Doktor (resim)
| Sanatçı | Luke Fildes |
|---|---|
| Yıl | 1891 |
| Tür | Tuval üzerine yağlıboya |
| Boyutlar | 166 cm × 242 cm (65 in × 95 in) |
| Konum | Tate, Londra |
Doktor, Luke Fildes'ın 1891 yılında yaptığı, Viktorya Dönemi'ne ait bir doktorun bir çocuğun hastalığındaki kritik aşamayı gözlemlerken, ebeveynlerin çaresizce çevreden bakışlarını resmettiği bir tablodur. İdeal hekimin değerlerini ve tıp mesleğinin yetersizliklerini tasvir etmek için kullanılmıştır. Resmin kökenine ilişkin farklı teoriler mevcuttur ancak büyük olasılıkla Fildes'ın oğlunun ölümüne ilişkin kendi deneyimine dayanmaktadır. Eleştirmenler, Fildes'ın hekim ve hasta arasındaki ilişkiye odaklanmak için döneminin yaygın tıbbi ekipmanlarını atladığını belirtmişlerdir.
Kökenler
[değiştir | kaynağı değiştir]Resim 1890 yılında Henry Tate tarafından, Fildes'ın seçtiği bir konu üzerine "sosyal gerçekçilik" eseri olarak, günümüzde Londra Tate Galerisi olarak bilinen Ulusal İngiliz Sanat Galerisi'nde sergilenmek üzere sipariş edilmiştir.[1] Fildes'a eser için 3000 sterlin ödenmiştir; bu miktarın böyle bir resim için çok az olduğunu ve portre çizmek için beklediğinden daha az olduğunu düşünmektedir.[2] İki Viktorya Dönemi doktoru, Dr. Thomas Buzzard (nörolog) ve Dr. Gustavus Murray (kadın doğum uzmanı), resmedildiği dönemin türünde olduğu gibi özellikle resimle ilişkilendirilmiştir.[3] Fildes'ın "zamanımızda doktorun statüsünü kayda geçirmek" gibi özel bir arzusu vardı.[1]
Resmin kökenine ilişkin farklı teoriler mevcuttur.[4]
Fildes'ın kişisel kaybı
[değiştir | kaynağı değiştir]En önemli kişisel etki muhtemelen Fildes'ın ilk çocuğu olan bir yaşındaki oğlu Philip'in 1877 Noel sabahı tifodan ölmesiydi.[5] Fildes'ın biyografi yazarı, çocuğun ölümünün Fildes'ı, ölmek üzere olan çocuğunu ziyaret eden şefkatli Dr. Murray'in etrafında dönen bir resim çizmeye nasıl zorladığını anlatmıştır. Bu hikaye daha sonra Fildes'ın ikinci oğlu tarafından da doğrulanmış ve Fildes'ın "büyük resimlerinin en hızlı boyanmışı" olarak tanımlanmıştır.[6]
Fildes'ın deneyimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Fildes'ın evsizlerle yaptığı çalışmalara ilişkin belgeler, bir keresinde bir çocuğun bir işçi tarafından stüdyoya getirildiğini ortaya koymaktadır; bu senaryo Dul (1876) tablosunun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu resim daha sonra Doktor'da görülen birçok özelliği içeriyordu.[1]
Fildes tablodaki karakterleri büyük olasılıkla kendi ailesinden ve kendisinden esinlenerek oluşturmuştur. Kendi fotoğraflarını inceleyen Fildes, sıklıkla arkadaşları olan modellerine rehberlik etmiştir. Kızı muhtemelen hasta çocuğun prototipiydi ve anne için profesyonel bir model kullanılmıştı.[8] Çocuğun dinlenen eli ve uzanan kolu Fildes'ın büyük oğlundan alınmış olabilir. Doktorların model olarak kullanılma umuduyla Fildes'ı ziyaret ettiklerine dair haberlere rağmen, doktorun son resmi Fildes'ın kendisine benzemektedir.[6]
Fildes, ailesinin balıkçılık sektöründeki kökenlerine saygı göstererek tavandan sarkan bir balık ağı ekler. Babası bir denizci ve nakliye acentecisiydi.[9]
Kraliçe Victoria'nın emri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kır evi ortamı, bazılarının tablonun Kraliçe Victoria tarafından kendi doktoru Sir James Clark'ı onurlandırmak için sipariş edildiğine inanmasına neden olmuştur. Bu alternatif açıklama, doktorunun bir hizmetçinin hasta çocuğuna bakmak üzere Balmoral'a gönderilmesiyle ilgili hikayeden kaynaklanmaktadır.[4][10] Ne var ki bu rivayet temelsizdir çünkü resim 1891 yılında Londra'daki Kraliyet Akademisinde ilk kez sergilendiğinde tek bir çağdaş eleştirmen bile bu olaydan söz etmemiş ve Fildes'ın kendisi de resimle ilgili çeşitli söyleşilerinde Kraliçe Victoria'dan hiç söz etmemiştir.[11]
Toplumsal bağlam
[değiştir | kaynağı değiştir]18. ve 19. yüzyıl toplumunun bilimsel tıbbın yükselişine ilişkin kaygıları da muhtemelen resmin biçimini etkilemiş olabilir.[4]
Kompozisyon
[değiştir | kaynağı değiştir]Hazırlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Resim ilk kez 1891 yılında sergilenmiştir.[4] Tamamlanmadan önce, Tate Gallery'de muhafaza edilen ve doktorun tuvalin sağ tarafında olması, çocuğun yatmak yerine oturması ve doktor için farklı yüz ifadeleri gibi çeşitli alternatif kompozisyonları tasvir eden bir dizi eskiz yapılmıştır.[12] Fildes, Kuzeydoğu İskoçya'da çok sayıda kır evini ziyaret ettikten sonra kopyalamak üzere bir model kır evi inşa etti ve resmin çatı kirişleri, masa örtüsü, abajur ve aydınlatma gibi otantik ayrıntılar içermesini sağladı.[10] Odanın yoksul, Viktorya Dönemi'ne özgü, çok amaçlı bir görünüme sahip olmasına özellikle dikkat edilmiştir.[9]
Doktor ve hasta
[değiştir | kaynağı değiştir]Resmin odağında endişeli ama sempatik doktor ve hasta çocuk yer alırken diğer her şey gölgede kalıyor. Çocuk, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir hastalığın kritik aşaması olan bir 'kriz' yaşamıştır.[4] Pencereden gelen 'şafak' ışığı, çocuğun geceyi atlatmasıyla iyileşmeyi ve umudu temsil etmektedir.[12]
Doktorun çocuğa odaklanması, hastayı bir kişi ve birey olarak, doktoru da hastanın acılarına empati duyan şefkatli bir bakıcı olarak gösterir.[5][13] Douglas 2002 yılında British Medical Journal'da şöyle yazmıştır: "Doktorun tavrı her şeydir ve Fildes bunu sonsuza dek yakalamıştır: çatık kaşlar; sert sakallı çeneyi destekleyen el; sakin, ilgili otorite".[4]
Ebeveynler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ebeveynler önemsiz, çaresizdir ve resmin merkezinde yer almazlar. Bir baba kolunu uzatarak ve elini omzuna koyarak karısına destek veriyor. Kadın ağlıyor ve muhtemelen dua ediyor gibi görünmektedir.[5] Ancak o da çaresizdir ve doktor ile çocuğa bakmaktadır.[4]
Işıklandırma ve oda
[değiştir | kaynağı değiştir]Masanın üzerindeki lambadan gelen yapay ışık ve tek pencereden sızmaya başlayan doğal güneş ışığı, doktorun bütün gece hastanede kaldığını düşündürür.[6] Sıkıntılı, yoksul ve mütevazı bir aile, küçük bir odada asılı duran küçük bir halı ve çamaşırlarla tasvir edilir.[6] Birbirine sıkıştırılmış iki uyumsuz sandalye, emekçinin kulübesinde derme çatma bir yatak oluşturur.[4] Yerde, "büyük ihtimalle doldurulmuş bir reçete" olan ve sinir bozucu bir şekilde atılmış birkaç kâğıt durur.[9] Kolayca gözden kaçabilecek bir ilaç şişesi lambanın gölgesinde, doktorun ve onun kontrolünün yakınına yerleştirilmiştir, ebeveynlerin değil.[9]
Doğruluk
[değiştir | kaynağı değiştir]Fildes konu seçiminin "kendi zamanımızdaki doktorun durumunu kayda geçirmek" olduğunu belirtmiştir,[4] ancak 19. yüzyıl sağlık hizmetlerine ilişkin tasviri tam olarak doğru değildir. Resimde stetoskop, mikroskop, tansiyon aleti ya da termometre yoktur; bunlar 19. yüzyılın sonlarında hekimlerin zaman kazandıran iyi bilinen aletleridir.[4] Doktorların "mesleki ve kişisel bağlılıklarını" göstermek için bu aletlere yer verilmemiş olabilir.[6] Fildes, bilimsel tıp döneminden önce kullanılan bir havan ve havaneli ile bir fincan ve bir kaşığı da resme dahil etmiştir.[4]
Ayrıca, Viktorya Dönemi'ndeki bir hekimin yoksul bir aileye bir gecelik ev ziyareti yapmasının pek olası olmadığı, bu tür hizmetlerin yalnızca orta sınıf ve zenginler için mevcut olduğu da belirtilmiştir.[4]
Tepkiler ve miras
[değiştir | kaynağı değiştir]Resim halkın ilgisini çekmiş ve İngiltere'yi dolaşmıştır. Çarpıcı bir hayranlıkla karşılanan tablo karşısında şaşkına dönen bir gözlemcinin oracıkta öldüğüne dair bir rapor vardır.[9] Eser, tıp pratiğinin en ünlü tasvirlerinden biri olarak kabul edilir ve "ikonik" olarak tanımlanır.[6] Pastoral bir tıp türünü özetler[1] ve genellikle iyi bir doktorun erdemlerini ve tıp mesleğinin yetersizliklerini göstermek için kullanılmıştır.[4]
Daha sonra resim, aralarında cerrah W. Mitchell Banks'in de bulunduğu yorumlar aldı: "Hepimizin gösterilmesini istediği tipik bir doktoru, yani acıları dindirmek için elinden geleni yapan dürüst ve nazik bir adamı dünyaya gösterdiği için Bay Fildes'a neler borçlu değiliz ki?", devam etti: "Sizin onurunuza yazılmış kitaplardan oluşan bir kütüphane, bu resmin tıp mesleği için yaptığını ve yapacağını yapamaz; bu sayede hemcinslerimizin kalpleri bize güven ve sevgiyle ısınır."[9]
Bugün bazıları tarafından "Viktorya Dönemi spekülasyonu" olarak görülen doktorun yoksullara hizmet eden bir kahraman olarak tasviri, zamanında kamuoyunun tıbbın giderek kişisel olmayan doğasını eleştirdiği bir dönemde tıp mesleğinin statüsünü yükseltmiştir.[4]
Resim, şiir ve filmlere ilham kaynağı olmuştur.[4] 1911 yılında, 1911 tarihli Ulusal Sigorta Yasası'nın doktorlar üzerindeki etkisini hicivli bir dille yorumlayan bir Punch karikatüründe yer almıştır.[14] 1933 yılında Amerikalı sanatçı Joseph Tomanek kompozisyonda küçük değişiklikler yaparak resmin bir versiyonunu çizmiştir.[16] Resim 1947'de Amerikan Tıp Derneğinin yüzüncü kuruluş yıldönümü için bir Birleşik Devletler posta puluna basıldı[9] ve 1949'da Başkan Harry S. Truman tarafından önerilen kamulaştırılmış tıbbi bakıma karşı kampanyalarında kullanıldı. Resim 65.000 poster ve broşürün üzerine "Siyaseti Bu Resmin Dışında Tutun" sloganıyla basılmıştır. Bunun, ABD'de kamulaştırılmış tıbbi bakıma karşı halkın güvensizliğine katkıda bulunduğu belirtilmiştir.[17] Buna karşılık, İngiltere'de bu resim İngiltere Ulusal Sağlık Servisinin kutlanmasında amblem olarak kullanıldı.[9]
1933 yılında, tablodaki sahnenin bir heykeli "gerçek boyutlu, gerçeğe yakın, yeni sanat formu" heykel boyası kullanılarak yapılmış ve Chicago Century of Progress sergisinde Bilim Salonundaki Petrolagar müshil sergisinde sergilenmiştir. Heykeltıraş John Paulding tarafından yapılan bir modelden dökülen ve daha sonra Rudolph F. Ingerle tarafından boyanan eserin tamamı 4,6 m uzunluğunda, 3,4 m yüksekliğinde ve 2,7 m derinliğindeydi. Tanıtımında "Doktor, hekim ve hasta arasındaki ideal ilişkiyi - 'İnsani Dokunuşu' etkileyici bir şekilde vurgulamaktadır" denilmektedir.[18][19]
Resim, 1951 gibi geç bir tarihte Wyeth ilaç firmasının reklamlarında kullanılmış ve Kraliçe Victoria'nın yaptırdığı hikayesi tekrarlanarak eklenmiştir: "Resimde görülen çocuk, mütevazı evinin yetersizliklerine rağmen iyileşmiştir; bu da doktorunun dehasına ve tıp biliminin ilerlemesine bir övgüdür".[20]
1990'ların ortalarından bu yana, tıbbi beşeri bilimler dergileri The Lancet ve British Medical Journal tabloya olan ilgiyi yeniden canlandırmış ve doktorun rolü hakkında tartışmaları teşvik etmiştir.[9] Doktorların rolü ve statüsü üzerine yapılan tartışmalar, bu tablonun tıp öğrencileri için bir öğretim aracı olarak kullanıldığı tıp fakültelerine tıbbi beşeri bilimlerin dahil edilmesini sağlamıştır.[5]
Resmin popülerliğinin nedeni çok tartışılmıştır. Hasta bir çocuğa bakan bir doktorla ilişkilendirilen evrensel duygu basit görünmektedir. Nihayetinde, Doktor'un ikonik olarak kabul edilmesinin nedeni muhtemelen tek bir dikkatle bakılma arzusudur.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "The Doctor by Luke Fildes: an icon in context". Journal of Medical Humanities. 28 (2). ISSN 1573-3645.
- ^ "Luke Fildes". Spartacus Educational. 25 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017.
- ^ Rinsler, Albert (1 Ağustos 1993). "The Doctor". Journal of Medical Biography (İngilizce). 1 (3). ss. 165-170. doi:10.1177/096777209300100307. PMID 11615259. (abonelik gereklidir)
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Moore, Jane (1 Mart 2008). "What Sir Luke Fildes' 1887 painting The Doctor can teach us about the practice of medicine today". Br J Gen Pract (İngilizce). 58 (548). ss. 210-213. doi:10.3399/bjgp08X279571. ISSN 0960-1643. PMC 2249807 $2. PMID 18318983.
- ^ a b c d Shankar, P. Ravi; Morgan, Huw (2012). "Medicine and the arts. The doctor by Luke Fildes. Commentary". Academic Medicine: Journal of the Association of American Medical Colleges. 87 (3). ss. 332-333. doi:10.1097/ACM.0b013e318244bdab. ISSN 1938-808X. PMID 22373628. 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2024.
- ^ a b c d e f Friedlaender, Linda K.; Friedlaender, Gary E. (2015). "Art in Science: The Doctor by Luke Fildes: Putting the Patient First". Clinical Orthopaedics and Related Research. 473 (11). ss. 3355-3359. doi:10.1007/s11999-015-4527-z. PMC 4586218 $2. PMID 26341896.
- ^ "The widower, 1875-1876 by Luke Fildes". www.artgallery.nsw.gov.au (İngilizce). 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2024.
- ^ Sweeney, Patrick J (1998). "The Doctor". The Lancet (İngilizce). 352 (9131). s. 912. doi:10.1016/s0140-6736(05)60059-1. PMID 9743023.
- ^ a b c d e f g h i j Milligan, Barry (September 2016). "Luke Fildes' The Doctor, narrative painting, and the selfless professional ideal". Victorian Literature and Culture. 44 (3). ss. 641-668. doi:10.1017/S1060150316000097. ISSN 1060-1503.
- ^ a b "The Doctor by Luke Fildes". www.thefamousartists.com (İngilizce). 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017.
- ^ Chun, Dongho (31 Ağustos 2020). "The Image of the Ideal Doctor: Reviewing Luke Fildes' The Doctor of 1891". Journal of the Association of Western Art History (İngilizce). Cilt 53. ss. 59-87. doi:10.16901/jawah.2020.08.53.059. ISSN 1229-2095. 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020.
- ^ a b "'The Doctor', Sir Luke Fildes, exhibited 1891". TATE. 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2017.
- ^ Rakel, Robert (2015). Textbook of family medicine. Ninth. Rakel, Robert E.,, Rakel, David. Philadelphia, PA: Elsevier. ss. 3-16. ISBN 9780323239905. OCLC 905231381.
- ^ a b Punch, 14 June 1911, p. 461.
- ^ "The Doctor (with apologies to Sir Luke Fildes, R.A.) (David Lloyd George)". 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2024.
- ^ "The Doctor - Digital Collections - National Library of Medicine". collections.nlm.nih.gov. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2024.
- ^ Kao, A. C. (1 Temmuz 2022). "What Is Represented "Worthily" in Luke Fildes' The Doctor?". AMA Journal of Ethics (İngilizce). 24 (7). ss. E697-713. doi:10.1001/amajethics.2022.697. ISSN 2376-6980. PMID 35838401. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023.
- ^ A Souvenir of the famous painting "The Doctor" 13 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Petrolagar Laboratories, Chicago, 1933.
- ^ A Remembrance of the Famous Painting The Doctor by Sir Luke Fildes, R.A." 13 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Petrolagar Laboratories, Chicago, 1933.
- ^ Hahnemann Hospital School of Nursing (1951). Vigil : the 1951 yearbook of the Hahnemann Hospital School of Nursing. Archives and Special Collections Drexel University College of Medicine Legacy Center. [Philadelphia, PA : Hahnemann Hospital School of Nursing]. ss. 97-98.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Wikimedia Commons'ta Doktor ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur