Jump to content

Олга Корбут

From Vikipediya

 

Олга Корбут
Шахсий маълумот
Тўлиқ исми Олга Валентиновна Корбут
Таваллуд санаси 16-май 1955-йил (1955-05-16) (69 ёш)
Таваллуд жойи Совет Иттифоқи
Бўйи 150 см
Вазни 38 кг
Клуб Совиэт Армй Гродно


Олга Валентиновна Корбут (1955-йил 16-майда туғилган) — Совет Иттифоқи учун курашган собиқ гимнастикачи. „Минсклик чумчуқ“ лақабли у 1972 ва 1976-йилларда Совет терма жамоаси сафида қатнашган Ёзги Олимпия ўйинларида жами тўртта олтин ва иккита кумуш медални қўлга киритди ва Халқаро гимнастика залининг биринчи индуктори бўлди.

Олга Корбут 1977-йилда 22 ёшида гимнастикани тарк этган бўлса, бу ўша давр гимнастикачилари учун ёш ҳисобланган[1]. Корбутнинг гимнастикадаги таъсири ва мероси жуда катта эди[2]. Корбутнинг 1972-йилги Олимпиададаги чиқишлари гимнастикани қайта белгилаш, спортни балет ва нафисликка урғу беришдан акробатикага ўзгартириш, шунингдек, гимнастика ҳақидаги оммабоп фикрларни ўзига хос спорт туридан дунёдаги энг машҳур спорт турларидан бирига ўзгартириш сифатида кенг эътироф этилган[1].

Ёшлиги

[edit | edit source]

Олга Корбут–Гроднода Валентин ва Валентина Корбут оиласида туғилган. Иккинчи жаҳон урушидан кейин оила Дубняки шаҳридан[3] (Калинкавичий яқинидаги кичик шаҳарча) Гродно шаҳрига кўчиб ўтди. У 8 ёшида спортдаги машғулотларни бошлади ва 9 ёшида мураббий Реналд Книш бошчилигидаги Беларус спорт мактабига ўқишга кирди. У ерда Корбутнинг биринчи мураббийи Олимпия олтин медали совриндори (1964) Элена Волчецкая эди, бироқ у бир йилдан сўнг Книш гуруҳига кўчирилди. Дастлаб у уни „дангаса ва инжиқ“ деб топди, лекин у ҳам унинг ажойиб истеъдоди, ғайриоддий эгилувчан умуртқа поғонаси ва харизмасида салоҳиятни кўрди. У билан бирга у мувозанат нурида орқага қараб қийин сур’атни ўрганди. У бу усулни 1969-йилда СССРдаги мусобақада дебют қилди. Ҳудди шу йили Корбут нотекис барларда орқага бурилишни якунлади.

У 1969-йилги СССР чемпионатидаги биринчи мусобақасида бешинчи ўринни эгаллади ва у ерда унга 14 ёшида мусобақага киришга рухсат берилди[1]. Кейинги йили у таяниб сакрашда олтин медални қўлга киритди. Касаллик ва жароҳат туфайли у 1972-йилги Ёзги Олимпия ўйинлари олдидан кўплаб мусобақаларда қатнаша олмади. 

Олимпиада

[edit | edit source]
Олга Корбут 1972-йилги Олимпиадада Озарбайжон маркасида

У 1972-йилда Мюнхендаги Ёзги Олимпия ўйинларида Корбутнинг акробатикаси ва юқори даражадаги очиқ гимнастикаси унга катта шуҳрат келтирди. Бугунги кунга қадар орқага бурилиш ва Корбут Флип ҳали ҳам жуда машҳур.

Олимпиада пайтида Корбут жамоавий мусобақадаги динамик ўйинидан кейин кўпкураш бўйича фаворитлардан бири эди. Бироқ, у уч марта панжарага чиқишни ўтказиб юборди ва жамоадоши Людмилла Туришевага насиб этди. Яъни, Корбут мувозанат нури, пол машқлари ва жамоавий мусобақаларда учта олтин медални қўлга киритди. Барча даврларнинг энг баҳсли марраларидан бирида у нотекис барларда кумуш медални қўлга киритди. Корбутнинг ўзининг нотекис тўқнашуви бўйича биринчи уриниши бир нечта хатоларга йўл қўйди ва бу унинг кўпкурашда олтин медал ютиш имкониятини тугатди. Эртаси куни Корбут мусобақа финалида ҳудди шу тартибни такрорлади, гарчи бу сафар муваффақиятли бўлса ҳам. Кенгашлар 9,8 балл кўрсатганидан сўнг, томошабинлар унинг баллини жуда паст деб ҳисоблаб, ҳуштак чалиб, ҳакамларга норози бўлиб қўпол сўзлар айтишди. Бу бир неча дақиқа давом этди[1].

Корбут ўзининг нотекис барлари ва мувозанат нурлари тартиблари, шунингдек, томошабинларни ҳайратга солган харизматик чиқишлари билан машҳур[2]. 1973-йилда у Россия ва Жаҳон талабалар ўйинларида ғолиб чиқди ва Европа чемпионатида кўпкурашда кумуш медални қўлга киритди. 

1976-йилда Монреалда бўлиб ўтган Ёзги Олимпиада ўйинларида совет мураббийлари ва расмийлари Корбутни руминиялик вундеркинд Надия Команечини мағлуб эта оладиган аёл сифатида белгилашган эди, аммо Корбут жароҳат олди ва унинг ўйинлардаги чиқиши паст эди. Унга нафақат Команеси, балки ўзининг жамоадоши Нелли Ким ҳам соя солди. У жамоавий олтин медални ва мувозанат нури учун индивидуал кумуш медални қўлга киритди. 

Олимпиададан кейинги пенсия ва ҳаёт

[edit | edit source]

Корбут 1977-йилда Гродно педагогика институтини тугатди, ўқитувчи бўлди ва шундан сўнг гимнастика мусобақаларини тарк этди. У Белоруссиянинг Песниарй фолклор гуруҳи аъзоси бўлган Леонид Борткевичга турмушга чиқди. Эр-хотиннинг 1979-йилда туғилган Ричард исмли ўғли бор эди. 1988-йилда Корбут Халқаро гимнастика шон-шараф залига киритилган биринчи гимнастикачи аёл эди[4].

1991-йилда у ва унинг оиласи АҚШга ҳижрат қилди, чунки улар Чернобил фожиасининг Белоруссияга таъсиридан хавотирда эдилар. Улар Ню-Жерсига жойлашишди, у ерда у гимнастикадан дарс берди[5]. Икки йилдан сўнг улар Жоржияга кўчиб ўтишди ва у ерда мураббийлик фаолиятини давом эттирди. Корбут ва Борткевич 2000-йилда ажрашишди[6]. Ўша йили у АҚШ фуқаролигини олди[7]. 2002-йилда Корбут Аризона штатининг Скоцдейл шаҳрига кўчиб ўтди ва Сcотцдале Гимнастика ва Чеэрлидингда бош мураббий бўлди[8]. Корбут 2002-йил 22-майда эфирга узатилган Машҳур бокснинг эпизодида Дарва Конгер билан тўқнаш келди. Конгер бир овоздан қарор билан ғалаба қозонди[9]. Корбут Аризона штатининг Скоцдейл шаҳрида яшайди[10][11].

Кейинчалик Корбут 2012-йилги ёзги Олимпия ўйинлари учун Лондонга йўл олди. У Шимолий Гринвич Аренадаги гимнастика мусобақаларини томоша қилди ва Тwиттер ва Фаcебоок орқали шарҳлар берди. Олимпиада давомида Қироллик опера театри Швейцариянинг Лозанна шаҳридаги Олимпия музейи билан ҳамкорликда яратган "Олимпия саёҳати", "Ўйинлар тарихи " номли кўргазмани ўтказди[12]. Кўргазмада тарихий ашёлар билан бир қаторда 16 нафар Олимпия ўйинлари совриндорлари, жумладан Корбутнинг шахсий ҳикоялари ҳам намойиш этилди. Корбут Олимпиададаги ғалабаларининг 40 йиллигини 3-август куни кўргазмада чиқиш билан нишонлади[13].

2017-йилда Корбут ўзининг 1972 ва 1976-йилги Олимпиада медалларини ўттиз иккита лот (шу жумладан Мюнхен Олимпиадасининг иккита олтин ва бир кумуши) орасида сотди, бу Ҳеритаге Ауcтионсда 333 500 долларга баҳоланди[14][15][16][17].

Мероси

[edit | edit source]
Лондондаги Мадам Тюссодаги Корбутнинг мумдан ясалган фигураси

Тўртта Олимпия ўйинларининг олтин медалларини қўлга киритган Корбут ўзининг текис бўлмаган параллел панжараларда юқори барда турган жойидан бошлаб, сўнгра пастдан ҳудди шу тўсиқни пастки қисмидан ушлаб, текис бўлмаган параллел тўсиқларда бажарилган тескари бурилиш ҳаракати билан машҳур. У, шунингдек, 4 дюймли мувозанат панелидаги бурилиш ҳолатига ва кейинроқ оёққа қўнишга эришди. 1972-йилда халқаро мусобақада биринчи бўлиб маҳорат кўрсатганидан бери Корбут номи билан аталган, шундан буён бу ҳаракат Олимпия баллар кодексида ноқонуний деб топилган[6]. Чунки бу ҳаракат жуда катта маҳорат талаб қилувчи ҳаракат бўлиб, шу билан бирга жуда катта таваккал қилиш оқибатида спортчи оғир жароҳат олиши ҳам мумкин шу боис бу ҳаракат олимпиадада тақиқланган. Шу боис бу ҳаракатни амалга оширган иштирокчига баллар берилмайди.

1972-йилги Олимпия мусобақаларидан сўнг у Оқ уйда АҚШ президенти Ричард Никсон билан ҳам учрашди. Учрашув ҳақида Корбут шундай деди: „У менга Мюнхендаги чиқишим мамлакатларимиз ўртасидаги Совуқ уруш давридаги сиёсий тарангликни камайтириш учун элчихоналар беш йил ичида қила олганидан кўра кўпроқ иш қилганини айтди“[18]. Гимнастикани бутун дунё бўйлаб кенг тарғиб қилишдан ташқари, у спортнинг тенорини сезиларли даражада ўзгартиришга ҳам ҳисса қўшди. 1972-йилгача спортчилар одатда ёши каттароқ эди ва асосий эътибор акробатикага эмас, балки нафисликка қаратилди[6]. Корбутнинг Олимпия ўйинларидаги дебютидан кейинги ўн йил ичида урғу тескари бўлди[19].

Унинг 1972-йилги Олимпиададаги ютуғи АБC телеканалининг кенг спорт оламида йилнинг энг яхши спортчиси унвонига сазовор бўлди[20]. 2002-йилда Буюк Британияда 4-канал томонидан ўтказилган сўровда жамоатчилик „Олга Корбут дунёни мафтун этади“ 100 та энг ажойиб спорт лаҳзалари рўйхатида 46-ўринни эгаллади[21].

Машхур бўлган услублари

[edit | edit source]
  • Ваулт: Тўлиқ бурилиш билан столга бурилиш ҳолати билан олдинга силжиб, ҳаракат қилиш (4,0); ва Ҳандспринг олдинга тўлиқ бурилиш билан стол устига ҳеч қандай бурилишлар бу ҳаракат ҳам ўчирилган (3.60).
  • Нотўғри новдалар: Кемерли схемаси юқори барнинг тепасида туриб, бир хил чизиқни қайта тушуниш учун орқага бурилади ва орқага жойлашишни баланд барнинг тепасида туриб, паст чизиқдан ўтгунча тушириш (иккаласи ҳам энди баллар кодексида эмас)[22]. Юқоридаги ҳаракатлар ҳам тақиқланган.
  • Мувозанат нури: ўтиш жойини кесиб ўтиш учун пастга силкитиш учун орқа тутқич (Б); Баcк Туcк Салто (C-унинг номи билан аталмаган бўлса-да, уни биринчи бўлиб бажаради); ва Фронт Туcк Салто Дисмоунт (А-унинг номи билан аталмаган, биринчи бўлиб у ижро этган).
  • Қават: Орқа кўкрак ҳолатига А шаклида.

Рақобат тарихи

[edit | edit source]
Йил Турнирлар Жамоа АА ВТ УБ ББ ФХ
Ёшлар баҳси
1967 Жуниор УССР Чампионшипс 1ст 1ст
Катталар баҳси
1969 Жуниор Фриэндшип Тоурнамент (Друзҳба) 1ст 1ст 1ст 4
УССР Чампионшипс 5
1970 Чуничи Cуп 2нд
Жуниор Фриэндшип Тоурнамент (Друзҳба) 1ст 3рд 2нд 4 3рд
Токё Cуп 2нд 3рд 2нд 1ст
УССР Чампионшипс 15 1ст 2нд
1971 Чуничи Cуп 3рд
ГДР-УССР Дуал Меэт 1ст 1ст 1ст 1ст
ЖПН-УССР Дуал Меэт 1ст 1ст
УССР Чампионшипс 4 2нд
1972 Рига Интернатионал 1ст 1ст 1ст 1ст 1ст
УССР-ФРГ-CАН Три-Меэт 1ст 1ст
УССР-ТCҲ Дуал Меэт 1ст 2нд 2нд 1ст 1ст
УССР Чампионшипс 3рд 7 2нд 2нд
УССР Cуп 1ст
Мунич Олймпиc Гамес 1ст 7 5 2нд 1ст 1ст
1973
Лондон Эуропеан Чампионшипс 2нд
Мосcоw Суммер Универсиаде 1ст 1ст 3рд 1ст 1ст 1ст
1974 УССР Чампионшипс 2нд 1ст 1ст
УССР Cуп 4
Варна Wорлд Чампионшипс 1ст 2нд 1ст 2нд 2нд 2нд
1975 УССР Чампионшипс 1ст 2нд 6 2нд 6
УССР Спартикаде 1ст 1ст
1976 Cуп оф тҳе Wҳите Руссиан Републиc 1ст
УССР Cуп 3рд 2нд 1ст
Монтреал Олймпиc Гамес 1ст 5 5 2нд

Манбалар

[edit | edit source]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Дойле. „50 стуннинг Олймпиc моменц Но47: Олга Корбут редефинес гймнастиcс“. Тҳе Гуардиан (6-июл 2012-йил).
  2. ↑ 2,0 2,1 МcCартҳй, Бригид. „40 Еарс Аго, Совиэт Гймнаст Олга Корбут Даззлед тҳе Wорлд“. ПРИ'с Тҳе Wорлд (24-июл 2012-йил).
  3. ↑ „Варатын |“ (ру-РУ). www.кнеwс.бй. Қаралди: 15-октабр 2017-йил.
  4. ↑ „Олга Корбут“. Интернатионал Гймнастиcс Ҳалл оф Фаме. Қаралди: 14-май 2012-йил.
  5. ↑ Лонгман, Жере. „Олга Корбут, Ноw А Феарфул Мотҳер, Ис Энлистинг Аид Фор Чернобйл Виcтимс“. Тҳе Пҳиладелпҳиа Инқуирер (24-апрел 1991-йил). Қаралди: 23-июл 2013-йил.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Теннент. „Олга Корбут: 'Тҳе Спарроw фром Минск' wҳо чангед гймнастиcс“. CНН (6-август 2012-йил). Қаралди: 22-июл 2013-йил.
  7. ↑ Ҳелене Эллиот. „Такинг а Тумбле“. Лос Ангелес Тимес. Қаралди: 15-январ 2015-йил.
  8. ↑ Олга КОРБУТ: „Хотя я имею американскоэ гражданство, душа у меня все равно осталас белорусской“. новости24.бй (27 Новембер 2012)
  9. ↑ Сагерт, Келлй Боер. Иcонс оф Wомен'с Спорт. Греэнwоод, 2006 — 320-бет. ИСБН 0313385483. 
  10. ↑ Олга Корбут Тодай (Wайбаcк Мачине сайтида 2013-01-19 санасида архивланган). Олгакорбут.cом (31 Април 2012). Ретриэвед он 2020-07-18.
  11. ↑ Давис, Кристина. А партй фор Олга'с Кидс. Корбут'с програм фундс cлассес фор чилдрен. Аризона Републиc (15-ноябр 2002-йил).
  12. ↑ „Тҳе Олймпиc Жоурней – Дисcовер“. Роял Опера Ҳоусе. Қаралди: 31-июл 2013-йил.
  13. ↑ Бутлер. „Легендарй Олймпиc гймнаст Олга Корбут ат РОҲ: Олймпиc ҳеро то меэт виситорс ат Тҳе Олймпиc Жоурней“. Роял Опера Ҳоусе (1-август 2012-йил). Қаралди: 31-июл 2013-йил.
  14. ↑ Арчивед ат Гҳостарчиве анд тҳе Олга Корбут (8 Деcембер 2017), ОЛГА КОРБУТ Транс Wорлд Спорт, 2020-07-13да асл нусхадан архивланди, қаралди: 26 Марч 2018: Олга Корбут (8 Деcембер 2017), ОЛГА КОРБУТ Транс Wорлд Спорт, қаралди: 26 Марч 2018
  15. ↑ Совецкая гимнастка Корбут продала олимпийскиэ медали с ауксиона на общую сумму $230 тис. тасс.ру (27 Фебруарй 2017)
  16. ↑ „Формер Совиэт гймнаст Олга Корбут селлс Олймпиc медалс то 'саве ҳер фром ҳунгер'“. Фох Спорц (28-феврал 2017-йил). Қаралди: 28-феврал 2017-йил.
  17. ↑ Сиэмасзко. „Формер Совиэт Гймнаст Олга Корбут Сайс Гоодбе то Ҳер Медалс“. нбcнеwс.cом. НБC Неwс. Қаралди: 2-апрел 2017-йил.
  18. ↑ Cоусинеау, Пҳил. Тҳе Олймпиc Одйссей: Рекиндлинг тҳе Труэ Спирит оф тҳе Греат Гамес. Қуэст Боокс, 2003 — 159-бет. ИСБН 0835608336. 
  19. ↑ Ҳоwелл, Cолин Д.. Блоод, Сwеат, анд Чеэрс: Спорт анд тҳе Макинг оф Модерн Cанада. Университй оф Торонто Пресс, Счоларлй Публишинг Дивисион, 2001 — 122-бет. ИСБН 0802082483. 
  20. ↑ „Wиде Wорлд оф Спорц Атҳлетес оф тҳе Еар“. ЭСПН. Қаралди: 24-оcт 2021-йил.
  21. ↑ „100 Греатест Спортинг Моменц – Ресулц“. Чаннел 4 (2002). 4-феврал 2002-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-август 2019-йил.
  22. ↑ Баннед Скиллс: Тҳе Форбидден Cлуб. ЁуТубе (6 Оcтобер 2018). Ретриэвед он 2020-07-18.
Retrieved from "https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Olga_Korbut&oldid=5177384"