El topónimu deriva del árabe الجزيرة (al-ǧazīra), «la isla».[2] El nome completu n'árabe, sicasí, yera جزيرة شقر (ǧazīrat šuqar), «la islla del Júcar» ensin l'artículu ال (al-) nesti casu, una y bones l'árabe omitir n'espresiones de posesión.[2]
Panorámica d'Alzira coles sierres de Corbera, la Murta y les Aguyes, al fonduGüertos de naranxales, na llanura d'Alzira.
El términu municipal d'Alzira atopar ente los 14 y 20 metros sobre'l nivel del mar, ente los meridianos 0º18' y 0º29' de longitud oeste y los paralelos 39º4' y 39º11'. La so estensión ye de 111,46 quilómetros cuadraos. La distancia cola capital ye de 40 km.
El términu municipal ta asitiáu na so mayor parte na marxe derecha del ríu Júcar y ta estremáu en dos sectores, unu de 83,24 km² y otru de 28,22 km², llamáu La Garrofera, que tópase separáu polos términos municipales de Masalavés, Benimuslem, Alberic y Benimodo, formando un enclave.
La superficie del términu ye bien irregular, siendo dafechu llana nes márxenes del ríu Júcar; escontra'l sureste estiéndense, paralelamente ente sigo, les sierres de Corbera, la Murta y Les Agulles, ente les que se desenvuelven, los valles de la Murta, la Casella y Agües Vives, ente que'l sector de La Garrofera ta accidentáu poles aguaes orientales de la sierra de Tous.
El términu d'Alzira ta travesáu pel ríu Júcar, al qu'aflúin el "ríu de los Güeyos" o "Río Verde" pel so marxe izquierda y el ribayu de Barxeta pela derecha. El Júcar foi navegable hasta Alzira por barcos de pequeñu tonelaxe, navegación que se caltuvo hasta'l sieglu XVI.
El clima ye de tipu mediterraneu, con una sópita transición del estiaje branizu a les abondoses agües serondiegues, de tipu enchente, que producen frecuentes llenes, menguaes dempués del tarrecible hinchente producíu pola pantanada de Tous, cola construcción del Banzáu de Tous, que vieno regularizar el caudal del ríu Júcar.
Pa los desplazamientos dientro de la ciudá, Alzira cuenta con un serviciu d'autobuses urbanos (AlziBús) de titularidá municipal que les sos llinies xunen tolos barrios cola estación de ferrocarril, el hospital de La Ribera y centros de salú, centros comerciales, centros d'enseñanza, etc.
Alzira da nome a la Fueya 770 del Mapa Topográficu Nacional.
La Vila, Tulell, Alborxí, l'Avenida y el Arrabalde de San Agustín, San Juan (Sant Joan), Alpujarras (Albuixarres), Santos Patronos (Sants Patrons), San Judas (Sant Judes), Capuchinos (Caputxins), les Bases (Les Basses), Venecia (Venècia) y la Alquerieta.
A pesar de la cantidá de xacimientos prehistóricos topaos, del paleolíticu (les cases de Xixerá y la cova d'Alfons); del neolíticu (la cueva de les Arañes y la cueva de los Gatos); de la edá del bronce (el monte Assolada y les cases de Montcada); de la dómina romana (el almijar de San Bernardo y la necrópolis del camín d'Albalat), los oríxenes nun tán claros. Los historiadores y los estudiosos manifestaron les sos opiniones de manera desemeyada.
Pa dalgunos la ciudá ye la socesora de la Sucro ibérica. Otros busquen los sos precedentes nes villes romanes (Materna, Vilella, Casella, etc...) y señalen una concentración de la población nel nucleu de la villa. A lo último, tán los que señalen esa concentración pero a partir de les alquerías musulmanes partíes pol términu.
Fundada probablemente polos árabes, mientres el dominiu musulmán, Alzira foi una población bien importante que llegó a tener gobernación propia. Colos almorávides foi focu destacáu de diverses rebeliones contra los cristianos y col intentu d'unificación almohade pasó a declarase partidaria d'estos. La villa, baluarte dafechu cercáu, cuntaba con unes cuantes mezquites, cases de bañu, molinos, etc... El tratáu xeográficu d'Al-Zuhví, escritu escontra'l 1147, señala la esistencia en Alzira d'una gran ponte de tres arcos, obra antigua y d'escelente factura, según que los sos habitantes yeren xente acomodao. D'ente los alcireños de la dómina destaquen los lliteratos Ibn Jafaya, Ibn Amira, Abu Bakr Ibn Sufyan Al-Majzumi, Abu L-Mutarrif Ibn Sufyan Al-Majzumi y Abu Al-Rahaman Ibn Sufyan Al-Majzumi, el médicu y filósofu Ibn Tumlus, los xurisconsultos Ben Abil Kasal y Abu Baker, l'historiador Algapheker abu Abdalla, y el matemáticu Ben Rian, ente otros.
El 30 d'avientu de 1242 reconquistó la ciudá'l rei Xaime I d'Aragón, nun episodiu fundamental pa la conquista del nuevu Reinu de Valencia, yá que Alzira yera la única ciudá pola que podía cruciase'l ríu Júcar, d'ende'l so lema Claudo regnum et adaperio (Abro y Cierro el Reinu). El soberanu concedió a la villa infinidá de privilexos, ente los que destacó'l de pixín y mistu imperiu, con xurisdicción en causes civiles y criminales, sobre cuarenta y dos conceyos, según el títulu de Coronada y Fidelísima Villa Real. El so rangu de villa real dio-y votu nes Cortes del Reinu de Valencia.
La vinculación del conquistador cola ciudá foi grande. Xaime I pasaba llargues temporaes en Alzira, pola que sentía especial predilección, en casar-palaciu que popularmente recibió'l nome de Casa real o del rei o Casa de la Olivera. Anguaño ta en marcha un proyeutu pa la recuperación y caltenimientu del edificiu. La so segunda esposa, doña Violante d'Hungría fundó en Alzira el Conventu de Santa María de Montpellier, en memoria de la madre del Rei, que foi donáu a la Orde cisterciense en 1274[4] y que sumió tres la desamortización de 1820.
Foi en Alzira onde, en 1276, el monarca abdicó en favor de los sos fíos Pedru III el Grande, qu'heredó los reinos d'Aragón y Valencia, y Xaime II, qu'heredó'l Reinu de Mallorca. Nel trance de la so muerte, como había dispuestu, Don Jaime foi amortayáu colos vezos del císter, orde a la que perteneció San Bernardo d'Alzira, patrón de la villa. L'episodiu de la muerte del rei ye revesosu. Según les cróniques, una vegada hubo abdicáu en Alzira, morrió de camín escontra Valencia. Sicasí otros, basándose na Crónica de Ramón Muntaner señalen la residencia real d'Alzira como llugar del fallecimientu, tres el cual foi treslladáu yá cadabre a la capital del reinu y darréu al monesteriu de Poblet onde foi soterráu definitivamente.
Alfonsu I, en 1286, concedió-y la facultá de celebrar feries. La villa tomó parte activa na guerra de La Unión, participó nes Cortes del Reinu y exercitó un papel destacáu nel Compromisu de Caspe.
En 1820 créase'l partíu xudicial d'Alzira. En 1853 llega'l ferrocarril a la villa. El 8 d'agostu de 1876, Alfonsu XII, en considerancia a la importancia que pol aumentu de la población y desarrollu de la so industria y el so comerciu consiguiera la villa, concedió-y el títulu de ciudá. En 1885, Alzira emprestar al insigne doctor Jaume Ferrán Clua por qu'esperimentara la vacuna anticólera.
Plaques conmemorativas de les visites del papa Xuan Pablo II y de los reis d'España Xuan Carlos I y Sofía al Santuariu de La nuesa Señora del Lluch. Alzira
El dictador Francisco Franco visitó la ciudá en 1939, rematada la Guerra Civil Española, realizando una segunda visita en 1947. El desarrollu de la industria según el cultivu y comerciu de la naranxa, qu'aportó n'importante fonte de divises pa la economía nacional, motivó tamién la visita a la ciudá en 1961 del príncipe Xuan Carlos de Borbón, futuru rei d'España.
Nesti contestu celebrar en 1964 el VII Centenariu de l'Acequia Real del Júcar bautizada por Xaime I en 1264 col nome de Acequia Real d'Alzira; actos que fueron presidíos por Cayetana Fitz-James Stuart, duquesa d'Alba, que tributó nel Conceyu un homenaxe a la ciudá con una placa conmemorativa instalada nun muriu del salón Noble.
En 1970 el príncipe Xuan Carlos realizó una nueva visita a la ciudá, esta vegada acompañáu pola princesa Sofía. Fueron llevaos al Güertu de Rosales pa contemplar los naranxales.
El Júcar, azote de la población, provocó daños a la ciudá a lo llargo de la so historia. Les riaes de 1320, 1473, 1779, 1864, 1982 y 1987, ente otres, son bon exemplu, pero ye'l 20 d'ochobre de 1982 cuando se produció una de les más tráxiques páxines de la historia d'Alzira: la Pantanada de Tous. La presa de Tous españó y tola contorna permaneció anubierta so les agües del Júcar, nun episodiu que nestos momentos nun ta entá abondo esclariáu. Mientres esos díes produció la visita de los reis Xuan Carlos I y Sofía y del papa Xuan Pablo II al Santuariu de La nuesa Señora del Lluch, moviéndose pa ello n'helicópteru hasta la escampada de la muntanyeta del Salvador, onde'l sumu pontífiz de la Ilesia Católica ofició una Misa.
Anguaño la ciudá vien marcada por un calter tendente a la descentralización respeutu de la capital, Valencia. Esto dexó que se desenvolvieren los servicios necesarios (financieros, tributarios, xurídicos, comerciales, sanitarios y educativos) pa dar cobertoria a los alcireños y demás habitantes de les poblaciones circundantes y contornes vecines.
Según datos del INE de 2015, Alzira cuenta con 44.554 residentes censaos. En 2008, según datos del conceyu, había 4.633 son inmigrantes censaos (1.400 rumanos; 526 marroquinos; 278 búlgaros; 266 ecuatorianos y 250 arxelinos).
En 2015, hai censaos ciudadanos de 78 nacionalidaes distintes (incluyida la española). La población estranxera representa en redol a un 10 % del censu local, y la mayor concentración alcontrar nel barriu de la Alquerieta con más del 13 % de la población estranxera, según l'informe demográficu que'l conceyu incorporó al plan estratéxicu «Alzira Avanza».
El 90,2 % de los vecinos empadronaos en Alzira son españoles. Por númberu d'habitantes, el coleutivu mayoritariu d'estranxeros ye'l de rumanos que, con 1.862 persones censaes, representa un 4,1 % de la población. El siguiente más numberosu ye'l de marroquinos con un total de 482 persones empadronaes, lo que representa un 1 % del total, siguíu polos búlgaros (286), arxelinos (143), paraguayos (122: 92 muyeres y 30 homes), lituanos (121: 66% homes y 33% muyeres aprox.) y chinos (120). Tamién figuren ciudadanos orixinarios de Nepal, Chad, Trinidá Tobago o Paquistán, un coleutivu formáu esti postreru por 32 persones, mayoritariamente homes.
Habitantes de nacionalidá europea representen el 6'65 % de la población estranxera y, al marxe de los rumanos, los coleutivos mayoritarios son el de los franceses con 111 empadronaos, 110 que vienen de Reinu Xuníu, munchos d'ellos asitiaos nel valle d'Agües Vives. Tamién ye bien numberosa la población d'orixinaria d'Ucraína (114).
La gran espansión qu'esperimentaron los conceyos d'Alzira, Algemesí y Carcaixent dende mediaos del sieglu XX, creó una área urbana de cuasi 100.000 habitantes, yá que los sos cascos urbanos quedaron práuticamente xuníos.
En cuanto al sector primariu, los principales cultivos de secanu son: algarrobo, viña, olivar, almendral, etc. El regadío nutrir de les agües de la Real Acequia del Júcar. El cultivu más importante ye'l naranxal. El cultivu del arroz menguó nos últimos años. El restu de cultivos de güerta son: trigu, maíz, tomate, algodón, pataques, etc. La propiedá de la tierra ta bien partida; el 70 per cientu de la superficie ye cultivada direutamente polos sos propietarios. Predominen les parceles pequeñes.
La ganadería ta dedicada, principalmente, a los animales de producción; destaca la cría de gochos pa fabricación d'embutíos; ye asina mesmu importante l'avicultura, con una importante factoría industrial. Hai tamién un importante sector industrial subsidiario del cultivu de la naranxa.
Tocantes a la industria y el comerciu, el gran desarrollu económicu de la ciudá tuvo llugar na segunda metá del sieglu XX, onde l'hasta entós Alzira agrícola, dedicada fundamentalmente al cultivu y comerciu de la naranxa, dio pasu a una ciudá eminentemente industrial y de servicios. Nesta etapa tuvo un papel relevante l'empresariu Luis Suñer, creador d'un gran grupu d'empreses y fundador de marques tan populares nel so momentu como los xelaos Avidesa.
Alzira consolidóse como un importante nucleu industrial y comercial. Alluga fábriques de xelaos, piensos, farines, frutos secos y aperitivos, cartonajes, tintes, hilaturas, editoriales, muebles, elementos de construcción, embalaxes, empreses de tresportes, etc.
La creación de nuevos polígonos industriales, la exa comercial Alzira-Carcaixent cola nueva avenida de la Ribera y la espansión de la ciudá al traviés del sector Tulell confirmen el calter dinámicu de la urbe. Ta considerada'l motor económicu de la contorna, acapararando la mayor parte de la ufierta d'ociu y servicios de la zona, xenerando gran cantidá de puestos de trabayu direutos ya indireutos. Según datos del Conceyu, el 94,7% de los visitantes qu'alleguen a la ciudá facer pa realizar compres. Ello debe a que Alzira ye la capital de La Ribera Alta, polo que los visitantes que vienen pa realizar compres vienen de los numberosos pueblos de la contorna.
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. Pues añadiles tu mesmu o avisar al autor principal del artículu na so páxina d'alderique pegando: {{subst:Avisu referencies|Alzira}} ~~~~
Tradicionalmente Alzira nun esplotó la so capacidá turística. Dende va unos años lleváronse a cabu delles iniciatives nesta materia, promocionando la imaxe de la ciudá en FITUR y otres feries de turismu y por aciu la creación de la oficina Tourist Info.
Les sos paraxes naturales y rutes de monesterios, los sos monumentos BIC, los sos Falles y Selmana Santa (declaraes fiestes d'interés turísticu nacional) y la so recién denominación como conceyu turísticu pueden espertar a pequeña escala esti tipu d'industria na ciudá nel futuru.
Según datos ufiertaos pola oficina de turismu d'Alzira, el númberu de visites a la ciudá aumentó un 30% en 2007; en concretu'l númberu de visites que recibió la Tourist Info d'Alzira mientres l'exerciciu pasáu foi de 8.295 visites, de les que 7.790 correspondíen a visites procedentes d'España, y 1.135 d'estranxeros.
Alzira atópase enclavada dientro del itinerariu de la Ruta de los Monesterios de Valencia, ruta monumental y cultural, inaugurada en 2008, qu'escurre pola llocalidá, visita ineludible de la cual, ye'l so históricu Monesteriu de La Murta.
A pesar de les graves perdes que la ciudá sufrió a lo llargo de la Historia nel so patrimoniu cultural, Alzira inda ufierta una interesante riqueza monumental, alcontrada principalmente en la Villa o centru históricu, güei peatonalizado, bien d'interés cultural (BIC) en constante recuperación, nel que destaquen el principal templu urbanu, l'arciprestal de Santa Catalina y la Casa Consistorial (monumentu nacional). Son tamién d'interés la Cruz Cubierta gótica y la petrina cercada.
La Cruz Cubierta.
La lleenda de que Xaime I el Conquistador morrió nel llugar onde se emplaza la cruz, mientres yera treslladáu a Valencia, enconta pa dalgunos la so construcción n'honor del monarca. Sicasí los historiadores asitien la so muerte na residencia que'l rei tenía en Alzira, considerando la cruz como un símbolu de la conquista de la ciudá pa la civilización cristiana-occidental.
La Cueva o Torre de les Maravíes atópase na partida de Vilella d'Alzira, cerca de la llinde col términu municipal de Carcaixent. Esta cueva tien la peculiaridá de tener una torre cuadrangular alzada en 1912 pa cerrar y controlar el so accesu.
El Monesteriu de Santa Lucía, tamién conocíu como Convent de les Llúcies, ye un conxuntu conventual renacentista, alzáu mientres el sieglu XVI en Alzira, del que subsisten el claustru y la nave y la fachada de la ilesia.
Edificiu del Sieglu XVI. Ocupa un palaciu d'estilu góticu-renacentista, típicu de les casones valencianes, construyíu ente 1547 y 1603. En 1930 foi declaráu Monumentu Nacional. L'Archivu Municipal d'Alzira, curiáu nesta Casa Consistorial, contién dalgunos de los más pervalibles legaos documentales de la Comunidá Valenciana. Ente la documentación que guarda destaca la serie de pergaminos de la Cancillería Real, la coleición de los Llibres dels Actes dels Jurats y Concell, el repertoriu de Protocolos Notariales, los Padrones de l'Acequia Real del Júcar, y el más pervalible, el códiz miniado del sieglu XIV "Aureum Opus Privilegiorum Regni Valentie", que contién un rexistru de privilexos. Ta datáu en 1380, magar nos sieglos sieglos XV y XVI añadiéronse-y más privilexos.
Casalicios de la Ponte de San Bernardo.
Antigua Ponte de San Agustín, sieglu XIII. En 1717 instálense los casalicios colos patronos, pasando a denominase Ponte de San Bernardo o Pont de Sant Bernat. En 1967, la eliminación del brazu del ríu Júcar que travesaba la ciudá llevó consigo la desapaición del mesmu y l'urbanización de l'actual avenida de los Santos Patronos o Sants Patrons, respetando'l monumentu en metá d'esta vía.
Esti edificiu data del sieglu XIII. Construyida sobre la mezquita mayor la so actual arquiteutura ye d'estilu barrocu. La so portada foi realizada por Gaspar Díez en 1692. Ye la sede del Arciprestalgu d'Alzira, llamáu de San Bernardo Mártir (Sant Bernat Màrtir), dientro de l'archidiócesis de Valencia.
Denomináu popularmente La Gallera por ser orixinariamente círculu gallístico y celebrase nél engarradielles de gallos, ye un edificiu neoclásicu construyíu na segunda metá del sieglu XIX pola puxante burguesía terrateniente local. Dende'l so ampliu antepar aportar por una gran escalera a la primer planta, onde destaca'l salón árabe, de gran riqueza ornamental. Na planta baxa destaca'l salón valencianu, ricamente decoráu con maderes y cerámiques.
Gran Teatru.
Edificiu modernista d'interesante interior, construyíu en 1921. Viose afeutáu a lo llargo de la so historia por delles quemes, el postreru asocedió en xineru de 2004. El más grave de toos foi'l de 1987, qu'afectó a tola cubrición del teatru.
Güei Casa de la Cultura. Pimpanu edificiu del sieglu XIX, qu'acoyó a los padres escolapios hasta los años cuarenta del sieglu XX. Alluga una Sala d'Esposiciones, Biblioteca, Centru d'Información Xuvenil, Talleres, y l'emisora municipal Alzira Ràdio.
Escudos de la cai San Roque d'Alzira.Los escudos de la cai San Roque son dos escudos nobiliarios asitiaos nos edificios de los númberos 8 y 13 de dicha vía alcireña.
La Vila ye'l barriu más antiguu y correspuende a l'antigua villa, arrodiada totalmente pola muralla hasta la segunda metá del sieglu XX. Ye de trama irregular con estreches cais y pequeñes places. Nella establecieron la so residencia los caballeros y aristócrates venceyaos a Xaime I d'Aragón tres la Reconquista, como los Serra, Santiago, García d'Aguilar, Venrell y otros, que mandaron construyir nella los sos palacios xunto a la mesma residencia real del monarca. Na actualidá caltener en la Vila l'arciprestal Santa Catalina, la Casa Consistorial, y delles cases y palacetes históricos como la Casa del Enfotu (Muséu de la Ciudá), la casa Tena, el palaciu de Cassassús o la casa Cucó-Gisbert de Alzamora, según diversos restos arqueolóxicos. El circuitu cercáu de l'antigua Al-Yazira o Algezira (la Isla), foi construyíu ente los sieglos IX y X y arrodiaba el nucleu urbanu, arrodiáu de la mesma pol Júcar, que'l so pasu controlaba estratéxicamente. A lo llargo de la so historia la Muralla d'Alzira sufrió los ataques d'El Cid y los mesmos de la Reconquista, según diverses estroces producíes poles revueltes de los moriscos y darréu mientres la guerra de les Germanías.
Templu amestáu a la Basílica de Santa María la Mayor de Roma dende 2008, asítiase nel visu d'un montículo integráu na trama urbana de la ciudá, llamáu Montañeta del Salvador, nel llugar qu'ocupó la Ermita del Salvador. Foi llevantáu a partir de 1927, financiáu por coleutes ciudadanes, rematando la so construcción total cola coronación del campanariu en 1966. Alluga la imaxe de la Patrona de la ciudá, Santa María del Lluch, obra del escultor Antonio Ballester Vilaseca.
Nel corazón del valle de la Murta subsisten los restos del históricu cenobiu de jerónimos, nel so tiempu emporiu de cultura y espiritualidá y centru de pelegrinaxe de reis, nobles y líderes relixosos. A destacar la torre de los palombos y la ponte d'accesu a la derruida ilesia. Tamién destaquen dientro del conxuntu la Casa y xardín románticu del sieglu XIX.
Ruta de los Monesterios de Valencia, El pasu del Probe. Alzira atópase enclavada dientro del itinerariu d'esta ruta monumental y cultural inaugurada en 2008, qu'escurre pola llocalidá, visita ineludible de la cual, ye'l so históricu Monesteriu de La Murta.
El Palaciu de Casassús ye un palaciu señorial estructurado en trés plantes. Na so planta baxa destaquen los arcos góticos y na fachada'l so escudu nobiliariu, que ye bien d'interés cultural (númberu R-I-51-0011340)
Podemos añader, que nel intre de la historia, perdióse gran parte de la monumentalidad de la llocalidá. Munches estructures fueron esaniciaes o sustituyíes por elementos con pretensiones práutiques pero ensin nengún valor artísticu, como'l casu de la ponte de San Agustín (d'estilu románicu), por non falar de la erráctica actuación que se llevó a cabu cola construcción de l'Avenida de los Santos Patronos que destruyó la ponte de San Bernat, cosa que s'intentó correxir asitiando los casilicios nel so llugar orixinal pero que de nenguna manera recupera lo que podría ser y nun ye. A lo último, tenemos de falar de la inactividá de les poques fontes que se topen nel conceyu, y de les aberrantes figures artístiques que se dedicaron a asítiase nes glorietes de la ciudá que nun ufierten nengún tipu d'estilu.
El conceyu d'Alzira cunta con "gran diversidá" de parques urbanos y espacios verdes, cola circunstancia d'incluyir n'el treme urbanu una porción de monte baxu, llamáu Muntanyeta del Salvador que fai les funciones de gran parque de la ciudá.
Los parques urbanos más destacaos son:
Avenida del Parque y cortil onde anguaño s'atopa'l parque de La Alquenencia (años 60/70) El parque de La Alquenencia: ye'l parque más estensu, asitiáu nel distritu de Venecia. Contién dellos paseos y places, con bayura de pinu y palmeres y zones de verde. Contién un monumentu al ríu Júcar. Ye habitual nél la práutica del xuegu de petanca.
El parque Pere Crespí ye un parque de menores dimensiones que l'anterior que'l so nome correspuende a esti alzireño que foi xardineru mayor del rei Alfonso'l Magnánimo, natural d'Alzira.
Parque d'Arabia Saudina: arrodia'l tramu de la muralla d'Alzira asitiáu na avenida Luis Suñer. El nome del parque constitúi una muestra d'agradecimientu al Reinu d'Arabia Saudina poles ayudes espachaes mientres los graves llenes que sufrió la ciudá en 1982. Inauguróse'l 26 de setiembre de 1986.
La Muntanyeta del Salvador. La Muntanyeta del Salvador: tratar d'una llomba, cubierta de monte mediterraneu nes sos fasteres, que quedó dafechu arrodiada pol treme urbanu. Nel so visu alza'l santuariu de La nuesa Señora del Luch, en que la so base abrir una gran escampada con zones de xuegos, cafetería, aparcamientos etc. Constitúi un gran balcón natural dende'l cual acolúmbrase Alzira y gran parte de la so contorna.
Fora del cascu urbanu atopamos interesantes paisaxes y paraxes naturales. Na llanura destaquen les cases de campu, les alquerías y los güertos de naranxales, con una de les superficies más estenses d'España dedicaes al so cultivu, inmortalizados por Sorolla na so obra Valencia, dientro del conxuntu Visión d'España pa la Hispanic Society of America de Nueva York.
Nes sierres de Corbera, la Murta y Les Aguyes o Les Agulles atópense los valles de la Murta cola so monesteriu, antes mentáu, el valle de La Casella y el so reserva de venaos y el valle de Agües Vives, qu'alluga'l monesteriu de Santa María d'Agües Vives. Los altores d'estes sierres son el Tallat Roig (394 m), la Cruz del Cardenal (543 m), Les Orelles d´Garra (592 m) y la Ratlla (625 m).
Los Premios Lliterarios Ciudá d'Alzira (Premis Literaris Ciutat d'Alzira) constitúin la cita cultural lliteraria más importante de la Comunidá Valenciana. El certame consiste nuna serie d'actos y xornaes, conferencies y llectures que remata nuna gala añal d'entrega de gallardones con asistencia del mundu lliterariu, científicu y políticu. Destaquen pol sofitu y reconocencia de títulos escritos en llingua valenciana. Na celebración y promoción de los mesmos desempeña un papel importante, amás del conceyu de la ciudá, la editorial alcireña Edicions Bromera, la entidá financiera Bancaja, la Universidá de Valencia, la Universidá Nacional d'Educación a Distancia (UNED) y la mancomunidá de la Ribera.
Na seronda de 2009 celebróse la XXI edición de los premios, con una dotación global de 82.000 euros. Los premios a otorgar son: el XXI Premiu de Novela Ciudá d'Alzira, el XV Premiu Européu de Divulgación Científica Estudiu Xeneral, el XIV Premiu Bancaja de Narrativa Xuvenil, el XI Premiu de Ensayo Mancomunidá de la Ribera Alta, el XIV Premiu de Narrativa Infantil Vicente Montesa, el IV Premiu de Teatro Ciudad d'Alzira Palanca y Roca y el IV Premiu de Poesía Ibn Jafaya. Ente los xuraos d'esta XXI edición figuraron los autores Màrius Serra, Adolf Beltran, Josep Palomberu, Francesc Gisbert o Josep Lluís Doménech.
Amás de la dotación económica, los gallardoniaos reciben una escultura diseñada por Manuel Boix.
Alzira ye una llocalidá con gran cantidá d'actividaes festives, ente les que destaquen les Falles, La Selmana Santa, Les fiestes de Sant Bernat y en menor grau, les Fiestes de la Virxe del Lluch, la romería de La nuesa Señora de la Murta:
Estes fiestes fueron declaraes como Fiesta d'interés turísticu nacional. Celebrar en Alzira con gran intensidá y desenvuelven gran actividá cultural a lo llargo del añu. Destaquen pol so calter multitudinariu la mascletá, la cabalgata d'amarutes, la Crida dende'l balcón principal del Conceyu, la entrega de premios, la ufrienda de flores a La nuesa Señora del Lluch y el desfile de Pasudobles. Esiste un Muséu de la fiesta, onde pueden almirase obres d'artistes alcireños, como Julio Monterrubio, Bernardo Cercu, etc.
Estes fiestes tamién se declararon como Fiestes d'interés turísticu nacional. Orixinaria del sieglu XVI, la selmana santa arrexunta a más de 7.000 cofrades en dieciocho hermandad y cofraderíes, con venticinco pasos procesionales que caltienen una estética mayormente uniforme y de posguerra. La dimensión de les celebraciones tesciende más allá de la ciudá, espertando gran espectación el montaxe de doseles que representen les escenes bíbliques y la procesión xeneral del santu entierru, que representa cronológicamente los sucesos de la pasión de Cristu, a la qu'asisten más de cuarenta mil persones cada añu.
El primer domingu de xunu celebra una romería al Valle de la Murta, pa visitar el Monesteriu de La nuesa Señora de La Murta. Munchos romeros acompañen a La nuesa Señora de la Murta a cuerpu nel so treslláu dende'l Conceyu hasta'l Valle. Ellí celébrase una misa y una ufrienda de flores a la Virxe. Al rematar la mesma apurre pan bendicíu y sírvese una paella xigante. Pela tarde hai conciertos, bailles, corales...
Tienen llugar nel mes de xunetu,(el día 23). Conmemoren el martiriu de los santos patronos de la ciudá San Bernardo, y les sos hermanes María y Gracia. De toles actividaes de tipu artísticu, cultural y deportivu que se lleven a cabu, destaquen pola so popularidá los festivales musicales del campu de Venecia, con actuación de grupos musicales de moda. Na so aguada relixosa vivir cola solemnidá d'un novenario n'honor de los patronos y la procesión xeneral del día 23.
Les Fiestes de La nuesa Señora del Lluch.
En setiembre, Alzira honra a la so patrona, La nuesa Señora del Lluch. Les fiestes, con actos culturales y relixosos, algamen la máxima rellumanza l'últimu domingu de setiembre, onde se representa l'afayu de la imaxe con bailles tradicionales. La Virxe, tando na ciudá per espaciu d'unos díes, ye devuelta en procesión al so Santuariu.
Moros y Cristianos.
Dende 2001, celébrase cada primer fin de selmana d'ochobre, nel cascu históricu de la Vila, la fiesta de Moros y Cristianos.
San Montés.
Conmemoración de Reconquistar (30 d'avientu). Dende'l Conceyu, les autoridaes municipales presiden una procesión cívica qu'acompaña a la bandera de la ciudá, en baxándola pol balcón principal, hasta la Plaza de San Judas, onde s'alluga'l monumentu a Xaime I d'Aragón (del artista Enrique Casterá), y faise ufrienda d'una corona de lloréu. Dempués d'unos parllamentos, entámase'l regresu al Conceyu, onde se celebra un Plenu estraordinariu d'imposición de les insinies d'oru col escudu de la ciudá, nes sos diverses modalidaes. Nel intre del percorríu, cántase un solemne Te Deum, itinerante cada añu pola arciprestal y restu de parroquies de la ciudá, por orde d'antigüedá.
Les Fiestes de barrios.
En xunu celebren les fiestes de San Pere, San Bernabéu y Cristu de l'Alborxí; en xunetu les de San Cristóbal; n'agostu les de la Virxe de los Ánxeles, calles Paz y Olivo, Muntanyeta del Salvador, Vilella, Xavegó, La Graella, Racó de les Vinyes, urbanización San Bernardo, San Roque, Fornu de Carrascosa, Colonia Santa Marina, xubíes de Brú, Tisneres-Xixerà, Vallverd-La Coma y Arrabalde de Santa María (-yos Barraques).
Alzira cuntó con una emisora de radio d'algame comarcal (ya inclusive provincial mientres emitió n'Onda Media) ente 1934 y 1991. A finales de los 70, l'industrial Luis Suñer Sanchis fundó Radio Color, que darréu foi adquirida pola Once y qu'anguaño se denomina Onda Cero La Ribera. En 1995 fundóse la emisora municipal Alzira Ràdio de resultes del taller de radio que se realizó na Casa de la Cultura.
Dende 1986 cuenta con una canal de televisión d'ámbitu comarcal y anguaño de TDT: Ribera Televisió. Esti mediu priváu comarcal, creáu y empobináu por Rafael Guardiola Codes, cubre'l buecu que dexaben les televisiones nacional y autonómicu, apostando por faer llegar hasta los llares de la Ribera del Júcar y d'otres contornes cercanes inclusive Valencia y l'Horta, les imáxenes de l'actualidá comarcal y espublizar la cultura y llingua propia, tradiciones, fiestes, costumes y historia. Recibió distintes reconocencies na Comunitat Valenciana y fuera d'ella.
Alzira tamién cunta con delegaciones de los diarios Levante-EMV y Les Provincies, dambos d'ámbitu autonómicu y con edición comarcal. Tocantes a la prensa escrita local esisten les revistes d'espardimientu gratuitu Viure Alzira (editada pol Conceyu), y L'Alfil (fundada en 1991) qu'enceten l'actualidá de la ciudá. En 2001 fundóse Al Cor que sumió en 2010 convirtiendo'l so formatu a dixital. En 2008 creóse la revista "Festalzira", dirixida pol fotógrafu local Miguel Ángel Gil, que trata d'averar a los alzireños les noticies festives, culturales y sociales. La veu de la Ribera y RiberaMagazine son d'ámbitu comarcal.
Colexu La Purísima d'Alzira.Campus universitariu de La Ribera, en Alzira.Centru de la Universidá Católica de Valencia San Vicente Mártir, nel campus d'Alzira.
La educación en Alzira depende de la Conseyería d'Educación de la Xeneralidá, titular de les competencies en materia d'educación nel ámbitu de la Comunidá Valenciana.
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Alzira.