QUINCENA DA MEMORIA HISTÓRICA

No comezo de novembro vimos de finalizar a Quincena da Memoria Histórica, coordinada pola Biblioteca e o Departamento de Xeografía e Historia, como estrea do tema de traballo monográfico deste curso, Anonim@s, que como dixemos máis abaixo pretende rendir unha homenaxe aos milleiros de homes e mulleres descoñecidos que contribuíron a crear o patrimonio cultural e neste caso concreto, o noso legado histórico.

Na segunda metade do mes de outubro poidemos disfrutar nos corredores da planta baixa da exposición “Exilio e Deportación. Joaquín Balboa e Antonio Pérez, de Monterrei e Boborás aos campos nazis” que facendo un seguimento da biografía destes dous galegos que acabaron nos campos de concentración alemáns, explica o final da Guerra Civil española e o terrible destinos de milleiros de españois, así como as características e condicións de vida nos stalags nazis. Un bo número de alumnos e alumnas visitaron a exposición e fixeron cuestionarios e traballos, algún deles espectacular, como o caderno que se pode ver nas fotos de abaixo, obra de Anita Fuciños, de 2º de ESO A.
Un dos galegos nos que se centra a exposición, Joaquín Balboa, foi coprotagonista do documental Mauthausen, regreso ao campo da morte, que en 1989 dirixiu o xornalista da TVG Manuel Torrente, quen presentou o documental e moderou un coloquio entre o alumnado de BAC o pasado 23 de outubro no noso centro.

Tamén puidemos contar coa presenza da xornalista Montse Fajardo, quen deu a unha charla ao alumnado de 4º de ESO sobre a represión que sufriron mulleres galegas despois do golpe de estado do 36. Moitas destas estas historias están recollidas no seu libro Un cesto de mazás, do que limos algún relato no club de lectura.

Durante todos estes días tamén tivemos expostos na nosa biblioteca Xaquín Yebra materiais relacionados con este tema: cómics, libros de historia, novela, películas... Un destes cómics, Deportado 4443, remata coa seguinte frase: "Sempre alerta, irmán de infortunio e sufrimento. Sempre alerta, se queremos que alqueles anos de agonía non volvan", que resume ben o noso principal obxectivo desta quincena de actividades.

OS XUDEUS SUPERVIVENTES AO HOLOCAUSTO

Nesta segunda semana de marzo tiveron lugar na biblioteca do IES de Melide as charlas tituladas “Xudeus superviventes ao holocausto”, impartidas por Ashley Lauber, a nosa lectora de inglés, de nacionalidade estadounidense, descedente de xudeus polacos que emigraron aos EEUU despois da segunda guerra mundial. A casualiade levounos a descubrir que os seus catro avós eran superviventes de Auschwitzc-Birkenau, un dos máis tristemente famosos campos de exterminio nazis. Ashley tivo a xenerosidade de compartir con nós unha parte importante do pasado da súa familia e do seu propio pasado, de amosarnos as feridas aínda abertas nas persoas próximas ao seu entorno. Esta actividade xurdiu a raíz dunha das nosas lecturas de Papalibros, Maus, xa convertida nun clásico da novela gráfica. Ashley compartiu con nós esa lectura. Entre todos fumos descubrindo como a traxectoria do protagonista, Vladeck Spiegelman, pai do autor, foi moi parecida á dos avós de Ashley: familias xudías polacas de clase media que foron obrigadas a vivir en guetos e máis tarde levadas aos campos da morte. Ao final da guerra, coa liberación dos campos, os poucos que lograron sobrevivir non conseguiron vivir de novo naqueles países que antes forn os seus e que en certa medida permitiron ou se beneficiaron das expropiacións dos xudeus e do propio holocausto. A lectura de Maus encaixa perfectamente no tema monográfico de traballo da biblioteca para este curso: "A viaxe e a migración, entre o descubrimento e a necesidade". As viaxes dos xudeus aos campos da morte foron auténticas viaxes aos infernos, a catábase da antiga Grecia, un contacto directo co máis absoluto dos horrores, do sufriemento e da morte que transformou profundamente, cando non destruíu, a vida de millóns de persoas. Os superviventes logo tiveron que emprender unha segunda viaxe, enteiramente necesaria, para atopar o fogar e o medio de vida que lles fora negado. Ashley non puido reunir tantos datos precisos e concretos como o Art Spiegelman, o autor de Maus, pero o seu relato tivo a forza do directo e da narración en primeira persoa. Tal como confesou, se non fose polas preguntas dos Papalibros non tería falado de todo isto coa súa nai e seguiría sen coñecer unha parte da súa propia historia. Pero coñecedora deste pasado e sen perder a memoria, Ashley decidiu dar un paso adiante e non vivir como vítima. Con este pequeno artigo queremos animara aos Papalibros a recuperar a memoria da súa familia e agradecer de novo a Ashley o tela compartido con nós.