eTq <Ûäs¡à+

l <äøÏåD≤e÷ïj·T X¯+π>Ø XÊs¡<ë |”sƒêBÛX¯«s¡T\T, »>∑<äTZs¡Te⁄\T,

lll uÛ≤s¡rrs¡ú eTVü‰düìï<Ûëq+yê] jÓTTø£ÿ #·s¡D ø£eT\eTT\≈£î,
yê] ø£s¡ø£eT\ dü+C≤‘·T\T lll $<ÛäTX‚Ks¡uÛ≤s¡r düìï<Ûëq+ yê]
|ü<ädüs√»eTT\≈£î qeTdüT‡\‘√

dü+ø£\q+
Á|üj·÷>∑
"MANA DHARMAM"
Telugu

1,000 copies
July - 2024.

Printed, Published by
(Copies also available at)

Prayaga,
H.No.17-1-388/5,
Plot No.20, Road No.16,
Sri Lakshmi Nagar Colony,
Saidabad, Hyderabad-59

Mobile: 9441247749.
e mail Id: sreyohora@gmail.com

Price: Rs.

Printed at
Akruthy
Saleeem Nagar Colony, Malakpet,
Hyderabad. Mob: 9346397234.
2 .................................................................................................... eTq <Ûäs¡à+
 eTq <Ûsä à¡ +
uÛ≤s¡rj·T düHê‘·q<Ûsä êàìøÏ eTqeT+‘ê yês¡dTü \eTì,
Ä düHê‘·q <Ûsä êàìï Ä#·]+#·&+É eTq ø£seÔ¡ ´eTì eTq ô|<ä\ › T
uÀ~ÛdTü +Ô {≤s¡T. Ä düHê‘·q<Ûsä à¡ + jÓTTø£ÿ dü«s¡÷bÕìï düsfi¡ y¯ TÓ Æq
uÛ≤wü˝À #Ó|Œü &ÉyT˚ á |üÁ‹ø£ jÓTTø£ÿ ñ<˚X› ´¯ +.
eTq eT+<äs¡eTT eTq y˚T\T ø√dü+ @ s¡ø£+>±
q&ÉT#·Tø√yê˝À, @ |üqT\T #˚j·T≈£L&É<√ #Óù|Œ<˚ <Ûäs¡à+.
<Ûäsêàìï eTqeTT y˚<ë\qT+&ç, y˚<ë\≈£î $s¡T<ä∆+ ø±ì
<Ûsä à¡ XÊÅkÕÔ\qT+&ç, sêe÷j·TD, uÛ≤s¡‘ê~ Ç‹Vü‰kÕ\ qT+&ç
‘Ó\TdüTø√yê*. ˝Ò<ë <Ûsä à¡ y˚T$T{À ‘Ó*dæ, ÁX¯<‘∆ä √ Ä#·]+#˚
dü‘T· Œs¡Twüß\T, kÕBÛ«eTDT\T ‘Ó*j·T #Ó|Œæ q|ü⁄Œ&ÉT ø±ì ˝Òø£
yê] Ä#êsêìï >∑eTì+∫ ø±ì ‘Ó\TdüTø√yê*.
ˇø£|⁄ü Œ&ÉT eTq <˚X+¯ ˝Àì Á|ü»\T yê] yê] e‘·T\ Ô qT
ã{Ï,º >∑TD≤\qT ã{Ϻ Áu≤Vü≤àDT\T, ø£Áå ‹j·TT\T, yÓX’ ó¯ ´\T,
X¯SÁ<äT\qã&˚ Hê\T>∑T esêí\T>± ñ+&˚yês¡T. n˝≤π>
e÷qe⁄\T ‘·eT J$‘ê\qT ˇø£ Áø£eT|ü<‹∆ä ˝À >∑&ùç | rs¡TqT
dü÷∫dü÷Ô J$‘·ø±˝≤ìï ÁãVü≤à#·s´¡ +, >∑Vü≤dü+ú , yêqÁ|üd+úü
eT]j·TT düHêï´dü+ nqã&˚ ÄÁX¯e÷\T>± $uÛÑõ+#ês¡T.
eTqTdü à ‹, |ü s êX¯ s ¡ d ü à ‹ yÓ T T<ä ˝ … ’ q <Û ä s ¡ à XÊÅkÕÔ \ ˝À
Áu≤Vü≤àDT\T, ø£åÁ‹j·TT\T, yÓ’X¯ó´\T, X¯SÁ<äT\T eT]j·TT
ÁãVü≤à#ês¡T\T, >∑èVü≤düT\ ú T, yêqÁ|üdTü \
ú T, düHêï´düT\T bÕ{Ï+#·
e\dæq <Ûsä êà\T, #Ó|Œü ã&ܶsTT.
eTq <Ûäs¡à+ .................................................................................................... 3
 Ç<ä+‘ê ˇø£|Œü {Ï e÷≥. H˚&TÉ düe÷»+ #ê˝≤ e÷]+~.
Ç|ü⁄Œ&ÉT eTqeT+<äse¡ TT ˇπø s¡øy£ TÓ qÆ #·<Tä e⁄\T #·<Tä e⁄‘·÷,
Áã‘·ø&£ ÜìøÏ ˇπø s¡øy£ TÓ qÆ ñ<√´>±\T #˚d÷ü ,Ô ˇπø s¡øy£ TÓ qÆ
#·{≤º\≈£î ˝Àã&ç, ˇπø s¡ø£yÓTÆq nH˚ø£ <˚oj·T, $<˚oj·T
Á|üuÛ≤yê\≈£î ˝Àã&ç, mH√ï ≈£î˝≤\≈£î #Ó+~qyês¡eTT>±
Áã‘·T≈£î‘·THêïeTT. eT] áHê&ÉT eTq eT+<äse¡ TT @ <Ûsä êà\qT
bÕ{Ï+#ê*?
ªdü<ë uÛeÑ ' düHê‘·q'µ ìqï, H˚&TÉ , sπ |ü⁄-m|ü⁄Œ&É÷ ñqï~,
ñ+&˚~ düHê‘·q+. düHê‘·q<Ûsä à¡ eT+fÒ m|ü⁄Œ&É÷ bÕ{Ï+#·<–ä q
<Ûsä à¡ +.
e÷]q ø±\+‘√, e÷s¡T‘·Tqï düe÷»+‘√ dü+ã+<Û+ä
˝Ò≈î£ +&Ü nìï<˚XÊ\yês¡T, nìï esêí\yês¡T, nìï ≈£î˝≤\
yês¡T, nìï esêZ\yês¡T, nìï C≤‘·T\yês¡T, Åd”\ Ô T, |ü⁄s¡Twüß\T,
ô|<ä\ › T, |æqï\T nqï ‘˚&Ü ˝Ò≈î£ +&Ü eTqeT+<äse¡ TT nìï
ø±˝≤\˝ÀqT bÕ{Ï+#·e\dæq ø=ìï <Ûsä êà\T eTqTdüà‹˝ÀqT,
|ü‘+· »* jÓ÷>∑d÷ü Á‘ê\˝ÀqT #Ó|Œü ã&ܶsTT. yê{Ï kÕsê+X¯$T~.
nVæ≤+kÕ dü‘´· eTùdÔjT· + XÖ#·$T+Á~j·TìÁ>∑V≤ü '
Áe‘·+ kÕe÷dæø+£ <Ûsä à¡ + #ê‘·Ts¡«πs´í nÁãMqàqT'
ˆˆeTqTdüà‹ˆˆ
nVæ≤+dü, dü‘´· +, nùdÔjT· +, XÖ#·+, Ç+Á~j·T ìÁ>∑V≤ü +-
Ç$ nìï esêí\yês¡T Ä#·]+#·e\dæq <Ûsä êà\ì eTqTe⁄
#ÓbÕŒ&ÉT.
4 .................................................................................................... eTq <Ûäs¡à+
 |ü‘+· »* jÓ÷>∑d÷ü Á‘ê\˝À á $<Û+ä >± ñ+~.
nVæ≤+kÕ dü‘ê´ùdÔjT· ÁãVü≤à#·sê´|ü]Á>V∑ ‰ü j·Te÷'
@‘˚ C≤‹<˚Xø¯ ±\düeTj·÷qe∫äHêï' kÕs¡«uÛÖe÷eTVü‰Áe‘·yTé
ˆˆ|ü‘+· »* jÓ÷>∑d÷ü Á‘ê\Tˆˆ
@ C≤‹yê¬sH’ ê, @ <˚X+¯ yê¬sH’ ê, @ ø±\+˝ÀHÓH’ ê, @
dü e Tj· T +˝ÀHÓ ’ H ê ‘Ó \ Tdü T ≈£ î ì ne\+_+∫ ‘· | ü Œ ø£
bÕ{Ï+#·e\dæq <Ûsä êà\T ªªj·TeTeTT\Tµµ-nq>± nVæ≤+dü,
dü‘´· eTT, nùdÔjT· eTT, ÁãVü≤à#·s´¡ eTT, n|ü]Á>∑V≤ü eTT.
nVæ≤+dü ` me]˙ e÷≥\‘√qT, XÊØ]ø£+>±qT >±j·T|üs# ¡ ·
≈£î+&Ü ñ+&É&+É , me]ø° ø°&TÉ ‘·\ô|≥º≈î£ +&Ü ñ+&É&+É ,
qcÕºìï ø£*–+#·≈£î+&Ü ñ+&É&É+, ‘·eT kÕ«s¡ú+ ø√dü+
Ç‘·sT¡ \qT @ s¡ø+£ >±q÷ |”&+ç #·≈î£ +&Ü ñ+&É&yÉ T˚ nVæ≤+dü.
Á|ü»\qT s¡ø+åÏ #·&+É bÕ\≈£î\ <Ûsä à¡ +. ø£qTø£ Ç‘·sT¡ \≈£î
ø°&ÉT #˚ùd dü«uÛ≤e+ >∑\yê]ì n<äT|ü⁄˝À ñ+#·T‘·÷
eT+∫yê]ì ø±bÕ&É&ÜìøÏ Á|üuTÑÛ ‘·«+ #˚|f ü ºÒ #·s´¡ ˝ÒM ªnVæ≤+düµ
nH˚ <Ûsä êàìøÏ $s¡T<ä+∆ ø±e⁄.
dü‘´· + - dü‘´· + n+fÒ ì»+. ªªdü‘´· + e<äµµ - ì»y˚T #Ó|Œü eTì
y˚<ä+ #ÓãT‘·Tqï~. nsTT‘˚ ì»+ #Ó|üŒ&É+ $wüj·TyÓTÆ
eTqTdüà‹ ø=ìï ìj·Te÷\qT $~Û+∫+~.
dü‘´· + Áã÷j·÷‘Y - ñqï~ ñqï≥Tº>± #ÓbÕŒ*.
Á|jæ T· + Áã÷j·÷‘Y -eTqdüT‡≈£î Á|”‹ì ø£*–+#˚ dü‘ê´ìï #ÓbÕŒ*.
eTq <Ûäs¡à+ .................................................................................................... 5
q Áã÷j·÷‘Y dü‘´· eTÁ|j æ T· + ` eTqdüT≈£î u≤<Ûä ø£*–+#˚ dü‘ê´ìï
#Ó|Œü sê<äT.
Á|æjT· +#· Hêq‘·+ Áã÷j·÷‘Y ` $q&ÜìøÏ u≤>∑T+&ç, eTqdüT≈£î
q#˚Ã˝≤ ñqï nã<ë∆\qT ≈£L&Ü #Ó|Œü sê<äT. nqTe÷q+
ø£*>π ˝≤, ÁuÛeÑ T ø£*–+#˚˝≤ e÷≥˝≤&Ésê<äT.
dü‘ê´ìï ˇø£ ìj·TeT+>± bÕ{Ï+#·&É+ n+fÒ ñqï
$wüj·÷ìï ñqï≥T¢>± #·÷&É>∑\>∑&É+, ˇ|ü⁄Œø√ >∑\>∑&É+,
ñqï~ ñqï≥T¢>± #Ó|Œü &É+, mìï ø£cÕº˝§∫ÃHê Ç∫Ãq e÷≥≈£î
ø£≥Tºã&ç ñ+&É&+É .
dü‘´· + n+fÒ ñìøÏ. ‘·q ñìøÏì, <ëì eT÷˝≤\qT
dü]>± ns¡+ú #˚dTü ≈£îqï yê&ÉT ‘·q »qà≈£î, n_Ûe~∆øÏ ø±s¡DyÓTqÆ
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T, >∑Ts¡Te⁄\≈£î ‘·q J$‘·+˝À ñqï ÁbÕeTTU≤´ìï
>∑T]Ô+#· >∑\T>∑T‘ê&ÉT. nVü≤+uÛ≤yêìï M&ç Ä‘·à>ös¡e+‘√
yÓT\>∑T‘·÷ ô|<ä\ › jÓT&É\ >ös¡yê<äsê\qT ø£*– ñ+{≤&ÉT.
á Á|üø£ ‹˝À ‘êH=ø£ uÛ≤>∑eTqï dü‘ê´ìï >∑Ts¡T+Ô #·Tø=ì
Á|üø£ ‹˝Àì $T–*q Je⁄\≈£î nqedüsy¡ TÓ qÆ Vü‰ì ø£\T>∑≈î£ +&Ü
eTq #·T≥÷º ñqï |üsê´es¡D≤ìï ø±bÕ&ÉT‘·T+&É&+É ≈£L&Ü
dü‘´· ìwüj ˜ T˚ ne⁄‘·T+~.
ˇø£ ] e\q y˚ T \T bı+<ëqì ˇ|ü ⁄ Œ≈£ î qïyê&É T
ªªø£‘·E&„ TÉ µµ. ø£qTø£ ‘·eT≈£î y˚T\T #˚dqæ yê] |ü≥¢ ø£‘·»‘„ q· T
ø£*– ñ+&É&+É ≈£L&Ü dü‘´· ìwüq˜ T ø£*– ñ+&É&yÉ T˚ .

6 .................................................................................................... eTq <Ûäs¡à+

 Je⁄\+‘ê ‘·qe+{Ï yêπs, ‘·q ‘√{Ïyêπs nqï dü‘ê´ìï
>∑T]Ô+∫ ˇ|ü⁄Œ≈£îqïyê&ÉT n+<ä]˙ Ä<ä]dü÷,Ô yê] ø£wdºü Tü U≤\
|ü≥¢ düV‰ü qTuÛ÷Ñ ‹ì ø£*– ñ+{≤&ÉT.
eTq J$‘·eT+‘ê dü‘´· + MT<˚ Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+&É&+É
e\qH˚ ªªdüs«¡ + dü‘´˚ Á|‹ü w摘 y· Té µµ. ªªdü‘´˚ ‘·s+¡ HêdæÔµµnì XÊÅkÕÔ\T
#ÓãT‘·THêïsTT.
nùdÔ j · T + ªªùdÔ j · T +µµ n+fÒ <=+>∑ ‘ · q + ˝Ò ø £
<=+–*+|üã&çq edüTÔe⁄ ˝Òø£ <=+–*+|üã&É>∑\ edüTÔe⁄.
nùdÔjT· eT+fÒ Ç‘·sT¡ \ edüTeÔ ⁄qT, dü+|ü<qä T <=+–*+#·≈î£ +&Ü
ñ+&É&+É , <=+–*+#ê\H˚ Ä˝À#·q ≈£L&Ü #˚jT· ø£b˛e&É+.
ˇø£sT¡ ‘·eT ‘Ó*$‘˚≥\‘√, X¯øj ÔÏ T· T≈£î\
Ô ‘√, |ü]ÁX¯eT‘√, m+‘√
düeTj·÷ìï yÓ∫Ã+∫ kÕ~Û+∫q $»j·÷ìï, $\TyÓ’q
dü+|ü<\ ä qT <äTs¡T“~∆‘√ <√#·Tø√≈£î+&Ü ñ+&É&+É nùdÔjT· +.
ÁãVü≤à#·s¡´+- ˝…’+–ø£ düTU≤ìøÏ, ø√]ø£\≈£î <ä÷s¡+>±
ñ+&É&+É ÁãVü≤à#·s´¡ eTì eTq+ $+≥T+{≤eTT.
ø£πsà+Á~j·÷\qT- n+fÒ yê≈£îÿ, #˚‘·T\T, bÕ<ë\T,
>∑T<äeTT, »qH˚+Á~j·÷\qT,
C≤„HÅ˚ ì›j÷· \qT-n+fÒ ø£fió¯ fl, #Óe⁄\T, eTT≈£îÿ, Hê\Tø£,
düŒs¡ÙC≤„Hêìï ‘Ó*ù| #·sêàìï, ˝À|ü\ ñqï Ç+Á~j·TyÓTqÆ
eTqdüT‡qT n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø√e&É+, $T‘·+>± ÄVü‰s¡+
rdüT≈£î+≥÷ $T‘·+>± uÛÀ>±\qT nqTuÛÑ$dü÷Ô, C≤„Hêìï
bı+<ä&yÉ T˚ \ø£´å +>± ô|≥Tº≈î£ ì, m|ü⁄Œ&É÷ Ä<Ûë´‹àø£+>± m~π>
eTq <Ûäs¡à+ .................................................................................................... 7
Á|üjT· ‘·ï+˝À ìeT>∑ïyÓTÆ ñ+&É&+É ÁãVü≤à#·s´¡ +.
n|ü]Á>∑V≤ü +- |ü]Á>∑V≤ü eT+fÒ m≈£îÿe>± rdüTø√e&É+ @
dü«uÛ≤e+ ø£\yê] qT+&ç rdüT≈£î+≥THêïyÓ÷ Ä˝À∫+#· ≈£î+&Ü,
nedüs¡+ ñHêï, ˝Ò≈£îHêï, nqT∫‘·+>±, meπs~ Ç∫ÃHê
|ü⁄#·TÃ≈£î+≥÷ n˝≤ dü+bÕ~+∫q edüTeÔ ⁄\qT ≈£L&Éu&… TÉ ‘·÷
ñ+&É&+É ªª|ü]Á>∑V≤ü +µµ. <äTsêX¯, \+#·>=+&ç ‘·q+ |ü]Á>∑V‰ü ìøÏ
e÷s¡T ù|s¡T.¢
Ç#˚Ã yê] eT+∫#Ó&TÉ \T #·÷&Éì<˚ me]qT+&û @MT
|ü⁄#·TÃø√≈£î+&Ü ñ+&É&+É , nedüsêìøÏ $T+∫ edüTeÔ ⁄\qT Áb˛>∑T
#˚dTü ø√≈£î+&Ü ñ+&É&yÉ T˚ ªªn|ü]Á>∑V≤ü +µµ.
|ü]Á>∑Vü‰ìøÏ $s¡T>∑T&ÉT <ëq+ #˚j·T&Éy˚T. ù|<äyê&ç
nedüsêìï >∑T]Ô+∫ >±ì, ˝Ò<ë Ä ˝Òìyê&ÉT nedüs¡yÓTÆ
n&ç–q|ü⁄Œ&ÉT >±ì ‘·&TÉ eTTø√≈£î+&Ü, ‘·q≈£îqï+‘·˝À yê&çøÏ
ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚˝≤ <ëq+ #˚j·T&É+ ñqïyê&ç ø£s¡Ôe´+.
ø£*j·TT>∑+˝À <ëqy˚T >=|üŒ <Ûsä à¡ eTì eTqTdüà‹ #ÓãT‘·Tqï~
me¬s’Hê @ø±\+˝ÀHÓ’Hê bÕ{Ï+#·e\dæq <Ûäsêà\T>±
#Ó|Œü ã&ÉT‘·Tqï á nVæ≤+dü, dü‘´· +, nùdÔjT· +, ÁãVü≤à#·s´¡ +,
n|ü]Á>∑V‰ü \≈£î ‘√&ÉT>± ªªìj·Te÷µµ\THêïsTT.
XÖ#·d+ü ‘√w‘ü |· 'ü kÕ«<Ûë´j˚TX¯«s¡Á|üD<Ï ëÛ Hêì ìj·Te÷'ˆ
(|ü‘+· »* jÓ÷>∑d÷ü Á‘ê\T)
XÖ#·eTT ` XÖ#·eT+fÒ X¯óÁuÛ‘Ñ .· eTq X¯Øsêìï, eTqeTT+&˚
8 .................................................................................................... eTq <Ûäs¡à+
|ü]düsê\qT X¯óÁuÛ+Ñ >± ñ+#·Tø√e&É+ ô|’øÏ ø£ì|æ+#˚ X¯óÁuÛ‘Ñ q· T
bÕ{Ï+#·&+É .
z $T‹MT]q ø√]ø£\T
z ø√|ü+,
z dü+|ü<äqT, kÂø£sê´\qT ‘êH˚ nqTuÛÑ$+#ê\ì, ‘·q
#Ó+‘·H˚ ñ+#·Tø√yê\H˚ n‘ê´X¯,
z @ edüTeÔ ⁄ |ü≥H¢ H’Ó ê ªªn~ ˝Òì<˚ H˚qT ñ+&É˝qÒ Tµµ nqï
yÓ÷Vü‰ìï ø£*– ñ+&É&+É ,
z ø±s¡DeTTHêï, ˝Ò≈î£ Hêï m+‘√ >∑sê«ìï ø£*– ñ+&É&+É ,
z |üøÿ£ yê&ÉT @ s¡ø+£ >±HÓH’ ê u≤>∑T |ü&TÉ ‘·T+fÒ #·÷dæ zs¡«˝Òø£
b˛e&É+,
z ∫e]øÏ yê&É T ˇø£ eT+∫|ü ì ì #· ø £ ÿ >± #˚ d æ H ê
Äq+~+#·˝øÒ £ ndü÷j·T|ü&&É +É , yê&ÉT @ ø±s¡D+>±HÓH’ ê
u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·T+fÒ #·÷dæ Äq+~+#·&+É ,
Çe˙ï eTqdüT≈£î |üfÒº eT*Hê\T á eT*Hê\qT
m|üŒ{Ïø|£ ⁄ü Œ&ÉT ‘=\–+#·T≈£î+≥÷ eTq eTqdüT‡qT ìs¡à\+>±
ñ+#·Tø√e&ÉyT˚ e÷qdæø+£ >± X¯óÁuÛ‘Ñ q· T bÕ{Ï+#·&+É .
X¯ Ø sêìï eTqdü T qT ¬ s +&ç + {Ï ì X¯ ó ÁuÛ Ñ + >±
ñ+#·Tø=H˚yê&ÉT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&çøÏ #˚sT¡ e ø±>∑\T>∑T‘ê&ÉT.
dü+‘√w+ü - ªªdü+‘√wü+µµ n+fÒ ‘·|æ,Ô XÊ+‹, Á|üdqü ï‘·. áHê&ÉT
ñqï <ëì‘√ Äq+<ä+>± ñqï e´øÏøÔ Ï eTqdüT ñ‘ê‡Vü≤+>±
ñ+&ç, sπ |ü{Ï \øå±´ìï kÕ~Û+#˚ kÕeTs¡´ú + ô|s¡T>∑T‘·T+~. ‘·|æÔ
eTq <Ûäs¡à+ .................................................................................................... 9
eTq\qT ‘·|⁄ü Œ <ë] |ü≥≈º î£ +&Ü ø±bÕ&ÉT‘·T+~.
‘·|üdüT‡ - ªª‘·|üdüT‡µµ n+fÒ m+‘√ ÁX¯<ä∆‘√ #˚ùd kÕ<Ûäq.
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝ · À X¯Øs¡+‘√, e÷≥‘√, eTqdüT‡‘√ #˚ùd ‘·|dü Tü ‡\T
$e]+|üã&ܶsTT.
XÊØ]ø£yTÓ qÆ ‘·|dü Tü ‡\T:
z uÛ>Ñ e∑ +‘·T&çì |üPõ+#·&+É ,
z ô|<ä\ › qT, C≤„qT\qT >ös¡$+#·&+É ,
z X¯óÁuÛ‘Ñ q· T bÕ{Ï+#·&+É ,
z eTqdüT˝À ñqï~ ˇø£{Ï, ô|’øÏ #Óù|Œ<=ø£{Ï, Ä ô|’q
#˚ùd~+ø=ø£{Ï ø±≈£î+&Ü eTq Ä˝À#·q\T, e÷≥\T, #˚ùd
|üqT\T ˇø£{>Ï ± ñ+&˚˝≤ Á‹ø£sD ¡ X¯ó~∆‘√ ñ+&É&+É ,
z ÁãVü≤à#·sê´ìï bÕ{Ï+#·&+É ,
z me]˙ Væ≤+dæ+#·≈î£ +&Ü ñ+&É&+É - Ç$ X¯Øs¡+‘√ eTq+
#˚jT· >∑*–q ‘·|dü Tü ‡\T.
yê≈£îÿ‘√ #˚ùd ‘·|dü Tü ‡\T:
z $H˚yê&çøÏ ~>∑T\T, Ä+<√fi¯q ø£\T>∑≈î£ +&É, Á|æjT· +>±,
y˚T\T ø£*>π ˝≤, ñqï~ ñqï≥T¢>± e÷≥˝≤&É&+É ,
z eTq≈£î düs¬ q’ <ë]ì #·÷|ü>\ ∑ XÊÅkÕÔ\qT #·<Tä e⁄‘·÷,
$+≥÷ ñ+&É&+É ,
z uÛÑ>∑e+‘·T&ç HêeT »|ü+ #˚dü÷Ô ñ+&É&É+ - eTq+
yê≈£îÿ‘√ #˚jT· >∑\ ‘·|dü Tü ‡\T.

10 .................................................................................................... eTq <Ûäs¡à+

e÷qdæøy£ TÓ qÆ ‘·|dü Tü ‡\T:
z ø√s¡T≈£îqï~ \_ÛùdÔ bı+–b˛‘·÷, <äøÿ£ ø£b˛‘˚ ≈£î+–b˛‘·÷
ø£\‘·|&ü ≈É î£ +&Ü eTqdüT‡qT Á|üdqü ï+>± ñ+#·Tø√e&É+,
z q\T>∑T]øÏ y˚T\T #˚ùd eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ Ä˝À#·q\qT,
dü+ø£˝≤Œ\qT #˚d÷ü Ô ñ+&É&+É ,
z Ç+Á~j·÷\ e\q ø£*π> Äø£s¡¸D\≈£î ˝§+>∑≈£î+&Ü
eTqdüT‡qT ìÁ>∑Væ≤+#·T≈£î+≥÷ ìã“s¡+>± ñ+&É&É+
eTq+ eTqdüT‡‘√ #˚jT· >∑\ ‘·|dü Tü ‡\T.
eTqdü T ‡qT n<ä T |ü ⁄ ˝À ñ+#· T ≈£ î +≥÷ eT+∫
Ä˝À#·q\‘√, eT+∫ e÷≥\‘√, eT+∫ #˚‘\ · ‘√ J$+#·&yÉ T˚
‘·|dü Tü ‡.
áX¯«s¡ Á|üD<Ï ëÛ q+ - eTqdüT‘√qT, e÷≥\‘√qT, X¯Øs¡+‘√qT
eTq+ #˚ùd nìï |üqT\qT, yê{Ï |ò*ü ‘ê\qT áX¯«s¡T&çøÏ
düeT]Œ+#·&+É áX¯«s¡ Á|üD<Ï ëÛ q+. uÛøÑ ,ÔÏ n#·+#·\yÓTqÆ $XÊ«dü+
ø£*– @ |üìHÓ’Hê m{Ϻ |òü*‘êìï Ä•+#·≈£î+&Ü, ì+&ÉT
eTqdüT‡‘√ ÁX¯<>∆ä ± #˚jT· >∑\ e´πøÔ áX¯«s¡T&çøÏ ‘·qqT ‘êqT
düeT]Œ+#·Tø√>∑\&ÉT.
Ç˝≤ ªªeTVü‰kÕs¡«uÛÖeTÁe‘·+µµ>± #Ó|Œü ã&çq ªªj·Te÷µµ\qT,
yê{ÏøÏ ‘√&TÉ >± ªìj·Te÷µ\qT Ä#·]+#·&yÉ T˚ düHê‘·q <Ûsä êàìï
Ä#·]+#·&+É .
<Ûsä êàìøÏ eT] ø=ìï \ø£Då ≤\THêïsTT.
Ç‘·sT¡ \T eTq |ü≥¢ @ $<Û+ä >± Á|üe]ÔùdÔ eTq≈£î u≤<Ûä
eTq <Ûäs¡à+ .................................................................................................... 11
ø£\T>∑T‘·T+<√, Ä $<Û+ä >± yê] |ü≥¢ eTq+ Á|üe]Ô+#·≈î£ +&Ü
ñ+&É&yÉ T˚ |üse¡ T<Ûsä à¡ eTì eTVü‰ uÛ≤s¡‘+· #ÓãT‘·Tqï~.
yêø±´πsqú Á|üeøå±´$T j·T<äTø£Ô+ Á>∑+<∏ä ø√{_Ï 'Û ˆ
|üs√|øü ±s¡' |ü⁄D≤´j·T, bÕbÕj·T |üs|¡ &” qÉ yéTˆˆ yê´düe#·q+
bÕ|ü |ü⁄D≤´\+fÒ @$? |üs√|üø±s¡yT˚ |ü⁄D´+. Ç‘·sT¡ \qT
|”&+ç #·&yÉ T˚ bÕ|ü+.
eTqTdü à ‹ ˝Àì ÁøÏ + ~ ¬ s +&É T <Û ä s ¡ à dü ÷ Á‘ê\T
<˚es¡V≤ü kÕ´\ e+{Ï$.
n_Ûyê<äqo\dü´ ì‘·´+ e<√|∆ ùü d$q'ˆ
#·‘ê«] ‘·d´ü es¡+∆ ‘· Äj·TT]«<ë´ j·TXÀã\yéTˆˆ
‘·*,¢ ‘·+Á&ç, >∑Ts¡Te⁄, n‹~∏, ô|<ä\
› T, -M]øÏ qeTdüÿ]dü÷,Ô
M]ì >ös¡$dü÷Ô ej·TdüT‡ #˚‘,· C≤„q+#˚‘· ô|<ä˝ › q’… yê]øÏ
m\¢|⁄ü Œ&É÷ ùde #˚ùd yê] jÓTTø£ÿ Äj·TTe⁄, C≤„qeTT, ø°],Ô
ã\eTT e~∆ #Ó+<äT‘·÷ ñ+{≤sTT.
j·TÁ‘· Hês¡´düTÔ |üP»´+‘˚ s¡eT+‘˚ ‘·Á‘· <˚e‘ê'ˆ
j·TÅ‘Ó’‘êdüTÔ q |üP»´+‘˚ düsê«düÔÁ‘ê n|ò˝ü ≤' ÁøÏj÷· 'ˆˆ
mø£ÿ&Ó‘’ ˚ Åd”\
Ô T |üPõ+|ü ã&ÉT‘·T+{≤s√, >ös¡$+|üã&ÉT
‘·T+{≤s√ nø£ÿ&É <˚e‘·\T Äq+<ä+>± ñ+{≤s¡T. <˚e‘·\T
Äq+<ä+>± ñ+&É&+É e\q nø£ÿ&ç Á|ü»\≈£î nìï X¯óuÛ≤\T
ø£\T>∑T‘êsTT. mø£ÿ&Ó‘’ ˚ Ád”\ Ô T |üPõ+|üã&És√, >ös¡$+|üã&És√
nø£ÿ&É nìï ø±sê´\T $|ò\ ü eTÚ‘êsTT. Åd”\ Ô qT >ös¡$ùdÔ

12 .................................................................................................... eTq <Ûäs¡à+

 eTqeT+<äse¡ TT düTKXÊ+‘·T\qT, e+XÊ_Ûe~∆ì bı+<ä&yÉ T˚
ø±ø£ eTq <˚X+¯ düø\ £ X¯óuÛ≤\qT bı+<ä>\ ∑ <äT.
‘Ó’‹ÔØjÓ÷|üìwü‘·TÔ˝Àìá ñ|ü<˚XÊìï düà]+#·ø£b˛‘˚
<Ûsä à¡ Á|üX+¯ dü #˚dqæ ≥T¢ ø±<äT.
dü‘´· + e<äˆ <Ûsä à¡ + #·sˆ¡ dü‘ê´qï Á|üeT~‘·e´yéTˆ <Ûsä êàqï
Á|eü T~‘·e´yéTˆ ≈£îX¯˝≤ qï Á|eü T~‘·e´yéTˆ uÛ÷Ñ ‘Ó’´q Á|eü T~‘·e´yéTˆ
kÕ«<Ûë´j·T Á|eü #·HêuÛ≤´+ q Á|eü T~‘·e´yéTˆ <˚e |æ‘· ø±sê´uÛ≤´+
q Á|üeT~‘·e´yéTˆ e÷‘·<˚y√ueÑÛ ˆ |æ‘· <˚y√ueÑÛ ˆ Ä#ês¡´<˚y√ueÑÛ ˆ
n‹~∏ <˚y√ueÑÛ !
j·÷q´qe<ë´ì ø£sêàDÏ ùd$‘·yê´ìˆ H√ Ç‘·sêDψ ÁX¯<j ∆ä ÷·
<˚jT· +ˆ nÁX¯<j ∆ä ÷· n<˚jT· +ˆ Á•j·÷ <˚jT· +ˆ ÁVæ≤j·÷ <˚jT· +ˆ
_Ûj÷· <˚jT· +ˆ dü+$<ë <˚jT· +ˆ @wü Ä<˚X'¯ ˆ @wü ñ|ü<X˚ '¯ ˆ
$<ë´uÛ≤´dü+ |üP]Ô#˚düTø=ì yÓfi¯ófl‘·Tqï $<ë´]úøÏ
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T #˚ùd ñ|ü<˚X¯+˝Àì ø=ìï eTTK´uÛ≤>±*$.
eTqeT+<äse¡ TT ‘·|Œü ø£ Ä#·]+#·e\dæq <Ûsä êà*$.
dü‘´· y˚T #Ó|⁄ü Œ. <Ûsä êàìï Ä#·]+#·T. ndü‘ê´ìï m|ü⁄Œ&É÷
|ü\ø£≈î£ . <Ûsä êàìï Ä#·]+#·&+É ˝À ìs¡ø¢ ´å£ +>± ñ+&É≈î£ . ˙≈£î
øπ eå ÷ìï ø£*–+#˚ |üqT\T #˚jT· ≥+˝À nÁX¯<∆ä #˚jT· ≈£î. ÁX¯<‘∆ä √
<Ûsä à¡ e÷s¡+Z ˝À dü+bÕ~+#·T. ˙≈£î y˚T\T #˚jT· >∑\ XÊÅkÕÔ\qT
ÁX¯<ä∆>± #·<äTe⁄, $qT. ˙≈£î ø£*–q C≤„Hêìï q\T>∑T]øÏ
|ü+∫ô|≥Tº. <˚e‘·\qT, |æ‘·<˚e‘·\qT ÁX¯<ä∆>± |üPõ+∫
‘·wæ|Ô sü #¡ T· .
eTq <Ûäs¡à+ .................................................................................................... 13
 ‘·*ì¢ <Óe’ +>± uÛ≤$+∫ |üPõ+#·T. ‘·+Á&çì <Óe’ +>±
uÛ≤$+∫ |üPõ+#·T. XÊÅkÕÔ\qT #·~$, ‘êqT dü«j·T+>±
Ä#·]dü÷Ô ˙≈£î uÀ~Û+#˚ >∑Ts¡Te⁄qT <Óe’ +>± uÛ≤$+∫ |üPõ+#·T.
˙ Ç+{ÏøÏ e∫Ãq n‹~∏ì <Ó’e+>± uÛ≤$+∫ |üPõ+#·T.
>ös¡$+|üã&˚ |üqT\H˚ #˚sTT. Ç‘·se¡ TT˝…q’ #Ó&TÉ |üqT\qT
#˚jT· ≈£î.
me]øÏ <ëq+ #˚dHæ ê <ëq+ #˚ùd neø±X¯+ ø£*–q+<äT≈£î
Äq+~dü÷,Ô |ü⁄#·TÃ≈£îH˚ yê]ì #·T\ø£q #˚jT· ≈£î+&Ü <ëq+
#˚j÷· *, nÁX¯<‘∆ä √ #˚jT· sê<äT. ˙≈£î ø£*–q dü+|ü<qä T ã{Ϻ
<ëq+ #˚j·÷*. ªª#ê˝≤ m≈£îÿe <ëq+ #˚düTÔHêïqTµµ
nqT≈£î+≥÷ ø±ø£ ªá e÷Á‘·yT˚ Hê H˚qT <ëq+ #˚ùd~µ nì
dæ>T∑ |Z &ü TÉ ‘·÷ <ëq+ #˚j÷· *. |üs˝ ¡ Àø±ìï <äwæ˝ º À ñ+#·Tø=ì
uÛ Ñ j · T uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ ‘√ <ëq+ #˚ j · ÷ *. X¯ ó uÛ Ñ ø ±sê´\˝À
ã+<ÛTä $TÁ‘·T\qT ñ∫‘·Ø‹˝À dü‘ÿ· ]+#ê*. Ç<˚ áX¯«s¡T&ç
Ä<˚X+¯ , Ç<˚ >∑Ts¡Te⁄\ ñ|ü<X˚ +¯ >± uÛ≤$+∫ Ä#·]+#·T. ÇM
eTq <Ûsä êà\T.
Ç˝≤ ñ+&É>± <Ûsä à¡ + Á|üe#·q+ #Óù|Œ yê] H√{Ïe÷≥
ø±<äT. πøe\+ XÊÅkÕÔ\˝Àì Áyê‘·\T ø±e⁄. Ç‘·s¡T\T
bÕ{ÏdTü HÔ êïs¡ì ‘Ó\TdüTø=ì, yÓT#·TÃø=ì eTqes¡≈L£ e#˚Ã dü]øÏ
eT]Ãb˛j˚T $wüjT· + ø±<äT. <Ûsä à¡ + jÓTTø£ÿ \ø£D å y˚T$T≥+fÒ-
<Ûsä à¡ @e Vü≤‘√ Vü≤ìÔ, <Ûsä √à s¡ø‹å£ s¡ø‘åÏ '· `eTqTdüà‹.
eTqeT+<äse¡ TT ÁX¯<‘∆ä √ Ä#·]+∫ <Ûsä êàìï s¡øùåÏ dÔ, Ä
14 .................................................................................................... eTq <Ûäs¡à+
<Ûsä à¡ y˚T eTq\qT ø±bÕ&ÉT‘·T+~. <Ûsä êàìï Ä#·]+#·≈î£ +&Ü
<ëìøÏ ø°&TÉ qT ø£*–ùdÔ Ä <Ûsä à¡ y˚T eTq\qT q•+|ü#d˚ Tü +Ô ~.
n+fÒ <Ûsä êàìï eTqeT+<äse¡ TT Ä#·]ùdÔH˚ n~ eTq\qT
s¡ødåÏ Tü +Ô ~.
e´øÏ>Ô ‘∑ +· >± <Ûsä êàìï Ä#·]+#·e\dæq u≤<Û´ä ‘· eTq~.
eTq+ eTq ô|<ä\ › qT Ä<ä]ùdÔ eTq ‘·sT¡ yê‘· ‘·s+¡ yês¡T
eTq\qT Ä<ä]kÕÔsT¡ . eTq+ HÓ‹’ ø£ $\Te\qT ø±bÕ&ç‘˚ Ä
HÓ‹’ ø£ $\Te˝Ò eTq\qT Ä<äT≈£î+{≤sTT. áHê&ÉT eTq+
q\T>∑T]ø° @$T ÇdüTHÔ êïyÓ÷, sπ |ü⁄ eTq≈£î n<˚ <ä≈î£ ÿ‘·T+~.
Áù|eT≈£î Áù|eT, <˚«cÕìøÏ <˚«wü+, yÓ÷kÕìøÏ yÓ÷dü+, ìs¡j › T· ≈£î
ìs¡j › T· , ø√bÕìøÏ ø√|ü+, Væ≤+dü≈î£ Væ≤+dü, <äT'U≤ìøÏ <äT'K+,
ø£cÕºìøÏ ø£wüº+, eT+∫øÏ eT+∫, #Ó&ÉT≈£î #Ó&ÉT` es¡Tdü>±
<ä≈î£ ÿ‘êsTT.
XÊ+‹uÛÁÑ <ä‘\ · qT ø±bÕ&Ée\dæq n~Ûø±s¡T\T uÛj Ñ T· |ü&ç
ø±˙, Á|ü˝ÀuÛ≤\≈£î ÄX¯ |ü&ç ø±˙, ‘·eT yê]øÏ y˚T\T #˚<ë›eTì
ø±˙ ‘·eT u≤<Ûä´‘·\qT dü]>± ìs¡«]Ô+#·ø£b˛‘˚ nsê#·ø£+
e´edüqú T n+‘·{˙Ï ` Ä n~Ûø±s¡T\qT, yê] ≈£î≥T+u≤\‘√
u≤≥T n+<ä]˙ Áø£eT+>± $s¡T#·T≈£î ‹+≥T+~. ø£qTø£
kÕe÷õø£+>± <Ûsä êàìï Ä#·]+|ü#ù˚ d u≤<Û´ä ‘· Á|üuTÑÛ ‘ê«ì~.
eTq≈£î X¯óuÛ≤\T nqTø√≈£î+&ÜH√, nÁ|üjT· ‘·ï+>±H√ @MT
<äøÿ£ e⁄. <Ûsä êàìï ns¡+∆ #˚dTü ø=ì, ne\+_+∫ Ä#·]ùdÔH˚
<ä≈î£ ÿ‘êsTT. ø£qTø£ eTq n+<ä] y˚T\T ø√dü+ eTqeT+<äse¡ TT
|üPqTø=ì <Ûsä êàìï Ä#·]+#·e\dæq nedüs+¡ ñqï~.
eTq <Ûäs¡à+ .................................................................................................... 15
 eTq+ uÛ≤s¡rj·TT\eTT. m+<äs√ y˚<$ä <äT\T, ãTTwüß\T,
‘·|üdüT«\T, uÛÑ>∑e<äe‘ês¡eT÷s¡TÔ\T, jÓ÷>∑T\T, C≤„qT\T,
eTVü‰qTuÛ≤e⁄\T, kÕ<ÛäT|ü⁄s¡Twüß\T ‘·eT Ä#·s¡D#˚‘·
}|æs¡T\÷<äT‘·÷ eTq≈£î n+~+∫q düHê‘·q<ÛäsêàìøÏ
yês¡düT\eTT. eTqeT+<äs¡eTT eTq <Ûäsêà\qT Á>∑Væ≤+∫
j·T<∏ëX¯ø‘ÔÏ √ Ä#·]+#·T<ëeTT. ªªÄ#·]ùdÔ m{Ϻ ˝À|üeT÷ ˝Ò≈î£ +&Ü
Ä#·]+#ê*, ˝Ò<ë <Ûsä à¡ + CÀ*øÏ b˛≈£L&É<Tä µµ nqï ÁuÛ≤+‹˝À
|ü&≈É î£ +&Ü eTq¬ø+‘· es¡≈î£ #˚‘q· sTT‘˚ n+‘·yT˚ s¡≈î£ <Ûsä êàìï
Ä#·]dü÷Ô ñ+fÒ eTq+ Áø£eT+>± ã\e+‘·T\yÓTÆ eT]+‘· u≤>±
<Ûsä êàìï Ä#·]+#·>\ ∑ eTT. <Ûsä êà#·sD
¡ j˚T eTq≈£î ÁX‚jT· düT‡qT,
düTKXÊ+‘·T\qT, jÓ÷>∑øπ eå ÷\qT Á|ükÕ~+#·>\ ∑ <äT.
ªª<Ûsä à¡ dü´ Á|üuTÑÛ s¡#T· ´‘·'µµ -
<ÛäsêàìøÏ Á|üuÛÑTe⁄ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT. ø£qTø£ <Ûäsêàìï
Ä#·]+#·&eÉ T+fÒ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&çì uÛøÑ ‘ÔÏ √ ùd$+#·&yÉ T˚ .
düπs« uÛeÑ qTÔ düTœq' düπs« düqTÔ ìsêeTj·÷'
düπs« uÛÁÑ <ëDÏ |üX´¯ qTÔ e÷ ø£•Ã‘Y <äT'KuÛ≤>∑“y¤ ‘˚ ˆY ˆ
n+<äs÷¡ düTK+>± ñ+&Ó<sä T¡ >±ø£ ! n+<äs÷¡ Äs√>∑´+>±
ñ+&Ó<sä T¡ >±ø£ˆ n+<äs÷¡ X¯óuÛ≤\qT bı+<Ó<sä T¡ >±ø£! me«s¡÷
<äT'U≤ìï bı+<ä≈î£ +&Ó<sä T¡ >±ø£!
z+ XÊ+‹' XÊ+‹' XÊ+‹
z+ ‘·‘Y dü‘Y
***
16 .................................................................................................... eTq <Ûäs¡à+