59. Türkiye Hükûmeti
I. Erdoğan Hükûmeti | |
|---|---|
Türkiye hükûmeti | |
| Kuruluş tarihi | 14 Mart 2003 |
| Fesih tarihi | 28 Ağustos 2007 |
| Kişiler ve kuruluşlar | |
| Devlet başkanı | Ahmet Necdet Sezer |
| Hükümet başkanı | Recep Tayyip Erdoğan |
| Bakan sayısı | 24 |
| Üye partiler | Adalet ve Kalkınma Partisi |
| Meclisteki durumu | Çoğunluk hükûmeti 350 / 550 |
| Ana muhalefet partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Ana muhalefet lideri | Deniz Baykal |
| Tarihçe | |
| Seçim(ler) | |
| Yasama dönemi | 22. dönem |
| Öncül | 58. Türkiye Hükûmeti |
| Ardıl | 60. Türkiye Hükûmeti |
59. Türkiye Hükûmeti veya I. Erdoğan Hükûmeti olarak da isimlendirilen hükûmettir.[1]
Kuruluş
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçim sonrasındaki 58. Hükûmet, Abdullah Gül başbakanlığında kuruldu. Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin genel başkanı olarak 9 Mart 2003 Siirt milletvekili yenileme seçiminde parlamentoya girmesinden sonra, AK Parti Kayseri Milletvekili Abdullah Gül başkanlığındaki 58. Hükûmet 11 Mart'ta istifa etti. Siyasi yasağı bulunduğu için seçimlere giremeyen ve milletvekili seçilemeyen 58. Hükûmet döneminde Recep Tayyip Erdoğan'ın siyasi yasağının kaldırılması için TBMM'ye yasa teklifi sunuldu. Bu yasa değişikliği TBMM tarafından oy çokluğuyla kabul edilse de 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer yasayı "öznel, somut ve kişisel" olduğu gerekçesiyle veto etti. Daha sonra aynı yasa değiştirilmeden mecliste tekrar kabul edildi ve cumhurbaşkanına iade edilen aynı yasa Sezer tarafından bu kez onayladı. Bu yasanın kabulüyle Erdoğan'ın milletvekili seçilmesi için yasal bir engel kalmadı.
2003 yılında 58. ve 59. Hükûmetin ilk yıllarında yapılan 17 yasayı veto eden Sezer, sayısı 17 olan vetolu yasanın üçü Abdullah Gül'ün, 14'ü ise Tayyip Erdoğan'ın başbakanlığı döneminde çıkartıldı.[2] 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, yeni hükûmeti kurma görevini aynı gün Erdoğan'a verdi. Güvenoylaması TBMM'nin 23 Mart 2003 tarihindeki 53. Birleşiminde gerçekleştirildi. Hükûmet, 162 ret oyuna karşı 350 oy ile güvenoyu aldı. Oylamaya 512 milletvekili katıldı.
59. Hükûmetin bakan sayısı, bir önceki hükûmete göre Başbakan dahil 25'ten 23'e indi. Yine aynı aynı hükûmette bir önceki 58. Hükûmet'in Başbakanı olan Abdullah Gül, yeni kabinede Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı. Önceki Gül hükûmetinin Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ertuğrul Yalçınbayır, Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış ve Çevre Bakanı İmdat Sütlüoğlu, Tayyip Erdoğan'ın başkanlığında kurulan 59. Hükûmet'de kabine dışında kaldılar.
Kültür Bakanlığı ile Turizm Bakanlığı, TBMM'de 16 Nisan 2003'te kabul edilen 4848 sayılı yasa ile birleştirilerek "Kültür ve Turizm Bakanlığı" adını aldı. Aynı gün, Turizm Bakanı Erkan Mumcu, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na, Turizm Bakanı Güldal Akşit de, Kadından Sorumlu Devlet Bakanlığı'na getirildi. Çevre Bakanlığı ile Orman Bakanlığı, 8 Mayıs 2003 tarihinde birleştirilerek, "Çevre ve Orman Bakanlığı" adını aldı. Orman Bakanı Osman Pepe Çevre ve Orman Bakanlığı'na atanırken, Çevre Bakanı Kürşad Tüzmen Devlet Bakanlığı'na getirildi. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen'e bağlı kuruluşlar Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Gümrük Müsteşarlığı, ilgili kuruluş da Türkiye İhracat ve Kredi Bankası Genel Müdürlüğü (Türk Eximbank) oldu.[3]
Kabine
[değiştir | kaynağı değiştir]59. Türkiye Hükûmeti, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yanı sıra aşağıdaki bakanlardan[4] oluşmaktadır;
| Görev | İsim | Başlangıç | Son | |
|---|---|---|---|---|
| Başbakan | Recep Tayyip Erdoğan | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Başbakan Yardımcıları | ||||
| Başbakan Yardımcısı Devlet Bakanı Dışişleri Bakanı |
Abdullah Gül | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Başbakan Yardımcısı Devlet Bakanı |
Abdüllatif Şener | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Mehmet Ali Şahin | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | ||
| Devlet Bakanları | ||||
| Devlet Bakanı | Beşir Atalay | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Ali Babacan | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | ||
| Güldal Akşit | 29 Nisan 2003 | 2 Haziran 2005 | ||
| Nimet Çubukçu | 2 Haziran 2005 | 28 Ağustos 2007 | ||
| Mehmet Aydın | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | ||
| Kürşad Tüzmen | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | ||
| Bakanlar | ||||
| Adalet Bakanı | Cemil Çiçek | 14 Mart 2003 | 7 Mayıs 2007 | |
| Fahri Kasırga | 7 Mayıs 2007 | 28 Ağustos 2007 | ||
| Bayındırlık ve İskân Bakanı | Faruk Nafız Özak | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı | Murat Başesgioğlu | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Çevre ve Orman Bakanı | Osman Pepe | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı | Hilmi Güler | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| İçişleri Bakanı | Abdülkadir Aksu | 14 Mart 2003 | 7 Mayıs 2007 | |
| Osman Güneş | 7 Mayıs 2007 | 28 Ağustos 2007 | ||
| Kültür ve Turizm Bakanı | Erkan Mumcu | 14 Mart 2003 | 15 Şubat 2005 | |
| Atilla Koç | 21 Şubat 2005 | 28 Ağustos 2007 | ||
| Maliye Bakanı | Kemal Unakıtan | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Millî Eğitim Bakanı | Hüseyin Çelik | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Millî Savunma Bakanı | Vecdi Gönül | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Sağlık Bakanı | Recep Akdağ | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Sanayi ve Ticaret Bakanı | Ali Coşkun | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Tarım ve Köyişleri Bakanı | Mehdi Eker | 14 Mart 2003 | 28 Ağustos 2007 | |
| Ulaştırma Bakanı | Binali Yıldırım | 14 Mart 2003 | 7 Mayıs 2007 | |
| İsmet Yılmaz | 7 Mayıs 2007 | 28 Ağustos 2007 | ||
15 Şubat 2005 tarihinde 59. Hükûmet'te ilk istifa yaşanmış, Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu, bakanlık görevinden ve partiden istifa etmiş, Anayasası'nın 114 üncü maddesi gereğince 2007 Türkiye genel seçimleri öncesi 2 Haziran 2005'te, Malatya Milletvekili Güldal Akşit'in yerine Nimet Çubukçu, Bitlis Milletvekili Zeki Ergezen'in yerine Faruz Nafiz Özak ile Konya Milletvekili Sami Güçlü'nün yerine Diyarbakır Milletvekili Mehmet Mehdi Eker getirilmiştir. Anayasanın o zaman yürürlükte olan 114. maddesi gereği seçimlerden önce adalet, içişleri ve ulaştırma bakanlarının seçimden bir süre önce görevlerini bağımsız kişilere devretmeleri gerektiğinden, 7 Mayıs 2007 tarihinde Adalet Bakanı Cemil Çiçek görevini Fahri Kasırga'ya, İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu görevini Osman Güneş'e ve Ulaştırma Bakanı Binalı Yıldırım görevini İsmet Yılmaz'a devretmişlerdir.[5][6][7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 17 Mart 2003. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
- ^ "Sezer'den 17 veto". Radikal. 1 Ocak 2004. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2013.
- ^ "Eximbank'dan ihracatçıya 7.5 milyon dolar". NTV.com.tr. 2 Haziran 2008. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2015.
- ^ "2008 Yılı Bilgi Edinme Genel Raporu" (PDF). TBMM. 2008. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2013.
- ^ "Adalet Bakanlığı'nda Devir Teslim". Haberler. 8 Mayıs 2007. 31 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2024.
- ^ "Yıldırım, görevini devretti | Gündem Haberleri". Yeni Şafak. 31 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2024.
- ^ "ABDÜLKADİR AKSU". Anadolu Ajansı. 31 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2024.