Gaan na inhoud

Bretonners

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Hierdie artikel handel oor die etniese groep. Vir die taal, sien Bretons.
Bretonners

Totale bevolking: ca. 6–8 miljoen
Belangrike bevolkings  in: Vlag van Frankryk Frankryk 6–7 miljoen

Vlag van Kanada Kanada 14 290[5]

Taal: Bretons, Frans, Gallo
Geloofsoortuiging: Hoofsaaklik Rooms-Katolieke Kerk
Verwante etniese groepe: Ander Keltiese volke soos Iere, Korniese, Skotte en Walliesers; Engelse en Franse[6]
Vlag van die Bretagne en die Bretonners: Gwenn Ha Du ("wit en swart")
Die Britoniese gemeenskap rondom die 6de eeu. Die see was eerder 'n middel van kommunikasie as 'n hindernis.
Verskuiwing van die Bretonse taalgrens tussen 900 en 1900

Die Bretonners (Bretons: Bretoned of Breizhiz, Frans: Bretons) is 'n Kelties etniese groep, inheems aan Bretagne in Frankryk. Hulle skryf die grootste deel van hul erfenis toe aan groepe wat Britoniese tale gepraat en vanaf die suidweste van Engeland, insluitend Cornwall, geëmigreer het om die aanval van Germaanse stamme te voorkom. Bretonners stam ook van die Galliërs en gedeeltelik van die Wikings af. Hulle het in golwe van die derde tot negende eeu-waarvan die meeste tussen 450 en 600-na die Armorika-skiereiland geëmigreer, wat aansluitend na hulle Bretagne genoem is.[7]

Die belangrikste tradisionele taal van Bretagne is Bretons (Brezhoneg), wat veral in die westelike deel van die skiereiland gepraat word. Vandag word Bretons deur sowat 365 000 mense gepraat, waarvan 240 000 vlot.[8] Nog 'n ander minderheidstaal van Bretagne is Gallo wat in Opper-Bretagne gepraat word, waar Bretons nooit so sterk was nie. As een van die Britoniese tale, is Bretons nou verwant aan Kornies en verlangs aan Wallies, terwyl Gallo 'n Romaanse taal binne die langues d'oil is. Vandag is Frans die moedertaal van die meeste Bretonners. Bretons is tans die enigste van die lewende Keltiese tale wat nie ampstaalstatus geniet nie.

Bretagne word saam met sy bevolking tot een van die ses Keltiese nasies gereken. Etnies vorm die Bretonners saam met die Korniërs en Walliesers, die laaste oorblyfsels van die antieke Britte. Die werklike aantal etniese Bretonners in Bretagne en Frankryk as 'n geheel is moeilik om te bepaal omdat die Franse regering geen statistieke oor etnisiteit versamel nie. Bretagne het in Januarie 2007 'n geskatte bevolking van 4 365 500 gehad.[9] Daar word beweer dat in 1914 meer as een miljoen mense wes van die grens tussen die Bretons- en Gallo-sprekende gebiede Bretons gepraat het – ongeveer 90% van die bevolking in Bretagne se westelike gedeelte. In 1945 was dit omtrent 75%, en vandag is die mees optimistiese skatting dat 20% van die Bretonners nog Bretons praat.

Bretagne het 'n bevolking van omtrent vier miljoen, insluitende die departement Loire-Atlantique wat die Vichy-regering tydens die Tweede Wêreldoorlog in 1941 van die "amptelike" Bretagne geskei het. Driekwart van die beraamde 200 000 tot 250 000 Bretonse sprekers wat dié taal in die alledaagse lewe gebruik is vandag ouer as 65.[10]

As gevolg van 'n sterk historiese emigrasie het 'n Bretonse diaspora binne die Franse grense en die Franse oorsese gebiede gevestig; hoofsaaklik in die omgewing van Parys, waar meer as 'n miljoen mense 'n Bretonse afkoms beweer. Baie Bretonse gesinne het ook na die Amerikas migreer, oorwegend na Kanada (meestal Quebec en Atlantiese Kanada) en die Verenigde State. Mense uit die streek van Bretagne was van die eerste wit setlaars wat hulle permanent in die Franse Wes-Indië gevestig het, veral in Guadeloupe en Martinique. Die enigste plekke buite Bretagne wat nog beduidende Bretonse gewoontes behou het, is in Île-de-France (veral Le Quartier du Montparnasse in Parys), Le Havre en in Îles des Saintes, waar 'n groep van Bretonse gesinne hulle in die middel van die 17de eeu gevestig het.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Populations légales 2007 des régions de France" (in Frans). Institut national de la statistique et des études économiques. 1 Januarie 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Junie 2016. Besoek op 22 Maart 2016.
  2. ↑ "44-Loire-Atlantique" (in Frans). Institut national de la statistique et des études économiques. 1 Januarie 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 April 2016. Besoek op 22 Maart 2016.
  3. ↑ "La Bretagne à Paris" (in Frans). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 April 2018. Besoek op 22 Maart 2016.
  4. ↑ "Ils sont 70 000 ! Notre dossier sur les Bretons du Havre" (in Frans). 23 Oktober 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Desember 2016. Besoek op 22 Maart 2016.
  5. ↑ (en) "2011 National Household Survey: Data tables". Statistics Canada. 7 Januarie 2016. Besoek op 22 Maart 2016.
  6. ↑ (en) Ed. Wade Davis and K. David Harrison (2007). Book of Peoples of the World. National Geographic Society. p. 225. ISBN 978-1-4262-0238-4.
  7. ↑ (en) Koch, John (2005). Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. ABL-CIO. p. 275. ISBN 978-1-85109-440-0. Besoek op 22 Maart 2016.
  8. ↑ "Breton (ar brezhoneg)" (in Engels). Omniglot. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 April 2020. Besoek op 22 Maart 2016.
  9. ↑ "Breton – An Endangered Language of Europe" (in Engels). Breizh.net. Mei 2004. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 April 2020. Besoek op 22 Maart 2016.
  10. ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Breton" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Junie 2019. Besoek op 22 Maart 2016.

Bronne

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Bretonners&oldid=2459098"