Gaan na inhoud

Eerste Dinastie van Ur

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die ligging van Ur in die Vroegdinastiese Tydperk.
'n Goue helm van Mes-kalam-du, waarskynlik die stigter van die Eerste Dinastie van Ur, omstreeks 2500 v.C.

Die Eerste Dinastie van Ur was in die 26ste tot 25ste eeu v.C. ’n dinastie van die stad Ur in antieke Sumer.[1] Dit was deel van die Vroegdinastiese Tydperk III van Mesopotamië. Dit is voorafgegaan deur die vroeëre Eerste Dinastie van Kisj en Eerste Dinastie van Uruk.[2]

Heerskappy

[wysig | wysig bron]

Volgens die Sumeriese Koningslys is die laaste heerser van die Eerste Dinastie van Uruk, Lugal-kitun, omvergewerp deur Mesannepada (of Mes-Anepada) van Ur. Daar was vier konings in die Eerste Dinastie van Ur: Mesannepada, Mes-kiagnuna, Elulu en Balulu.[3] Twee konings voor Mesannepada is uit ander bronne bekend, naamlik Mes-kalam-du en A-Kalam-du.[3] Dit lyk of Mesannepada die seun was van Mes-kalam-du, volgens ’n inskripsie wat op ’n kraal in Mari ontdek is, en Mes-kalam-du was die stigter van die dinastie.[3] ’n Moontlike koningin Puabi is ook bekend danksy ’n uitspattige graftombe in die Koninklike Begraafplaas van Ur. Die Eerste Dinastie van Ur het ’n groot invloed oor Sumer uitgeoefen en was blykbaar aan die hoof van ’n unie van Suid-Mesopotamiese staatsbestelle.[3][4]

Etnisiteit en taal

[wysig | wysig bron]
Goue voorwerpe uit graftombe PG 580, Koninklike Begraafplaas van Ur.

Nes ander Sumeriërs was die mense van Ur ’n nie-Semitiese volk wat omstreeks 3300 v.C. uit die ooste migreer en ’n geïsoleerde taal gepraat het.[5][6] In die 3de millennium v.C. het ’n kulturele simbiose tussen hulle en die Oos-Semitiese Akkadiese volk ontwikkel.[7] wat wydverspreide tweetaligheid ingesluit het.[8] Die invloed van Sumeries op Akkadies en omgekeerd is op alle gebiede baie duidelik, van woordeskat tot sintaksis, morfologie en fonologie.[8] Geleerdes verwys na die twee tale in die 3de millennium v.C. as ’n spraakbond.[8] Omstreeks 2000 v.C. het Akkadies Sumeries geleidelik as spreektaal vervang (oor die presiese datum word gedebatteer),[9] maar Sumeries is steeds gebruik as ’n heilige, seremoniële, letterkundige en wetenskaplike taal in Mesopotamië tot in die 1ste eeu n.C.[10]

Verval

[wysig | wysig bron]

Volgens die Sumeriese Koningslys is die Eerste Dinastie van Ur verslaan en die mag het na die Elamitiese Awan-dinastie geskuif.[11] Die Sumeriese koning Eannatum (omstreeks 2500-2400 v.C.) van Lagasj het toe die hele streek oorheers en een van die eerste verifieerbare ryke in die geskiedenis gestig.[12]

Die mag van Ur sou eers ’n paar eeue later vir ’n kort Sumeriese "renaissance" herrys onder die Derde Dinastie van Ur.[12][13]

Koningslys

[wysig | wysig bron]

Net die laaste vier konings van die Eeste Dinastie van Ur, van Mesannepada tot by Balulu, kom in die Sumeriese Koningslys voor, asook moontlik vier konings wie se name nie genoem word nie:[14]

"... Uruk is met wapens neergevel, die koningskap het na Ur verskuif. In Ur was Mesannepada koning, 80 jaar lank het hy regeer; Mesh-ki-ang-Nanna, seun van Mesannepada, was koning, 36 jaar het hy regeer; Elulu, 25 jaar het hy regeer; Balulu, 36 het hy regeer; 4 konings, die jare: 171(?) het hulle regeer. Ur is met wapens neergevel; die koningskap het na Awan verskuif.
—Sumeriese Koningslys, 137-147.[15]

Artefakte

[wysig | wysig bron]

Verskeie heersers is in die Koninklike Begraafplaas van Ur begrawe.[3] Die grafte is uitspattig en getuig van die rykdom van die Eerste Dinastie van Ur.[4] Een van die bekendste grafte is dié van koningin Puabi.[4]

  • ’n Gerekonstrueerde Sumeriese hooftooisel en halsbande wat ontdek is in die graf van koningin Puabi (Britse Museum).
    ’n Gerekonstrueerde Sumeriese hooftooisel en halsbande wat ontdek is in die graf van koningin Puabi (Britse Museum).
  • Koningin se lier, een van verskeie in Ur (Koninklike Begraafplaas van Ur).
    Koningin se lier, een van verskeie in Ur (Koninklike Begraafplaas van Ur).
  • Ram in ’n Ruigte.
    Ram in ’n Ruigte.
  • Lier met ’n bul se kop uit koningin Puabi se graf (Britse Museum).
    Lier met ’n bul se kop uit koningin Puabi se graf (Britse Museum).
  • Konings in vredestyd, met diensknegte, van die Standaard van Ur.
    Konings in vredestyd, met diensknegte, van die Standaard van Ur.
  • Koning in oorlogstyd, met soldate, van die Standaard van Ur.
    Koning in oorlogstyd, met soldate, van die Standaard van Ur.
  • ’n Silinderseël van koningin Puabi.[16][17][18]
    ’n Silinderseël van koningin Puabi.[16][17][18]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ The Cambridge Ancient History (in Engels). Cambridge University Press. 1970. p. 228. ISBN 9780521070515.
  2. ↑ Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East (in Engels). Infobase Publishing. 2009. p. 664. ISBN 9781438126760.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Frayne, Douglas (2008). Pre-Sargonic Period: Early Periods, Volume 1 (2700-2350 BC) (in Engels). University of Toronto Press. pp. 901–902. ISBN 9781442690479.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Diakonoff, I. M. (2013). Early Antiquity (in Engels). University of Chicago Press. pp. 78–79. ISBN 9780226144672.
  5. ↑ Curtis, Adrian (2009). Oxford Bible Atlas (in Engels). Oxford University Press. p. 16. ISBN 9780191623325.
  6. ↑ Bromiley, Geoffrey W. (1979). The International Standard Bible Encyclopedia (in Engels). Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 392. ISBN 9780802837813.
  7. ↑ Hasselbach, Rebecca (2005). Sargonic Akkadian: A Historical and Comparative Study of the Syllabic Texts (in Engels). Otto Harrassowitz Verlag. p. 2. ISBN 9783447051729.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Deutscher, Guy (2007). Syntactic Change in Akkadian: The Evolution of Sentential Complementation. Oxford University Press US. pp. 20–21. ISBN 978-0-19-953222-3.
  9. ↑ Woods, C. (2006). "Bilingualism, Scribal Learning, and the Death of Sumerian" (PDF). S.L. Sanders (red.) Margins of Writing, Origins of Culture: 91–120. Chicago. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 29 April 2013. Besoek op 24 Maart 2021.
  10. ↑ "Sumerian language". Encyclopædia Britannica. 
  11. ↑ Kriwaczek, Paul (2014). Babylon: Mesopotamia and the Birth of Civilization (in Engels). Atlantic Books. p. 136. ISBN 9781782395676.
  12. ↑ 12,0 12,1 Incorporated, Facts On File (2009). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East (in Engels). Infobase Publishing. p. 664. ISBN 9781438126760.
  13. ↑ Knapp, Arthur Bernard (1988). The history and culture of ancient Western Asia and Egypt (in Engels). Wadsworth. p. 92. ISBN 9780534106454.
  14. ↑ "CDLI-Found Texts". cdli.ucla.edu.
  15. ↑ "CDLI-Found Texts". cdli.ucla.edu.
  16. ↑ British Museum notice WA 121544
  17. ↑ Crawford, Harriet (2013). The Sumerian World (in Engels). Routledge. p. 622. ISBN 9781136219115.
  18. ↑ Anthropology, University of Pennsylvania Museum of Archaeology and; Hansen, Donald P.; Pittman, Holly (1998). Treasures from the Royal Tombs of Ur (in Engels). UPenn Museum of Archaeology. p. 78. ISBN 9780924171550.

Skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Eerste_Dinastie_van_Ur&oldid=2618567"