Derde Dinastie van Ur
| ||||
| Hoofstad | Ur | |||
| Taal/Tale | Sumeries, Akkadies | |||
| Regering | Monargie | |||
| Lugal (koning) | ||||
| - c. 2112-2095 v.C. | Ur-Nammu (eerste) | |||
| - c. 2028-2004 v.C. | Ibbi-Sin (laaste) | |||
| Historiese tydperk | Bronstydperk | |||
| - Stigting | 2112 v.C. | |||
| - Ontbinding | 2004 v.C. | |||
| Vandag deel van | ||||
Die Derde Dinastie van Ur, ook genoem die Neo-Sumeriese Ryk, verwys na die Sumeriese dinastie van die 22ste en 21ste eeu v.C. (middelchronologie) wat in die stad Ur gebaseer was. Dit was ’n kortstondige politieke staat wat sommige historici beskou as ’n ontluikende ryk.
Die Derde Dinastie van Ur word soms as Ur III afgekort. Dit is genommer met verwysing na vorige dinastieë, soos die Eerste Dinastie van Ur (26ste-25ste eeu v.C.), maar dit lyk of die sogenaamde Tweede Dinastie van Ur nooit bestaan het nie.[1]
Die dinastie was die laaste Sumeriese dinastie wat in Mesopotamië aan die bewind gekom het. Dit het ontstaan ná ’n paar eeue van beheer onder Akkadiese en Goetese konings. Die het die stede Isin, Larsa en Eshnunna ingesluit en so ver noord as Bo-Mesopotamië gestrek. Dit verteenwoordig ’n Sumeriese renaissance ná die val van die Eerste Dinastie van Ur.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die Derde Dinastie van Ur het die een of ander tyd ná die val van die Akkadiese Ryk ontstaan. Die tydperk tussen die laaste magtige koning van die Akkad-dinastie, Shar-Kali-Sharri, en die eerste koning van Ur III, Ur-Nammu, word nie veel in rekords genoem nie, maar die meeste Assirioloë meen daar was ’n kort "donker tydperk", gevolg deur ’n magstryd tussen die magtigste stadstate in die streek.
Op die Sumeriese Koningslys word Shar-Kali-Sharri deur nog twee Akkadiese konings en ses in Uruk gevolg; geen jaarname van dié konings het egter bewaar gebly nie, asook geen artefakte wat hulle bewind bevestig nie buiten een artefakt vir Dudu van Akkad (Shar-Kali-Sharri se onmiddellike opvolger op die koningslys).
Dit lyk of Akkad se heerskappy beëindig is deur Goetese invallers uit die Zagrosberge wie se konings vir ’n tussentydse tydperk regeer het (124 jaar volgens sommige afskrifte van die koningslys, of net 25 jaar volgens ander.) Hulle was ’n ongeletterde en nomadiese volk en het nie die landbou en rekordhouding onderhou nie – teen die tyd dat hulle verdryf is, het die streek gebuk gegaan onder ’n kwaai hongersnood en hemelhoë graanpryse. Hulle laaste koning, Tirigan, is verdryf deur Utu-hengal van Uruk, en dit was die begin van die "Sumeriese Renaissance".
Ná Utu-Hengal se bewind het Ur-Nammu (aanvanklik ’n generaal) die Derde Dinastie van Ur gestig, maar die presiese jaar van sy opgang is onseker. Volgens die Sumeriese Koningslys het Utu-hengal sewe jaar lank regeer (of 426 of 26 in ander afskrifte), hoewel net een jaarnaam vir hom uit rekords bekend is: die een van sy troonbestyging, wat dui op ’n korter bewind.
Dit is moontlik dat Ur-Nammu aanvanklik die stad se goewerneur was. ’n Inskripsie op twee steles oor sy lewe wat in Ur ontdek is, dui daarop.
Ur-Nammu het opgang gemaak as ’n stryder-koning toe hy die heerser van Lagasj in ’n veldslag doodgemaak het. Ná dié geveg het hy blykbaar die titel "koning van Sumer en Agade" gekry. Ur se oorheersing oor die Neo-Sumeriese Ryk is gekonsolideer deur die beroemde Kode van Ur-Nammu, moontlik die eerste regskode in Mesopotamië sedert dié van Urukagina van Lagasj eeue tevore.
Baie belangrike veranderings het onder koning Shulgi plaasgevind. Hy het stappe gedoen om die prosedures in die ryk te standaardiseer en sentraliseer, soos die administratiewe prosesse, argiefdokumentasie, belastingstelsel en nasionale kalender. Hy het die stad Susa en die omringende gebied verower en die Elamitiese koning Kutik-Inshushinak onttroon.[2]
Abraham
[wysig | wysig bron]Abraham, die patriarg van die drie Abrahamitiese gelowe, is volgens baie geleerdes rondom dié tyd in Ur gebore, hoewel ramings van sy geboortejaar wissel van 2300 v.C. tot 1960 v.C. (die datum van die verwoesting van Ur). Die verband tussen hierdie Ur en die Ur van die Galdeërs van die Bybel is ook nie heeltemal seker nie.[3]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Frayne, Douglas (2008). Pre-Sargonic Period: Early Periods, Volume 1 (2700-2350 BC) (in Engels). University of Toronto Press. p. 910. ISBN 978-1-4426-9047-9.
- ↑ Encyclopedia Iranica: Elam - Simashki dynasty, F. Vallat
- ↑ Nagell, Edward (2006). Destiny: Volume Two: God, Creation, and Religion, God's Actions and Mankind's Reactions (in Engels). Infinity Publishing. ISBN 9780741433701.
Skakels
[wysig | wysig bron]Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Derde Dinastie van Ur.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.