Pitsa

Bwyd poblogaidd o'r Eidal yw pitsa (Eidaleg: pizza), sy'n dafell o does wedi'i bobi ac arno: amryw o 'dopins' e.e. caws a saws tomato. Mae'r gair o bosibl yn dod o fara pita. Daw yn wreiddiol o Napoli, ac heddiw fe'i fwyteir ar draws y byd.^[1] Ers y 1980au mae nifer o bitserias (Eidaleg: pizzerias) yn cynnig gwasanaeth archebu dros y ffôn neu ar-lein. Mae pitsas rhew yn un o'r prydau parod mwyaf poblogaidd.

Hanes

*Pizza Margherita*: efallai'r math enwocaf.

Arferai'r Groegiaid orchuddio'u bara gydag olewn, caws, pherlysiau.^[2] Yn ardal Napoli y datblygodd y pits modern, fodd bynnag, a hynny ar ddechrau'r 19g.^[3] Cyn hynny, arferid rhoi garlleg, halen, saim neu lard, caws a basil ar dafell o fara gwyn. Ceir cryn anghytundeb pa bryd y cychwynwyd rhoi saws tomato arno.^[3] Credir mai'r Antica Pizzeria Port'Alba yn Napoli oedd y Pitseria cyntaf.^[4]

Credir yn gyffredinol mai yn 1889 y crewyd y pizza Margherita cyntaf, pan ofynnodd y Palas Brenhinol Capodimonte i'r pobwr pitsa Raffaele Esposito am bitsa arbennig ar gyfer eu hymwelydd Margherita o Savoy (1851 – 1926). Gwnaeth dri gwahanolo, a barn y Frenhines oedd mai'r un a wnaed o liwiau baner yr Eidal oedd ei ffefryn: coch (tomato), gwyrdd (basil) a gwyn (mozzarella). Anrhydeddwyd y Frenhines pan benderfynwyd alw'r pitsa hwn ar ei hôl: "Pizza Margherita",^[5]. Rhaid cofio wrth gwrs mai chwedl leol ydy hon, ac sy'n groes i'r ymchwil diweddaraf, yn debyg iawn i chwedl Gelert.^[6]

Cyfeiriadau

↑ Miller, Hanna (April/May 2006). "American Pie". American Heritage Magazine. Cyrchwyd 4 May 2012. Check date values in: |date= (help)
↑ Talati-Padiyar, Dhwani. Travelled, Tasted, Tried & Tailored: Food Chronicles. ISBN 1304961354. Cyrchwyd 18 November 2014.^{[dolen farw]}
↑ ^3.0 ^3.1 Helstosky, Carol (2008). Pizza: A Global History. London: Reaktion. tt. 21–22. ISBN 1-86189-391-4.
↑ "Avpn". Pizzanapoletana.org. 1984-09-28. Cyrchwyd 2009-06-05.
↑ "Pizza Margherita: History and Recipe". Italy Magazine. 14 March 2011. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-02-07. Cyrchwyd 2Ebrill 2012.
↑ "Was margherita pizza really named after Italy's queen?". BBC Food. 28 Rhagfyr 2012. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-12-31. Cyrchwyd 31 Rhagfyr 2012.

Dolenni allanol

[Miller-1] Miller, Hanna (April/May 2006). "American Pie". American Heritage Magazine. Cyrchwyd 4 May 2012. Check date values in: |date= (help)

[2] Talati-Padiyar, Dhwani. Travelled, Tasted, Tried & Tailored: Food Chronicles. ISBN 1304961354. Cyrchwyd 18 November 2014.^{[dolen farw]}

[Helstosky21-3] 3.0 ^3.1 Helstosky, Carol (2008). Pizza: A Global History. London: Reaktion. tt. 21–22. ISBN 1-86189-391-4.

[4] "Avpn". Pizzanapoletana.org. 1984-09-28. Cyrchwyd 2009-06-05.

[5] "Pizza Margherita: History and Recipe". Italy Magazine. 14 March 2011. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-02-07. Cyrchwyd 2Ebrill 2012.

[6] "Was margherita pizza really named after Italy's queen?". BBC Food. 28 Rhagfyr 2012. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-12-31. Cyrchwyd 31 Rhagfyr 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]