Шахмат

	Шахмат
Пулса тухнă	VI ĕмĕр, Инди
Инвентарь	8 × 8 клеткăллă хăма, фигурăсем: 16 шурă тата 16 хура
Вылякансем	2
Парти тăсăлать	Сехетпе; Пуля (буллит): < 3 мин.; Блиц: 3—10 мин.; Хăвăрт (рапид): 10 мин. ытла тата 60 мин. яхăн; Классические: 60 минут тата ытларах; Без часов; Вăхăта чармасăр
Вăйă кăткăслăхĕ	Вăтам
Стратеги шайĕ	Çӳллĕ
Ăнсăртран тухни	Çук (вăйă мĕнпур информаципе)
Аталантарать	тактикăна, стратегие, комбинацие курни, курăм астăвăмĕ
Пĕрпек вăйăсем	Çав. Шахмат варианчĕсем, Сёги
	Медиафайлы на Викиампар

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Шахмат (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Ша́хмат — сĕтел вăййисем шутне кĕрет. 64 тăваткалтан тăракан ятарлă хăма çинче икĕ ен выляççĕ. Ку вăйăра ӳнер те, ăслăлăх та, спорт та пур. Вăйă ячĕ перс чĕлхинчен кĕнĕ - шах тата мат сăмахсенчен пулнă, куçарсан патша вилнĕ тенине пĕлтерет.

Шахматла хире-хирĕç иккĕн, ушкăнпа ушкăн, пĕр çынпа ушкăн выляма пултараççĕ. Шăхмат вăййин йĕркине тытса пыракан ятарлă йĕркесем пур, ăмăртусем ирттернĕ чухне ФИДЕн хушма йĕркисемпе те усă кураççĕ. Интернетпа, телефонпа, çыру çырса выляма та ятарлă йĕркесем пур.

Шахмат кун-çулĕ

Шахмат вăййине Ĕнчĕре VI ĕмĕрте шутласа кăларнă тесе ĕнентерççĕ. Унăн авалхи ячĕ - чатуранга. Арап çĕршывĕсенче, Европăпа Африкăра вăйă сăн-сăпачĕ улшăнса пырать. 15 ĕмĕр тĕлне унăн паянхи кӳлепи çирĕпленсе çитет, 19 ĕмĕрте шахматла вылямалли йĕркесене те çирĕплетеççĕ, çавăн чухнех ăмăртусем йĕркелеме пуçлаççĕ.

Çавăн пекех

Шахмат выляма компьютер программисем

Вуламалли

Верховский Л. С. Цугцванг. Кочиев А. В., Яковлев Н. Г. Преимущество двух слонов. — М.: ФиС, 1989. — 160 с. — 100000 экз. — (Б-чка шахматиста). — ISBN 5-278-00182-8
Шахматы : энциклопедический словарь / тĕп ред. А. Е. Карпов. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-005-3

Асăрхавсем

^ Пурĕпе хăма çинче 32 фигура пулма пултарать, çапах та пешкăсене урăх фигурăсемпе улăштарма пулать (çап. пешкăна улăштарни).
^ Строго говоря — это количество противоборствующих сторон в партии. Количество игроков-физических лиц в партиях определённого формата («Консультанты A» против «Консультанты B», супергроссмейстер против «остального мира», например «Каспаров против мира», и др.) может быть любым с обеих сторон, однако при этом число групп игроков в партии всё равно — две, каждая группа представляет одну сторону и играет одним цветом фигур.
^ Указано время на всю партию для каждого игрока. Общая продолжительность игры, соответственно, не превышает указанное время, умноженное на два.
^ Данный контроль действует при игре в Интернете, в очных шахматах контроль менее 10 минут считается блицем.

Каçăсем

Ку шахмат çинчен вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.

[1] Пурĕпе хăма çинче 32 фигура пулма пултарать, çапах та пешкăсене урăх фигурăсемпе улăштарма пулать (çап. пешкăна улăштарни).

[2] Строго говоря — это количество противоборствующих сторон в партии. Количество игроков-физических лиц в партиях определённого формата («Консультанты A» против «Консультанты B», супергроссмейстер против «остального мира», например «Каспаров против мира», и др.) может быть любым с обеих сторон, однако при этом число групп игроков в партии всё равно — две, каждая группа представляет одну сторону и играет одним цветом фигур.

[3] Указано время на всю партию для каждого игрока. Общая продолжительность игры, соответственно, не превышает указанное время, умноженное на два.

[4] Данный контроль действует при игре в Интернете, в очных шахматах контроль менее 10 минут считается блицем.

[1]

[2]

[3]

[4]

п • с • т Шахмат тактики
Терминсем	Жертва • Зевок • Комбинационное зрение • Комбинаци • Ловушка • Мотив • Нападение • Темп • Угроза

Тактика мелĕсем	Бешеная фигура • Блокировка • Вилка • Вскрытый шах • Иккĕлле шах • Завлечение • Засада • Патшана кăларни • Капкăн • Контрудар • Линейный удар • Арман • Освобождение линии • Освобождение поля • Отвлечение • Пат • Перегрузка • Перекрытие • Подрыв пешечной цепи • Промежуточный ход • Рентген • Связка • Уничтожение защиты • Цугцванг