Telecí

	Telecí
	germane Teletz
	municipo
	Municipo Telecí de monteto Lucký vrch
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Telecí
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Pardubice
Distrikto	Distrikto Svitavy
Administra municipo	Polička
Historia regiono	Bohemio
Montaro	Suprasvratka montetaro
Rivero	Svratka
Situo	Telecí
- alteco	578 m s. m.
- koordinatoj	49° 41′ 32″ N 16° 10′ 28″ O / 49.69222 °N, 16.17444 °O (mapo)
Katastro	12,61 km² (1 261 ha) Telecí
Loĝantaro	422 (2024)
Denseco	33,47 loĝ./km²
Unua skribmencio	1403
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	569 94
NUTS 3	CZ053
NUTS 4	CZ0533
NUTS 5	CZ0533 578878
Katastraj teritorioj	1
Partoj de municipo	1
Bazaj setlejunuoj	1
	Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
	Vikimedia Komunejo: Telecí
	Retpaĝo: www.teleci.cz
	Portalo pri Ĉeĥio

Koordinatoj: 49° 41′ 32″ N 16° 10′ 28″ O / 49.69222 °N, 16.17444 °O (mapo)

Municipo Telecí (en traduko al Esperanto ĝi signifas Bovidaĵo) situas en Ĉeĥio, regiono Pardubice, distrikto Svitavy, en valo de Telecký potok en nordorienta submontaro de Žďárské vrchy, 10 km okcidente de urbo Polička. Al Telecí apartenas ankaŭ Nové Telecí, domaro Landráty kaj izolitaj domoj Maděra. La vilaĝo troviĝas en protektata pejzaĝa regiono Žďárské vrchy. Ĝi estas serĉata loko por "popolkabana" ripozado. Vivas ĉi tie 422 loĝantoj (2024).

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Oldřiš, Borová, Spělkov, Pustá Rybná, Korouhev, Sádek, Krásné (distrikto Žďár nad Sázavou) kaj Borovnice (distrikto Žďár nad Sázavou).

Historio

La unua historie valora mencio pri vilaĝo nomata "Teletzie" estas el la jaro 1403 kaj koncernas foriron de sacerdoto el ĉi tiu paroĥejo. Tio atestas multe pli fruan prisetlon de la teritorio. Loĝantaro ĉi tie vivtenis sin per terkulturado, lignohakado kaj teksado. En la jaroj 1841 - 1934 en diversaj lokoj en la ĉirkaŭaĵo oni minis ferercon kaj per ĉevalveturiloj liveris ĝin al Kadov (18 km) por plua prilaborado. Pro malgranda enhavo da fero en la erco kaj longa transporto la minado estis haltigita.

La 27-an de oktobro 1930 en Telecí kaj ĉirkaŭaĵo okazis neĝŝtormo. Al ventego kaj akvoneĝo subiĝis granda kvanto da arboj, ankaŭ fortikaj.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	1 126
1880	1 130
1890	1 150
1900	1 097
1910	1 068
1921	952

Jaro	Loĝantoj
1930	904
1950	676
1961	634
1970	545
1980	503
1991	454

Jaro	Loĝantoj
2001	409
2011	384
2014	415
2016	426
2017	443
2018	434

Jaro	Loĝantoj
2019	427
2020	438
2021	418
2022	432
2023	431
2024	422

Memorindaĵoj

Preĝejo

Sur monteto en la vilaĝo, meze de la tombejo barita per muro kun apogpilieroj, troviĝas preĝejo de Sankta Maria Magdalena, origine gotika, eble el la dua duono de 14-a jarcento. En la jaro 1881 ĝi estis rekonstruita pseŭdogotike, alkonstruita okcidenta antaŭĉambro kaj enkonstruita ĥorejo. La preĝejo estas ununava kun kvinlatere fermita pastrejo kun apogpilieroj, kun sakristio sur suda flanko de la presbiterejo kaj antaŭĉambreto sur okcidenta flanko. Fasadoj ne estas membrigitaj, en la presbiterejo kaj navo estas pintarkaj fenestroj sen cirkelaĵoj. La presbiterejo estas volbita per unu kampo de kruca volbo kaj en la fermo radiale. Kruce estas volbita ankaŭ la sakristio. Triumfa arko estas milde pinta, la navo havas platan plafonon kaj en ĝia okcidenta parto situas ligna ĥorejo.

La ekipaĵo estas pseŭdogotika el la 19-a jarcento, arte ne aparte valora.

Sonorilturo

Okcidente de la preĝejo troviĝas libere staranta prisma sonorilturo, verŝajne el la 16-a jarcento. Ĝi estas konstruita en gotika stilo, masonita kun turbalkono sur kreneloj.

Evangeliana preĝejo

Origine "tolerema" preĝejo el la jaroj 1782 - 1783. En la jaro 1890 estis plialtigita la navo kaj alkonstruita turo.

Tilio de Lukas

En Telecí estas pli ol 600 jarojn aĝa gardata memorinda arbo nomata "Kantanta tilio de Lukas". Temas pri tilio grandfolia (Tilia platyphyllos) 25 m alta, kava trunko havas cirkonferencon 11,60 m, la arbo estas plene vitala, sub regula inspektado de fakuloj. Kava trunko okazigis legendon pri evangeliana maljunulo Jiroušek, kiu en ĝi kontraŭleĝe transskribadis Novan Testamenton kaj Psalmojn. Ĉe la laboro li kantis la psalmojn kaj mistera kantado miksita kun susurado de arboj estigis la kromnomon de la tilio.

Kverko de Pajkr

Memorinda kverko de Pajkr en Telecí, kverko tigofrukta (Quercus robur), kreskas en suba parto de la vilaĝo, apud eniro de flava signaro al la valo de Svratka. Ĝia alteco estas ĉirkaŭ 25 m, cirkonferenco de la trunko 5,45 m kaj la arbo estas pli ol 300 jarojn aĝa.

Literaturo

Marek Podhorský: Pardubický kraj. Eldonis freytag & berndt, eldonejo en Prago en j. 2004.
Dr. E. Poche, DrSc. a kol. – Umělecké památky Čech. Eldonis Akademia en Prago en j. 1978.
Dr. Ing. František Mandys, CSc. – Českomoravská vrchovina. Eldonis Olympia en Prago en j. 1986.

Pluaj fotoj

Preĝejo de sankta Maria Magdalena
Domo n-ro 102
Telecí-Chaloupky
Sonorilejo de katolika preĝejo

Eksteraj ligiloj