Ebru Çökmez's Reviews > Personel

Danimarkalı sanatçı Lea Guldditte Hestelund, dünyalı olmayan, sıra dışı ama yaşayan nesneler ve şekiller tasarlayıp Kopenhag’ta bir galeride sergilemeyi planlar. Sanatçı bu ilk solo sergisi için şair Olga Ravn’ı arayarak projesini anlatır ve ondan sergisi için bir şeyler yazmasını ister. İkili uzun uzun çalışır. Bu süreçte, (sonradan kitaba dönüşecek olan) Personel’deki metinler oluşurken, bir yandan da bu metinler doğrultusunda sergiye yeni nesneler eklenir. Sergiden bir ay sonra bu metinler roman olarak yayınlanır.

Personel (İngilizce başlığı, THE EMPLOYEES: A workplace novel of the 22nd century)  şaşırtıcı ve karmaşık bir kitap.

Mürettebatı insanlar ve insansılardan oluşan Altıbin Uzaygemisi’ne Yeni Keşif adlı bir gezegenden bir takım nesneler getirilir. Gemideki iki odaya yerleştirilen nesneler mürettebatı öngörülemeyecek şekilde etkiler. İnsanların ve insansıların birbirleriyle ve işleriyle ilişkileri değişir, garip davranışlar, rüyalar ve sorgulamalar başlar.

Kitap, gemideki olaylara ilişkin 179 Tanık beyanı ve sonundaki komite kararlarından olusuyor. Klasik öyküleme tekniğiyle yazılmamış. Olayları tanık beyanlarından muğlak bir şekilde anlıyoruz. Bazı tanık beyanlarında, tanığın insan mı insansı mı olduğu yazar tarafından bilinçli olarak muğlak bırakılmış.  

Geleceğin dünyası neyse, artık içinde olduğumuzdan, yapay zeka, insansı kavramları ile daha fazla haşır neşir olurken, tüm yaşam biçimimiz, iş ortamlarımız ve sanat da biçim değiştiriyor. Olga Ravn’ın kitabı hem biçim, hem de içerik olarak bu dönüşümün bir örneği.

Bir şair tarafindan yazildığı belli metinleri, Türkce'ye ceviren Gül Çakıroğlu'nu da ayrıca kutlarım. Kitabı tavsiye ediyorum.