Перайсці да зместу

Стары горад (Гродна)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Стары горад — тэрыторыя ў горадзе Гродна, абмежаваная правым берагам ракі Нёман, чыгункай, вуліцамі Савецкая і Ажэшкі, ракой Гараднічанка. Уключае таксама Каложскую гару. Планіроўка і забудова сфарміраваліся ў XIIXVII стст. У XII ст. склалася веерная сістэма планіроўкі, цэнтрам якой былі Верхні і Ніжні замкі, да якіх радыяльна сыходзіліся вуліцы Замкавая, Вялікая Траецкая і Давыда Гарадзенскага (Новазамкавая). У XVXVII стст. сфарміравалася няправільная радыяльна-кальцавая сістэма планіроўкі, цэнтрам якой стала Савецкая плошча (Рынак, Рыначная, Ратушная, Парадная, Саборная, С. Баторыя). Да яе сыходзіліся вуліцы Савецкая (Віленская, Саборная, Дамініканская), Замкавая, Кастрычнікая (Рыначны завулак), Калючынская (Каложанская, Пасіянарыі), К. Маркса (Язерская(Азёрская), Скідзельская, Брыгіцкая, Кутузаўская, Купецкая), Стэфана Баторыя (Вялікая, Мяшчанская, Крупскай) і Маставая. Паралельна і перпендыкулярна ішлі вуліцы Гараднічанская (Урыцкага), Малая Траецкая, Тэльмана (Іванаўская, Гувера), Клары Цэткін (Звонавы завулак, Магістрацкая), Кірава (Мірніцкая, Рэзніцкая, Паліцэйская, Лістоўскага), Паўлоўскага (Жандарскі завулак, Пясочная).

Да XIX стагоддзя ва ўсходняй частцы ўздоўж чыгункі склаўся шэраг прамавугольных кварталаў, узнік шэраг мерыдыяльных і перасякаючых іх вуліц. Галоўная планіровачная вось вул. Маставая — вул. Савецкая, у паўночна-заходняй частцы выходзіла на гасцінец ВаршаваВільня. Захаваліся помнікі архітэктуры: Стары замак, Новы замак, касцёл і кляштар бернардзінцаў, касцёл езуітаў, Гродзенскі касцёл і кляштар брыгітак, Каложская царква, Пакроўскі сабор, Уладзімірская царква, Вялікая харальная сінагога, будынак акруговага суда, вадацяжныя вежы, броварны завод.