Saturni u njësua me Kronin grek, Opsa u njësua me gruan e tij, Rean, kurse emri i saj e fitoi trajtën gjegjëse latine, Rhea.

Përveç hyjneshës Rea nga mitet romake dimë edhe për priftëreshën Rea. Me Heraklin ka pasur djalin, Aventin, i cili u bë mbret në Alba.

Rean greke e njohim nga një numër i pakët i pikturave në vaza, nga relievet dhe skulpturat më të vogla. Paraqitja më e famshme figurative e saj sot është nga frizi jugor i elterit të Zeusit nga Pergami (e vitit 180-160 para e.s., sot në Muzeun Shtetëror të Berlinit Lindor).

Emrin e hyjneshës Rea, që shumë shpesh e gjejmë në skulptura me vlera mesatare, e mban edhe njëra prej satelitëve të Saturnit. Në saje të astronomëve mbeti kështu në qiell në shoqërinë e burrit të vet edhe pas zhdukjes së qiellit të miteve antike.

Mali Diktis, në të cilin Rea e gjet strehimin duke ikur prej Kronit, gjendet në pjesën lindore të Kretës, mbi fshatin Psikro (Psychro). Shpella ka shumë etazhe, hyrjen e ngushtë dhe është tejet e gjerë. Çdo vjet me mijëra turistë nga gjithë bota vijnë për ta vizituar vendlindjen e Zeusit si dhe për arsye se shikimi nga mali Diktis, i cili ngritet mbi sipërfaqen e detit në lartësi prej 2000 m. vërtet është aq i bukur sa që i tejkalon të gjitha parafytyrimet. Kjo vlen edhe per malin Ida, në pjesën qendrore të Kretës, që ishte vendqendrimi i dashur i Zeusit. Në shpellën e atjeshme janë gjetur mbeturinat e begatshme arkeologjike të kohës mitologjike.

[[Kategoria:Hyjni]]
[[Kategoria:Mitologjia greke]]