Jump to content

Francesco Cilea

Tikang ha Wikipedia
Hi Francesco Cilea circa 1910

Hi Francesco Cilea (puyde gihapon Cilèa;[1] Palmi, 23 Hulyo 1866 – Varazze, 20 Nobyembre1950) usa nga Italyano nga kompositor. Ha yana, kilalado hiya tungod han iya mga opera  nga L'arlesiana ngan Adriana Lecouvreur.

Biyograpiya

[igliwat | Igliwat an wikitext]

Natawo hiya ha Palmi harani ha Reggio di Calabria, ngan hi Cilea nagpakita hin sayo nga tigaman hin pagkakarit hin musika ha edad hin upat ka tuig han pakabati niya hin pasundayag han kan Vincenzo Bellini opera nga Norma ngan naapektohan hiya hin duro hini. Ginpadara hiya pag-aram hin musika didto han Conservatorio San Pietro a Maiella ha Napoles, nga diin hin madali nga panahon nagpakita hiya han iya dilihensya ngan abilidad, nga nakadaog hiya hin bulawan nga medalya tikang han Ministero della Pubblica Istruzione (Ministero han Publiko nga Pagtutdo o Departmento hin Edukasyon).

Han 1889, par han iya kataposan nga examinasyon ha kataposan han iya kurso hin pag-aram, ginsumite niya an iya opera nga Gina, upod hin libretto ni Enrico Golisciani nga gin-adapt tikang han daan nga Franses nga drama Catherine, ou La Croix d'or ni Baron Anne-Honoré-Joseph Duveyrier de Mélésville (1787—1865). Ini nga melodramma idilico ginpasundayag dida han teatro han kolehiya ngan nakakuha ini hin atensyon tikang han mga magmamantala nga Sonzogno, nga nagpagawas hin ikaduha nga pagpasundayag ha Florensya, han 1892.

Ginkomisyon gihapon han Sonzogno kan Cilea an La Tilda, usa nga verismo nga opera hin tulo ka halipot nga mga act sugad han kahimo han  Cavalleria rusticana. Upod hin libretto ni Angelo Zanardini, an La Tilda nagkaada hin malinamposon nga syahan nga pasundayag dida han Abril 1892 dida ha Teatro Pagliano ha Florensya, ngan katapos hin mga pasundayag hin pipira nga mga Italyano nga teatro, inmabot ini ha Vienna Exhibition han 24 han Septyembre 1892, upod hin pipira nga mga buhat tikang han kompanyiya han Sonzogno. Waray gud magpakita hin dako nga pag-ugop an kompositor para hini nga sinurat, nga diin an suheto baga hin tinmangdo na la hiya pagbutang ha musika basi malipay an Sonzogno ngan maglikay hin pagkarag hin panalagsa nga higayon nga propesyonal. An kawara han orkestral nga score hini amo an nakapugong hin pagbanhaw hini nga buhat, pero bian pa an mga lab-as ngan nakakadakop nga mga melodiya hini madidiskobrehan dida han transkripsyon para han tingog ngan piano.

Han 1897 (27 Nobyembre), nagkaada ha Teatro Lirico ha Milan an première han kan Cilea ikatulo nga opera L'Arlesiana, nga nahibase dida han drama ni Alphonsea Daudet, upod hin libretto ni Leopoldo Marenco. Lakip dida han mga api hini nga pasundayag an batan-on nga Enrico Caruso, nga nagpasundayag hin dako nga pagkamalinamposon han Lamento di Federico: È la solita storia del pastore, an romance nga magpapahinumdom han opera bisan kutob ha yana nga adlaw. Ha matuod palpak an L'Arlesiana nga diin hi Cilea, nakumbinse han kaupay han sinurat, nagbalikbalik hin pagliwat, paghinimo hin mga dagko ngan detalyado nga mga pagliwat ha iya bug-os nga kinabuhi. Dida han score nga nababatian naton yana nga adlaw, makuri makabiling hin bisan usa nga bahin nga waray gud mabalyoan tikang han orihinal.  Bisan pa, an ginrevisar nga opera waray pa magmalinamposon , gawas hin halipot nga panahon dida han dekada han mga 1930 nga diin nakakarawat ini hin suprta ha politika nga nakuha han kompositor pinaagi hin personal nga pagkakilala kan Mussolini.

Pagbalik liwat ha Teatro Lirico ha Milan, han 1902 (6 Nobyembre) ngan upod gihapon kan Enrico Caruso, nakadaog an kompositor hin mabaskog nga pagkarawat para han Adriana Lecouvreur, usa nga 4-act nga opera nga upod hin libretto ni Arturo Colautti, nga an istorya dida han ika-18 nga siglo nga Paris ngan nahibasi dida hin drama ni Eugène Scribe.  An  Adriana Lecouvreur amo an opera ni Cilea nga kilalado ha mga internasyonal nga mga magkirita ha yana ngan nagpapakita ini han spontaneity hin estilo ha tunog tikang Napolitano nga klase nga nahisagol han harmonico ngan tonal nga shading nga impluwensya han mga Franses nga kompositor sugad kan Massenet.

An mausoleo ni Cilea ha Palmi

Komo usa nga nagpapasundáyag mayda pipira nga mga pananglitan han búhat ni Cilea. Ha piano, nagtukar hi Cilea (diri gud duro ka maupay) ha pag-upod kan Caruso hin pagrekord hin bahin han duet nga Non piu nobile ngan naghimo hin lain nga ginrekord upod han baritone nga hi De Luca hitón gihapon nga panahon (Nobyembre 1902). Han 1904 para han Gramophone (ngan Typewriter nga Company) gintokar hin pag-upod niya an tenor nga hi Fernando De Lucia dida han L'anima ho stanca tikang han Adriana Lecouvreur ngan dida han kanta nga Lontananza, usa nga paninguha nga diin an kritiko nga hi Michael Henstock (dida han iya biyograpiya mahitungod kan De Lucia) nagdeklara nga waray gud na-inspirar han mga maupay nga pasundayag ni De Lucia. Bisan pa man kun diri pino an mga tekniko hin pagrekord hadto nga panahon an pagtokar han piano ni Cilea (kun upayon pagyakan) baga hin ordinaryo ngan waray kabaskog. (kitaa hi Henstock).

An kataposan nga opera ni Cilea, nga ginpremyer ha La Scala ha Milan han15 han Abril 1907 ha ilarom han baton ni Arturo Toscanini, amo an 3-ka-act nga trahedya Gloria, nga ginsuratan gihapon hin libretto ni Colautti, nga ginbatakan dida hin drama ni Victorien Sardou. Ginbawi tikang ha pagpasundayag an opera katapos hin duha la ka pagpasundayag ngan an pagkawaray pagkamalinamposon hini nga búhat, bisana man kun an kompositor naningkamot hin urhe nga pagrebisar, igo na nga nakapaghadong hiya tikang han entablado han opera. Kundi  mayda mga pagpakita hin mga urhe nga waray katuman nga mga proyekto ha opera nga nagpabilin komo mga parte o mga sketch hin libretti, sugad han Il ritorno dell'amore ni Renato Simoni, Malena ni Ettore Moschino, ngan La rosa di Pompei, nga ginsurat gihapon ni Moschino (ginpitsahan hin "Napoles, 20 Mayo 1924"). Mayda mga naghurubhurob hin opara han 1909, nga natapos kundi waray ginpasundayag nga an tawag Il matrimonio selvaggio, pero waray kopya hiya nga nabibilin ngan hi Cilea ngahaw waray magyakan mahiunong hini dida han iya mga volumen hin mga memoir ("Ricordi").

Bisan pa man, nagpadayon hiyá pagkomposo hin chamber nga musika, ngan hin pipira nga musika pan-orkestra. Han 1913 nagpagawas hiya hin simponiko nga siday ha dungog ni Giuseppe Verdi upod hin mga garay ni Sem Benelli, nga syahan ginpasundayag ha Teatro Carlo Felice ha Genoa. Katapos hini ginhatag niya an iya mga paninguha ha pagtutdo ngan hiya an nagin direktor han Conservatorio Vincenzo Bellini ha Palermo, ngan ha sunod didto han iya alma mater, an Conservatorio San Pietro a Maiella ha Napoles, nga diin nagtapos hiya han iya karera ha pagtutdo han 1936.

Ha iya kataposan nga mga tuig an pagkita ni Cilea ha iya mga matá nagluya kundi an iya panhunahuna maabtik pa gihapon pag-aghat ngan pagbúhat upod han mga magkaranta hadton nga adlaw.  Upod han iya mga kataposan nga buhat ha musika amo an iya pag-kampeonar han soprano nga hi Magda Olivero (1910–2014), nga an mga pagpasundayag hini dida han titulo nga papel han Adriana Lecouvreur dako an pag-admirar niya. Namatay hi Cilea dida han 20 Nobyembre 1950 ha Varazze, usa nga bungto harani ha Savona ha Liguria nga nagsaad ha iya hin pagkabungtohanon ha dungog ngan diin hiya nag-ukoy han kataposan nga mga tuig han iya kinabuhi.. An Conservatorio di Musica ngan an Teatro Communale of Reggio di Calabria ginbag-ohan hin ngaran ha iya dungog, ngan an iya minat'an nga bungto han Palmi nagtukod hin mausoleo ha iya dungog, nga ginrayandayan hin mga eksena tikang han mito ni Orpeo.

Mga búhat

[igliwat | Igliwat an wikitext]

Mga opera

  • Gina (Pebrero1889 Teatro Conservatorio S. Pietro alla Majella, Naples).
  • La Tilda (7 April 1892 Teatro Pagliano, Florensya).
  • L'arlesiana (27 Nobyembre 1897 Teatro Lirico, Milan),
    • syahan nga rebisyon (22 Oktubre1898 Milan),
    • ikaduha nga rebisyon (1910),
    • ikatulo nga rebisyon (1937).
  • Adriana Lecouvreur (6 Nobyembre 1902 Teatro Lirico, Milan).
  • Gloria (15 Abril 1907 Teatro alla Scala, Milan),
    • revision (1932).

Iba nga mga búhat

  • Foglio d'album, Op. 41
  • Gocce di rugiada
  • L'arcolaio
  • Melodia (F major)
  • Simfoniko nga siday ha dungog ni Giuseppe Verdi
  • Romanza (A major)
  • Sonata para hin cello ngan piano ha D major, Op. 38 (1888)
  • Waltz ha D flat major

Ha tingog ngan piano

  • Romanza, texto ni Giuseppe Florio (1883)
  • Litania I, texto tikang han Litaniya han Loreto (1887)
  • Litania II, texto tikang han Litaniya han Loreto (1887)
  • Bionda larva, texto ni Enrico Golisciani (1888)
  • Serenata (L'aere imbruna), texto ni Giuseppe Pessina
  • Il mio canto, texto ni Angelo Bignotti
  • Serenata (Mormorante di tenero desio), texto ni P. Joe
  • Non ti voglio amar?..., texto ni Giuseppe Pessina (1890)
  • Alba novella, texto ni Leopoldo Marenco (1897)
  • Lontananza!, texto ni Romeo Carugati (I version 1904; II version 1944)
  • Mazurka, texto ni A. Villa (1904)
  • Nel ridestarmi, texto ni Felice Soffrè (1921)
  • Vita breve (Una lettera), texto ni Annie Vivanti (1921-1923)
  • Maria-Mare, texto ni Carmelo Pujia (1933)
  • Ninnananna popolare savoiarda, texto gintranscibe ni Giorgio Nataletti (1934)
  • Salute, o genti umane affaticate!, texto ni Giosue Carducci (I version 1934; II version 1943)
  • Dolce amor di Povertade, text hin Anónimo,(1943)
  • Statuit ei Dominus, texto tikang han Wisdom of Sirach - Biblia (1943)
  • Tre vocalizzi da concerto (1928)
    • I. Gaiezza
    • II. Dolore
    • III. Festosità
  • Tre vocalizzi (1930)
    • I. Voce Grave
    • II. Voce Media
    • III. Voce Acuta

Mga tigaman

[igliwat | Igliwat an wikitext]
  1. ↑ Hi Cilea ngahaw naggámit han ginkugítan nga pagsurat nga Cilèa, nga makikita tikang hini nga mga autograpo tikang han 1949 and circa 1902 Ginhipos 2008-12-19 han Wayback Machine

Mga kasarigan

[igliwat | Igliwat an wikitext]
Ginkuha tikang ha "https://war.wikipedia.org/w/index.php?title=Francesco_Cilea&oldid=6327828"