Багушэўск

Гарадскі пасёлак Багушэўск Брацкая магіла Герб Сцяг Краіна Беларусь Вобласць Віцебская Раён Сенненскі Сельсавет Багушэўскі Каардынаты 54°50′49″ пн. ш. 30°12′39″ у. д. Гарадскі пасёлак з 1938 Насельніцтва ▼2 303 чал. (1 студзеня 2024) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 2135 Паштовы індэкс 211510 Аўтамабільны код 2 СААТА 2244817905 Багушэўск на карце Беларусі ±

Багушэўск на Вікісховішчы

Багушэўск — гарадскі пасёлак у Сенненскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі. За 60 км ад Віцебска, за 40 км ад Оршы. Цэнтр сельсавета і сельгаспрадпрыемства «Багушэўскае». Чыгуначная станцыя Багушэўская на лініі Віцебск—Орша. Насельніцтва — 2 363 чалавека (на 1 студзеня 2023 года).

Гісторыя

У XIX ст. вядомы як фальварак Багушэўка. Пры дарозе Сянно—Віцебск, каля «капліцы Макавея» куды на царкоўныя святы з Серакаротні (цяпер вёска Лучазарная) прыязджаў святар і збіралася шмат сялян з навакольных вёсак, у 1879 годзе вырашала пасяліцца некалькі прадпрымальных людзей, каб весці гандаль. Забароўскі адкрыў карчму, Гозін — заезны дом (гасцініца разам з бакалейным магазінам), Рэут — магазін. Іх можна лічыць заснавальнікамі Багушэўска. Затым пасяліліся Ландзёнак, Кулік, Кац, Крывашэеў. У 1854—1884 г. працаваў бровар, галоўным піваварам на якім быў латыш Рэут.

У 1901 г. пачалося будаўніцтва чыгункі Віцебск—Жлобін. Адну са станцый вельмі было вырашана пабудаваць у гэтых мясцінах. Зямля належала Дз. Багушэўскаму, па некаторых звестках палкоўніку, які пражываў у Санкт-Пецярбургу. Ён згадзіўся перадаць частку зямлі пад станцыю, але пры ўмове, што станцыя атрымае назву ў гонар яго жонкі — Багушэўская. У сваю чаргу населены пункт каля станцыі атрымаў назву Багушэўск. Сам Дз. Багушэўскі памёр у 1903 г. і пахаваны ў вёсцы Худалеі (цяпер вёска Рыбнае) пад Багушэўскам.

Пазней у Багушэўску пабудавалі магазін, склады для газет і бензіну. Пасёлак пачаў хутка расці ў выніку перасялення сюды яўрэяў з навакольных вёсак. Былі сярод іх гандляры, шаўцы, рамізнікі, кавалі. У 1915 годзе ў Багушэўску пабудавалі лесапілку.

Напярэдадні Кастрычніцкай рэвалюцыі ў пасёлку пачала дзейнічаць сінагога. Працавалі 2 фельчары.

3 1924 г. Багушэўск у Аршанскай акрузе, цэнтр сельсавета. У 1933 годзе тут дзейнічалі прадпрыемствы: льнозавод, кузня прамысловай арцелі, шавецкая майстэрня, мэблевая фабрыка, смаляная арцель «1-га Мая», вінзавод (створаны да рэвалюцыі). У 1924—1931 і ў 1935—1960 гг. цэнтр Багушэўскага раёна, з 27.09.1938 гарадскі пасёлак.

Падчас Вялікай Айчыннай вайны 3 ліпеня 1941 да 25.06.1944 акупаваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Вызвалены 25 чэрвеня 1944 г. у ходзе Віцебска-Аршанскай наступальнай аперацыі.

З 1960 года Багушэўск у складзе Сенненскага раёна.

28 чэрвеня 2013 года да Багушэўска далучана вёска Цясы.

Насельніцтва

• 1926 — 1 176 чал.
• 1939 — 3,3 тыс. чал.
• 1995 — 4,5 тыс. чал.
• 2006 — 3,2 тыс. чал.
• 2016 — 2 598 чал.
• 2017 — 2 563 чал.

Гаспадарка

Мэблевая фабрыка, лясгас, леспрамгас, льнозавод, акцыянернае таварыства «Багушэўскмэбля», пашывачны і кандытарскі цэхі, камбінат бытавога абслугоўвання, раённая бальніца, абласная туббальніца, аптэка, 2 сярэднія і базавая санаторна-амбулаторныя школы, музычная школа, народны тэатр, дзіцячы садок, Дом піянераў і школьнікаў, Дом культуры, 2 бібліятэкі, кавярня, аддзяленне сувязі, АТС, 7 магазінаў, працуе рынак.

Сельгаспрадпрыемства спецыялізуецца на вытворчасці малочна-мясной прадукцыі і насенняводстве траў. Машынны двор і майстэрня па рамонту тэхнікі.

Транспарт

Чыгуначная станцыя. Аўтадарогамі злучаны з Сянном, Віцебскам, Оршай.

Славутасці

Помнікі: У. Леніну, у гонар войск 20-й арміі, на брацкіх магілах савецкіх воінаў і партызан, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну.

• Брацкая магіла (1944), у скверы —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Д000739
• Свята-Петра-Паўлаўская царква (1995)
• Яўрэйскія могілкі

Вядомыя ўраджэнцы і жыхары

• Пётр Андрэевіч Абрасімаў (1912—2009) — савецкі дыпламат.
• Леў Пятровіч Аўсішчар (1919—2007) — адзін з лідараў руху за права выезду ў Ізраіль.
• Зінаіда Ігнатаўна Канапелька (1918—1997) — актрыса, народная артыстка БССР.
• Ізабела Іванаўна Марціновіч (1927—2021) — беларускі юрыст.
• Павел Леанідавіч Мачалаў (нар. 1974) — беларускі архітэктар.
• Галіна Гаўрылаўна Сяргеева (нар. 1937) — вучоны, гісторык.
• Лера Яскевіч (нар. 1999) — беларуская спявачка.

Гл. таксама

• Пасёлкі гарадскога тыпу Віцебскай вобласці
• Пасёлкі гарадскога тыпу Беларусі

Літаратура

• Памяць: гісторыка-дакументальная хроніка Сенненскага раёна / уклад. С. В. Шайко; мастак Э. Э. Жакевіч. — Мн., 2003. — 616 с.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 2. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
• Беларусь: Энцыклапедычны даведнік / Рэдкал.: Б. І. Сачанка і інш. — Мн.: БелЭн, 1995. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Багушэўск

• Геаграфічныя звесткі па тэме Багушэўск на OpenStreetMap
• Багушэўск на сайце Глобус Беларусі (руск.)