Pompeius

Gnaeus Pompeius Magnus
Konsul van die Romeinse Republiek
Ampstermyn 52 v.C. – 51 v.C.
Voorafgegaan deur	Marcus Valerius Messalla Rufus en Gnaeus Domitius Calvinus
Opgevolg deur	Marcus Claudius Marcellus en Servius Sulpicius Rufus
Ampstermyn 55 v.C. – 54 v.C.
Voorafgegaan deur	Gnaeus Cornelius Lentulus Marcellinus en Lucius Marcius Philippus
Opgevolg deur	Appius Claudius Pulcher en Lucius Domitius Ahenobarbus
Ampstermyn 70 v.C. – 69 v.C.
Voorafgegaan deur	Publius Cornelius Lentulus Sura en Gnaeus Aufidius Orestes
Opgevolg deur	Quintus Caecilius Metellus Creticus en Quintus Hortensius
Goewerneur van Hispania Ulterior
Ampstermyn 58 v.C. – 55 v.C.
Persoonlike besonderhede
Gebore	29 September 106 v.C. Picenum , Romeinse Republiek
Sterf	29 September 48 v.C. (op 58) Pelusium, Ptolemeïese Ryk
Eggenoot/-note	Antistia (86–82 v.C.) Aemilia Scaura (82–79 v.C.) Mucia Tertia (79–61 v.C.) Julia (59–54 v.C.) Cornelia Metella (52–48 v.C.)
Kind(ers)	Gnaeus Pompeius Pompeia Magna Sextus Pompeius

Gnaeus Pompeius Magnus (29 September 106 v.C. – 29 September 48 v.C.) was 'n Romeinse generaal en politikus.

Hy is Pompeius Strabo se seun en word saam met hom bekend tydens die Sosiale Oorlog. Hy steun Sulla (83-82 v.C.) en onderdruk Lepidus se opstand in 77 v.C. Hy hou 'n veldtog teen Sertorius in Hispania en ná sy terugkoms in Italië onderdruk hy daar Spartakus se slawe-opstand en word in 70 v.C. konsul.

Pompeius het homself bewys as 'n uiters bekwame generaal en admiraal in 67 v.C.Hy word vir drie jaar bevelhebber of nauarch (Grieks: skip, naus, en heerser, archos) om die seerowers van die Middellandse See uit te roei. So 'n opdrag is nooit voorheen gegee nie. Hy het 'n meesterplan in werking gestel. Hy het die Middelandse See-gebied in dertien distrikte verdeel en aan elk van sy luitenante een van die gebiede toegeken. Elke luitenant moes dan die seerowers in sy distrik beveg totdat hulle vasgekeer was tussen die magte van elke distrik.

Ná veldtogte teen die seerowers van die Middellandse See, beëindig hy die oorlog teen Mithridates VI in die ooste. Hy eis Syria op as Romeinse provinsie en rig sy aandag op Judea. In 65 bedreig die leër van Aretas III van Arabië Jerusalem. Pompeius stuur sy legioene onder M. Scaurus om hulle te verdryf en beheer te kry oor Judea. Antipater van Idumaea probeer die konings van Judea Hyrcanus en Aristobulus te oortuig dat hulle die Romeine moet vra om hulle koningskap te bevestig, maar Aristobulus wil hom nie aan Rome onderwerp nie. Pompeius neem hom gevange in die tempel van Jerusalem in 63 v.C. en verlaag die posisie van Hyrcanus tot ethnarchos pleks van koning. Judea word so 'n vasalstaat van Rome.

Na Mithridates se selfmoord in 63 keer Pompeius terug na Rome. In 62 hou hy 'n triomftog en ontbind sy leër. Hy vra vir die senaat om sy soldate grond te gee en sy beleid in die ooste goed te keur. Ongelukkig kry hy baie teenstand van Cato en Lucullus.

Hy word daarom lid van die Eerste Driemanskap met Caesar en Crassus. Hy trou met Caesar se dogter Julia (59). Caesar gaan na Gallië om dit te verower. Pompeius bly in Rome waar hy baie probleme het met Clodius Pulcher en sy teenstanders in die senaat. In 54 sterf Julia en in 53 verloor Crassus die slag van Carrhae.

In 49-48 breek 'n burgeroorlog uit en verloor hy teen Caesar in die slag van Pharsalus (9 Augustus 48). Hy vlug na Egipte waar hy by aankoms in Alexandrië vermoor word.

Seuns

• Gnaeus Pompeius, Pompeius die jongere
• Sextus Pompeius

Bron

• KENNIS,  vol 7, 1980, bl. 1414-1415, ISBN 0 7981 0829 0

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Pompeius.