Bunzi (Eumeninae)

Bunzi
Bunzi mweusi (Anterhynchium fallax) “Mitungi” ya matope ya bunzi
Uainishaji wa kisayansi
Himaya: Animalia (Wanyama) Faila: Arthropoda (Wanyama wenye miguu yenye viungo) Nusufaila: Hexapoda (Wanyama wenye miguu sita) Ngeli: Insecta (Wadudu) Ngeli ya chini: Pterygota (Wadudu wenye mabawa) Oda: Hymenoptera (Wadudu wenye mabawa mangavu) Nusuoda: Apocrita (Hymenoptera wenye kiuno chembamba sana) Familia ya juu: Vespoidea (Apocrita kama nyigu wa kawaida) Familia: Vespidae (Nyigu wa kawaida) Latreille, 1802 Nusufamilia: Eumeninae
Ngazi za chini
Jenasi ±200, spishi ±3000; jenasi 32 katika Afrika ya Mashariki: Aethiopicodynerus Giordani Soika, 1965 Afreumenes Bequaert, 1926 Afrogamma Giordani Soika, 1987 Alastor Lepeletier, 1841 Allepipona Giordani Soika, 1987 Allodynerus Blüthgen, 1938 Ancistrocerus Wesmael, 1836 Antepipona Saussure, 1855 Anterhynchium Saussure, 1863 Antodynerus Saussure, 1855 Delta Saussure, 1855 Eumenes Latreille, 1802 Euodynerus Rossi, 1790 Gibberrhynchium Blüthgen, 1938 Knemodynerus Pérez, 1907 Leptomenes Giordani Soika, 1939 Micreumenes Ashmead, 1902 Paramischocyttarus Magretti, 1884 Paravespa Radoszkowski, 1886 Pareumenes Saussure, 1855 Polistepipona Giordani Soika, 1989 Pseudochilus Saussure, 1856 Pseudonortonia Giordani Soika, 1936 Pteromenes Giordani Soika, 1961 Rhynchalastor Meade-Waldo, 1910 Rhynchium Spinola, 1806 Stroudia Gribodo, 1892 Subancistrocerus Saussure, 1855 Synagris Latreille, 1802 Tricarinodynerus Giordani Soika, 1952 Zetheumenidion Bequaert, 1926 Zethus Fabricius, 1804

Bunzi ni nyigu wa nusufamilia Eumeninae katika familia Vespidae. Spishi nyingi zina kiuno chembemba sana na mara nyingi kirefu (petiole), lakini kiuno cha spishi nyingine ni kifupi na si chembamba sana. Bunzi wanaojulikana sana hutengeneza vijengo kwa matope vilivyo umbo la mtungi mdogo.

Nusufamilia hii ni kubwa kuliko zote za Vespidae yenye takriban jenasi 200 na karibu na spishi 3000.

Nyigu wa familia Sphecidae huitwa bunzi pia. Halafu kuna bunzi-buibui wa familia Pompilidae.

Maelezo

Bunzi wa Eumeninae ni baini ya nyigu wanaojulikana sana katika Afrika ya Mashariki. Spishi zinazoonekana sana ni nyeuzi na mara nyingi zina mng'ao buluu, urujuani au kijani. Spishi nyingine zina miviringo, mistari au madoa njano, meupe, machungwa au mekundu au miungano ya rangi hizo.

Kuna spishi zenye kiuno chembamba na kirefu, na spishi nyingine zenye kiuno kifupi kisicho chembamba sana. Urefu wao ni chini ya sm 1 hadi takriban sm 5.

Mwenendo

Bunzi hutaga mayai yao katika vyumba vya matope. Vyumba hivyo vinaweza kujengwa nje kimoja-kimoja au katika vikundi vya vyumba kadhaa kwenye miamba au miti au hata kwenye kuta au milango ya nyumba. Vijengo vya chumba kimoja vina umbo la mtungi kwa kawaida. Vile vilivyo vyumba kadhaa havina umbo maalum. Bunzi wanaweza kujenga vyumba pia katika vishimo walivyochimba wao wenyewe au katika vishimo vya wadudu wengine vilivyoachwa au hata katika matundu yaliyofanywa na watu, kama matundu ya misumari au ya funguo au katika vifaa vya elektroniki.

Kabla ya kutaga jike hukamata viwavi, mabuu ya mbawakawa au buibui. Anadunga wadudu hao na kuingiza sumu ili kuwapoozesha. Anaweka mmoja au wawili katika chumba kimoja. Kisha anataga yai moja juu ya mdudu au analining'inia kutoka dari. Buu akitoka katika yai huanza kujilisha kwa mdudu aliye bado ni hai na mbichi.

Picha

• 
  Vikundi vya vyumba
• 
  Vyumba katika ukuta
• 
  Delta emarginatum
• 
  Eumenes mediterraneus