2017

Kalännere
Gregorioansken Kalänner	2017 MMXVII
ab urbe condita	2770
Armeensken Kalänner	1466 ԹՎ ՌՆԿԶ
Chineesken Kalänner	4713 – 4714 癸申 – 甲酉
Äthiopisken Kalänner	2009 –2010
Hebräisken Kalänner	5777 – 5778
Hindu-Kalännere
- Vikram Samvat	2072 – 2073
- Shaka Samvat	1939 – 1940
Iroansken Kalänner	1395 –1396
Islamisken Kalänner	1439 –1439

Foarfaale

• 11. Januoar: Ju Elbphilharmonie in Hambuurich wäd eepend.

Donald Trump bie ju Ienfierenge in sien Boantje

• 20. Januoar: Donald Trump wäd as fieuwunfjautichsten US-Präsident fereediged. Hie foulget deermäd ap Barack Obama.
• 20. Januoar: Moor Fernäilengen fon dän sonaamde IS in Palmyra wäide bekoand. Monken uur Bauwierke rakt dät uk Skoaden in dät Amphitjooter. Junner hiede in'n Moai 2016 - ju Stääd waas do foar n poor Mounde nit in Terroristen-Hounde - een rusk Orchester n medienwierksoam Konzert spield.
• 21. Januoar: Mäd dän Women’s March on Washington demonstrierje sowät 700.000 Moanskene, in't heele Lound moor as een Million, foar Wieuwljuude-Gjuchte, sosjoale Gjuchtfäidegaid un Moanskengjuchte. Bäätergruund sunt do wieuwljuudefäindelke un rassistiske Meenengen fon dän näien US-Präsident Donald Trump.
• 2. Meerte: Syriske un Ruske Troppen hääbe dät twisketruch fon'n IS heeldene Palmyra foar't twäide Moal iennuumen.
• 18. Meerte: Joachim Gauck trät as düütsken Buundespräsident ou.
• 19. Meerte: Frank-Walter Steinmeier wäd düütsken Buundespräsident.
• 19. Meerte: Martin Schulz wäd ap aan Paatäi-Dai fon ju SPD sunner Juunstämmen foar'n Buundesfoarsitter un Kanzlerkandidoat fon ju SPD foar ju Buundesdais-Köär 2017 kädden.
• 9. April: Bie Ounsleeke ap two koptiske Säärken wäide in Ägypten moor as fjautich Moanskene uumebroacht un moor as 120 ferseerd.
• 7. un 8. Juli: G20-Top in Hambuurich. Ieuwenske freedelke Proteste rakt dät uk Skändoal, Plunnerengen un Oungriepe ap Dräguunere, deelwiese truch Linksextremisten.
• 17. August: Bie aan Ounsleek in Barcelona wäide 14 Moanskene dooded un moor as 130 ferseerd.
• 7. September: In't Suudwääste fon Mexiko, uum dän Buundesstoat Chiapas tou, rakt dät een Äidbieuwjen mäd touminst 98 Doode.

Demonstratsjoonen mäd kataloanske Flaagen tou dän Nasjonoalfierdai

• 11. September: Tou dän kataloansken Nasjonoalfierdai demonstrierje hunnerdduusende, ätter do Dreguunere sogoar bit tou een Million Ljuude in Barcelona foar ju Uunouhongegaid fon Katalonien.
• 13. September: Dät Internasjonoale Olympiske Kommittee rakt Paris un Los Angeles dät Gjucht, do Winterspiele 2024 un 2028 uuttoudreegen.
• 15. September: Cassini Huygens, een Ruumtefoart-Mission fon ju NASA in Touhoopewierk mäd ju ESA, eendet mäd dän ploanden Ientreed fon ju Sonde in ju Atmosphäre fon dän Saturn.
• 19. September: Alwen Deege ätter een uur stäärk Äidbieuwjen rakt dät een näi Äidbieuwjen in't Binnelound fon Mexiko. 350 Ljuude kuume uum't Lieuwend, 6000 wäide ferseerd un duusende moor ferljoose hiere Woonenge.
• 24. September: In Düütsklound wäd aan näien wäd aan näien Buundesdai kädden: Bie do Twäidstimmen, do ju Ferdeelenge fon do Parlemänts-Sitte ounreeke, häd ju CDU 32,9 %, ju SPD 20,5 %, ju AfD 12,6 %, ju FDP 10,7 %, ju Linke 9,2 % un do Gräine 8,9 %. Do uur Paatäie, do nit nouch Stämmen kriege, uum in dän Buundesdai tou kuumen, roakje touhoope 5 %. Ju gjuchtskonservative bit gjuchtsradikoale AfD lukt foar't eerste Moal in dän Buundesdai ien, ju FDP kumt tourääch, ätterdät ju twisketruch nit oane waas. In ju Foulge wäd dät stuur, een Koalitsjoon tou bilgjen.
• 25. September: Uunouhongegaids-Referendum in Irakisk-Kurdistan: Bie een Bedeeligenge fon 70 % stämje 92 % fon do Burgere deerfoar, dät ju Autonome Region Kurdistan touhoope mäd uur kurdiske Rebätte in't Noude fon dän Irak aan uunouhongigen Stoat wäd. Ju irakiske Regierenge in Bagdad wol dät nit jäilde läite.
• 1. Oktober: 85 Ljuude wäide uumebroacht un 851 ferseerd, as Stephen Paddock ap een Moanskenmasse in Las Vegas (USA) dät Fjuur eepent.

Bielde:Cargas-Sardenya-Diputacio-Ramon-Llull EDIIMA20171001 0193 19.jpg

Spoanske Dreguunere knäppelje kataloanske Burgere, do hiere Stämme oureeke wollen.

• 1. Oktober: Uunouhongegaids-Referendum in Katalonien: Uk wan spoanske Dräguunere mäd groote Brutoalität fersäike, dät tou ferhinnerjen (900 wäide ferseerd) konnen sowät 42,3 % fon do Burgere hiere Stämme oureeke. Een groote Moorhaid fon sowät 90 % deerfon wol, dät Katalonien fon Spoanien uunouhongich wäd. Ju spoanske Säntroalregierenge wol dät nit jäilde läite.
• 10. Oktober: Ätterdät do Spoaniere Hinnere in dän Wai laid hääbe, kwäd die kataloanske Ministerpräsident Carles Puigdemont, dät hie dän Uunouhongegaids-Prozess fon Katalonien foar't eerste uutsätte mai, uum mäd Spanien tou ferhonneljen. As hie sik ap dän Uunouhongegaids-Prozess belukt, bruukt hie uunkloore Woude, sodät ju spoanske Säntroal-Regierenge so reagiert, dät ju nit ferhonnelje mai, eer nit kloor is, of dät nu een Uunouhongegaidsferkloorenge waas of nit.
• 27. Oktober: Ätterdät ju spoanske Regierenge in Madrid sik nit ap Ferhonnelengen ienläite wol, stämt dät Parlemänt fon Katalonien in een stilkene Köär foar een eensiedige Uunouhongegaids-Ferkloorenge. Ap dän sälgen Dai ferkloort die spoanske Ministerpräsident Mariano Rajoy ju kataloanske Regierenge unner Carles Puigdemont foar ousät un dät Parlemänt foar äntmoachted. Spanien sät een näie kataloanske Köär foar Dezember oun.
• 30. Oktober: Ju spoanske Generoal-Stoats-Affekoatskup bekloaget dän kataloansken Uppermon Puigdemont un moor Liede fon ju ousätte kataloanske Regierenge foar Apstound (rebelión), Apruur (sedición) un Feruuntjouenge (malversación) fon eepenteelk Jäild, dät jo foar dät Uunouhongegaidsreferendum bruukt hääbe.
• 31. Oktober: Een spoansk Gjucht oardent oun, dät Carles Puigdemont un do uur bekloagede Liede fon ju ousätte kataloanske Regierenge ap dän 2. un 3. November foar't Gjucht ferskiene skuulen, uum sik tou ferkloorjen, un dät jo bit do 6,2 Millionen Euro as Kautsjoon bäätelääse moasten, uumdät dät do weerskienelke Kosten sunt, do foar dät kataloanske Uunouhongegaids-Referendum bruukt wuuden.
• 2. November: Uumdät sik Carles Puigdemont mäd fjauer Liede fon sien ousätte kataloanske Regierenge ätter Brussel ousät häd, rakt Spanien aan Europäisken Hoaftbefeel uut. Belgien lät do nit uutlääwerje.
• 21. November: In Simbabwe ferkloort die loangjierige Präsident un Diktoator Robert Mugabe dän Ferticht ap sien Boantje, ätterdät dät een poor Deege in't Foaren aan Militär-Putsch juun him roat hiede.
• 5. Dezember: Spanien lukt dän Europäisken Hoaftbefeel juun do bekloagede Liede fon ju ousätte kataloanske Regierenge tourääch, man do nasjonoale Hoaftbefeele in Spanien blieuwe bestounden.
• 21. Dezember: Bie ju näie Parlemänts-Köär in Katalonien winne do Separatisten wier een absolute Moorhaid. Man jo hääbe in'e Foulge Probleme, een Regierenge tou bilgjen, uumdät wäkke politisk ferfoulgede Liede, deerbie die Präsidentskups-Kandidoat Carles Puigdemont, in't Exil fäästsitte un nit oun do Sittengen deelnieme konnen.

Stuurwen

• 6. Januoar: Francine York, US-amerikoanske Skauspielerske
• 11. Januoar: Victor Griffin, irisken anglikoansken Pestoor un Theologe
• 11. Januoar: Kenyon Wright, skottisken Politiker un Pestoor fon ju Skottiske Episkopoal-Säärke (ju heert tou ju anglikoanske Meenskup)
• 13. Januoar: Udo Ulfkotte, gjuchtspopulistisken, islamfäindelken un fersweerengstheoretisken Skrieuwer
• 16. Juni: Helmut Kohl, fröieren Buundeskansler fon Düütsklound (CDU).
• 5. Juli: Kardinoal Joachim Meisner
• 10. Juli: Peter Härtling, düütsken Skrieuwer.
• 31. Juli: Jeanne Moreau, frantsööske Skauspielerske.
• 11. September: Heiner Geißler, düütsken Politiker (CDU)