Appezällerland

Appezäller Landschaft

Appezällerland heisst die hügeligi Landschaft vo de beide Halb-Kantön Appezäll Osserroode (evangelisch-reformiert) und Appezöll Inneroode (römisch-katholisch) i de Region Ostschwiz, wo vo Weide und Streusidlige prägt isch.

Begriff

«Appezällerland» isch en geografische Begriff; im politische Zämmehang werd ehner de Usdruck «beidi Appezäll» brucht (lueg au bi Kanton Appezäll). I de Tourismusbrosche usserhalb vo de Ostschwiz werd för s Appezällerland hüfig de falsch Begriff «s Appezäll» verwändet.

De Seealpsee mit em Säntis

Geografii

Vollständig vom Kanon Sanggalle umschlosse, isch es im Norde dor d Stadt Sanggalle, im Oste dor s Rintl, im Süde dor d Appezäller Alpe mit em Säntis und Hoche Chaste und im Weste dor s Toggeburg begränzt. S mittleri Niveau vo de Höchi liit bi 800 Meter öber Meer.

Im Süde vom Land ninnt de hügeligi, spärlich bewaldet Landschaftstüp allmählich voralpine Charakter a. D Ebenalp isch en Höezug, wo vo Alpweide bedeckt isch und vo bizarre Felsformazione öberragt werd. D Alpegipfel vom Säntis beweged sich auf eme Höheniveau vo zwei- bis zweiehalbtuusig Meter. D Säntis bildet zäme mit em Altmaa en Doppelspitz, beidi ghöred zum Alpstaimassiv. Im vo Alpweide bedeckte Vorgebirge präged wit verstreuti Ghöft s Landschaftsbild. Döt liit au de Seealpsee mit sim tüpisch dunkle Wasserspiegel.

Zwüschemohlzit mit Appezällerchäs

Wertschaft

Näbed de Landwertschaft (Chäsprodukzion) läbt s Appezällerland vorwiegend vom Tourismus, vom Chliigwärb und eme bitzli Industie. Es git im Appezällerland a paar inowativi Undernäme, wie d Goba z Gonte mit em Flauder oder d Brauerai Locher z Appezöll sälber mit em Säntis Malt.

D Bewertschaftig vo de Weide isch no hüt öberall verbraitet. De Alpuuf- und -abtriib vo de Rinderhärde isch im südliche Appezällerland immer no e grosses, vo Fyrlichkaite iigrahmets Eraignis, wo di tradizionälle Trachte allgegewärtig send. Sotegi und anderi Aaläss züchid immer wider en Huffe Touriste a und bringid e chli Gäld is Land.

Spezialitäte

Em bekanntischte, nöd nu im Appezällerland, au öber Schwizer Landesgränze use, isch secher de Appezäller Chäs. Er werd zwor nöd nu innerhalb vom Appezällerland produziert, aber s Gebiet isch klar bestimmt und beschränkt si uf di nöcher Umgebig innerhalb vo de Ostschwiz. Nu wenige bekannt isch s Rezäpt vo de Chrütersulz, wo däm Chäs sis speziell Aroma git. Au fast ghaim isch d Rezeptur vo dä 42 Chrütli wo im Appezäller Alpebitter dinne send. Dä werd im Gegesatz zum Chäs nu z Appezöll härgstellt. Witeri Spezialitäte us em Appezällerland oder us de Region send d Appezäller Südworst, de Appezäller Biber und de Appezäller Pantli.

Näbed Läbesmittel gits au no witeri spezielli Sache us em Appezällerland oder wo mindistens im Name Appezäll stoht. Da wär de Appezäller Bläss, d Appezäller Gaiss oder au s Appezäller Barthuen.

Bruuchtum - Silvästerchlause

Tradizion

Vil Tradizione, wo d Appezäller no pflägid, werid nöd wäg de Touriste gmacht (wia me under 'Wertschaft' beschribe chönnt maine), sondern send no fest i de Bevölkerig verankered. Aini devoo isch d Landsgmaind, e Uurform vo diräkte Demokratii, wo im Inneroodische, normalerwiis am letste Sunntig vom April, no abghalte werd. Im Usseroodische isch si 1997, noch genau 400 Johr Tradizion, abgschafft worde.

Bruuchtum

Im Appezällerland send näbed Alpfahrte no viil aneri alti Brüüch erhalte blibe.

Im Henderland vom evangelisch-reformierte Appezäll Osserroode werd de Bruuch vom Silvästerchlause pflägt. Da Chlause findet je noch Ortschaft am 31. Dezämber oder am 13. Januar, also am 'Alte Sylväster' statt (lueg dodezue under: Julianische Kaländer).

Im katholische Appezöll Inneroode trägid d Froue a de Fyrtig wie Fronlichnam eri tradizionäll Tracht mit Flügelhuube us Tüllstickerai.

Sprooch

De Dialäkt, wo im Appezällerland gredt werd, ghört zum Hochalemannische und isch e spezielli Uusprägig vom Ostschwizer Dialäkt. Di Iiheimische chönd guet underscheide zwösched eme Sprächer us em Inneroode, Osserrooder Hender- oder Vorderland. Zum Tail send ainzelni Wörter vo Ort zu Ort verschide. Näbis Speziells isch no de Churzeberger Dialäkt.

Lueg ono

• Appezäller Pflanzenäme
• Appezäller Tiernäme

Weblink

 Commons: Appezällerland – Sammlig vo Multimediadateie

• Appenzellerland Tourismus AI
• Appenzellerland Tourismus
• Appenzellerland über dem Bodensee - Wirtschafts- und Standortförderung einer Teilregion

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Appenzellerland“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.