Fäldspatt
| Fäldspatt | |
|---|---|
| Allgemäins und Klassifikazioon | |
| Chemischi Formle | (Ba,Ca,Na,K,NH4,Sr)(Al,Fe3+,B,Si)4O8 |
| Mineralklass (und wenn s het Abdäilig) |
Grüstsilikaat (Tektosilikaat) |
| System-Nr. nach Strunz und nach Dana |
9.FA.20 bis 9.FA.25 (8. Auflage: VIII/J.06 bis VIII/J.07) 76.01 bis 76.02 |
| Kristallographische Daten | |
| Kristallsystem | trikliin oder monokliin |
| Kristallklass; Symbol | Bitte ergänzen |
| Zwillingsbildig | hüfigs Ufdräte vo Karlsbaader- oder Albitzwilling |
| Füsikalischi Äigeschafte | |
| Mohsherti | 6 bis 6,5 |
| Dichdi (g/cm3) | 2,5 bis 2,8 |
| Spaltbarkäit | vollkomme |
| Bruch; Tenazität | muschlig bis sprööd |
| Farb | variaabel, farbloos, wiss, rosa, grüen, blau, bruun |
| Strichfarbe | wiss |
| Dransparänz | dransbaränt bis undurchsichdig |
| Glanz | Glaasglanz |
| Kristalloptik | |
| Brächigsindex | n = 1,518 bis 1,588 |
| Dobbelbrächig | δ = 0,005 bis 0,013 |
| Aggsewinkel | 2V = 2Vx = 50 bis 105° |
| Pleochroismus | farblos |
As Fäldspatt wird e groossi Grubbe vo Silikaat-Mineraal bezäichnet, wo seer hüfig vorchömme und cheemisch us (Ba,Ca,Na,K,NH4,Sr)(Al,Fe3+,B und/oder Si)4O8 zämmegsetzt si. Die Elimänt chönne sich jewiils geegesitig verdräte (substituiere), stöön aber immer im gliiche Mängiverhältnis zu de andere Bestanddäil vom Mineral. Fäldspatt kristallisiere äntwääder im monokliine oder im trikliine Kristallsüsteem, häi e middleri Mohsherti vo 6 bis 6½ und e seer variaabli Farb, wo vo farbloos über wiss, rosa, grüen, blau bis bruun goot. D Strichfarb isch wiss.
D Fäldspatt gälte as die wichdigste Mineraal, wo Gstäi bilde in dr Rinde vo dr Ärde. Dr Beriich vo de Schmelztämpratuure lit bi 1150–1250 °C.[1]
Brodukzioon
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Uf dr Wält wärde öbbe 24.400.000 Donne Fäldspatt im Joor (2021) abbaut. Die grösste Broduzänte si d Türkei, Italie, Indie, der Iran und China.[2]
Verwändig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]E baar Arte Fäldspatt wie Labradorit oder Orthoklas chönne, wenn d Kwalidäät guet gnueg isch, as Schmuckstäi verwändet wärde.
Fäldspatt isch näbe Kaolin und Kwarz e wichdige Bestanddäil bi dr Brodukzioon vo Porzellaan.
Bsundrigs räine Fäldspatt wird as Usgangsmateriaal für Zaanersatz verwändet. S Mineraalgstäi wird gmaalt, butzt und brennt. Chemischi Brozäss spiile drbii kä Rolle. D Keramik wo drus industriell broduziert wird, het füsikaalische Äigeschafte, wo deene vo dr natüürlige Zaansubstanz sear äänlig si, und eso optimaal isch, zum für Zeen flicke.
Bi dr Härstellig vo Keramikblatte brucht mä Fäldspatt, zum d Glasuur in äim Arbetsgang ufzsintere. Mä dräit d Glasuur no vor em Brenne uf und macht alles im Oofe häiss uf öbbe 1350 °C. Dr Fäldspatt schmilzt und sorgt drfür, ass d Wärkstück fest wärde und d Glasuur uf de fertige Blättli aachläbt.[3]
Kwelle
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Ardikel «Feldspat» uf dr dütsche Wikipedia
Liddratuur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Petr Korbel, Milan Novák, Werner Horwath: Mineralien Enzyklopädie. Nebel Verlag, Eggolsheim 2002, ISBN 3-89555-076-0.
- Martin Okrusch, Siegfried Matthes: Mineralogie. 7. vollst. überarb. und erw. Auflage. Springer Verlag, Berlin 2005, ISBN 3-540-23812-3.
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Technische Informationen Mineralienatlas:Feldspat (Wiki), umfangriichs Bordret Mineralienatlas:Mineralienportrait/Feldspat (Wiki)
- Lexikon der Geowissenschaften - Feldspate
- Edelsteinvarietäten und Darstellung der Mischungslücken auf der Website des Instituts für Edelsteinprüfung
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ carl-jaeger.de: Sicherheitsdatenblatt (Memento vom 29. Augschte 2014 im Internet Archive) (PDF; 51 kB)
- ↑ U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries 2022: FELDSPAR.
- ↑ Otto Kruse: Fachkunde für Fliesenleger; S. 16 (Google-Buechsuechi).