Neron
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Neron | |
|---|---|
| Car Rimskog carstva | |
| Vladavina | 13. oktobar 54. - 9. juni 68. |
| Prethodnik | Klaudije |
| Nasljednik | Galba |
| Supružnik | Klaudija Oktavija Popeja Sabina Statilija Mesalina |
| Djeca | Klaudija Augusta |
| Dinastija | Julijevsko-Klaudijevska |
| Otac | Gnej Domicije Ahenobarb |
| Majka | Agripina Mlađa |
| Rođenje | 15. decembar 37. Ancijum (današnji Anzio), Rimsko carstvo |
| Smrt | 9. juni 68. (u 30. godini) Rim, Rimsko carstvo |
| Mjesto sahrane | Mauzolej Domicija Ahenobarba, Rim |
Neron (Neron Klaudije Cezar August Germanik; 15. decembar 37 – 9. juni 68) bio je rimski car od 54. do 68. godine. Neron je svu svoju energiju usmjerio na diplomatiju, trgovinu i unapređenje kulturnog života, ali je prema historičaru Tacitu bio veoma kompulzivan i korumpiran. Naredio je izgradnju teatra na kojem je promovisao atletske igre. Tokom vladavine, njegov strašni general Korbulon je vodio uspješan rat protiv Partskog carstva, a njegov general Svetonije Paulin je slomio pobunu u Britaniji. Nakon toga je Neron zauzeo Bosporsku kraljevinu i započeo Prvi Rimsko-jevrejski rat.
Nakon velikog požara u Rimu 64. godine, Neron je započeo gradnju kompleksa palača, Domus Aurea. Nakon ustanka generala Vindeksa u Galiji i Galbe u Hispaniji, Neron je svrgnut sa prijestolja. Suočavajući se sa optužbom da je javni neprijatelj, izvršio je samoubistvo 9. juna 68. godine. Njegova smrt je završila vladavinu Julijevsko-Klaudijevske dinastije, započinjući građanski rat poznat kao Godina četiri cara. Njegova vladavina se često opisuje kao tiranija i ekstravagancija. Naredio je mnoga pogubljenja, među kojima i ubistvo svoje majke i polubrata Britanika.
Rani život
[uredi | uredi izvor]Lucije Domicije Neron (lat. Lucius Domitius Nero), sin Agripine i Gneja Domicija Ahenobarba, bio je rimski car od 54. do 68. godine. On je također posljednji potomak julijevsko-klaudijevske kuće. Na tron rimskog cara dovela ga je majka Agripina Mlađa nakon što je prethodno otrovala svoga muža, cara Klaudija (vladao 41. - 54.). Neron je nastavio politiku cara Tiberija (vladao 14. - 37.) - vodio je oštru borbu protiv rimske aristokracije (senatorskog staleža), a koja se protivila sužavanju prava Senata i jačanju carske vlasti. U početku je vladao umjereno zahvaljujući uticaju svojih savjetnika Seneke i pretorijanskog preferkta Bura i supruge Oktavije. Međutim uskoro se ispostavilo da je Neron svirep vlastodržac. U skladu s tim pogubio je mnoge ugledne Rimljanje i konfiscirao njihovu imovinu. Godine 55. dao je otrovati svoga brata Britanika. To je bio samo uvod u njegove zločine. Četiri godine kasnije (59.) otišao je tako daleko da je ubio čak i vlastitu majku (59. godine). Godine 62. ubio je Bura i suprugu Oktaviju da bi oženio svoju konkubinu Popeju Sabinu koju je također nekoliko godina kasnije ubio.
Neron je bio bolesno ambiciozna osoba. U toj svojoj nerealnoj ambiciji želio je ponoviti djelo Aleksandra Makedonskog te je vodio skupe i nesigurne ratove na Istoku uzalud pokušavajući osvojiti Armeniju, sjevernu obalu Crnog mora i Etiopiju. Mnogo novca Neron je trošio na pozorište, cirkuske igre i raskošan život. Uobražavao je kako je velik umjetnik, pa se često pojavljivao u pozorištu i cirkuskoj areni kao glumac, pjevač, svirač i sudionik u utrci dvokolica. Zbog opterećivanja državne blagajne, koje se posebno osjetilo u provincijama kroz nove poreze, za njegove vladavine izbili su ustanci u Britaniji, Španiji, Galiji i Judeji. Godine 64. nakon velikog požara u Rimu nezadovoljstvo je zahvatilo i Rim jer glasine su za požar krivile Nerona. Poslije paleža Rima Neron je započeo sa sistematskim progonima kršćana jer je njih smatrao krivima za paljevinu Rima. Sljedeće godine smaknuo je mnogo protivnika, ali i nevinih osoba, nakon otkrivanja urote za njegovo svrgavanje. Seneka, koji se već prije povukao s dvora bio je prisiljen počiniti samoubistvo 65. godine. Između 66. i 67. godine posjetio je Grčku gdje je i sam učestvovao u raznim javnim natjecanjima. Za vrijeme njegove odsutnosti iz Rima izbija pobuna u provincijama (Galija, Hispanija, Germanija). Kada se vratio u Rim, Senat ga je proglasio neprijateljem rimskog naroda i osudio na smrt, te je car u 31-oj godini života počinio samoubistvo, ali neki smatraju da je ubijen.