Βιέννη

Βιέννη
Σημαία Έμβλημα
Χώρα	Αυστρία
Διοικητική υπαγωγή	Αυστρία
Ίδρυση	1ος αιώνας π.Χ.
Ονομάστηκε από	Βιέννη
Διοίκηση
• Δήμαρχος της Βιέννης	Μίχαελ Λούντβιχ (από 2018)
Έκταση	414,78 km² (1  Ιανουαρίου 2018)
Υψόμετρο	151 μέτρα και 198 μέτρα
Πληθυσμός	1.973.403 (1  Οκτωβρίου 2022)
Ταχυδρομικός κώδικας	1000–1239, 1400, 1402, 1251–1255, 1300–1301, 1421, 1423, 1500, 1502–1503, 1600–1601, 1810 και 1901
Γεωγραφικές συντεταγμένες	48°12′30″N 16°22′21″E
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Η Βιέννη (γερμανικά: Wien‎‎, αυστροβαυαρικά: Wean) είναι η πρωτεύουσα, η μεγαλύτερη πόλη και ένα από τα εννέα κρατίδια της Αυστρίας. Η Βιέννη είναι η πολυπληθέστερη πόλη της Αυστρίας, με περίπου δύο εκατομμύρια κατοίκους (2,9 εκατομμύρια εντός της μητροπολιτικής περιοχής, σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας) και το πολιτιστικό, οικονομικό και πολιτικό της κέντρο. Είναι η 6η μεγαλύτερη πόλη κατά πληθυσμό στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η μεγαλύτερη από όλες τις πόλεις επί του Δούναβη.

Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα η Βιέννη ήταν η μεγαλύτερη γερμανόφωνη πόλη στον κόσμο και πριν από τη διάλυση της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο είχε δύο εκατομμύρια κατοίκους. Σήμερα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη γερμανόφωνη πόλη μετά το Βερολίνο. Η Βιέννη φιλοξενεί πολλούς σημαντικούς διεθνείς οργανισμούς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, ο ΟΠΕΚ και του ΟΑΣΕ. Η πόλη βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Αυστρίας και είναι κοντά στα σύνορα με την Τσεχία, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία. Αυτές οι περιοχές συνεργάζονται στο πλαίσιο της συνοριακή ευρωπαϊκής περιοχής Centrope. Μαζί με τη γειτονική Μπρατισλάβα η Βιέννη αποτελεί μια μητροπολιτική περιοχή με 3 εκατομμύρια κατοίκους. Το 2001 το κέντρο της πόλης χαρακτηρίστηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Τον Ιούλιο του 2017 μεταφέρθηκε στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε Κίνδυνο. Επιπλέον η Βιέννη είναι γνωστή ως η «Πόλη της Μουσικής» λόγω της μουσικής της κληρονομιάς, καθώς πολλοί διάσημοι κλασικοί μουσικοί όπως ο Μπετόβεν και ο Μότσαρτ αποκαλούσαν τη Βιέννη σπίτι τους. Η Βιέννη λέγεται επίσης ότι είναι η «Πόλη των Ονείρων» επειδή εκεί έζησε ο πρώτος ψυχαναλυτής στον κόσμο, ο Σίγκμουντ Φρόυντ. Οι προγονικές ρίζες της Βιέννης βρίσκονται σε πρώιμους κελτικούς και ρωμαϊκούς οικισμούς που μετασχηματίστηκαν σε μεσαιωνική και μπαρόκ πόλη. Είναι γνωστό ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο ως κορυφαίο ευρωπαϊκό μουσικό κέντρο, από την εποχή του βιεννέζικου κλασικισμού ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Το ιστορικό κέντρο της Βιέννης είναι πλούσιο σε αρχιτεκτονικά σύνολα, όπως μπαρόκ ανάκτορα και κήπους και η Ρίνγκστρασσε του τέλους του 19ου αιώνα πλαισιωμένη με μεγάλα κτίρια, μνημεία και πάρκα.

Η Βιέννη είναι γνωστή για την υψηλή ποιότητα ζωής της. Σε μια μελέτη του 2005 σε 127 παγκόσμιες πόλεις το Economist Intelligence Unit κατέταξε την πόλη πρώτη (σε ισοβαθμία με το Βανκούβερ και το Σαν Φρανσίσκο) ως προς τις πιο βιώσιμες πόλεις του κόσμου. Μεταξύ 2011 και 2015 η Βιέννη κατετάγη δεύτερη, μετά τη Μελβούρνη. Η «Έρευνα Ποιότητας Ζωής» του Monocle το 2015 κατέταξε τη Βιέννη δεύτερη στη λίστα με τις 25 κορυφαίες πόλεις στον κόσμο «για τη δημιουργία μιας βάσης», (από έκτη το 2011 και όγδοη το 2010). Το UN-Habitat κατέταξε τη Βιέννη ως την πιο ευημερούσα πόλη στον κόσμο το 2012–2013. Η πόλη κατέλαβε την 1η θέση παγκοσμίως για την κουλτούρα της καινοτομίας το 2007 και το 2008 και την έκτη παγκοσμίως (από 256 πόλεις) στο Δείκτη Πόλεων Καινοτομίας του 2014, που ανέλυσε 162 δείκτες σε τρεις τομείς: πολιτισμό, υποδομές και αγορές. Η Βιέννη φιλοξενεί τακτικά συνέδρια πολεοδομικού σχεδιασμού και χρησιμοποιείται συχνά ως μελέτη περίπτωσης από πολεοδόμους. Μεταξύ 2005 και 2010 η Βιέννη ήταν ο πρώτος προορισμός στον κόσμο για διεθνή συνέδρια. Προσελκύει πάνω από 6,8 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως.

Ετυμολογία

Το ελληνικό όνομα Βιέννη είναι δανεισμένο από το ομώνυμο ιταλικό. Η ετυμολογία του ονόματος της πόλης εξακολουθεί να είναι αντικείμενο επιστημονικής διαμάχης. Μερικοί ισχυρίζονται ότι το όνομα προέρχεται από το vedunia, που σημαίνει «ρέμα του δάσους», που στη συνέχεια παρήγαγε το Παλαιό Ανω Γερμανικό uuenia (wenia στη σύγχρονη γραφή), το Νέο Ανω Γερμανικό wien και τη διαλεκτική του παραλλαγή wean.

Άλλοι πιστεύουν ότι το όνομα προέρχεται από το όνομα του ρωμαϊκού οικισμού της κελτικής προέλευσης Vindobona, που πιθανώς σημαίνει «καλό χωριό, λευκός οικισμός» από τις κελτικές ρίζες vindo-, που σημαίνει «φωτεινό» ή «δίκαιο» – όπως στα ιρλανδικά fionn και στα ουαλικά gwyn, και -bona «χωριό, οικισμός». Η κελτική λέξη vindos μπορεί να αντανακλά μια ευρέως διαδεδομένη προϊστορική λατρεία του Vindos, μιας κελτικής θεότητας που επιζεί στην Ιρλανδική μυθολογία ως ο πολεμιστής και μάντης Fionn mac Cumhaill. Μια παραλλαγή αυτού του κελτικού ονόματος διατηρείται ίσως στα τσεχικά, σλοβακικά, πολωνικά και ουκρανικά ονόματα για την πόλη (Vídeň, Viedeň, Wiedeń και Відень αντίστοιχα) και σε αυτό της συνοικίας Wieden της πόλης.

Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από τους Wends (αρχαία αγγλική: Winedas, αρχαία νορδική: Vindr, γερμανικά: Wenden, Winden, δανικά: vendere, σουηδικά: vender, πολωνικά: Wendowie, τσεχικά: Wendové) που είναι ένα ιστορικό όνομα για τους Σλάβους που ζουν κοντά σε περιοχές γερμανικών οικισμών.

Το όνομα της πόλης στα ουγγρικά (Bécs), σερβο-κροατικά (Beč, κυριλλικά: Беч) και οθωμανικά τουρκικά (Beç) έχει διαφορετική, πιθανώς σλαβική προέλευση, και αρχικά αναφερόταν σε οχυρό των Αβάρων στην περιοχή. Στα σλοβενικά η πόλη αποκαλείται Dunaj, που σε άλλες σλαβικές γλώσσες της Κεντρικής Ευρώπης σημαίνει τον ποταμό Δούναβη, στον οποίο βρίσκεται η πόλη.

Γεωγραφική θέση

Η Βιέννη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 170 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, μεταξύ του Δούναβη στα ανατολικά και δασωδών υψωμάτων στα δυτικά. Είναι το μικρότερο ομοσπονδιακό κρατίδιο της Αυστρίας, εκτείνεται σε 415 τ. χλμ. και βρίσκεται στα βορειοανατολικά της χώρας. Αποτελεί κομβικό σημείο ανάμεσα στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη. Είναι ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια του Δούναβη, σε γεωγραφική θέση με μεγάλη οικονομική σημασία καθώς βρίσκεται στη διασταύρωση δύο μεγάλων φυσικών οδών της Κεντρικής Ευρώπης.

Ιστορία

Το παλαιό οικόσημο της Βιέννης (1465–1925) με τον αυτοκρατορικό δικέφαλο αετό

Η ιστορία της Βιέννης ήταν μεγάλη και ποικίλη, ξεκινώντας όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δημιούργησε ένα στρατόπεδο στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το κέντρο της πόλης της Βιέννης. Από εκείνη την ταπεινή αρχή η Βιέννη αναπτύχθηκε από τον ρωμαϊκό οικισμό που είναι γνωστός ως Vindobona σε σημαντικό εμπορικό κέντρο τον 11ο αιώνα. Έγινε η πρωτεύουσα της δυναστείας των Μπάμπενμπεργκ και στη συνέχεια των Αυστριακών Αψβούργων, υπό τους οποίους έγινε ένας από τους πολιτιστικούς κόμβους της Ευρώπης. Κατά τον 19ο αιώνα ως πρωτεύουσα της Αυστριακής Αυτοκρατορίας και αργότερα της Αυστροουγγαρίας, έγινε προσωρινά μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης. Από το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Βιέννη είναι η πρωτεύουσα της Δημοκρατίας της Αυστρίας.

Αρχές και πρώιμος Μεσαίωνας

Ρωμαϊκά ερείπια στη Μιχάελερπλατς

Το όνομα Vindobona προέρχεται από μια κελτική γλώσσα, υποδηλώνοντας ότι η περιοχή πρέπει να κατοικείτο πριν από τους ρωμαϊκούς χρόνους. Οι Ρωμαίοι δημιούργησαν ένα στρατόπεδο (που κατεχόταν από τη Λεγεώνα X Gemina) κατά τον 1ο αιώνα στη θέση του κέντρου της πόλης της σημερινής Βιέννης. Ο οικισμός αναβαθμίστηκε σε municipium το 212. Ακόμα και σήμερα οι δρόμοι της Κεντρικής Συνοικίας δείχνουν πού ήταν τα τείχη και οι τάφρους του στρατοπέδου. Οι Ρωμαίοι έμειναν μέχρι τον 5ο αιώνα.

Η ρωμαϊκή Vindobona βρισκόταν στα άκρα της αυτοκρατορίας και έτσι έπεσε θύμα του χάους των Μεγάλων μεταναστεύσεων. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι γύρω στις αρχές του 5ου αιώνα εκδηλώθηκε μια καταστροφική πυρκαγιά. Ωστόσο τα απομεινάρια του στρατοπέδου δεν εγκαταλείφθηκαν και παρέμεινε ένας μικρός οικισμός. Οι δρόμοι και τα σπίτια της πρώιμης μεσαιωνικής Βιέννης ακολουθούσαν τα πρώην ρωμαϊκά τείχη, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τμήματα της οχύρωσης ήταν ακόμα στη θέση τους και χρησιμοποιήθηκαν από τους εποίκους.

Βυζαντινά χάλκινα νομίσματα του 6ου αιώνα έχουν βρεθεί πολλές φορές στην περιοχή του σημερινού κέντρου της πόλης, υποδηλώνοντας σημαντική εμπορική δραστηριότητα. Τάφοι του 6ου αιώνα βρέθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών δίπλα στο Μπέργκχοφ, σε μια περιοχή γύρω από τη Σαλβατοργκράσε Εκείνη την εποχή την περιοχή έλεγχαν οι Λομβαρδοί, με Σλάβους και Αβάρους να ακολουθούν αργότερα. Η πρώιμη Βιέννη επικεντρώθηκε στο Μπέργκχοφ.

Η πρώτη τεκμηριωμένη αναφορά της πόλης κατά τον Μεσαίωνα βρίσκεται στα Χρονικά του Σάλτσμπουργκ, που χρονολογούνται από το 881, όταν έγινε μια μάχη apud Weniam εναντίον των Μαγυάρων. Ωστόσο δεν είναι σαφές αν αυτό αναφέρεται στην πόλη ή στον ομώνυμο ποταμό. Ο Αυτοκράτορας Όθων Α΄ νίκησε τους Μαγυάρους το 955 στη Μάχη του Λέχφελντ. Αυτό επέτρεψε στην πρώιμη Βιέννη να αρχίσει να αναπτύσσεται προς τον Μεσαίωνα.

Κυβέρνηση των Μπάμπενμπεργκ

Ο Δούκας Ερρίκος Β' της δυναστείας των Μπάμπενμπεργκ έκανε τη Βιέννη πρωτεύουσά του το 1155

Το 976 το Μαργραβάτο της Αυστρίας δόθηκε στην οικογένεια Μπάμπενμπεργκ. Η Βιέννη βρισκόταν στα σύνορά του με την Ουγγαρία.

Η Βιέννη ήταν σημαντικός τόπος εμπορίου ήδη από τον 11ο αιώνα. Στην Ανταλλαγή του Mάουτερν μεταξύ του επισκόπου του Πάσσαου και του Μαργράβου Λεοπόλδου Δ' η Βιέννη αναφέρεται για πρώτη φορά ως Civitas, γεγονός που υποδηλώνει την ύπαρξη ενός καλά οργανωμένου οικισμού. Το 1155 ο Μαργράβος Ερρίκος Β΄ της Αυστρίας έκανε τη Βιέννη πρωτεύουσά του. Το 1156 η Αυστρία αναβαθμίστηκε σε δουκάτο με το Privilegium Minus και η Βιέννη έγινε η έδρα όλων των μελλοντικών δουκών. Εκείνη την περίοδο ιδρύθηκε το (μοναστήρι) Σότενστιφτ.

Ο Αυτοκράτορας Μανουήλ Α΄ Κομνηνός έδωσε την ανιψιά του Θεοδώρα Κομνηνή ως σύζυγο του Ερρίκου Β' Μπάμπενμπερκ. Η Θεοδώρα απεβίωσε το 1184. Ο τάφος της βρίσκεται στην Κρύπτη του Σότενστιφτ, μοναστήρι στο κέντρο της Βιέννης, του οποίου υπήρξε κτήτορας του, μαζί με τον σύζυγό της.

Τα γεγονότα μετά την Γ΄ Σταυροφορία, όταν ο Βασιλιάς Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος ανακαλύφθηκε και αιχμαλωτίστηκε από τον Δούκα Λεοπόλδο Ε' τον Ενάρετο δύο ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα του 1192 στο Ερντμπεργκ κοντά στη Βιέννη, απέφεραν τεράστια λύτρα 50.000 αργυρών μάρκων (περίπου 10 έως 12 τόνους ασήμι, περίπου το ένα τρίτο των αξιώσεων του αυτοκράτορα, για να εκδοθεί ο Ριχάρδος τον Μάρτιο του 1193). Αυτό επέτρεψε τη δημιουργία ενός νομισματοκοπείου και την κατασκευή των τειχών της πόλης γύρω στο 1200. Στον σταθμό Stubentorτου Μετρό της Βιέννης μερικά υπολείμματα των τειχών της πόλης διακρίνονται ακόμη και σήμερα. Επειδή είχε κακοποιήσει έναν προστατευόμενο σταυροφόρο, ο Λεοπόλδος Ε' αφορίστηκε από τον Πάπα Κελεστίνο Γ' και πέθανε (χωρίς να έχει αρθεί ο αφορισμός) πέφτοντας από ένα άλογο σε μια ιπποδρομία.

Το 1221 η Βιέννη έλαβε τα δικαιώματα μιας πόλης και ως βασικό λιμάνι (Stapelrecht). Αυτό σήμαινε ότι όλοι οι έμποροι που περνούσαν από τη Βιέννη έπρεπε να προσφέρουν τα αγαθά τους σ΄ αυτή. Αυτό επέτρεψε στους Βιεννέζους να ενεργούν ως μεσάζοντες στο εμπόριο, έτσι ώστε η Βιέννη σύντομα δημιούργησε ένα δίκτυο εκτεταμένων εμπορικών σχέσεων, ιδιαίτερα κατά μήκος της λεκάνης του Δούναβη και στη Βενετία, και να γίνει μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ωστόσο θεωρείτο ντροπιαστικό ότι η Βιέννη δεν είχε το δικό της επίσκοπο. Είναι γνωστό ότι ο Δούκας Φρειδερίκος Β' διαπραγματεύτηκε τη δημιουργία επισκοπής στη Βιέννη και επίσης είναι ύποπτος για τον Ότακαρ Β΄ της Βοημίας.

Αψβούργοι

Ο Δούκας Ροδόλφος Δ' της Αυστρίας, γνωστός ως «ο Ιδρυτής», έκανε πολλά για να επεκτείνει την πόλη

Το 1278 ο Ροδόλφος Α΄ ανέλαβε τον έλεγχο των αυστριακών εδαφών μετά τη νίκη του επί του Ότακαρ Β΄ της Βοημίας και άρχισε να εγκαθιδρύει την κυριαρχία των Αψβούργων. Στη Βιέννη οι Αψβούργοι χρειάστηκαν σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα για να εδραιώσουν τον έλεγχό τους, επειδή οι οπαδοί του Ότακαρ παρέμειναν ισχυροί για μεγάλο χρονικό διάστημα και υπήρξαν αρκετές εξεγέρσεις κατά του Αλβέρτου Α΄. Η οικογένεια των Paltrams vom Stephansfreithof ήταν η πρώτη μεταξύ των εξεγερμένων.

Το 1280 ο Γιανς ντερ Ενικελ έγραψε το "Fürstenbuch", μια πρώτη ιστορία της πόλης.

Με τους αυτοκράτορες του Οίκου του Λουξεμβούργου η Πράγα έγινε η αυτοκρατορική κατοικία και επισκίασε τη Βιέννη. Οι πρώτοι Αψβούργοι προσπάθησαν να την επεκτείνουν για να συμβαδίσει. Ο Δούκας Αλβέρτος Β' για παράδειγμα συνέχισε την οικοδόμηση του γοτθικού Stephansdom. Το 1327 ο Φρειδερίκος Α΄ δημοσίευσε το διάταγμά του που επέτρεπε στην πόλη να διατηρήσει ένα Eisenbuch (σιδερένιο βιβλίο) που απαριθμούσε τα προνόμιά της.

Ο συνδυασμός του εραλδικού αετού με το οικόσημο της πόλης με ένα λευκό σταυρό σε κόκκινο φόντο βρίσκεται σε σφραγίδα του 1327. Αυτό το εραλδικό έμβλημα χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες παραλλαγές καθ' όλη τη διάρκεια του 14ου αιώνα.[1]

Ο Ροδόλφος Δ΄ της Αυστρίας αξίζει εύσημα για τη συνετή οικονομική πολιτική του, που ανέβασε το επίπεδο της ευημερίας. Το επίθετό του Ιδρυτής οφείλεται σε δύο πράγματα: πρώτον, ίδρυσε το Πανεπιστήμιο της Βιέννης το 1365 και δεύτερον, ξεκίνησε την κατασκευή του κυρίως ναού του Stephansdom.

Υπήρξε μια περίοδος κληρονομικών διαφορών μεταξύ των Αψβούργων που είχαν ως αποτέλεσμα όχι μόνο σύγχυση, αλλά και οικονομική παρακμή και κοινωνική αναταραχή, με διαμάχες μεταξύ των κομμάτων των πατρικίων και τεχνιτών. Ενώ οι πατρίκιοι υποστήριζαν τον Ερνέστο τον Σιδηρού, οι τεχνίτες υποστήριξαν τον Λεοπόλδο Δ'. Το 1408 εκτελέστηκε ο δήμαρχος Κόνραντ Φόρλαουφ, εκφραστής του κόμματος των πατρικίων.

Μετά την εκλογή του Δούκα Αλβέρτου Ε' ως Βασιλιά της Γερμανίας Αλβέρτου Β' η Βιέννη έγινε πρωτεύουσα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Αλβέρτος έχει μείνει γνωστός για την εκδίωξη του εβραϊκού πληθυσμού της Βιέννης το 1421/22.

Τελικά το 1469 η Βιέννη απέκτησε το δικό της επίσκοπο και το Stephansdom έγινε καθεδρικός ναός. Κατά τις αναταραχές της εποχής του αδύναμου Αυτοκράτορα Φρειδερίκου Γ' η Βιέννη παρέμεινε στο πλευρό των αντιπάλων του (πρώτα ο Αλβέρτος ΣΤ' και μετά ο Ματθίας Κορβίνος), καθώς ο Φρειδερίκος αποδείχθηκε ανίκανος να διατηρήσει την ειρήνη στη χώρα έναντι των ληστρικών συμμοριών μισθοφόρων (που συχνά είχαν απομείνει από τους Πολέμους των Χουσιτών).

Το 1485 ο Ούγγρος Βασιλιάς Ματθίας Κορβίνος και ο Μαύρος Στρατός της Ουγγαρίας κατέλαβαν την πόλη και η Βιέννη έγινε η έδρα του βασιλιά και πρωτεύουσα της Ουγγαρίας μέχρι το 1490.

Η Βιέννη το 1493

Το 1522, υπό τον Φερδινάνδο Α', Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η Αιματηρή Κρίση του Βίνερ Νόιστατ οδήγησε στην εκτέλεση ηγετικών μελών της αντιπολίτευσης της πόλης και ως εκ τούτου σε καταστροφή των πολιτικών δομών. Από τότε η πόλη βρισκόταν υπό τον άμεσο αυτοκρατορικό έλεγχο.

Το 1556 η Βιέννη έγινε η έδρα του Αυτοκράτορα, ενώ Ουγγαρία και η Βοημία είχαν προστεθεί στο βασίλειο των Αψβούργων το 1526.

Την περίοδο αυτή η πόλη ξαναέγινε καθολική μάλλον γρήγορα, αφού είχε γίνει προτεσταντική. Το 1551 ήρθαν στην πόλη οι Ιησουίτες και σύντομα απέκτησαν μεγάλη επιρροή στην αυλή. Ηγέτης της αντιμεταρρύθμισης εδώ ήταν ο Μέλχιερ Κλεσλ, Επίσκοπος της Βιέννης από το 1600.

Πανοραμική άποψη της Βιέννης μετά την ανακατασκευή των τειχών της πόλης το 1548. Στη μέση βρίσκεται ο καθεδρικός ναός του Αγίου Στεφάνου, πίσω από το μεσαιωνικό συγκρότημα του Hofburg. Ακριβώς δίπλα του η Minoritenkirche και στα δεξιά του το Schottenstift με την πύλη Schottentor.

Tουρκικές πολιορκίες

Πολιορκία της Βιέννης το 1683, πίνακας του Φρανς Γκέφελς

Το 1529 η Βιέννη πολιορκήθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους για πρώτη φορά (Πρώτη Τουρκική Πολιορκία), αν και ανεπιτυχώς. Η πόλη, προστατευμένη από τα μεσαιωνικά τείχη, μόλις και μετά βίας άντεξε στις επιθέσεις, μέχρι που οι επιδημίες και ο πρώιμος χειμώνας ανάγκασαν τους Τούρκους να υποχωρήσουν. Η πολιορκία είχε δείξει ότι χρειάζονταν νέες οχυρώσεις. Μετά από σχέδια του Σεμπάστιαν Σραντς η Βιέννη επεκτάθηκε σε φρούριο το 1548. Η πόλη εξοπλίστηκε με έντεκα προμαχώνες και περιβλήθηκε από μια τάφρο. Γύρω από τη Βιέννη δημιουργήθηκε μια πλαγιά, μια πλατιά λωρίδα χωρίς κτίρια, που επέτρεπε στους υπερασπιστές να πυροβολούν ελεύθερα. Αυτές οι οχυρώσεις, που αντιπροσώπευαν το μεγαλύτερο μέρος των οικοδομικών δραστηριοτήτων μέχρι τον 17ο αιώνα, ήταν καθοριστικές στη Δεύτερη Τουρκική πολιορκία του 1683, καθώς επέτρεψαν στην πόλη να αντέξει για δύο μήνες, έως ότου ο τουρκικός στρατός ηττήθηκε από τον στρατό υπό τον Πολωνό βασιλιά Ιωάννη Γ' Σοβιέσκι. Αυτό ήταν το σημείο καμπής στους Τουρκικούς Πολέμους, καθώς η Οθωμανική Αυτοκρατορία απωθήθηκε όλο και περισσότερο τις επόμενες δεκαετίες.

18ος αιώνας

Άποψη της Βιέννης την εποχή του Μπαρόκ, του Μπερνάρντο Μπελλόττο

Η επόμενη περίοδος χαρακτηρίστηκε από εκτεταμένη οικοδομική δραστηριότητα. Κατά την ανοικοδόμηση η Βιέννη μετατράπηκε σε μεγάλο βαθμό σε μια πόλη μπαρόκ. Οι σημαντικότεροι αρχιτέκτονες ήταν ο Γιόχαν Μπέρνχαρντ Φίσερ φον Ερλαχ και ο Γιόχαν Λούκας φον Χίλντερμπραντ. Οι περισσότερες κατασκευές έγιναν στα προάστια (Vorstädte), καθώς οι ευγενείς άρχισαν να καλύπτουν τη γύρω περιοχή με μέγαρα με κήπους, γνωστά ως Palais. Τα πιο γνωστά είναι το Λίχτενσταϊν, το Μόντενα, τα Ανάκτορα Σενμπρούν, το Σβάρτσενμπεργκ και το Μπελβεντέρε (το ανάκτορο με κήπο του Πρίγκιπα Ευγένιου της Σαβοΐας). Το 1704 μια εξωτερική οχύρωση, το Linienwall, χτίστηκε γύρω από το Vorstädte.

Μετά τις εκτεταμένες επιδημίες πανώλης του 1679 και του 1713 ο πληθυσμός άρχισε να αυξάνεται σταθερά. Υπολογίζεται ότι 150.000 άνθρωποι ζούσαν στη Βιέννη το 1724 και 200.000 το 1790. Εκείνη την εποχή χτίστηκαν τα πρώτα εργοστάσια, ξεκινώντας από το Λέοπολσταντ, που έγινε επίσης συνοικία όπου ζούσαν πολλοί Εβραίοι, έχοντας εκδιωχθεί από το 50 ετών γκέτο τους το 1670. Τα υγειονομικά προβλήματα άρχισαν να γίνονται αισθητά: άρχισαν να αναπτύσσονται οι αποχετεύσεις και ο καθαρισμός των δρόμων. Επίσης αυτή την περίοδο δόθηκαν οι πρώτοι αριθμοί στα σπίτια (οι Konskriptionsnummern) και άρχισε να αναπτύσσεται το κυβερνητικό ταχυδρομικό σύστημα.

Υπό τον αυτοκράτορα Ιωσήφ Β' η διοίκηση της πόλης εκσυγχρονίστηκε το 1783: ορίστηκαν αξιωματούχοι υπεύθυνοι μόνο για την πόλη και ο Μάγιστρος. Την ίδια στιγμή έκλεισαν τα εντός της πόλης νεκροταφεία. Το 1784 στη Βιέννη κυκλοφόρησε η Εφημερίς, η πρώτη ελληνική εφημερίδα. Κατά την ίδια περίοδο η πόλη έγινε και η αφετηρία διάδοσης του καφέ στην Ανατολική Ευρώπη. Από το 1780 και για δύο χρόνια έμεινε στη Βιέννη ο Έλληνας Διδάσκαλος του Γένους Ιώσηπος Μοισιόδακας, όπου ασχολήθηκε με μελέτες στην Αυτοκρατορική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας και τύπωσε την Απολογία του. Οι οκτώ τελευταίοι μήνες της παραμονής του στη Βιέννη αφιερώθηκαν στην προετοιμασία της έκδοσης του έργου του Θεωρία της Γεωγραφίας.

Ο Ελληνορθόδοξος Καθεδρικός Ναός Αγίας Τριάδος Βιέννης.

Από το 1790 ο Ρήγας Βελεστινλής κατέφυγε στη Βιέννη, την οποία έκανε έδρα της επαναστατικής δράσης του. Στη Βιέννη ταξίδεψε μαζί με τον Αυστριακό βαρώνο Ελληνικής καταγωγής Χριστόδουλο Λάνγκενφελτ-Κιρλιανό, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με άλλους ομογενείς. Στη Βιέννη συνεργάτες του ήταν κυρίως Έλληνες έμποροι ή σπουδαστές. Στη Βιέννη τύπωσε ο Ρήγας τον Θούριο και τη Χάρτα που φιλοτεχνήθηκε από τον Αυστριακό λιθογράφο Φρανσουά Μίλερ, την επαναστατική του προκήρυξη σε χιλιάδες αντίτυπα, προκειμένου να μοιραστούν στους Έλληνες των υπόλοιπων φιλελεύθερων περιοχών των Βαλκανίων, το Σχολείον των ντελικάτων εραστών, το Φυσικής απάνθισμα, το Ηθικός τρίπους, Το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας, Τα δίκαια του ανθρώπου, καθώς και τον 1ο τόμο του Νέου Αναχάρσιδος. Ο Ρήγας απέβλεπε στην απελευθέρωση και ενοποίηση όλων των Βαλκανικών λαών και φυσικά όλου του ελληνικού στοιχείου που ήταν διασκορπισμένο στην Ανατολή και τα ευρωπαϊκά κέντρα.

Το 1796 έγινε εφημέριος του Αγίου Γεωργίου της ελληνικής παροικίας στη Βιέννη ο Άνθιμος Γαζής, συγγραφέας, χαρτογράφος και από τους σημαντικότερους διαφωτιστές, που αγωνίστηκε για τη διάδοση των ευρωπαϊκών ιδεών στην Ελλάδα. Ο Γαζής από το 1799 έως το 1812 ανέπτυξε ιδιαίτερη συγγραφική και εκδοτική δραστηριότητα, εκδίδοντας έργα Ελλήνων ή ξένων συγγραφέων μεταφρασμένα από τον ίδιο. Ξεχωρίζουν τα δικά του έργα, όπως η πεντάτομη Ελληνική Βιβλιοθήκη (1807), η οποία περιλαμβάνει βιογραφίες αρχαίων συγγραφέων, και το τρίτομο Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής (1809–1816). Το 1811, με υπόδειξη του Κοραή εξέδωσε στη Βιέννη το περιοδικό Ερμής ο Λόγιος, το πιο αξιόλογο προεπαναστατικό έντυπο, όπου σχολίαζε ο ίδιος φιλολογικά γεγονότα και τη δημιουργία πνευματικών ευρωπαϊκών κινημάτων. Ο ίδιος είχε την επιμέλεια του περιοδικού έως το 1814. Το περιοδικό συνέχισε να κυκλοφορεί μέχρι το 1821.

19ος αιώνας

Το «Λιοντάρι του Άσπερν» είναι ένα μνημείο για τους πεσόντες Αυστριακούς στρατιώτες των Ναπολεόντειων Πολέμων

Το Συνέδριο της Βιέννης αποκατέστησε την ειρήνη στην Ευρώπη μετά το Ναπολέοντα

Κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους η Βιέννη καταλήφθηκε από τον Ναπολέοντα δύο φορές, το 1805 και το 1809. Η πρώτη κατάληψη έγινε χωρίς μάχη. Τρεις Γάλλοι στρατάρχες διέσχισαν την έντονα αμυνόμενη Taborbrücke (γέφυρα του Τάμπορ), τη μοναδική γέφυρα του Δούναβη εκείνη την εποχή, και έπεισαν τον Αυστριακό διοικητή ότι ο πόλεμος είχε ήδη τελειώσει. Στο μεταξύ ο γαλλικός στρατός μπήκε εύκολα στην πόλη και έγινε δεκτός από τον πληθυσμό μάλλον με ενδιαφέρον παρά με απόρριψη. Ο Ναπολέων επέτρεψε σε 10.000 άνδρες της εθνοφρουράς της Βιέννης να παραμείνουν οπλισμένοι και όταν έφυγε άφησε σε αυτούς το οπλοστάσιο, όσο πλήρες το είχε βρει.

Ωστόσο η δεύτερη κατάληψη έγινε μόνο μετά από σφοδρά πυρά. Λίγο αργότερα ο Ναπολέων υπέστη την πρώτη του μεγάλη ήττα στο Άσπερν, εκεί κοντά. Λιγότερο από δύο μήνες αργότερα ο στρατός του πέρασε ξανά τον Δούναβη και έδωσε τη Μάχη του Βαγκράμ στην ίδια περιοχή με την προηγούμενη Μάχη του Άσπερν. Αυτή η δεύτερη μάχη κατέληξε σε νίκη για τους Γάλλους και η Αυστρία σύντομα παραδόθηκε, τερματίζοντας τον Πόλεμο του Πέμπτου Συνασπισμού. Το 1810 ο Σάλομον Μάγιερ Ρότσιλντ έφτασε στη Βιέννη από τη Φρανκφούρτη και ίδρυσε μια τράπεζα με το όνομα «Mayer von Rothschild und Söhne». Ο Αυτοκράτορας της Αυστρίας το 1823 έκανε βαρόνους τους πέντε αδελφούς Ρότσιλντ. Η οικογένεια Ρότσιλντ έγινε διάσημη ως τραπεζίτες στις μεγάλες χώρες της Ευρώπης και η ομώνυμη τραπεζική οικογένειατης Αυστρίας παρέμεινε εξέχουσα έως ότου η τράπεζα Creditanstalt της Βιέννης κατασχέθηκε από τους Ναζί το 1938.

Το 1814 ιδρύθηκε η Φιλόμουσος Εταιρεία της Βιέννης από τον Ιωάννη Καποδίστρια, τον Άνθιμο Γαζή και άλλους σημαντικούς Έλληνες.

Μετά την τελική ήττα του Ναπολέοντα, από τις 18 Σεπτεμβρίου 1814 έως τις 9 Ιουνίου 1815, πραγματοποιήθηκε το Συνέδριο της Βιέννης, στο οποίο σχεδιάστηκε εκ νέου ο πολιτικός χάρτης της Ευρώπης. Τα μέλη του συνεδρίου επιδόθηκαν σε πολλές κοινωνικές εκδηλώσεις, που ώθησαν τον πνευματώδη Σαρλ Ζοζέφ, Πρίγκιπα του Λιν να πει το περίφημο: Le congres danse beaucoup, mais il ne marche pas («Το συνέδριο χορεύει, αλλά δεν προχωρά»). Τα γεγονότα κόστισαν στην Αυστρία πολλά χρήματα, που αντικατοπτρίστηκαν σε κοροϊδία για τους κύριους συμμετέχοντες:

Αλέξανδρος της Ρωσίας: έρωτες για όλους

Φρειδερίκος Γουλιέλμος της Πρωσίας: σκέφτεται για όλους

Φρειδερίκος της Δανίας: μιλά για όλους

Μαξιμιλιανός της Βαυαρίας: ποτά για όλους

Φρειδερίκος της Βυρτεμβέργης: τρώει για όλους

Αυτοκράτορας Φραγκίσκος της Αυστρίας: πληρώνει για όλους

Το πρώτο μισό του αιώνα χαρακτηρίστηκε από έντονη εκβιομηχάνιση, με τη Βιέννη να αποτελεί το κέντρο του σιδηροδρομικού δικτύου μετά το 1837.

Η Γαλλική Επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1848 είχε απήχηση μέχρι τη Βιέννη: στις 13 Μαρτίου η Επανάσταση του Μαρτίου εκεί ανάγκασε τον επί μακρόν καγκελάριο Μέτερνιχ να παραιτηθεί.

Κατά τον 19ο αιώνα η Βιέννη, μαζί με τη Βουδαπέστη, έγιναν ένα από τα κύρια κέντρα της Αρμάνικης διασποράς. Ο Αρμάνικος πληθυσμός αυτών των πόλεων ξεχωρίζει ως ένας από τους πρώτους που ανέπτυξαν μια αυστηρά αρμάνικη ταυτότητα.

Επέκταση υπό τον Αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ Α'

Υπό τη διακυβέρνηση του Αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ Α' η πόλη γνώρισε ταχεία ανάπτυξη και μια πρωτοφανή άνθηση του πολιτισμού, των τεχνών και της αρχιτεκτονικής

Παλιά, μικρά σπίτια (σε πρώτο πλάνο) που καταστράφηκαν και αντικαταστάθηκαν κατά τη μεγάλη επέκταση υπό τον Αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ

Η μόλις ολοκληρωμένη Ρίνγκστρασσε με το Κοινοβούλιο (1900)

Χοροεσπερίδα στο δημαρχείο της Βιέννης με τον δήμαρχο Καρλ Λούγκερ (1904)

Η πόλη επεκτάθηκε το 1850, κυρίως για να συμπεριλάβει την περιοχή εντός του Linienwall. Το Vorstädte έγινε έτσι η 2η ως την 9η συνοικία, με την παλιά πόλη να γίνεται η πρώτη. Το 1858 οι οχυρώσεις κατεδαφίστηκαν και στη θέση τους κατασκευάστηκε η φαρδειά λεωφόρος Ρίνγκστρασσε. Κατά μήκος χτίστηκαν πολλά μνημειακά κτίρια. Το στυλ Ρίνγκστρασσε (Ιστορισμός) χαρακτηρίζει την αρχιτεκτονική της Βιέννης μέχρι σήμερα. Η περίοδος κορυφώθηκε με την Παγκόσμια Έκθεση του 1873, αμέσως πριν από το κραχ του χρηματιστηρίου, που τερμάτισε την Gründerzeit («εποχή της ίδρυσης»).

Το 1861 οι Φιλελεύθεροι κέρδισαν τις πρώτες (σχετικά) ελεύθερες εκλογές μετά το τέλος του νεοαπολυταρχισμού.

Μετά τη μεγάλη πλημμύρα του 1830 μελετήθηκε επανειλημμένα η Διευθέτηση του Δούναβη, που τελικά τέθηκε σε εφαρμογή τη δεκαετία του 1860. Οι πολλοί κλάδοι του Δούναβη καταργήθηκανκαι δημιουργήθηκε μια ευθεία πορεία μακριά από το κέντρο της πόλης. Ο κλάδος του κοντά στην κεντρική πόλη έγινε πιο στενός και από τότε είναι γνωστός με το κάπως παραπλανητικό όνομα Donaukanal (Διώρυγα του Δούναβη).

Την περίοδο εκείνη ο πληθυσμός της Βιέννης αυξήθηκε απότομα, κυρίως λόγω της μετανάστευσης. Οι απογραφές γίνονταν τακτικά από το 1869 και μετά και έδειξαν ένα ιστορικό υψηλό πληθυσμού το 1910, με 2.031.000 κατοίκους.

Γύρω στο 1900 η Βιέννη έγινε κέντρο του Jugendstil (Αρ Νουβό), κυρίως με τον Ότο Βάγκνερ και την ένωση καλλιτεχνών γνωστή ως Ζέτσεσιον της Βιέννης (από την οποία πήρε το όνομά του το χαρακτηριστικό κτίριο στην Kάρλσπλατς).

Το 1890 η πόλη επεκτάθηκε για δεύτερη φορά: τα προάστια (Vororte) πέρα από το παλιό Linienwall ενσωματώθηκαν στην πόλη ως οι συνοικίες 11 ως 19 (η 10η συνοικία είχε δημιουργηθεί το 1874 από τη διαίρεση της τέταρτης). Το Λέοπολσταντ χωρίστηκε το 1900, με το βόρειο τμήμα να γίνεται το 20ο διαμέρισμα (Brigittenau). Το 1904 το Floridsdorf έγινε μέρος της Βιέννης ως 21η περιφέρεια.

Εκείνα τα χρόνια ηγετική πολιτική φυσιογνωμία της πόλης ήταν ο Καρλ Λοπύεγκερ. Δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει ούτε την αφοσίωσή του στην κοινωνική πολιτική, ούτε άλλα έργα για τον δήμο (όπως το Wiener Hochquellwasserleitung, η μεταφορά πόσιμου νερού από τα βουνά στη Βιέννη και η δημιουργία μιας ζώνης από λιβάδια και δάση γύρω από την πόλη). Ωστόσο αυτές οι θετικές πτυχές συνδυάστηκαν με τον ορμητικό και ρητορικά καλά παρουσιασμένο αντισημιτισμό του, που έτυχε λαϊκής υποστήριξης.

Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα γκρεμίζονται τα ιστορικά κτίρια της πόλης και χτίζονται νεοκλασικά μέγαρα και πολυκατοικίες

Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Ιταλικά φέιγ βολάν πέφτουν στη Βιέννη το 1918.

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (1914–1918) δεν οδήγησε σε άμεση απειλή για τη Βιέννη, αλλά οδήγησε σε έλλειψη προμηθειών λόγω του οικονομικού εμπάργκο που επέβαλαν οι δυνάμεις της Αντάντ και είχε ως αποτέλεσμα την έλλειψη τροφίμων και ρούχων. Το αυξανόμενο κόστος του πολέμου, που χρηματοδοτήθηκε κυρίως από δανεισμό, οδήγησε σε τεράστιο πληθωρισμό που -όπως και στη Γερμανία- εξάλειψε τις οικονομίες πολλών Βιεννέζων της μεσαίας τάξης. Ενα ενδιαφέρον παράδοξο είναι ότι ο Έλεγχος Ενοικίων του 1916 δεν καταργήθηκε ποτέ επίσημα, ακόμη και σήμερα υπάρχουν κτίρια στα οποία ισχύει – ουσιαστικά πλέον χωρίς νόημα –.

Αυτές οι ελλείψεις τροφίμων οδήγησαν στην Αυστροουγγρική Απεργία του Ιανουαρίου του 1918 που ξεκίνησε στη Βιέννη. Η κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους στη Ρωσία τον Νοέμβριο του 1917 ενέπνευσε τη νεολαία του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος της Αυστρίας να οργανώσει συναντήσεις τον Νοέμβριο του 1917 για να εναντιωθεί στον πόλεμο.

Η προπαγανδιστική πτήση πάνω από τη Βιέννη, μια αεροπορική επιδρομή εμπνευσμένη από τον Γκαμπριέλε Ντ' Ανούντσιο, πραγματοποιήθηκε στις 9 Αυγούστου 1918, με 11 Ansaldo SVA. Πέταξε ανενόχλητος για πάνω από 1.200 χλμ. σε ένα ταξίδι μετ' επιστροφής στη Βιέννη για να ρίξει περίπου 400.000 προπαγανδιστικά φυλλάδια, γραμμένα στα ιταλικά και τα γερμανικά, ζητώντας από τον λαό της Βιέννης το τέλος της συμμαχίας μεταξύ Αυστροουγγαρίας και Πρωσίας.

Η Πρώτη Δημοκρατία

Το Karl-Marx-Hof είναι ένα από τα πιο γνωστά δημοτικά συγκροτήματα κατοικιών της δεκαετίας του 1920

Το τέλος του πολέμου σήμανε και το τέλος της Αυστροουγγαρίας. Στις 12 Νοεμβρίου 1918 ανακηρύχθηκε μπροστά από το κοινοβούλιο η Δημοκρατία της Deutsch-Österreich (της Γερμανικής Αυστρίας. Ο πληθυσμός της ήταν συγκεντρωμένος στην πρωτεύουσα, που συχνά εξαιτίας αυτού αποκαλείτο υδροκέφαλος. Άρθρα στον διεθνή τύπο εξέφραζαν αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα της Βιέννης ως μεγάλης ευρωπαϊκής μητρόπολης μετά τη διάλυση της Αυστροουγγαρίας.

Το 1921 η Βιέννη διαχωρίστηκε από την περί αυτή Κάτω Αυστρία και έγινε η ίδια κρατίδιο, με τον δήμαρχο να ισοδυναμεί πλέον σε βαθμό με κυβερνήτη κρατιδίου. Ωστόσο παρέμεινε κατ' όνομα πρωτεύουσα της Κάτω Αυστρίας μέχρι το 1986. Οι αριστεροί σοσιαλδημοκράτες, που κυριαρχούσαν από το τέλος του πολέμου, ήταν πλέον υπεύθυνοι της διοίκησης της πόλης. Η «Κόκκινη Βιέννη» θεωρήθηκε διεθνές πρότυπο. Πολλά αξιόλογα Gemeindebauten (οικιστικά σύνολα χαμηλού κόστους) χτίστηκαν εκείνη την περίοδο.

Ωστόσο οι αυξανόμενες οικονομικές δυσκολίες οδήγησαν σε πολιτική ριζοσπαστικοποίηση και πόλωση των πολιτικών κομμάτων. Από τη σοσιαλδημοκρατική πλευρά δημιουργήθηκε το 1923/24 η αριστερή Republikanische Schutzbund (Συμμαχία Προστασίας της Δημοκρατίας), που ήταν μια καλά οργανωμένη και καλά εξοπλισμένη παραστρατιωτική ομάδα, στην οποία αντιτάχθηκε από τα δεξιά η Heimwehr («Εσωτερική Φρουρά»), που είχε σχηματιστεί μετά το τέλος του πολέμου από τοπικές φρουρές και παρόμοιες μάχιμες μονάδες.

Τον Μάιο του 1923, παρουσία του Προέδρου Μίχαελ Χάινις, εγκαινιάστηκε στο Χόφμπουργκ το Πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο Εβραίων Γυναικών.

Aυστροφασισμός

Ο εμπρησμός του Justizpalast (εδώ μια εικόνα του το 1881 πριν από τον εμπρησμό) οδήγησε στο τέλος της Πρώτης Δημοκρατίας.

Ο εμπρησμός του Justizpalast (Παλάτι της Δικαιοσύνης) το 1927 μετά από βίαιες διαδηλώσεις, η κατάρρευση της Creditanstalt, της μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας, και τελικά η διάλυση του κοινοβουλίου το 1933, χάραξαν τον δρόμο για τον Εμφύλιο Πόλεμο τον Φεβρουάριο του 1934. Αφού ο Ένγκελμπερτ Ντόλφους, που ήταν Καγκελάριος της Αυστρίας και υπουργός Εξωτερικών από το 1932, απαγόρευσε το Ναζιστικό Κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα και τη Schutzbund το 1933, επέκτεινε την απαγόρευση στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα το 1934, μετά την Εξέγερση του Φεβρουαρίου. Η μόνη νόμιμη πολιτική οργάνωση ήταν το νέο κίνημα που είχε δημιουργήσει ο ίδιος, το Πατριωτικό Μέτωπο. Ο Ντόλφους δημιούργησε ένα αυταρχικό καθεστώς που ονομαζόταν Ständestaat και κυβέρνησε χωρίς κοινοβουλευτική έγκριση.

Προσάρτηση από το Γερμανικό Τρίτο Ράιχ και Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Μετά την προσάρτηση από τη Γερμανία πολλοί Βιεννέζοι Εβραίοι αναγκάστηκαν από τους Ναζί να καθαρίζουν τα πεζοδρόμια, με τη βοήθεια πολλών Βιεννέζων

Ο πύργος στο Αουγκάρτεν ανήκε στο σύστημα αεράμυνας κατά τη ναζιστική κατοχή

Τον Μάρτιο του 1938 η Ναζιστική Γερμανία κατέλαβε και προσάρτησε την Αυστρία με μια διαδικασία γνωστή ως Anschluss. Ο Αδόλφος Χίτλερ έγινε δεκτός με ενθουσιασμό στη Βιέννη από μεγάλα πλήθη θαυμαστών και έδωσε μια περίφημη ομιλία στη Χέλντενπλατς, με την οποία καλωσόρισε την πατρίδα του στο Ράιχ. Η αντιεβραϊκή πολιτική του Χίτλερ βρήκε γόνιμο έδαφος στη Βιέννη, όπου ο λανθάνον αντισημιτισμός είχε αυξηθεί στις αρχές του 20ού αιώνα. Αμέσως μετά το Anschluss οι Εβραίοι της Βιέννης δέχθηκαν βία από το κράτος καθώς και από αντισημίτες που ενεργούσαν από το δικό τους σαδισμό. Κατά τη Νύχτα των Κρυστάλλων στις 9 Νοεμβρίου 1938 οι συναγωγές, τα εβραϊκά κέντρα όχι μόνο θρησκευτικής αλλά και κοινωνικής ζωής, καταστράφηκαν. Τον Αύγουστο δημιουργήθηκε το KZ Oberlanzendorf Wien (Κεντρικό Γραφείο Εβραϊκής Μετανάστευσης). Επικεφαλής του ήταν ο Άντολφ Άιχμαν. Συνολικά, και παρά ορισμένες περιπτώσεις αντισημιτισμού, η πόλη της Βιέννης υποστήριζε λιγότερο το ναζιστικό καθεστώς από ό,τι η υπόλοιπη Αυστρία. Αυτό όμως δεν έφτασε σε κανένα βαθμό οργανωμένης αντίστασης. Ο ίδιος ο Χίτλερ μισούσε τη Βιέννη και ήταν αποφασισμένος να ανοικοδομήσει το Λιντς, την πατρίδα των παιδικών του χρόνων, και να υποβιβάσει τη Βιέννη.

Κατά την επέκταση της πόλης το 1938 ενσωματώθηκαν στην πόλη 91 γειτονικοί δήμοι, από τους οποίους δημιουργήθηκαν οι συνοικίες 22η (Groß-Enzersdorf), 23η (Schwechat), η 24η (Mödling), η 25η (Liesing) και 26η (Klosterneuburg). Με έκταση 1.224 τ. χλμ. αυτό έκανε τη Βιέννη τη μεγαλύτερη σε έκταση πόλη του Τρίτου Ράιχ.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Κατά τη διάρκεια του πολέμου η πόλη στέγασε 12 υποστρατόπεδα του διαβόητου Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν-Γκούζεν, που βρίσκονται σε διάφορα σημεία της πόλης.

Αν και αρχικά ήταν εκτός εμβέλειας των συμμαχικών βομβαρδιστικών που δρούσαν από την Αγγλία, από το 1943 η πόλη άρχισε να δέχεται επιθέσεις από βομβαρδιστικά με έδρα την Ιταλία. Όπως και σε άλλες μεγάλες πόλεις της ναζιστικής Γερμανίας, στη Βιέννη κατασκευάστηκαν μεγάλοι πύργοι ως αμυντικές κατασκευές ενάντια σε αυτά τα βομβαρδιστικά. Αυτές οι κατασκευές παραμένουν στη θέση τους σήμερα, καθώς έχουν τόσο πάχος και τα θεμέλιά τους είναι τόσο βαθιά που η καταστροφή τους θα έβλαπτε τα γύρω κτίρια.

Οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί του 1944 και του 1945 και οι σκληρές μάχες κατά την κατάκτηση της Βιέννης που ακολούθησε από τα Σοβιετικά στρατεύματα τον Απρίλιο του 1945 προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές στην πόλη. Ωστόσο ορισμένα ιστορικά κτίρια επέζησαν του βομβαρδισμού, ενώ πολλά άλλα ανακατασκευάστηκαν μετά τον πόλεμο.

Συμμαχική κατοχή της Αυστρίας

Δείτε επίσης: Συμμαχική κατοχή της Αυστρίας

Ζώνες Συμμαχικής κατοχής της Βιέννης

Μόλις λίγες μέρες μετά τον πόλεμο δημιουργήθηκε μια προσωρινή κυβέρνηση και διοίκηση της πόλης. Επίσης αναδημιουργήθηκαν τα πολιτικά κόμματα. Στις 29 Απριλίου 1945 το κτίριο του κοινοβουλίου πέρασε από τις δυνάμεις κατοχής στη νέα Αυστριακή κυβέρνηση και ο Καρλ Ρένερ ανακοίνωσε την επανασύσταση της Δημοκρατίας της Αυστρίας. Η Βιέννη χωρίστηκε σε πέντε ζώνες κατοχής, της Σοβιετικής Ένωσης, των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και την πρώτη συνοικία (το κέντρο της πόλης) που φρουρείτο και από τις τέσσερις.

Οι πρώτες δημοτικές εκλογές έγιναν τον Νοέμβριο του 1945. Από τις 100 έδρες στο δημοτικό συμβούλιο το αριστερό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα κατέλαβε 58, το δεξιό Αυστριακό Λαϊκό Κόμμα 36 και οι Κομμουνιστές 6. Το 1946 αποφασίστηκε να ακυρωθεί η επέκταση της πόλης του 1938, αλλά αυτός ο νόμος καθυστέρησε λόγω βέτο των δυνάμεων κατοχής και εφαρμόστηκε μόλις το 1954. Δύο συνοικίες παρέμειναν στη Βιέννη, συγκεκριμένα η 22η (Donaustadt) βόρεια του Δούναβη και η 23η (Liesing) στον νότο (κάποιες άλλες συνοικίες κέρδισαν πήραν έκταση της Κάτω Αυστρίας).

Σύγχρονη ιστορία μετά την ανεξαρτησία (1955)

Το Διεθνές Κέντρο της Βιέννης στεγάζει υπηρεσίες του ΟΗΕ, καθιστώντας τη Βιέννη την τρίτη σημαντικότερη έδρα του μετά τη Νέα Υόρκη και τη Γενεύη

Στις 15 Μαΐου 1955 η χώρα ανέκτησε την πολιτική της ανεξαρτησία και κυριαρχία με τη «Συνθήκη του Αυστριακού Κράτους». Το Αυστριακό Κοινοβούλιο τροποποίησε αμέσως τη συνθήκη για να καθορίσει τη μελλοντική ουδετερότητα και το αδέσμευτο της Αυστρίας (παρόμοια με αυτή της Ελβετίας). Αυτή η συνθήκη ειρήνης ονομάστηκε κρατική συνθήκη επειδή η Αυστρία είχε προσωρινά παύσει να υπάρχει το 1938.

Μετά τον πόλεμο, όπως παντού στη Δυτική Ευρώπη, υπήρξε μια τεράστια οικονομική άνθηση, μεταξύ άλλων λόγω της οικονομικής βοήθειας από το Σχέδιο Μάρσαλ.

Οι δημόσιες συγκοινωνίες στη Βιέννη βελτιώθηκαν με την εισαγωγή του νέου δικτύου Μετρό, το πρώτο τμήμα του οποίου άνοιξε το 1978. Το 1979 υπογράφηκε στη Βιέννη η Δεύτερη Συνθήκη για τον Περιορισμό των Στρατηγικών Οπλων. Κατά τη δεκαετία του 1970 η Βιέννη έγινε η τρίτη επίσημη έδρα των Ηνωμένων Εθνών και χτίστηκε η Πόλη του ΟΗΕ. Στα τέλη του 20ου αιώνα δημιουργήθηκε ένας ορίζοντας από αρκετούς ουρανοξύστες με, μεταξύ άλλων, τον Πύργο της Ανδρομέδας και τον Πύργο της Χιλιετίας στην αριστερή και δεξιά πλευρά του Δούναβη. Επιπλέον σχεδιάστηκε ένα συγκρότημα ουρανοξυστών στη θέση του σιδηροδρομικού σταθμού Wien Mitte, που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τον χαρακτηρισμό του κέντρου της Βιέννης ως Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Έκτοτε το έργο έχει επανασχεδιαστεί.

Η πόλη έχει περίπου 17.000 διπλωμάτες, πολλούς από αυτούς σε διεθνείς οργανισμούς. Λόγω της παρουσίας τους και της ουδετερότητας της Αυστρίας η Βιέννη έγινε σημαντικό κέντρο κατασκοπείας, όπως περιγράφεται στον Τρίτο Άνθρωπο. Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο η πόλη φέρεται να είχε περισσότερους κατασκόπους από Αυστριακούς στρατιώτες. Η Βιέννη ήταν η πρωτεύουσα της γύρω της περιοχής του Ομόσπονδου κρατιδίου της Κάτω Αυστρίας (γερμανικά: Niederösterreich) μέχρι το 1986, όταν αντικαταστάθηκε από το Σανκτ Πέλτεν. Καθώς η Βιέννη δεν ήταν γεωγραφικό τμήμα της Κάτω Αυστρίας, βρισκόταν εκτός της επικράτειας, της οποίας ήταν πρωτεύουσα.

Στις δημοτικές εκλογές του 2001 οι Σοσιαλδημοκράτες ανέκτησαν την απόλυτη πλειοψηφία. Καθώς το Φιλελεύθερο Φόρουμ δεν πήρε αρκετές ψήφους, μόνο τέσσερα κόμματα εκπροσωπούνται από τότε στο δημοτικό συμβούλιο. Στις εκλογές του 2005 οι Σοσιαλδημοκράτες αύξησαν περαιτέρω την πλειοψηφία τους.

Δημογραφικά

Λόγω της εκβιομηχάνισης και της μετανάστευσης από άλλα μέρη της Αυτοκρατορίας ο πληθυσμός της Βιέννης αυξήθηκε έντονα την εποχή που ήταν πρωτεύουσα της Αυστροουγγαρίας (1867–1918). Το 1910 η Βιέννη είχε πάνω από δύο εκατομμύρια κατοίκους και ήταν η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στην Ευρώπη μετά το Λονδίνο και το Παρίσι. Στις αρχές του 20ου αιώνα η Βιέννη ήταν η πόλη με τον δεύτερο μεγαλύτερο πληθυσμό Τσέχων στον κόσμο (μετά την Πράγα). Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πολλοί Τσέχοι και Ούγγροι επέστρεψαν στις πατρογονικές τους χώρες, με αποτέλεσμα τη μείωση του πληθυσμού της πόλης. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Σοβιετικοί χρησιμοποίησαν βία για να επαναπατρίσουν βασικούς εργάτες Τσέχικης, Σλοβακικής και Ουγγρικής καταγωγής για να επιστρέψουν στις πατρίδες τους για να προωθήσουν την οικονομία του Σοβιετικού μπλοκ. Ο πληθυσμός της Βιέννης έμεινε στάσιμος ή μειώθηκε τον υπόλοιπο 20ο αιώνας, χωρίς να επιδείξει ξανά σημαντική ανάπτυξη μέχρι την απογραφή του 2000. Το 2020 ο πληθυσμός της παρέμεινε σημαντικά κάτω από την αναφερόμενη κορύφωσή του το 1916.

Υπό το ναζιστικό καθεστώς 65.000 Εβραίοι απελάθηκαν και δολοφονήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης από τις ναζιστικές δυνάμεις, ενώ περίπου 130.000 τράπηκαν σε φυγή.

Το 2001 το 16% των κατοίκων της Αυστρίας δεν είχαν αυστριακή εθνικότητα, σχεδόν οι μισοί από τους οποίους ήταν από την πρώην Γιουγκοσλαβία .Οι επόμενες μεγαλύτερες εθνότητες στη Βιέννη ήταν οι Τούρκοι (39.000, 2,5%), οι Πολωνοί (13.600; ; 0,9%) και οι Γερμανοί (12.700; 0,8%).

Το 2012 μια επίσημη έκθεση της Στατιστική Υπηρεσία της Αυστρίας έδειξε ότι περισσότεροι από 660.000 (38,8%) του πληθυσμού της Βιέννης έχουν πλήρη ή μερική μεταναστευτική καταγωγή, κυρίως από την πρώην Γιουγκοσλαβία, την Τουρκία, τη Γερμανία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία.

Από το 2005 έως το 2015 ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε κατά 10,1%. Σύμφωνα με το UN-Habitat η Βιέννη θα ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πόλη από τις 17 ευρωπαϊκές μητροπολιτικές περιοχές μέχρι το 2025 με αύξηση 4,65% του πληθυσμού της, σε σύγκριση με το 2010.

Θρησκεία

Η Κάρλσκιρχε, στη νότια πλευρά της Κάρλσπλατς, στην 4η συνοικία της πόλης

Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 το 49,2% των Βιεννέζων ήταν Καθολικοί, ενώ το 25,7% ήταν χωρίς θρησκεία, το 7,8% ήταν Μουσουλμάνοι, το 6,0% ήταν μέλη μιας Ορθόδοξης Εκκλησίας, το 4,7% ήταν Προτεστάντες (κυρίως Λουθηρανοί), το 0,5% ήταν Εβραίοι και το 6,3% είτε ήταν άλλων θρησκειών είτε δεν απάντησε. Μια έκθεση του 2011 του Διεθνούς Ινστιτούτου για την Ανάλυση Εφαρμοσμένων Συστημάτων έδειξε ότι οι αναλογίες είχαν αλλάξει, με 41,3% Καθολικούς, 31,6% χωρίς θρησκεία, 11,6% Μουσουλμάνους, 8,4% Ορθόδοξους, 4,2% Προτεστάντες και 2,9% άλλους.

Με βάση πληροφορίες που παρέχονται σε αξιωματούχους της πόλης από διάφορες θρησκευτικές οργανώσεις σχετικά με τη συμμετοχή τους, η Στατιστική Επετηρίδα 2019 της Βιέννης αναφέρει το 2018 μια εκτίμηση 610.269 Ρωμαιοκαθολικών, ή το 32,3% του πληθυσμού και 195.000 (10,3%) Μουσουλμάνων, 70.298 (3,7%) Ορθοδόξων, 57.502 (3,0%) άλλων Χριστιανών και 9.504 (0,5%) άλλων θρησκειών. Μια μελέτη που διεξήχθη από το Δημογραφικό Ινστιτούτο της Βιέννης υπολόγισε ότι τα ποσοστά του 2018 ήταν 34% Καθολικοί, 30% μη θρησκευόμενοι, 15% Μουσουλμάνοι, 10% Ορθόδοξοι, 4% Προτεστάντες και 6% άλλες θρησκείες.

Η Βιέννη είναι η έδρα της Μητροπολιτικής Ρωμαιοκαθολικής Αρχιεπισκοπής της Βιέννης. Αρχιεπίσκοπός της είναι ο καρδινάλιος Κρίστοφ Σένμπορν. Πολλές καθολικές εκκλησίες στο κέντρο της Βιέννης κάνουν παραστάσεις θρησκευτικής ή άλλης μουσικής, συμπεριλαμβανομένων λειτουργιών με κλασική μουσική και όργανο. Μερικά από τα πιο σημαντικά ιστορικά κτίρια της Βιέννης είναι οι καθολικές εκκλησίες, όπως ο Καθεδρικός Ναός Αγίου Στεφάνου (Stephansdom), η Κάρλσκιρχε, η Εκκλησία Αγίου Πέτρου (Βιέννη) (Πέτερκιρχε] και η Βοτίφκιρχε. Στις όχθες του Δούναβη υπάρχει μια Βουδιστική Παγόδα της Ειρήνης, που κατασκευάστηκε το 1983 από τους μοναχούς και τις μοναχές του Nipponzan Myohoji (νέας ιαπωνικής θρησκείας).

Γεωγραφία

Δορυφορική εικόνα της Βιέννης (2018)

Η Βιέννη βρίσκεται στη βορειοανατολική Αυστρία, στην ανατολικότερη προέκταση των Άλπεων στη Λεκάνη της Βιέννης. Ο παλαιότερος οικισμός, στη θέση του σημερινού κέντρου της πόλης, βρισκόταν νότια του μαιάνδρου του Δούναβη, ενώ η πόλη εκτείνεται σήμερα και στις δύο πλευρές του ποταμού. Το υψόμετρο κυμαίνεται από 151 έως 542 μέτρα. Η πόλη έχει συνολική έκταση 414,65 τετραγωνικών χιλιομέτρων, καθιστώντας τη τη μεγαλύτερη σε έκταση πόλη της Αυστρίας.

Κλίμα

Η Βιέννη έχει ωκεάνιο κλίμα (ταξινόμηση Κέππεν Cfb). Η πόλη έχει ζεστά καλοκαίρια, με περιοδικές βροχοπτώσεις που μπορούν να φτάσουν στο ετήσιο μέγιστο τον Ιούλιο και τον Αύγουστο (66,6 και 66,5 mm αντίστοιχα) και μέσες υψηλές θερμοκρασίες από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο περίπου 21 έως 27 °C, με μέγιστο που ξεπερνά τους 38 °C και χαμηλό τον Σεπτέμβριο 5,6 °C. Οι χειμώνες είναι σχετικά ξηροί και κρύοι με μέσες θερμοκρασίες περίπου στο σημείο παγετού. Η άνοιξη ποικίλει και το φθινόπωρο είναι δροσερό, με πιθανές χιονοπτώσεις ήδη από τον Νοέμβριο. Η βροχόπτωση είναι γενικά μέτρια καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, κατά μέσο όρο περίπου 550 mm ετησίως, με σημαντικές τοπικές διακυμάνσεις, η περιοχή Δάση της Βιέννης στα δυτικά είναι το πιο υγρό μέρος (700 έως 800 mm ετησίως) και οι πεδιάδες στα ανατολικά το πιο ξηρό (500 έως 550 mm ετησίως). Το χιόνι τον χειμώνα είναι συνηθισμένο, αν και όχι τόσο συχνό σε σύγκριση με τις δυτικές και νότιες περιοχές της Αυστρίας.

Κλιματικά δεδομένα Βιέννης
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F)	16.7	19.1	25.5	27.8	30.7	35.9	36.0	37.0	31.1	26.4	20.8	16.1	37,0
Μέση Μέγιστη °C (°F)	2.9	5.1	10.3	15.2	20.5	23.4	25.6	25.4	20.3	14.2	7.5	4.0	14,5
Μέση Μηνιαία °C (°F)	0.1	1.6	5.7	10.0	15.2	18.2	20.2	19.8	15.3	9.9	4.6	1.5	10,2
Μέση Ελάχιστη °C (°F)	−2	−0.9	2.4	5.8	10.5	13.5	15.4	15.3	11.7	7.0	2.4	−0.5	6,7
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F)	−19.6	−17.2	−15.3	−2.7	1.0	4.8	8.4	7.0	3.1	−4.5	−9.6	−18.1	−19,6
Υετός mm (ίντσες)	37,2	39,4	46,1	51,7	61,8	70,2	68,2	57,8	53,5	40	50	44,4	620,3
Χιονόπτωση cm (ίντσες)	18,6	15,6	8,3	1,5	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	7,9	16,4	68,3
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 1.0 mm)	7.3	7.6	8.3	7.5	8.5	9.1	9.0	8.0	7.0	6.0	8.3	8.2	94,8
Μέσες ημέρες χιονόπτωσης (≥ 1.0 cm)	13.9	10.0	4.0	0.4	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	2.7	8.3	39,3
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας	60.9	90.1	131.5	173.8	228.0	222.8	241.8	239.2	167.6	131.2	65.5	52.0	1.804,4
Πηγή: Central Institute for Meteorology and Geodynamics

Παγκόσμια κληρονομιά σε κίνδυνο

Η Βιέννη μεταφέρθηκε στη λίστα της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO της απειλούμενης με εξαφάνιση το 2017. Ο κύριος λόγος ήταν ένα σχέδιο ανάπτυξης πολύ υψηλών κτιρίων. Το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της πόλης σχεδίαζε την κατασκευή ενός συγκροτήματος 6.500 m2 το 2019. Το σχέδιο περιλαμβάνει έναν πύργο ύψους 66,3 m, που μειώθηκε από 75 m λόγω των αντιδράσεων. Η UNESCO πίστευε ότι το έργο "δεν συμμορφώνεται πλήρως με προηγούμενες αποφάσεις της επιτροπής, ιδίως όσον αφορά το ύψος των νέων κατασκευών, γεγονός που θα επηρεάσει αρνητικά την εξαιρετική παγκόσμια αξία του χώρου." Η UNESCO έθεσε τον περιορισμό για το ύψος των κατασκευών στο το κέντρο της πόλης στα 43 μέτρα.[78]

Οι πολίτες της Βιέννης αντιτάχθηκαν επίσης στην κατασκευή του συγκροτήματος επειδή φοβούνται ότι θα χάσουν το καθεστώς της UNESCO και επίσης ότι θα ενθαρρύνει τη μελλοντική πολυώροφα ανάπτυξη. Οι αξιωματούχοι της πόλης απάντησαν ότι θα πείσουν την UNESCO να διατηρήσει το καθεστώς παγκόσμιας κληρονομιάς και είπαν ότι δεν σχεδιάζονται περαιτέρω πολυώροφα έργα.

Η UNESCO ανησυχεί για τα πολύ υψηλά κτίρια στη Βιέννη, καθώς μπορεί να επηρεάσουν δραματικά την οπτική ακεραιότητα της πόλης,[79] ειδικά των μπαρόκ ανακτόρων. Γίνονται μελέτες οπτικών επιπτώσεων στο κέντρο της πόλης της Βιέννης για να αξιολογηθεί το επίπεδο οπτικής διαταραχής στους επισκέπτες και πώς οι αλλαγές επηρέασαν την οπτική ακεραιότητα της πόλης.

Περιφέρειες και διεύρυνση

Συνοικίες (Gemeindebezirke):

1. Ίννερε Στατ (Ιστορικό κέντρο εντός της Ρίνγκστράσσε) 2. Λέοπολντστατ 3. Λάντστρασσε 4. Βίντεν 5. Μαργκαρέτεν 6. Μαρίαχιλφ 7. Νόυμπαου 8. Γιόζεφστατ 9. Άλζεργκρουντ 10. Φαβορίτεν 11. Ζίμμερινγκ

12. Μάιντλινγκ 13. Χίτσινγκ 14. Πέντσινγκ 15. Ρούντολφσχαϊμ-Φύνφχαους 16. Όττακρινγκ 17. Έρναλς 18. Βαίρινγκ 19. Νταίμπλινγκ 20. Μπριγκιττενάου 21. Φλόριντσντορφ 22. Ντόναουστατ 23. Λίζινγκ

Η Βιέννη αποτελείται από 23 περιοχές (Bezirke). Τα διοικητικά γραφεία των συνοικιών της Βιέννης (που ονομάζονται Magistratische Bezirksämter) εξυπηρετούν λειτουργίες παρόμοιες με εκείνες στα άλλα αυστριακά κρατίδια (που ονομάζονται Bezirkshauptmannschaften), και υπάγονται στον δήμαρχο της Βιέννης, με αξιοσημείωτη εξαίρεση την αστυνομία, που βρίσκεται υπό την ομοσπονδιακή εποπτεία.

Οι κάτοικοι συνοικιών της Βιέννης (Αυστριακοί καθώς και πολίτες της ΕΕ με μόνιμη κατοικία εκεί) εκλέγουν μια Συνέλευση των Συνοικιών (Bezirksvertretung). Το Δημαρχείο εκχωρεί προϋπολογισμούς συντήρησης, π.χ. για σχολεία και πάρκα, έτσι ώστε οι συνοικίες να μπορούν να θέτουν προτεραιότητες αυτόνομα. Οποιαδήποτε απόφαση μιας συνοικίας μπορεί να παρακαμφθεί από τη δημοτική συνέλευση (Gemeinderat) ή τον αρμόδιο δημοτικό σύμβουλο (amtsführender Stadtrat).

Το Δώμα της Αλμπερτίνας στο Κέντρο της Πόλης

Η καρδιά και η ιστορική πόλη της Βιέννης, ένα μεγάλο τμήμα του σημερινού Κέντρο της, ήταν ένα φρούριο που περιβαλλόταν από χωράφια για την άμυνα από πιθανούς επιτιθέμενους. Το 1850 η Βιέννη με τη συγκατάθεση του αυτοκράτορα προσάρτησε 34 γύρω χωριά,[80] που ονομάζονταν Vorstädte, στα όρια της πόλης (συνοικίες 2 έως 8, μετά το 1861 με τον χωρισμό της Μαργκάρετεν από το Βίντεν 2 έως 9). Κατά συνέπεια τα τείχη ισοπεδώθηκαν μετά το 1857, καθιστώντας δυνατή την επέκταση του κέντρου της πόλης.

Στη θέση τους χτίστηκε μια ευρεία λεωφόρος που ονομάζεται Ρίνγκστρασσε, κατά μήκος της οποίας ανεγέρθηκαν επιβλητικά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, μνημεία και πάρκα στις αρχές του 20ού αιώνα. Αυτά τα κτίρια περιλαμβάνουν το Rathaus (Δημαρχείο), το Μπούργκτεατερ, το Πανεπιστήμιο, το Κοινοβούλιο, τα δίδυμα μουσεία Φυσικής Ιστορίας και Ιστορίας της Τέχνης και η Staatsoper. Επίσης εκεί βρίσκονται η Νέα Πτέρυγα του Χόφμπουργκ, των πρώην αυτοκρατορικών ανακτόρων, και του Αυτοκρατορικού και Βασιλικού Υπουργείου Πολέμου που ολοκληρώθηκε το 1913. Ο κυρίως γοτθικός Stephansdom βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, στη Στέφανσπλατς. Η Αυτοκρατορική-Βασιλική Κυβέρνηση ίδρυσε το Ταμείο Ανακαίνισης Πόλης της Βιέννης (Wiener Stadterneuerungsfonds) και πούλησε πολλά οικόπεδα σε ιδιώτες επενδυτές, χρηματοδοτώντας έτσι εν μέρει δημόσια έργα.

Από το 1850 έως το 1890 τα όρια των πόλεων στη Δύση και στον Νότο ακολουθούσαν κυρίως ένα άλλο τείχος που ονομαζόταν Linienwall στο οποίο χρεώνονταν διόδια που ονομάζονταν Liniengeld. Έξω από αυτό το τείχος από το 1873 και μετά κατασκευάσθηκε ένας δακτύλιος που ονομάστηκε Gürtel. Το 1890 αποφασίστηκε να ενσωματωθούν 33 προάστια (που ονομάζονται Vororte) πέρα από αυτό το τείχος της Βιέννης μέχρι την 1η Ιανουαρίου 1892 και να μετατραπούν σε συνοικίες 11 έως 19 (η συνοικία 10 είχε δημιουργηθεί το 1874), ως εκ τούτου το Linienwall γκρεμίστηκε το 1894. Το 1900 δημιουργήθηκε η συνοικία 20, Brigittenau, με το διαχωρισμό της από τη 2η.

Από το 1850 έως το 1904 η Βιέννη είχε επεκταθεί μόνο στη δεξιά όχθη του Δούναβη, ακολουθώντας τον κύριο κλάδο πριν από τη διευθέτηση του 1868-1875, δηλαδή τον σημερινό Παλαιό Δούναβη. Το 1904 δημιουργήθηκε η 21η συνοικία με την ενσωμάτωση στη Βιέννη των Φλόρισντορφ, Κάγκραν, Στάντλαου, Χίρχστετεν Aσπερν και άλλων χωριών στην αριστερή όχθη του Δούναβη και το 1910 ακολούθησε το Στρέμπερσντορφ. Στις 15 Οκτωβρίου 1938 οι Ναζί δημιούργησαν τη Μεγάλη Βιέννη με 26 συνοικίες συγχωνεύοντας σ' αυτή 97 πόλεις και χωριά, 80 από τις οποίες επέστρεψαν στη γύρω Κάτω Αυστρία το 1954.[82] Από τότε η Βιέννη έχει 23 συνοικίες.

Οι βιομηχανίες βρίσκονται κυρίως στις νότιες και ανατολικές περιοχές. Το Κέντρο της Πόλης βρίσκεται μακριά από την κύρια ροή του Δούναβη, αλλά οριοθετείται από το Donaukanal ("Διώρυγα του Δούναβη"). Η δεύτερη και η εικοστή συνοικία της Βιέννης βρίσκονται μεταξύ του Donaukanal και του Δούναβη. Κατά μήκος του Δούναβη, όπου βρίσκεται το Διεθνές Κέντρο της Βιέννης (συνοικίες 21–22), και στις νότιες περιοχές (συνοικία 23), βρίσκονται τα νεότερα μέρη της πόλης.

Πολιτική

Πολιτική ιστορία

Η Αίθουσα Συνεδριάσεων της πρώην Βουλής των Αντιπροσώπων της Αυστρίας στο κοινοβούλιο

Στα είκοσι χρόνια πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι το 1918 η πολιτική της Βιέννης διαμορφώθηκε από το Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα. Συγκεκριμένα ο επί μακρόν δήμαρχος Καρλ Λούεγκερ κατάφερε να μην εφαρμόσει το γενικό δικαίωμα ψήφου για τους άνδρες που εγκρίθηκε από και για το κοινοβούλιο της αυτοκρατορικής Αυστρίας, το Reichsrat, το 1907, αποκλείοντας έτσι το μεγαλύτερο μέρος της εργατικής τάξης από τη συμμετοχή στις αποφάσεις. Για τον Αδόλφο Χίτλερ, που πέρασε μερικά χρόνια στη Βιέννη, ο Λούεγκερ ήταν δάσκαλος του πώς να χρησιμοποιείται ο αντισημιτισμός στην πολιτική.

Η Βιέννη θεωρείται σήμερα το κέντρο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPÖ). Κατά την περίοδο της Πρώτης Δημοκρατίας (1918–1934) οι Σοσιαλδημοκράτες της Βιέννης επέφεραν πολλές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Εκείνη την εποχή η δημοτική πολιτική της Βιέννης έγινε αντικείμενο θαυμασμού από τους Σοσιαλιστές όλης της Ευρώπης, που ως εκ τούτου αναφέρονταν στην πόλη ως «Κόκκινη Βιέννη» (Rotes Wien). Τον Φεβρουάριο του 1934 στρατεύματα της Αυστριακής ομοσπονδιακής κυβέρνησης του Ένγκελμπερτ Ντόλφους, που είχε κλείσει την πρώτη αίθουσα του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου, το Nationalrat το 1933, και παραστρατιωτικές σοσιαλιστικές οργανώσεις συμμετείχαν στον Αυστριακό Εμφύλιο Πόλεμο, ο οποίος οδήγησε στην απαγόρευση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος.

Το SPÖ είχε τη δημαρχία και τον έλεγχο του δημοτικού συμβουλίου/κοινοβουλίου σε όλες τις ελεύθερες εκλογές από το 1919. Το μόνο διάλειμμα σε αυτή την κυριαρχία του SPÖ ήταν μεταξύ 1934 και 1945, όταν το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα ήταν παράνομο, οι δήμαρχοι διορίζονταν από τους αυστροφασίστες και αργότερα από τις ναζιστικές αρχές. Δήμαρχος της Βιέννης είναι σήμερα ο Μίχαελ Λούντβιχ του SPÖ.

Η πόλη έχει θεσπίσει πολλές σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές. Τα Gemeindebauten είναι ακίνητα κοινωνικής στέγασης που είναι καλά ενσωματωμένα στην αρχιτεκτονική της πόλης έξω από την πρώτη ή «εσωτερική» συνοικία. Τα χαμηλά ενοίκια επιτρέπουν άνετη διαμονή και καλή πρόσβαση στις ανέσεις της πόλης. Πολλά από τα έργα κατασκευάστηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σε κενά οικόπεδα που καταστράφηκαν από τους βομβαρδισμούς κατά τον πόλεμο. Η πόλη ήταν ιδιαίτερα περήφανη για την υψηλού επιπέδου κατασκευή τους.

Κυβέρνηση

Εσωτερικό του ιστορικού Rathaus της Βιέννης, έδρας του δημάρχου της πόλης

Δεδομένου ότι η Βιέννη απέκτησε το δικό της καθεστώς ομοσπονδιακού κράτους (Bundesland) με το ομοσπονδιακό σύνταγμα του 1920, το δημοτικό συμβούλιο λειτουργεί επίσης ως κοινοβούλιο του κρατιδίου(Landtag) και ο δήμαρχος (εκτός από το διάστημα 1934-1945) είναι επίσης Landeshauptmann (κυβερνήτης/πρωθυπουργός) του κρατιδίου της Βιέννης. Το Rathaus φιλοξενεί τα γραφεία του δημάρχου (Magistrat der Stadt Wien) και της κυβέρνησης του κρατιδίου (Landesregierung). Η πόλη διοικείται από ένα πλήθος υπηρεσιών (Magistratsabteilungen), που εποπτεύονται πολιτικά από το Amtsführende Stadträte (μέλη των επικεφαλής υπηρεσιών της κυβέρνησης και του κοινοβουλίου της πόλης/, σύμφωνα με το σύνταγμα της Βιέννης τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν το δικαίωμα να ορίζουν μέλη της κυβέρνησης της πόλης χωρίς ηγετικά αξιώματα).

Σύμφωνα με το σύνταγμα της πόλης του 1920 οι δημοτικές και κρατικές αρχές πρέπει να διατηρούνται χωριστά. Ως εκ τούτου το δημοτικό συμβούλιο και το πολιτειακό κοινοβούλιο πραγματοποιούν χωριστές συνεδριάσεις, με ξεχωριστούς προεδρεύοντες -τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου ή τον πρόεδρο του κρατιδίου Landtag- παρόλο που τα μέλη των δύο οργάνων είναι τα ίδια. Όταν συνέρχονται ως δημοτικό συμβούλιο οι βουλευτές μπορούν να ασχοληθούν μόνο με τις υποθέσεις της πόλης της Βιέννης, όταν συνέρχονται ως πολιτειακό κοινοβούλιο μπορούν να ασχοληθούν μόνο με τις υποθέσεις του κρατιδίου της Βιέννης.

Στις εκλογές για το Δημοτικό Συμβούλιο του 1996 το SPÖ έχασε την απόλυτη πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο των 100 εδρών, κερδίζοντας 43 έδρες και 39,15% των ψήφων. Το SPÖ είχε την απόλυτη πλειοψηφία σε όλες τις ελεύθερες δημοτικές εκλογές από το 1919. Το 1996 το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας (FPÖ), που κέρδισε 29 έδρες (από 21 το 1991), κέρδισε τη δεύτερη θέση από το ÖVP για δεύτερη συνεχόμενη φορά. Από το 1996 έως το 2001 το SPÖ κυβέρνησε τη Βιέννη σε συνασπισμό με το ÖVP. Το 2001 το SPÖ ανέκτησε την απόλυτη πλειοψηφία με 52 έδρες και 46,91% των ψήφων. Τον Οκτώβριο του 2005 η πλειοψηφία αυτή αυξήθηκε περαιτέρω σε 55 έδρες (49,09%). Στις εκλογές του δημοτικού συμβουλίου του 2010 το SPÖ έχασε ξανά την απόλυτη πλειοψηφία και κατά συνέπεια σχημάτισε συνασπισμό με το Κόμμα των Πρασίνων – τον πρώτο συνασπισμό SPÖ/Πράσινων στην Αυστρία. Αυτός ο συνασπισμός διατηρήθηκε και μετά τις εκλογές του 2015. Μετά τις εκλογές του 2020 το SPÖ σχημάτισε συνασπισμό με το ΝΕΟΣ - Η Νέα Αυστρία & Φιλελεύθερο Φόρουμ.

Οικονομία

Συνεδριακό Κέντρο Messe Wien

Austria Center Vienna (ACV)

Η Βιέννη είναι μία από τις πλουσιότερες περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: το ακαθάριστο περιφερειακό της προϊόν, με 47.200 ευρώ κατά κεφαλήν, αποτελούσε το 25,7% του ΑΕΠ της Αυστρίας το 2013. Το κατά κεφαλήν ακαθάριστο περιφερειακό της προϊόν ανέρχεται στο 159% του μέσου όρου της ΕΕ. Η πόλη βελτίωσε τη θέση της από το 2012 στην κατάταξη των πιο ισχυρών οικονομικά πόλεων, φτάνοντας στην εννέα θέση το 2015.

Με μερίδιο 85,5% στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, ο τομέας των υπηρεσιών είναι ο σημαντικότερος οικονομικός τομέας της Βιέννης. Η βιομηχανία και το εμπόριο έχουν 14,5% και ο πρωτογενής τομέας (γεωργία) έχει μερίδιο 0,07% και επομένως παίζει δευτερεύοντα ρόλο. Ωστόσο η καλλιέργεια και η παραγωγή κρασιών εντός των ορίων της πόλης έχουν υψηλή κοινωνικοπολιτιστική αξία. Οι σημαντικότεροι επιχειρηματικοί τομείς είναι το εμπόριο (14,7% της προστιθέμενης αξίας στη Βιέννη), οι επιστημονικές και τεχνολογικές υπηρεσίες, οι δραστηριότητες ακίνητης περιουσίας και στέγασης καθώς και η κατασκευή αγαθών. Το 2012 η συμβολή της Βιέννης στις εξερχόμενες και εισερχόμενες άμεσες ξένες επενδύσεις της Αυστρίας ήταν περίπου 60%, γεγονός που καταδεικνύει τον ρόλο της ως διεθνούς κόμβου για εγχώριες και ξένες εταιρείες.

Μετά την πτώση του Σιδηρούν Παραπετάσματος το 1989 η Βιέννη έχει επεκτείνει τη θέση της ως πύλη προς την Ανατολική Ευρώπη: 300 διεθνείς εταιρείες έχουν την έδρα τους για την Ανατολική Ευρώπη στη Βιέννη και τα περίχωρά της. Μεταξύ αυτών είναι οι Hewlett-Packard, Henkel, Baxalta και Siemens. Οι εταιρείες της Βιέννης έχουν εκτεταμένες επιχειρηματικές επαφές και αρμοδιότητες στην Ανατολική Ευρώπη λόγω του ιστορικού ρόλου της πόλης ως κέντρου της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Ο αριθμός των διεθνών επιχειρήσεων στη Βιέννη εξακολουθεί να αυξάνεται: Το 2014 159 και το 2015 175 διεθνείς εταιρείες ίδρυσαν γραφεία εκεί.

Συνολικά περίπου 8.300 νέες εταιρείες ιδρύονται στη Βιέννη κάθε χρόνο από το 2004. Η πλειοψηφία τους δραστηριοποιείται σε τομείς βιομηχανικών υπηρεσιών, χονδρικού εμπορίου καθώς και τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών και νέων μέσων. Η Βιέννη προσπαθεί να καθιερωθεί ως κόμβος νεοφυών επιχειρήσεων. Από το 2012 η πόλη φιλοξενεί το ετήσιο Pioneers Festival, τη μεγαλύτερη εκδήλωση νεοφυών επιχειρήσεων στην Κεντρική Ευρώπη με 2.500 διεθνείς συμμετέχοντες που λαμβάνει χώρα στο Χόφμπουργκ. Το Tech Cocktail, μια διαδικτυακή πύλη για τη σκηνή των νεοφυών επιχειρήσεων, έχει κατατάξει τη Βιέννη στην έκτη θέση μεταξύ των δέκα κορυφαίων πόλεων νεοφυών επιχειρήσεων παγκοσμίως.[95][96][97]

Ερευνα και ανάπτυξη

Η πόλη της Βιέννης αποδίδει μεγάλη σημασία στην επιστήμη και την έρευνα και εστιάζει στη δημιουργία ενός θετικού περιβάλλοντος για έρευνα και ανάπτυξη. Το 2014 η Βιέννη φιλοξενεί 1.329 ερευνητικές εγκαταστάσεις. 40.400 άτομα απασχολούνται στον τομέα Ε&Α και το 35% των δαπανών Ε&Α της Αυστρίας επενδύονται στην πόλη. Με ποσοστό 3,4% η Βιέννη υπερβαίνει τον αυστριακό μέσο όρο του 2,77% και έχει επιτύχει τον στόχο της ΕΕ του 3,0% έως το 2020. Ένας σημαντικός τομέας Ε&Α στη Βιέννη είναι οι βιοεπιστήμες. Το Vienna Life Science Cluster είναι ο σημαντικός κόμβος της Αυστρίας για την έρευνα, την εκπαίδευση και τις επιχειρήσεις στη βιοεπιστήμη. Σε όλη τη Βιέννη πέντε πανεπιστήμια και πολλά βασικά ερευνητικά ινστιτούτα αποτελούν τον ακαδημαϊκό πυρήνα του κόμβου με περισσότερους από 12.600 υπαλλήλους και 34.700 φοιτητές. Εδώ περισσότερες από 480 εταιρείες προϊόντων ιατρικής τεχνολογίας, βιοτεχνολογίας και φαρμακευτικών προϊόντων με σχεδόν 23.000 υπαλλήλους παράγουν έσοδα περίπου 12 δισεκατομμυρίων ευρώ (2017). Αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 50% των εσόδων που παράγονται από εταιρείες βιοεπιστημών στην Αυστρία (22,4 δισεκατομμύρια ευρώ).

Η Βιέννη φιλοξενεί παγκόσμιες εταιρείες όπως οι Boehringer Ingelheim, Octapharma, Ottobock και Takeda. Ωστόσο υπάρχει επίσης ένας αυξανόμενος αριθμός νεοσύστατων εταιρειών στον τομέα των βιοεπιστημών και η Βιέννη κατέλαβε την πρώτη θέση στον Δείκτη Πόλεων Νεοφυών Ανά Ωρα 2019. Εταιρείες όπως οι Apeiron Biologics, Hookipa Pharma, Marinomed, mySugr, Themis Bioscience και Valneva δραστηριοποιούνται στη Βιέννη και βρίσκονται τακτικά στα πρωτοσέλιδα διεθνώς. Στη Βιέννη στεγάζεται επίσης η έδρα της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον Διαβήτη, μιας συνεταιριστικής διεθνούς ένωσης ιατρικής έρευνας.

Για να διευκολυνθεί η αξιοποίηση του οικονομικού δυναμικού των πολλαπλών πτυχών των βιοεπιστημών στην πρωτεύουσα της Αυστρίας, το Αυστριακό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Ψηφιακών και Οικονομικών Υποθέσεων και η τοπική κυβέρνηση της πόλης της Βιέννης ένωσαν τις δυνάμεις τους. Από το 2002 η πλατφόρμα LISAvienna είναι διαθέσιμη ως κεντρικό σημείο επαφής. Παρέχει δωρεάν υπηρεσίες υποστήριξης επιχειρήσεων στη διεπαφή της Αυστριακής Ομοσπονδιακής προωθητικής τράπεζας, της Austria Wirtschaftsservice και του Επιχειρηματικού Οργανισμού της Βιέννης και συλλέγει δεδομένα για τη τη χάραξη πολιτικής. Τα κύρια ακαδημαϊκά κέντρα στη Βιέννη είναι το Life Science Center Muthgasse με το Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Βιοεπιστημών (BOKU), το Αυστριακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας, το Πανεπιστήμιο Κτηνιατρικής, το AKH Vienna με το MedUni Vienna και το Βιοκέντρο της Βιέννης. Το Πανεπιστήμιο Κεντρικής Ευρώπης, ένα μεταπτυχιακό ίδρυμα που εκδιώχθηκε από τη Βουδαπέστη στο πλαίσιο της προσπάθειας της ουγγρικής κυβέρνησης να αποκτήσει τον έλεγχο ακαδημαϊκών και ερευνητικών οργανισμών, καλωσόρισε την πρώτη τάξη φοιτητών στη νέα του πανεπιστημιούπολη στη Βιέννη το 2019.

Τεχνολογίες πληροφορικής

Ο βιεννέζικος τομέας των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών είναι συγκρίσιμος σε μέγεθος με τον αντίστοιχο του Ελσίνκι, του Μιλάνου ή του Μονάχου και, επομένως, μεταξύ των μεγαλύτερων κέντρων πληροφορικής της Ευρώπης. Το 2012 βρίσκονταν στην περιφέρεια της Βιέννης 8.962 επιχειρήσεις πληροφορικής με εργατικό δυναμικό 64.223. Τα κύρια προϊόντα είναι όργανα και συσκευές μέτρησης, δοκιμών και πλοήγησης καθώς και ηλεκτρονικά εξαρτήματα. Περισσότερες από τα 2/3 των επιχειρήσεων παρέχουν υπηρεσίες πληροφορικής. Μεταξύ των μεγαλύτερων εταιρειών πληροφορικής στη Βιέννη είναι η Kapsch, η Beko Engineering & Informatics, η ειδική στον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας Frequentis, η Cisco Systems Austria, η Hewlett-Packard, η Microsoft Austria, η IBM Austria και η Samsung Electronics Austria.

Η αμερικανική εταιρεία τεχνολογίας Cisco τρέχει το πρόγραμμα Entrepreneurs in Residence για την Ευρώπη στη Βιέννη σε συνεργασία με το Vienna Business Agency.

Η βρετανική εταιρεία UBM έχει αξιολογήσει τη Βιέννη ως μία από τις 10 Κορυφαίες Πόλεις του Διαδικτύου Παγκοσμίως, αναλύοντας κριτήρια όπως η ταχύτητα σύνδεσης, η διαθεσιμότητα WiFi, το πνεύμα καινοτομίας και τα ανοιχτά κρατικά δεδομένα.

Το 2011 το 74,3% των βιεννέζικων νοικοκυριών ήταν συνδεδεμένα με ευρυζωνική σύνδεση, το 79% είχε υπολογιστή. Σύμφωνα με την ευρυζωνική στρατηγική της πόλης η πλήρης ευρυζωνική κάλυψη θα ολοκληρωνόταν έως το 2020.

Τουρισμός και συνέδρια

Εγιναν 17,6 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις στη Βιέννη το 2019 (+6,8% σε σύγκριση με το 2018). Οι δέκα πρώτες εισερχόμενες αγορές το 2019 ήταν η Γερμανία, η Αυστρία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, η Κίνα, η Γαλλία, η Ρωσία και η Ελβετία.

Το 2019 η Διεθνής Ένωση Συνεδρίων (ICCA) κατέταξε τη Βιέννη στην 6η θέση σε αριθμό συνεδρίων. Η UIA κατέταξε τη Βιέννη 5η στον κόσμο για το 2019 με 306 διεθνείς συναντήσεις, πίσω από τη Σιγκαπούρη, τις Βρυξέλλες, τη Σεούλ και το Παρίσι. Το μεγαλύτερο συνεδριακό κέντρο της πόλης, το Austria Centre Vienna (ACV) έχει συνολική χωρητικότητα περίπου 22.800 ατόμων και βρίσκεται δίπλα στα κεντρικά γραφεία των Ηνωμένων Εθνών στη Βιέννη. Άλλα κέντρα είναι το Εκθεσιακό & Συνεδριακό Κέντρο Messe Wien (έως 3.000 άτομα) και το Χόφμπουργκ (έως 4.900 άτομα).

Κατατάξεις

Η Βιέννη κατατάχθηκε στην κορυφή στην κατάταξη Ποιότητα Ζωής 2019 του διεθνούς ομίλου Mercer Consulting για δέκατη συνεχή χρονιά. Στην έκθεση βιωσιμότητας του 2015 της Economist Intelligence Unit καθώς και στην Έρευνα Ποιότητας Ζωής 2015 του περιοδικού Monocle με έδρα το Λονδίνο η Βιέννη κατατάχθηκε στη δεύτερη πιο βιώσιμη πόλη παγκοσμίως.

Το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για τους Ανθρώπινους Οικισμούς UN-Habitat έχει κατατάξει τη Βιέννη ως την πιο ευημερούσα πόλη στον κόσμο στην εμβληματική έκθεσή του Κατάσταση των Πόλεων του Κόσμου 2012/2013.

Σύμφωνα με την κατάταξη City RepTrack του 2014 του Reputation Institute η Βιέννη έχει την καλύτερη φήμη σε σύγκριση με 100 μεγάλες παγκόσμιες πόλεις.

Το Innovation Cities Global Index 2014 του αυστραλιανού οργανισμού καινοτομίας 2thinknow κατατάσσει τη Βιέννη στην έκτη θέση πίσω από το Σαν Φρανσίσκο, το Σαν Χοσέ, τη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, τη Βοστώνη και το Παρίσι. Το 2019 το PeoplePerHour κατέταξε τη Βιέννη στην κορυφή της Κατάταξης των Πόλεων Νεοφυών Επιχειρήσεων.

Ο Αμερικανός κλιματολόγος Μπόιντ Κοέν κατέταξε τη Βιέννη πρώτη στην πρώτη παγκόσμια κατάταξη έξυπνων πόλεων του 2012. Στην κατάταξη του 2014 η Βιέννη έφτασε στην τρίτη θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών πόλεων πίσω από την Κοπεγχάγη και το Άμστερνταμ.

Το Mori Memorial Institute for Urban Strategies κατέταξε τη Βιέννη στην πρώτη δεκάδα του Global Power City Index του 2016.

Αστική ανάπτυξη

To «HoHo Wien» τον Ιανουάριο του 2020

Κεντρικός Σιδηροδρομικός Σταθμός

Ο νέος Κεντρικός Σιδηροδρομικός Σταθμός της Βιέννης άνοιξε τον Οκτώβριο του 2014. Η κατασκευή του ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2007 και επρόκειτο να διαρκέσει μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015. Ο σταθμός εξυπηρετεί 1.100 τρένα με 145.000 επιβάτες. Υπάρχει ένα εμπορικό κέντρο με περίπου 90 καταστήματα και εστιατόρια. Στην περιοχή του σταθμού δημιουργήθηκε μια νέα συνοικία με 550.000 m2 χώρους γραφείων και 5.000 διαμερίσματα.

Άσπερν

Το Seesadt Aspern είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα αστικής επέκτασης της Ευρώπης. Μια τεχνητή λίμνη 5 εκταρίων, γραφεία, διαμερίσματα και ένας σταθμός του μετρό σε κοντινή απόσταση αναμένεται να προσελκύσουν 20.000 νέους κατοίκους όταν ολοκληρωθεί η κατασκευή του το 2028. Ακόμη περιλαμβάνει ήδη τον ψηλότερο ξύλινο ουρανοξύστη στον κόσμο, «HoHo Wien».

Έξυπνη Πόλη

Το 2014 το Δημοτικό Συμβούλιο της Βιέννης ενέκρινε τη Στρατηγική Πλαισίου Έξυπνης Πόλης της Βιέννης 2050. Πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη στρατηγική ομπρέλα για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού, μακροπρόθεσμου και διαρθρωτικού πλαίσιου για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά κεφαλήν από 3,1 σε 1 τόνο έως το 2050, το 50% της ακαθάριστης κατανάλωσης ενέργειας της Βιέννης να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές και να μειωθεί η ατομική κίνηση με μηχανοκίνητα oχήματα από το σημερινό 28% σε 15% έως το 2030. Δεδηλωμένος στόχος είναι έως το 2050 όλα τα οχήματα εντός των δημοτικών ορίων να κινούνται χωρίς συμβατικές τεχνολογίες. Επιπλέον η Βιέννη στοχεύει να είναι ένας από τους πέντε μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς κόμβους έρευνας και καινοτομίας το 2050.

Πολιτισμός

Μουσική, θέατρο και όπερα

Μνημείο του Γιόχαν Στράους του νεότερου στο Stadtpark

Διάσημοι συνθέτες όπως οι Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, Γιόζεφ Χάυντν, Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, Φέρντιναντ Ρις, Nίνα Στόλεβερκ, Φραντς Σούμπερτ, Γιοχάνες Μπραμς, Γκούσταβ Μάλερ, Ρόμπερτ Στολτς και Άρνολντ Σένμπεργκ έχουν εργαστεί στη Βιέννη.

Η τέχνη και ο πολιτισμός είχαν μακρά παράδοση στη Βιέννη, συμπεριλαμβανομένου του θεάτρου, της όπερας, της κλασικής μουσικής και των καλών τεχνών. Το Μπούργκτεατερ θεωρείται ένα από τα καλύτερα θέατρα στον γερμανόφωνο κόσμο μαζί με το παράρτημά του, το Akademietheater. Το Volkstheater Wien και το Theater in der Josefstadt έχουν επίσης καλή φήμη. Υπάρχει επίσης ένα πλήθος μικρότερων θεάτρων, σε πολλές περιπτώσεις με αναφορά σε λιγότερο καθιερωμένες μορφές των παραστατικών τεχνών, όπως μοντέρνα, πειραματικά έργα ή καμπαρέ.

Κρατική Όπερα (Staatsoper)

Η Βιέννη φιλοξενεί επίσης μια σειρά από όπερες, όπως το Theatre an der Wien, την Staatsoper και τη Volksoper, με την τελευταία αφιερωμένο στην τυπική βιεννέζικη οπερέτα. Κλασικές συναυλίες πραγματοποιούνται σε χώρους όπως το Wiener Musikverein, η έδρα της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης, που είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο για την ετήσια ευρέως μεταδιδόμενη "Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία" της, καθώς και το Wiener Konzerthaus, έδρα της διεθνούς φήμης Συμφωνικής της Βιέννης. Πολλοί συναυλιακοί χώροι προσφέρουν συναυλίες που απευθύνονται σε τουρίστες, με δημοφιλή κομμάτια της βιεννέζικης μουσικής, ιδιαίτερα έργα των Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, Γιόχαν Στράους (πατέρα) και Γιόχαν Στράους του νεότερου.

Ανάκτορα Χόφμπουργκ

Μουζίκφεραϊν της Βιέννης

Μέχρι το 2005 το Theatre an der Wien φιλοξενούσε πρεμιέρες μιούζικαλ, αλλά από το 2006 (έτος αφιερωμένο στην 250η επέτειο από τη γέννηση του Μότσαρτ), αφοσιώθηκε πάλι στην όπερα, μετατρέποντας το σε σκηνή όπερας με μία νέα παραγωγή κάθε μήνα. Από το 2012 το Theatre an der Wien έχει αναλάβει το Wiener Kammeroper, ένα ιστορικό μικρό θέατρο στην πρώτη συνοικία της Βιέννης με χωρητικότητα 300 θεατών, μετατρέποντάς το στον δεύτερο χώρο για παραγωγές μικρότερου μεγέθους και όπερες δωματίου του νεανικού συνόλου του Theatre an der Wien (JET). Πριν από το 2005 το πιο επιτυχημένο μιούζικαλ ήταν η Elisabeth, που αργότερα μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και παίχτηκε σε όλο τον κόσμο. Η Wiener Taschenoper ασχολείται με τη μουσική σκηνή του 20ου και 21ου αιώνα. Το Haus der Musik ("σπίτι της μουσικής") άνοιξε το έτος 2000.

Το Wienerlied είναι ένα μοναδικό είδος τραγουδιού της Βιέννης. Υπάρχουν περίπου 60.000 – 70.000 τραγουδιστές του (Wienerlieder).

Το 1981 το δημοφιλές βρετανικό νέο ρομαντικό συγκρότημα Ultravox απέτισε φόρο τιμής στη Βιέννη σε ένα άλμπουμ και μια έντεχνη ηχογράφηση μουσικού βίντεο με το όνομα Βιέννη. Η έμπνευση για αυτό το έργο προέκυψε από την κινηματογραφική παραγωγή Ο Τρίτος Άνθρωπος με μουσική του Αντον Κάρας.

Το Αγγλικό Θέατρο της Βιέννης (VET) ιδρύθηκε το 1963 και βρίσκεται στην 8η συνοικία της. Είναι το παλαιότερο αγγλόφωνο θέατρο στην ηπειρωτική Ευρώπη.

Τον Μάιο του 2015, η Βιέννη φιλοξένησε τον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision μετά τη νίκη της Αυστρίας σε εκείνο του 2014.

Ηθοποιοί από τη Βιέννη

Σημαντικοί ηθοποιοί που γεννήθηκαν στη Βιέννη είναι οι Χέντι Λαμάρ, Κρίστοφ Βαλτς, Τζον Μπάνερ, Κριστιάνε Χέρμπιγκερ, Ερικ Πόλμαν, Μπόρις Κόυτζου, Κρίστινε Μπούχεγκερ, Μίσα Χάουσερμαν, Ζέντα Μπέργκερ και Κρίστινε Οστερμάγερ.

Μουσικοί από τη Βιέννη

Σημαντικοί μουσικοί που γεννήθηκαν στη Βιέννη είναι οι Λούι Οστεν, Άλμπαν Μπεργκ, Φάλκο, Φριτς Κράισλερ, Γιόζεφ Λάνερr, Άρνολντ Σένμπεργκ, Φραντς Σούμπερτ, Γιόχαν Στράους (πατέρας) και Γιόχαν Στράους ο νεότερος, Άντον Βέμπερν και Γιόε Τσάβινουλ.

Άγαλμα του Μότσαρτ την άνοιξη στη Βιέννη

Διάσημοι μουσικοί που ήρθαν εδώ για να δουλέψουν από άλλα μέρη της Αυστρίας και της Γερμανίας ήταν οι Κουρτ Αντλερ, Γιόχαν Γιόζεφ Φουξ, Γιόζεφ Χάυντν, Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, Φέρντιναντ Ρις, Γιόχαν Ζέντλατσεκ, Αντόνιο Σαλιέρι, Καρλ Τσέρνι, Γιόχαν Νέπομουκ Χούμελ, Φραντς Λιστ, Φραντς φον Σουπέ, Άντον Μπρούκνερ, Γιοχάνες Μπραμς, Γκούσταβ Μάλερ και Ράινχαρντ Φέντριχ.

Συγγραφείς από τη Βιέννη

Σημαντικοί συγγραφείς από τη Βιέννη είναι οι Καρλ Λέοπολντ φον Μέλερ, Καρλ Γιούλιους Χαϊντβόγκελ και Στέφαν Τσβάιχ.

Συγγραφείς που έζησαν και εργάστηκαν στη Βιέννη είναι οι Φραντς Κάφκα, Άρτουρ Σνίτσλερ, Ελίας Κανέττι, Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν, Ρόμπερτ Μούζιλ, Καρλ Κράους, Ερνστ φον ΦοΊχτερσλέμπεν, Τόμας Μπέρνχαρντ και Ελφρίντε Γέλινεκ.

Πολιτικοί από τη Βιέννη

Σημαντικός πολιτικός από τη Βιέννη ήταν ο Καρλ Λέοπολντ φον Μέλερ.

Αξιόλογοι αθλητές

Ρενάτο Γκλιγκορόσκι (γεν. 1976), πρώην επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, νυν προπονητής και μηχανικός

Μουσεία

Η αυλή της Museumsquartier (Συνοικία των Μουσείων) με έπιπλα-καθιστικά Enzi

Στο Χόφμπουργκ βρίσκεται το Αυτοκρατορικό Θησαυροφυλάκιο (Schatzkammer), όπου φυλάσσονται τα αυτοκρατορικά κοσμήματα της δυναστείας των Αψβούργων. Το Μουσείο Σίσι (αφιερωμένο στην Αυτοκράτειρα Ελισάβετ της Αυστρίας) επιτρέπει στους επισκέπτες να δουν τα αυτοκρατορικά διαμερίσματα καθώς και το ασημένιο ντουλάπι. Ακριβώς απέναντι από το Χόφμπουργκ βρίσκονται το Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, που φιλοξενεί πολλούς πίνακες παλιών καλλιτεχνών, αρχαία και κλασικά αντικείμενα, καθώς και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.

Ορισμένα μουσεία βρίσκονται στη Museumsquartier (συνοικία των μουσείων), τους πρώην Αυτοκρατορικούς Στάβλους, που μετατράπηκαν σε μουσειακό συγκρότημα τη δεκαετία του 1990. Στεγάζει το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, κοινώς γνωστό ως MUMOK (Ίδρυμα Λούντβιχ), το Leopold Museum (με τη μεγαλύτερη στον κόσμο συλλογή έργων ζωγραφικής του Έγκον Σίλε, καθώς και έργα του Ζετσεσιονισμού, του βιεννέζικου μοντερνισμού και του αυστριακού εξπρεσιονισμού), το AzW (μουσείο αρχιτεκτονικής) και ακόμη αίθουσες με εκθέσεις μεγάλου μήκους και την Tanzquartier. Τα Ανάκτορα Λιχτενστάιν περιέχουν μεγάλο μέρος μιας από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές συλλογές τέχνης στον κόσμο, με ιδιαίτερη αναφορά στο μπαρόκ. Το Μπελβεντέρε, που χτίστηκε υπό τον Πρίγκιπα Ευγένιο, έχει μια πινακοθήκη με πίνακες του Γκούσταφ Κλιμτ (Το φιλί), του Έγκον Σίλε και άλλων ζωγράφων των αρχών του 20ου αιώνα, επίσης γλυπτά του Φραντς Ξάβερ Μέσερσμιτ, καθώς και περιοδικές εκθέσεις.

Υπάρχουν πολλά άλλα μουσεία στη Βιέννη, όπως η Αλμπερτίνα, το Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας, το Τεχνικό Μουσείο, το Μουσείο Τάφων, το Μουσείο Πλαστών Έργων Τέχνης, το KunstHausWien, το Μουσείο Εφαρμοσμένων Τεχνών, το Μουσείο Σίγκμουντ Φρόυντ και το Mozarthaus Vienna (Οικία Μότσαρτ). Τα μουσεία για την ιστορία της πόλης όπως το πρώην Ιστορικό Μουσείο της Πόλης της Βιέννης στην Kάρλσπλατς, η Hermesvilla, οι κατοικίες διαφόρων συνθετών, το Μουσείο των Ρωμαίων και το Μουσείου Ρολογιών της Βιέννης, είναι τώρα συγκεντρωμένα υπό την ομάδα-ομπρέλα Μουσείο της Βιέννης. Το Εβραϊκό Μουσείο της Βιέννης, που ιδρύθηκε το 1896, είναι το παλαιότερο του είδους του. Επιπλέον υπάρχουν μουσεία αφιερωμένα σε μεμονωμένες περιοχές της Βιέννης. Παρέχουν μια καταγραφή των ιδιαίτερων προσπαθειών, επιτευγμάτων και τραγωδιών καθώς η πόλη μεγάλωνε και επέζησε δύο δύο παγκόσμιων πολέμων. Για όσους αναζητούν οικογενειακές ιστορίες, αυτά είναι καλές πηγές πληροφοριών.

Αρχιτεκτονική

Δείτε επίσης: Κατηγορία:Κτίρια και κατασκευές στην Αυστρία

Ξενοδοχείο Sacher

Στη Βιέννη μπορούμε να βρούμε ποικιλία αρχιτεκτονικών ρυθμών, όπως τη ρωμανική Ruprechtskirche και την μπαρόκ Karlskirche. Οι ρυθμοί κυμαίνονται από κλασικιστικά κτίρια ως τη μοντέρνα αρχιτεκτονική. Η Αρ Νουβό άφησε πολλά αρχιτεκτονικά ίχνη στη Βιέννη. Το Κτήριο της Ζετσεσιόν, ο Σταθμός Τραμ της Kάρλσπλατς και η Εκκλησία του Στάινχοφ του Ότο Βάγκνερ συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο γνωστών παραδειγμάτων της Αρ Νουβό στον κόσμο. Σημαντικά ίχνη άφησε στη Βιέννη και ο εξέχων μαθητής του Βάγκνερ Γιόζε Πλέτσνικ από τη Σλοβενία. Εργα του είναι η Οικία Λάνγκερ (1900) και το Τσάκερλχαουζ (1903–1905). Η Εκκλησία του Αγίου Πνεύματος (Heilig-Geist-Kirche) του Πλέτσνικ του 1910–1913 στη Βιέννη είναι αξιοσημείωτη για την καινοτόμο χρήση του χυμένου σκυροδέματος τόσο ως δομή όσο και ως εξωτερική επιφάνεια, καθώς και για την αφηρημένη κλασική γλώσσα της. Πιο ριζοσπαστική είναι η κρύπτη της εκκλησίας, με τις λεπτές τσιμεντένιες κολώνες και τα γωνιακά, κυβιστικά κιονόκρανα και βάσεις.

Σύγχρονο με το κίνημα της Αρ Νουβό ήταν το Wiener Moderne, κατά το οποίο ορισμένοι αρχιτέκτονες απέφευγαν τη χρήση άσχετων διακοσμήσεων. Ένας βασικός αρχιτέκτονας αυτής της περιόδου ήταν ο Άντολφ Λος, έργα του οποίου είναι το Λος Χάους (1909), το Κέρντερ ή Αμέρικαν Μπαρ (1908) και το Στάινερ Χάουζ (1910).

Το Χούντερτβασερ Χάους του Φρίντενσραϊχ Χουντερτβάσερ, σχεδιασμένο για να εναντιωθεί στην αυστηρή μορφή της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα της Βιέννης. Ένα άλλο παράδειγμα ιδιόμορφης αρχιτεκτονικής είναι η Wotrubakirche του γλύπτη Φριτς Βότρουμπα. τη δεκαετία του 1990 αναπλάσθηκαν ορισμένες συνοικίες και υλοποιήθηκαν εκτεταμένα κτιριακά έργα στις περιοχές γύρω από το Ντόναουστατ (βόρεια του Δούναβη) και το Βίνερμπεργκ (στη νότια Βιέννη).

Άποψη της πόλης από το Stephansdom

Ο DC Tower 1 ύψους 220 μέτρων που βρίσκεται στη βόρεια όχθη του Δούναβη και ολοκληρώθηκε το 2013 είναι ο ψηλότερος ουρανοξύστης της Βιέννης. Τα τελευταία χρόνια στη Βιέννη έχουν ολοκληρωθεί πολλά αρχιτεκτονικά έργα που συνδυάζουν μοντέρνα αρχιτεκτονικά στοιχεία με παλιά κτίρια, όπως η αναδιαμόρφωση και η ανακαίνιση του παλιού Gasometer το 2001. Τα περισσότερα κτίρια στη Βιέννη είναι σχετικά χαμηλά. στις αρχές του 2006 υπήρχαν περίπου 100 κτίρια υψηλότερα από 40 μέτρα. Ο αριθμός των πολυώροφων κτιρίων διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα με την οικοδομική νομοθεσία που αποσκοπεί στη διατήρηση των περιοχών πρασίνου και των περιοχών που έχουν χαρακτηριστεί ως παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Αυστηροί κανόνες ισχύουν για τον σχεδιασμό, την αδειοδότηση και την κατασκευή πολυώροφων κτιρίων. Κατά συνέπεια μεγάλο μέρος του κέντρου της πόλης είναι ζώνη χωρίς πολυώροφα κτίρια.

Χοροί της Βιέννης

Η Βιέννη είναι η τελευταία μεγάλη πρωτεύουσα των χορών του 19ου αιώνα. Υπάρχουν πάνω από 450 χοροί ετησίως, σε μερικούς συμμετέχουν έως και εννέα ζωντανές ορχήστρες. Οι χοροί πραγματοποιούνται στα πολλά ανάκτορα της Βιέννης, με κύριο χώρο τα ανάκτορα Χόφμπουργκ στη Χέλντενπλατς. Ενώ ο Χορός της Όπερας είναι ο πιο γνωστός διεθνώς από όλους τους αυστριακούς χορούς, άλλοι όπως ο Kaffeesiederball (Χορός των Ιδιοκτητών Καφέ), ο Jägerball (Χορός των Κυνηγών) και ο Χορός Ζωής (φιλανθρωπική εκδήλωση για το AIDS) είναι σχεδόν εξίσου γνωστοί στην Αυστρία και ακόμη καλύτερα εκτιμώνται για την εγκάρδια ατμόσφαιρά τους. Οι Βιεννέζοι, τουλάχιστον της μεσαίας τάξης, μπορεί να επισκεφτούν πολλούς χορούς στη διάρκεια της ζωής τους.

Χορευτές και τραγουδιστές όπερας της Κρατικής Όπερας της Βιέννης εμφανίζονται συχνά στα εγκαίνια των μεγαλύτερων χορών.

Ενας χορός της Βιέννης είναι ένα ολονύχτιο πολιτιστικό θέαμα. Οι μεγάλοι χοροί ξεκινούν γενικά στις 9 μ.μ. και διαρκούν μέχρι τις 5 το πρωί, αν και πολλοί καλεσμένοι συνεχίζουν και την επόμενη μέρα. Οι βιεννέζικοι χοροί εξάγονται (με την υποστήριξη της πόλης της Βιέννης) σε περίπου 30 πόλεις παγκοσμίως, όπως η Νέα Υόρκη, η Βαρκελώνη, το Χονγκ Κονγκ, η Κουάλα Λουμπούρ, η Ρώμη, η Πράγα, το Βουκουρέστι, το Βερολίνο και η Μόσχα.

Γλώσσα

Η Βιέννη ανήκει στην Αυστροβαυαρική γλωσσική περιοχή, ιδιαίτερα της Κεντρικής Βαυαρίας (Mittelbairisch). Τα τελευταία χρόνια οι ειδικοί της γλωσσολογίας έχουν παρατηρήσει μείωση στη χρήση της βιεννέζικης παραλλαγής. Ο Μάνφρεντ Γκλάουνινγκερ, κοινωνιογλωσσολόγος στο Ινστιτούτο Αυστριακών Διαλέκτων και Ονομάτων Lexica, έχει παρατηρήσει τρία ζητήματα. Πρώτον πολλοί γονείς αισθάνονται ότι υπάρχει ένα στίγμα που συνδέεται με τη βιεννέζικη διάλεκτο και έτσι μιλούν στα παιδιά τους στα Τυπικά Γερμανικά. Δεύτερον πολλά παιδιά μετανάστευσαν πρόσφατα στην Αυστρία και μαθαίνουν γερμανικά ως δεύτερη γλώσσα στο σχολείο. Τρίτον οι νέοι επηρεάζονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που εκπέμπουν συνήθως στα Τυπικά Γερμανικά.

ΛΟΑΤ κουλτούρα

Η Βιέννη θεωρείται το κέντρο της ΛΟΑΤ ζωής στην Αυστρία. Η πόλη έχει ένα σχέδιο δράσης κατά των ομοφοβικών διακρίσεων και, από το 1998, μια μονάδα κατά των διακρίσεων στη διοίκηση της πόλης. Η πόλη έχει πολλά καφέ, μπαρ και κλαμπ όπου συχνάζουν ΛΟΑΤ άτομα. Μεταξύ των πιο σημαντικών είναι το Café Savoy, που είναι παραδοσιακό καφενείο του 1896. Το 2015 η πόλη παρουσίασε φωτεινούς σηματοδότες με ομόφυλα ζευγάρια πριν φιλοξενήσει τον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision εκείνη τη χρονιά, που τράβηξε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης διεθνώς. Κάθε χρόνο τον Ιούνιο διοργανώνεται το Vienna Pride. Το 2019, όταν η παρέλαση υπερηφάνειας φιλοξενούσε επίσης το Europride, προσέλκυσε 500.000 επισκέπτες.

Εκπαίδευση

Η Βιέννη είναι το κύριο εκπαιδευτικό κέντρο της Αυστρίας και έχει πολλά πανεπιστήμια, επαγγελματικές σχολές και gymnasium (λύκεια).

Άγαλμα του Φρίντριχ Σίλερ μπροστά από την Ακαδημία Καλών Τεχνών

Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης

Το κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου της Βιέννης

To Πολυτεχνείο της Βιέννης (TU Wien)

Πανεπιστήμια

• Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης
• Πανεπιστήμιο Κεντρικής Ευρώπης
• Διπλωματική Ακαδημία Βιέννης
• Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης
• PEF Ιδιωτικό Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης
• Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης
• Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών Πανεπιστημιούπολη Βιέννης
• Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών Βιέννης
• Πανεπιστήμιο Κτηνιατρικής Βιέννης
• Πανεπιστήμιο της Βιέννης
• Πανεπιστήμιο Οικονομικών Επιστημών και Επιχειρήσεων της Βιέννης
• Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Επιστημών της Ζωής της Βιέννης
• Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών Technikum Wien
• TU Wien (Πολυτεχνείο της Βιέννης)
• Πανεπιστήμιο Webster της Βιέννης
• Πανεπιστήμιο Sigmund Freud της Βιέννης
• Διεθνής Ακαδημία κατά της Διαφθοράς (στο Λάξενμπουργκ, 24 χλμ. νότια της Βιέννης)

Διεθνείς σχολές

• Διεθνές Σχολείο Δούναβη
• Διεθνές Πανεπιστήμιο της Βιέννης
• SAE Βιέννης
• Επιχειρηματική σχολή Lauder
• Γαλλικό Λύκειο της Βιέννης
• Χριστιανική Σχολή Βιέννης
• Διεθνές Σχολείο της Βιέννης
• Αμερικανικό Διεθνές Σχολείο
• Ιαπωνικό Σχολείο της Βιέννης
• Διεθνές Σχολείο Amadeus

Δραστηριότητες

Πάρκα και κήποι

Οι κήποι των Ανακτόρων Σενμπρούν το φθινόπωρο

Η Βιέννη διαθέτει πολλά πάρκα, όπως το Stadtpark, το Burggarten, το Volksgarten (μέρος του Χόφμπουργκ), το Schlosspark στο Μπελβεντέρε (όπου βρίσκονται οι Βοτανικοί Κήποι της Βιέννης), το Donaupark, το Schönbrunner Schlosspark, το Πράτερ, το Aουγκαρτεν, το Rathauspark, το Lainzer Tiergarten, το Dehnepark, το Resselpark, το Votivpark, το Kurpark Oberlaa, το Auer-Welsbach-Park και το Türkenschanzpark. Οι πράσινες περιοχές περιλαμβάνουν το Laaer-Berg (με το λούνα παρκ Πράτερ) και τους πρόποδες του Δάσους της Βιέννης, που φτάνει μέχρι τις εξωτερικές περιοχές της πόλης. Μικρά πάρκα, γνωστά από τους Βιεννέζους ως Beserlpark, υπάρχουν παντού στις περιοχές του κέντρου της πόλης.

Πολλά από τα πάρκα της Βιέννης περιλαμβάνουν μνημεία, όπως το Stadtpark με το άγαλμα του Γιόχαν Στράους του νεότερου και τους κήπους του μπαρόκ ανακτόρου, όπου υπογράφηκε η Κρατική Συνθήκη. Το κύριο πάρκο της Βιέννης είναι το Πράτερ με το Riesenrad, έναν τροχό λούνα παρκ, και το Kugelmugel, ένα μικροέθνος σε σχήμα σφαίρας. Οι χώροι του αυτοκρατορικού Σενμπρούν περιέχουν ένα πάρκο του 18ου αιώνα που περιλαμβάνει τον παλαιότερο ζωολογικό κήπο του κόσμου, που ιδρύθηκε το 1752. Το Donauinsel, μέρος της αντιπλημμυρικής άμυνας της Βιέννης, είναι ένα τεχνητό νησί μήκους 21,1 χλμ. μεταξύ του Δούναβη και του Neue Donau για δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου.

Αθλητισμός

Το Στάδιο Ερνστ Χάπελ στο Πράτερ

Η πρωτεύουσα της Αυστρίας έχει πολλές ποδοσφαιρικές ομάδες. Οι πιο γνωστοί τοπικοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι είναι η Αούστρια Βιέννης (21 τίτλοι της Αυστριακής Μπουντεσλίγκα και 27 φορές κυπελλούχος ( ρεκόρ)), η Ραπίντ Βιέννης (ρεκόρ 32 τίτλοι στην Αυστριακή Μπουντεσλίγκα) και η παλαιότερη ομάδα, η Φιρστ Βιέννα. Άλλοι σημαντικοί αθλητικοί σύλλογοι είναι η Raiffeisen Vikings Vienna (αμερικανικό ποδόσφαιρο), που κέρδισε τον τίτλο του Eurobowl 4 συνεχόμενες φορές από το 2004 έως και το 2007, η Aon hotVolleys Vienna, μια από τις κορυφαίες ομάδες βόλεϊ της Ευρώπης, η Vienna Wanderers (μπέιζμπολ), που κέρδισε το Πρωτάθλημα 2012 και 2013 της Αυστριακής Λίγκας Μπέιζμπολ και η Vienna Capitals (χόκεϊ επί πάγου). Στη Βιέννη ιδρύθηκε επίσης η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Χάντμπολ (EHF). Υπάρχουν επίσης τρεις ομάδες ράγκμπι, η Vienna Celtic, η παλαιότερη της Αυστρίας, η RC Donau και η Stade Viennois.

Η Βιέννη φιλοξενεί πολλές αθλητικές εκδηλώσεις, όπως ο Μαραθώνιος της Πόλης της Βιέννης, που προσελκύει περισσότερους από 10.000 συμμετέχοντες κάθε χρόνο και κανονικά λαμβάνει χώρα τον Μάιο. Το 2005 έγινε στην Αυστρία το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Χόκεϊ επί πάγου και ο τελικός έγινε στη Βιέννη. Το Στάδιο Ερνστ Χάπελ της Βιέννης ήταν ο τόπος διεξαγωγής τεσσάρων τελικών Τσάμπιονς Λιγκ και Κυπέλλων Πρωταθλητριών Ευρώπης (1964, 1987, 1990 και 1995) και στις 29 Ιουνίου φιλοξένησε τον τελικό του Euro 2008 με νίκη της Ισπανίας με 1–0 επί της Γερμανίας. Στην πόλη διεξάγεται επίσης από το 1974 το τουρνουά τένις Vienna Open στο Wiener Stadthalle.

Το Neue Donau, που διαμορφώθηκε μετά τη δημιουργία του Donauinsel, είναι απαλλαγμένο από ποτάμια κυκλοφορία και δημοφιλής προορισμός για ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες.

Η Βιέννη φιλοξένησε το επίσημο Παγκόσμιο Κύπελλο Μπάσκετ 3x3 το 2021.

Μαγειρικές σπεσιαλιτέ

Φαγητό

Sachertorte

Η Βιέννη είναι γνωστή για το Wiener Schnitzel, μια φέτα από μοσχαρίσιο κρέας (Kalbsschnitzel) ή χοιρινό (Schweinsschnitzel) που κοπανίζεται επίπεδη, επικαλύπτεται με αλεύρι, αυγό και τριμμένη φρυγανιά και τηγανίζεται σε βούτυρο. Διατίθεται σχεδόν σε κάθε εστιατόριο που σερβίρει βιεννέζικη κουζίνα και μπορεί να καταναλωθεί ζεστό ή κρύο. Συνήθως σερβίρεται σε πολλές καφετέριες στην παλιά πόλη, παραπέμποντας σε όλη την ιστορία πίσω από την πόλη της Αυτοκρατορίας. Το παραδοσιακό «Wiener Schnitzel» όμως είναι μια φέτα μοσχαριού. Άλλα παραδείγματα βιεννέζικης κουζίνας είναι το Tafelspitz (πολύ άπαχο βραστό μοσχαρίσιο κρέας), που παραδοσιακά σερβίρεται με Geröstete Erdäpfel (βραστές πατάτες πουρέ με πιρούνι και στη συνέχεια τηγανητές) και σάλτσα χρένου, τοApfelkren (μίγμα χρένου, κρέμας και μήλου), η Schnittlauchsauce μια σάλτσα σχοινόπρασου με μαγιονέζα και μπαγιάτικο ψωμί).

Wiener Schnitzel

Η Βιέννη έχει μακρά παράδοση στην παραγωγή κέικ και γλυκών. Τέτοια είναι το Apfelstrudel (καυτό στρούντελ μήλου), το Milchrahmstrudel (στρούντελ με κρέμα γάλακτος), το Palatschinken (γλυκές τηγανίτες) και τα Knödel (ζυμαρικά) συνήθως γεμιστά με φρούτα όπως βερίκοκα (Marillenknödel). Παγκοσμίως γνωστό είναι το Sachertorte, ένα ελαφρώς υγρό κέικ σοκολάτας με μαρμελάδα βερίκοκο που δημιουργήθηκε από το Sacher Hotel.

Τον χειμώνα τα μικρά περίπτερα στον δρόμο πωλούν τα παραδοσιακά Maroni (ζεστά κάστανα) και τηγανητές πατάτες.

Τα λουκάνικα είναι δημοφιλή και διατίθενται από πλανόδιους πωλητές (Würstelstand) όλη την ημέρα και μέχρι τη νύχτα. Το λουκάνικο γνωστό ως Wiener (βιεννέζικα) στις ΗΠΑ και στη Γερμανία, ονομάζεται Frankfurter Würstchen στη Βιέννη. Άλλα δημοφιλή λουκάνικα είναι το Burenwurst (χοντρό λουκάνικο από βοδινό και χοιρινό, γενικά βραστό), το Käsekrainer (πικάντικο χοιρινό με μικρά κομμάτια τυριού) και το Μπράτβουρστ (λευκό χοιρινό λουκάνικο). Τα περισσότερα μπορούν να παραγγελθούν «mit Brot» (με ψωμί) ή ως «χοτ ντογκ» (γεμισμένα μέσα σε μακρύ ρολό). Η μουστάρδα είναι το παραδοσιακό καρύκευμα και προσφέρεται συνήθως σε δύο ποικιλίες: "süß" (γλυκιά) ή "scharf" (πικάντικη).

Το κεμπάπ, η πίτσα και τα νουντλς είναι, όλο και περισσότερο, τα σνακ που διατίθενται πιο ευρέως από μικρά περίπτερα.

Η Βιέννη κατέλαβε τη 10η θέση στις ευρωπαϊκές πόλεις φιλικές προς τους χορτοφάγους σε μια μελέτη του Alternative Traveler.

Η Naschmarkt είναι μια μόνιμη αγορά για φρούτα, λαχανικά, μπαχαρικά, ψάρια, κρέας κ.λπ. από όλο τον κόσμο. Η πόλη έχει πολλά καταστήματα για καφέ και πρωινό.

Ποτά

Ένα χαρακτηριστικό Heurigen-Restaurant στο Γκρίντσινγκ

Η Βιέννη, μαζί με το Παρίσι, το Σαντιάγο, το Κέιπ Τάουν, την Πράγα, την Καμπέρα, την Μπρατισλάβα και τη Βαρσοβία, είναι μια από τις λίγες εναπομείνασες παγκόσμιες πρωτεύουσες με τους δικούς της αμπελώνες. Το κρασί σερβίρεται σε μικρές βιεννέζικες παμπ γνωστές ως Heuriger, που είναι ιδιαίτερα πολλές στις αμπελουργικές περιοχές του Döbling (Γκρίντσινγκ, Νόιστιφτ αμ Βάλντε, Νούσντορφ, Σάλμανσντορφ, Ζίβερινγκ), Φλόριντσντορφ (Στάμερσντορφ, Στρέμπερσντορφ), Λίσινγκ (Mάουερ) και Φάβοριτεν (Oμπερλαα). Το κρασί πίνεται συχνά ως Spritzer ("G'spritzter") με αφρώδες νερό. Το Grüner Veltliner, ένα ξηρό λευκό κρασί, είναι το πιο ευρέως καλλιεργούμενο κρασί στην Αυστρία. Ένα άλλο πολύ χαρακτηριστικό κρασί για την περιοχή είναι το "Gemischter Satz", που είναι συνήθως ένα μείγμα διαφορετικών τύπων κρασιών που συγκομίζονται από τον ίδιο αμπελώνα.

Η μπύρα είναι δεύτερη σε σημασία μετά το κρασί. Η Βιέννη διαθέτει ένα μόνο μεγάλο ζυθοποιείο, το Ottakringer, και περισσότερες από δέκα μικροζυθοποιίες. Το "Beisl" είναι μια τυπική μικρή αυστριακή παμπ της Βιέννης.

Επίσης δημοφιλή σε όλη τη χώρα είναι τα τοπικά αναψυκτικά, όπως το Almdudler, ως εναλλακτική λύση στα αλκοολούχα ποτά, τοποθετώντας το στις κορυφαίες θέσεις σε σχέση με τα αντίστοιχα αμερικανικά, όπως η Coca-Cola όσον αφορά το μερίδιο αγοράς. Ένα άλλο δημοφιλές ποτό είναι το λεγόμενο "Spezi", ένα μείγμα της Coca-Cola και της αρχικής φόρμουλας του Orange Fanta ή του πιο γνωστού τοπικά Frucade.

Βιεννέζικα καφέ

Demel Café

Τα βιεννέζικα καφέ έχουν μια εξαιρετικά μακρά και ξεχωριστή ιστορία που χρονολογείται από αιώνες και ο εθισμός στην καφεΐνη ορισμένων διάσημων ιστορικών θαμώνων των παλαιότερων είναι κάτι σαν τοπικός θρύλος. Αυτά τα καφενεία είναι μοναδικά στη Βιέννη και πολλές πόλεις προσπάθησαν ανεπιτυχώς να τα αντιγράψουν. Μερικοί θεωρούν τις καφετέριες ως επέκταση του σαλονιού τους, όπου κανείς δεν θα ενοχληθεί αν περάσουν ώρες διαβάζοντας μια εφημερίδα, απολαμβάνοντας τον καφέ τους. Παραδοσιακά ο καφές συνοδεύεται από ένα ποτήρι νερό. Τα βιεννέζικα καφενεία ισχυρίζονται ότι έχουν εφεύρει τη διαδικασία φιλτραρίσματος του καφέ από τα λάφυρα που αποκόμισαν μετά τη δεύτερη Τουρκική πολιορκία το 1683. Τα βιεννέζικα καφενεία ισχυρίζονται ότι όταν οι εισβολείς Τούρκοι έφυγαν από τη Βιέννη, εγκατέλειψαν εκατοντάδες σακιά κόκκους καφέ. Ο Πολωνός βασιλιάς Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι, ο διοικητής του αντιτουρκικού συνασπισμού Πολωνών, Γερμανών και Αυστριακών, έδωσε στον Φραντς Γκέοργκε Κολσίτσκι (Πολωνός – Φράντσισεκ Γέρζι Κουλσίτσκι) λίγο από αυτό τον καφέ ως ανταμοιβή για την παροχή πληροφοριών που του επέτρεψαν να νικήσει τους Τούρκους. Ο Κολσίτσκι άνοιξε τότε το πρώτο καφέ της Βιέννης. Ο Γιούλιους Μάινλ δημιούργησε ένα σύγχρονο εργοστάσιο ψησίματος στις ίδιες εγκαταστάσεις όπου βρέθηκαν τα σακιά του καφέ, το 1891.

Τουριστικά αξιοθέατα

Η σημερινή Βιέννη παρουσιάζεται στον επισκέπτη ως αποτέλεσμα έντονης δόμησης του 19ου αιώνα, ειδικά με την επιβλητική Ρίνγκστρασε (Ringstraße, κυκλική λεωφόρος), με μέγαρα όπως την Όπερα (Staatsoper), το δημαρχείο, το κοινοβούλιο, μουσεία, παλάτια κλπ. Χαράχτηκε ανάμεσα στο 1858 και το 1865 και το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι περίπου τέσσερα χιλιόμετρα.

Στο κέντρο της πόλης βρίσκεται ο καθεδρικός ναός του Αγίου Στεφάνου, ενώ σε σε μικρή απόσταση βρίσκεται το Γκράμπεν, το σαλόνι της πόλης, με πολυτελή καφέ και καταστήματα και ιστορικά κτίρια σε στυλ Liberty και την μπαρόκ στήλη της Πανώλους. Σε ένα δρόμο που καταλήγει στο Γκράμπεν βρίσκεται ο μπαρόκ ναός του Αγίου Πέτρου (Peterskirche) του 18ου αιώνα. Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται η πλατεία Αμ Χοφ και η Γιούντενπλατς (Εβραϊκή Πλατεία) με το Εβραϊκό Μουσείο και το Μνημείο του Ολοκαυτώματος.

Ο εμπορικός δρόμος είναι η Κέρντνερ Στράσε (Kärntner Straße) στο κέντρο, με καταστήματα τουριστικά ή ειδών πολυτελείας, αλλά τα πολυκαταστήματα και εμπορικά μαγαζιά είναι στη Μαριαχίλφερ Στράσε (Mariahilfer Strasse).

Τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα περιλαμβάνουν τα αυτοκρατορικά παλάτια του Χόφμπουργκ (Hofburg) και του Σένμπρουν (στα οποία λειτούργησε επίσης ο πρώτος ζωολογικός κήπος του κόσμου, Tiergarten Schönbrunn), μαζί με διάφορες σχολές τέχνης (συμπεριλαμβανομένης της Αλμπερτίνα, του KunstHausWien και του Kunstforum), τα δίδυμα μουσεία, το Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Βιέννης και το Technisches Museum. Καθένα από αυτά δέχεται περισσότερους από 250.000 επισκέπτες ετησίως. Οι περιοχές που συνδέονται με τους πολλούς συνθέτες που έζησαν στη Βιέννη έχουν γίνει «περιοχές λατρείας», όπως οι διάφορες κατοικίες του Μπετόβεν και το νεκροταφείο του Αγίου Μαρξ (κενοτάφιο του Μότσαρτ). Στα κυριότερα πολιτιστικά σημεία περιλαμβάνονται το Μπούργκτεατερ και η Όπερα (Staatsoper).

Άλλα ενδιαφέροντα αξιοθέατα αποτελούν το Μουσείο Λέοπολντ (διαθέτει μια τεράστια ιδιωτική συλλογή, κυρίως με έργα του 19ου αιώνα, αλλά και με άλλα νεωτεριστικά αυστριακά έργα τέχνης), το Σπίτι της Μουσικής (ένα από τα πιο ιδιαίτερα μουσεία της Βιέννης που εξηγεί τον ήχο με ένα διασκεδαστικό και διαδραστικό τρόπο), η Ακαδημία Καλών Τεχνών (ένας χώρος όπου μπορείτε να απολαύσετε σπουδαία έργα τέχνης από κλασικούς Φλαμανδούς, Ολλανδούς και Γερμανούς ζωγράφους), το Μουσείο των Παπύρων (τα εκθέματα του μουσείου εμφανίζονται από το παλαιότερο πάπυρο μέχρι τα έγγραφα της ισλαμικής περιόδου γραμμένο σε χαρτί από τον 13ο αιώνα μ.Χ.) και το περίφημο Θεματικό Πάρκο Πράτερ (διαθέτει τον γιγάντιο τροχό Ρίσενραντ, γερμανικά: Riesenrad που χτίστηκε το 1896 και είναι ένα από τα πιο διάσημα σημεία του πάρκου.

Κοντά στην Αγορά Χόερ βρίσκεται το Ρολόι Άνκερ (Ankeruhr) που θεωρείται ένα από τα καλύτερα έργα της αρ νουβό στη Βιέννη.

Στην πλατεία Μιχαέλερπλατς (Michaelerplatz) βρίσκεται το Λος Χάους (Looshaus) και το Καφέ Γκρίνσταϊντλ. Όταν κατασκευάστηκε το 1910 από τον πρωταγωνιστή τις σύγχρονης αρχιτεκτονικής Άντολφ Λος προκάλεσε πολλές αντιδράσεις λόγω της αυστηρής του εμφάνισης. Από σημερινή άποψη το κτίριο όμως φαίνεται να είναι ένα άριστο δείγμα μιας απλής και πολυτελούς κλασικής αρχιτεκτονικής. Την ίδια εποχή ο φιλόσοφος Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν σχεδίασε και έχτισε μια σύγχρονη έπαυλη για την αδελφή του. Η σύγχρονη αρχιτεκτονική είναι επίσης παρούσα, με το Γκαζόμετρο, τον πύργο της χιλιετίας, τις κατοικίες Καρλ-Μαρξ-Χοφ, το Χουντερτβάσερχαους και την πόλη του ΟΗΕ.

Κοντά στην αγορά Νάσμαρκτ, στην οδό Λίνκε Βίντσαϊλε (Linke Wienzeile) βρίσκονται δύο αστικές πολυκατοικίες διαμερισμάτων, έργα του αυστριακού αρχιτέκτονα Ότο Βάγκνερ το 1898-99 σε στυλ βιεννέζικου σετσεσιόν, το Μαγιόλικα Χάους (Majolikahaus) και το Μετάλλιον Χάους (Medallion House).

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Ιστορικό Κέντρο της Βιέννης
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χώρα μέλος	Αυστρία
Τύπος	Πολιτιστικό
Κριτήρια	ii, iv, vi
Ταυτότητα	1033
Περιοχή	Ευρώπη και Βόρεια Αμερική
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	2001 (- συνεδρίαση)

• 
  Το Γκλόριετ στα Ανάκτορα Σένμπρουν (Schönbrunn)
• 
  Το θέατρο Μπούργκτεατερ (Burgtheater) στην κυκλική λεωφόρο Ρίνγκστρασσε
• 
  Αλμπερτίνα (Albertina)
• 
  Το Λως Χάους (Looshaus)
• 
  Hundertwasserhaus
• 
  Το Ρίζενραντ στο ιστορικό Λούνα Παρκ Πράτερ (Prater)
• 
  Το Γκρίχενμπαϊσελ
• 
  Καφέ Τσεντράλ
• 
  Μαγιόλικαχαους, Linke Wienzeile 40, Βιέννη, Αυστρία

Το πάρκο Μπουργκγκάρτεν (Burggarten) στο κέντρο της Αυστρίας. Διακρίνεται το άγαλμα του Μότσαρτ και το κλειδί του Σολ σχηματισμένο με λουλούδια.

Μεταφορές

Σταθμός μετρό Stephansplatz

Σαλόνι αφίξεων 3 του τερματικού του αεροδρομίου της Βιέννης

Η Βιέννη διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο μεταφορών με ενιαίο σύστημα ναύλων που ενσωματώνει δημοτικά, περιφερειακά και σιδηροδρομικά συστήματα υπό την ομπρέλα της Verkehrsverbund Ost-Region (VOR). Οι δημόσιες συγκοινωνίες παρέχονται με λεωφορεία, τραμ και πέντε γραμμές του μετρό (U-Bahn), οι περισσότερες από τις οποίες λειτουργούν από το Wiener Linien. Υπάρχουν επίσης περισσότεροι από 50 σταθμοί τρένων εντός των ορίων της πόλης. Τα προαστιακά τρένα λειτουργεί ο ÖBB. Η πόλη αποτελεί το κέντρο του αυστριακού σιδηροδρομικού συστήματος, με υπηρεσίες σε όλα τα μέρη της χώρας και στο εξωτερικό. Το σιδηροδρομικό σύστημα συνδέει τον κεντρικό σταθμό της Βιέννης Vienna Hauptbahnhof με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως Βερολίνο, Μπρατισλάβα, Βουδαπέστη, Βρυξέλλες, Κολωνία, Φραγκφούρτη, Αμβούργο, Λιουμπλιάνα, Μόναχο, Πράγα, Βενετία, Βρότσουαφ, Βαρσοβία, Ζάγκρεμπ και Ζυρίχη.

Η Βιέννη έχει πολλές οδικές συνδέσεις, συμπεριλαμβανομένων οδών ταχείας κυκλοφορίας και αυτοκινητοδρόμων.

Η Βιέννη εξυπηρετείται από το Διεθνές Αεροδρόμιό της, που βρίσκεται 18 χλμ. νοτιοανατολικά του κέντρου της πόλης, δίπλα στην πόλη Σβέχατ. Το αεροδρόμιο διακίνησε περίπου 31,7 εκατομμύρια επιβάτες το 2019. Μετά από μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις με τις γύρω κοινότητες το αεροδρόμιο θα επεκταθεί για να αυξήσει τη χωρητικότητά του με την προσθήκη ενός τρίτου διαδρόμου προσγείωσης. Το αεροδρόμιο επεκτείνεται σημαντικά, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου τερματικού σταθμού που άνοιξε το 2012 για να καλύψει την αύξηση των επιβατών.

Bιεννέζοι,-ες

• Άλφρεντ Άντλερ – ιδρυτής της ατομικής ψυχολογίας
• Ντάβιντ Άλαμπα – ποδοσφαιριστής
• Κρίστοφερ Αλεξάντερ – Αρχιτέκτονας και θεωρητικός του ντιζάιν με έδρα την Αγγλία. έγραψε το βιβλίο A Pattern Language (1977)
• Χανς Άσπεργκερ – παιδίατρος, ανακάλυψε το ομώνυμο σύνδρομο
• Άλμπαν Μπεργκ – συνθέτης
• Λούντβιχ Μπόλτσμαν – φυσικός
• Μάρτιν Μπούμπερ – φιλόσοφος
• Καρλ Τσέρνι (1791–1857) συνθέτης, δάσκαλος και πιανίστας.
• Έλφι φον Ντασανόφσκι – τραγουδίστρια, πιανίστα και παραγωγός ταινιών
• Κλάους Έμπνερ – συγγραφέας
• Φάνυ Έλσλερ (1810–1884), μπαλαρίνα της Ρομαντικής περιόδου.
• Φάλκο – οργανίστας και τραγουδιστής
• Φερδινάνδος Α΄ της Αυστρίας (1793–1875), Αυτοκράτορας της Αυστρίας.
• Φερδινάνδος Α΄ της Βουλγαρίας (1861–1948), Τσάρος της Βουλγαρίας
• Πωλ Φεγεράμπεντ – φιλόσοφος
• Φραγκίσκος Α΄ της Αυστρίας και Φραγκίσκος Β´ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1768–1835) Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Αυστρίας.
• Βίκτορ Φρανκλ – νευρολόγος και ψυχίατρος, ιδρυτής της λογοθεραπείας
• Aρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος της Αυστρίας (1863–1914) διάδοχος του θρόνου της Αυστροουγγαρίας.
• Φραγκίσκος Ιωσήφ Α΄ της Αυστρίας (1830-1916), ΑυτοκράτοραςΑυστρίας.
• Σίγκμουντ Φρόυντ – νευρολόγος, ιδρυτής της ψυχαναλυτικής σχολής της ψυχολογίας
• Καρλ φον Φρις – ψυχολόγος ζώων, μελισσοκόμος και ζωολόγος· συναποδέκτης του Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής το 1973
• Άμον Γκετ (1908–1946), Ναζί SS διοικητής στρατοπέδου συγκέντρωσης, εκτελέστηκε για εγκλήματα πολέμου
• Φρίντριχ Χάγιεκ – οικονομολόγος, συναποδέκτης του Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών του 1974
• Dr. Ότο Χέρσμαν – ξιφομάχος, αργυρός ολυμπιονίκης, κολυμβητής 100 μ. ελεύθερο, αργυρός ολυμπιονίκης
• Ούγκο φον Χόφμανσταλ – συγγραφέας, ιδρυτής του Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ
• Φρίντενσραϊχ Χουντερτβάσερ – αρχιτέκτονας και ζωγράφος
• Ιωσήφ Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1678–1711), ηγεμόνας της Αυστριακής μοναρχίας των Αψβούργων από το 1705 μέχρι τον θάνατό του.
• Μάρτιν Κάρπλους – θεωρητικός χημικός, συναποδέκτης του Βραβείου Νόμπελ Χημείας το 2013
• Γκούσταφ Κλιμτ – ζωγράφος
• Χανς Κρανκλ – ποδοσφαιριστής
• Χέντι Λαμάρ – ηθοποιός και εφευρέτης
• Καρλ Λαντστάινερ – βιολόγος και γιατρός, ανακάλυψε την ομάδα αίματος, αποδέκτης του Βραβείου Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής το 1930
• Φριτς Λανγκ – σκηνοθέτης
• Νίκι Λάουντα – επιχειρηματίας και οδηγός αγωνιστικών αυτοκινήτων
• Λότε Λένια – ηθοποιός και τραγουδίστρια
• Λεοπόλδος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1747–1792) Aρχιδούκας της Αυστρίας 1790-1792.
• Κόνραντ Λόρεντς – Επιστήμονας συμπεριφοράς, συναποδέκτης του Βραβείου Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής το 1973
• Γκούσταβ Μάλερ – συνθέτης και μαέστρος
• Μαρία Αντουανέτα (1755–1793), κόρη της Αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας της Αυστρίας, τελευταία βασίλισσα της Γαλλίας (1774-1792) πριν τη Γαλλική Επανάσταση.
• Μαρία Θηρεσία (1717–1780), κόρη του Κάρολου ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Βασίλισσα της Βοημίας και της Ουγγαρίας (1740–1780).
• Ματθίας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1557–1619), Αρχιδούκας της Αυστρίας 1608-1619.
• Μαξιμιλιανός Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1459–1519) Αυτοκράτορας από το 1508 έως τον θάνατό του.
• Μαξιμιλιανός Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1527–1576) Αυτοκράτορας από το 1564 έως τον θάνατό του.
• Μαξιμιλιανός Α΄ του Μεξικού (1832–1867), Αυτοκράτορας του Μεξικού.
• Λίζε Μάιτνερ – φυσικός
• Λούντβιχ φον Μίζες – οικονομολόγος
• Γιόχαν Νέστροϋ – θεατρικός συγγραφέας
• Βόλφγκανγκ Πάουλι – φυσικός
• Καρλ Πολάνυι – ιστορικός της οικονομίας
• Γιούζεφ Πονιατόφσκι (1763–1813), Πολωνός στρατηγός.
• Καρλ Πόπερ – φιλόσοφος
• Έλεν Πράις (Ellen Müller-Preis) (1912–2007) – γερμανικής καταγωγής Αυστριακή Ολυμπιονίκης ξιφομάχος
• Ροδόλφος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1552–1612), Αρχιδούκας της Αυστρίας (1576–1608).
• Έγκον Σίλε – ζωγράφος
• Ρόμι Σνάιντερ – ηθοποιός
• Άρτουρ Σνίτσλερ – πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας.
• Άρνολντ Σένμπεργκ – συνθέτης, θεωρητικός της μουσικής και ζωγράφος
• Έρβιν Σρέντινγκερ – φυσικός, συναποδέκτης του Βραβείου Νόμπελ Φυσικής το 1933
• Φραντς Σούμπερτ – συνθέτης
• Ματίας Ζίντελαρ – ποδοσφαιριστής
• Γιόχαν Στράους (πατέρας) (1804–1849) συνθέτης της ρομαντικής περιόδου.
• Γιόχαν Στράους ο νεότερος (1825–1899) – συνθέτης
• Έριχ φον Στρόχαΐμ – ηθοποιός
• Ότο Βάγκνερ, αρχιτέκτονας
• Μπρούνο Βάλτερ – μαέστρος
• Κρίστοφ Βαλτς – ηθοποιός
• Άντον Βέμπερν – συνθέτης
• Όττο Βάινινγκερ – φιλόσοφος
• Φραντς Βέρφελ – συγγραφέας
• Φρίντριχ φον Βίζερ – οικονομολόγος
• Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν – φιλόσοφος
• Αλεξάντερ φον Τσεμλίνσκυ – συνθέτης
• Φρεντ Τσίνεμαν – σκηνοθέτης
• Στέφαν Τσβάιχ – συγγραφέας

Διεθνείς σχέσεις

Διεθνείς οργανισμοί

Συγκρότημα του ΟΗΕ στη Βιέννη, με το Austria Centre Vienna σε πρώτο πλάνο, όπως φαίνεται από τον Donauturm (Πύργο του Δούναβη) στο κοντινό Donaupark πριν από τις εκτεταμένες οικοδομικές εργασίες

Πολλοί διεθνείς οργανισμοί και γραφεία βρίσκονται στο Donaustadt

Η Βιέννη είναι η έδρα πολλών γραφείων των Ηνωμένων Εθνών και διάφορων διεθνών ιδρυμάτων και εταιρειών, όπως ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA), ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNIDO), το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC), ο Οργανισμός Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (ΟΠΕΚ), το Ταμείο του ΟΠΕΚ για τη Διεθνή Ανάπτυξη (OFID), η Προπαρασκευαστική Επιτροπή για τον Οργανισμό της Συνθήκης για την Ολοκληρωμένη Απαγόρευση Πυρηνικών Δοκιμών (CTBTO), ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών Υποθέσεων του Εξωτερικού Διαστήματος (UNOOSA) και ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA). Η Βιέννη είναι η τρίτη «πόλη των Ηνωμένων Εθνών» στον κόσμο, δίπλα στη Νέα Υόρκη, τη Γενεύη και το Ναϊρόμπι. Επιπλέον είναι η έδρα της γραμματείας της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για το Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο (UNCITRAL). Τέλος το Πανεπιστήμιο της Βιέννης φιλοξενεί κάθε χρόνο το Willem C. Vis Moot, ένα μεγάλου κύρους διεθνή διαγωνισμό εμπορικής διαιτησίας για φοιτητές νομικής από όλο τον κόσμο.

Το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα πραγματοποιήθηκαν στη Βιέννη πολλές διπλωματικές συναντήσεις με αποτέλεσμα πολλά έγγραφα που φέρουν το όνομα Σύμβαση της Βιέννης ή Εγγραφο της Βιέννης. Μεταξύ των σημαντικότερων που διαπραγματεύτηκαν στη Βιέννη είναι η Σύμβαση της Βιέννης του 1969 για το Δίκαιο των Συνθηκών, καθώς και η Συνθήκη του 1990 για τις Συμβατικές Ένοπλες Δυνάμεις στην Ευρώπη. Η Βιέννη φιλοξένησε επίσης τις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στο Κοινό Συνολικό Σχέδιο Δράσης του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, καθώς και τις ειρηνευτικές συνομιλίες της Βιέννης για τη Συρία.

Η Βιέννη είχε επίσης την έδρα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Taekwon-Do (ITF).

Φιλανθρωπικές οργανώσεις

Παράλληλα με διεθνείς και διακυβερνητικούς οργανισμούς υπάρχουν δεκάδες φιλανθρωπικές οργανώσεις με έδρα τη Βιέννη. Ένας τέτοιος οργανισμός είναι το δίκτυο των Παιδικών Χωριών SOS, που ιδρύθηκε από τον Χέρμαν Γκμάινερ το 1949. Σήμερα τα Παιδικά Χωριά SOS δραστηριοποιούνται σε 132 χώρες και περιοχές παγκοσμίως.

Μια άλλη δημοφιλής διεθνής εκδήλωση είναι ο ετήσιος Χορός Ζωής, που υποστηρίζει άτομα με HIV ή AIDS. Προσκεκλημένοι πρόσφατα ήταν μεταξύ άλλων ο Μπιλ Κλίντον και η Γούπι Γκόλντμπεργκ.

Διεθνείς συνεργασίες πόλεων

Η γενική πολιτική του Δήμου της Βιέννης είναι να μην υπογράφει συμφωνίες αδελφοποήσης με άλλες πόλεις, αλλά έχει μόνο συμφωνίες συνεργασίας στις οποίες καθορίζονται συγκεκριμένοι τομείς συνεργασίας, με τις πόλεις Βελιγράδι, Μπρατισλάβα, Μπρνο, Βουδαπέστη, Αμβούργο, Κρακοβία, Λιουμπλιάνα, Παρίσι, Πράγα, Βανκούβερ, Ζάγκρεμπ και Ζυρίχη.

Δείτε επίσης

• Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• άρθρο στο in.gr- Ευρωπαϊκή η κορυφή της λίστας με τις πόλεις που διαθέτουν την υψηλότερη ποιότητα ζωής, 28 Απριλίου 2009
• Ελευθεροτυπία,«Πρωτεύουσα» των συνεδρίων η Βιέννη, 25 Μαΐου 2009