მერი შელი

მერი შელი
ინგლ. Mary Shelley
დაბადების თარიღი	30 აგვისტო, 1797(1797-08-30)
დაბადების ადგილი	სომერს-ტაუნი, Middlesex, დიდი ბრიტანეთის სამეფო
გარდაცვალების თარიღი	1 თებერვალი, 1851(1851-02-01) (53 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	ჩესტერის მოედანი, St George Hanover Square, დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო ან ბორნმუთი
დასაფლავებულია	ბორნმუთის წმინდა პეტრეს ეკლესია
საქმიანობა	მოგზაური მწერალი, რომანისტი , ესეისტი, დრამატურგი, ბიოგრაფი, მწერალი , სამეცნიერო ფანტასტიკოსი მწერალი, პოეტი და ნოველისტი
ენა	ინგლისური ენა
მოქალაქეობა	დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო  დიდი ბრიტანეთის სამეფო  გაერთიანებული სამეფო
ჟანრი	მოგზაურობანი, გოთიკური ლიტერატურა, გოთიკური პროზა და ფანტასტიკა
Magnum opus	უკანასკნელი ადამიანი და ფრანკენშტაინი
ჯილდოები	სამეცნიერო ფანტასტიკის და ფენტეზის დიდების დარბაზი
მეუღლე	პერსი ბიში შელი
შვილ(ებ)ი	Clara Everina Shelley , უილიამ შელი , პერსი ფლორენს შელი და Clara Shelley
ხელმოწერა
მერი შელი ვიკისაწყობში

მერი ვოლსტოუნკრაფტ შელი (ინგლ. Mary Wollstonecraft Shelley, ქალიშვილობის გვარი გოდვინი; დ. 30 აგვისტო, 1797 — გ. 1 თებერვალი, 1851) — ინგლისელი მწერალი ქალი. ცნობილია გოთიკური რომანით „ფრანკენშტაინი“ (1818). მწერლის მამა პოლიტიკური ფილოსოფოსი უილიამ გოდვინი იყო, დედა კი — ფილოსოფოსი და ფემინისტი მერი უოლსტოუნკრაფტი. ცნობილი ფაქტია, რომ მერი შელი ხელს უწყობდა თავისი მეუღლის, რომანტიკოსი პოეტისა და ფილოსოფოსის პერსი ბიში შელის შემოქმედებას.

შელის დედა მისი დაბადებიდან ერთ თვეში გარდაიცვალა, ამიტომ მას მამა ზრდიდა. უილიამ გოდვინი საკმაოდ შეძლებული იყო და შეეძლო საკუთარი ქალიშვილი ყოველივეთი უზრუნველყო. მერი არაფორმალურ განათლებას იღებდა მამის ხელით, რომელიც მას აგულიანებდა, რომ თავისი ანარქისტული პოლიტიკური შეხედულებები გაეზიარებინა და დაეცვა. როდესაც მერი 4 წლის იყო, მამამისი დაქორწინდა მათ მეზობელზე, რომელთანაც შელის მუდმივად დაძაბული ურთიერთობა ჰქონდა.

1814 წელს მერიმ სასიყვარულო ურთიერთობა წამოიწყო მამამისის ერთ-ერთ პოლიტიკურ მიმდევართან პერსი ბიში შელთან, რომელიც იმ დროს უკვე დაქორწინებული იყო. მის ნახევარდასთან, კლერ კლერმონტთან ერთად შელი და პერსი საფრანგეთში გაემგზავრნენ. იმ დროისათვის, როდესაც ისინი ინგლისში დაბრუნდნენ, მერი უკვე ორსულად იყო. შემდეგი ორი წლის განმავლობაში მერი და პერსი ოსტრალიზმის, გამუდმებული ვალებისა და ნაადრევად დაბადებული ქალიშვილის გარდაცვალების პირისპირ აღმოჩნდნენ. ისინი 1816 წლის მიწურულს დაქორწინდნენ მას შემდეგ, რაც პერსის ცოლმა, ჰარიეტმა, თავი მოიკლა.

1816 წელს წყვილმა ზაფხული ჯორჯ ბაირონთან, ჯონ უილიამ პოლიდორთან და კლერ კლერმონტთან ერთად ჟენევასთან ახლოს, შვეიცარიაში გაატარა. სწორედ აქ მოუვიდა მერის „ფრანკენშტაინის“ დაწერის იდეა. 1818 წელს შელების ოჯახმა დატოვა ბრიტანეთი და იტალიაში გაემგზავრა, სადაც მათი მეორე და მესამე შვილები დაბადებამდე დაიღუპნენ, თუმცა მათ საბოლოოდ ეყოლათ უკანასკნელი და ერთადერთი გადარჩენილი შვილი, პერსი ფლორენს შელი. 1822 წელს შელის ქმარი დაიხრჩო მას შემდეგ, რაც მისი ნავი ვიარეჯიოსთან ახლოს შტორმის შედეგად ჩაიძირა. ერთი წლის შემდეგ მერი შელი ინგლისში დაბრუნდა და იმ დროიდან საკუთარი თავი მთლიანად შვილის აღზრდასა და კარიერულ წინსვლას მიუძღვნა, რაც მისი, როგორც პროფესიონალი მწერლის, განვითარებას გულისხმობდა. მძიმედ დაავადმყოფდა თავის ტვინის სიმსივნით. გარდაიცვალა 53 წლის ასაკში.

1970-იან წლებამდე მერი შელი ძირითადად ცნობილი იყო მხოლოდ საკუთარი მეუღლის შემოქმედების გამოცემითა და მისი რომანით „ფრანკენშტაინი“, რომელიც კვლავ რჩება ერთ-ერთ ყველაზე ფართომასშტაბიან წიგნად ურიცხვი მკითხველითურთ. იგი მრავალი ფილმისა თუ თეატრალური დადგმის ინსპირატორი გახდა.

ლიტერატურა

• Bennett, Betty T. „Finding Mary Shelley in her Letters“. Romantic Revisions. Ed. Robert Brinkley and Keith Hanley. Cambridge: Cambridge University Press, 1992. ISBN 0-521-38074-X.
• Bennett, Betty T., ed. Mary Shelley in her Times. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2003. ISBN 0-8018-7733-4.
• Bennett, Betty T. Mary Wollstonecraft Shelley: An Introduction. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1998. ISBN 0-8018-5976-X.
• Bennett, Betty T. „The Political Philosophy of Mary Shelley's Historical Novels: Valperga and Perkin Warbeck“. The Evidence of the Imagination. Ed. Donald H. Reiman, Michael C. Jaye, and Betty T. Bennett. New York: New York University Press, 1978. ISBN 0-8147-7372-9.

რესურსები ინტერნეტში

• მერი შელი — ნამუშევრები პროექტ „გუტენბერგზე“
• მერი შელი — ნამუშევრები საიტზე Internet Archive
• მერი შელი საიტზე Internet Speculative Fiction Database
• მერი შელი — ნამუშევრები საიტზე LibriVox (უფასო აუდიო წიგნები)
• Mary Shelley chronology and bibliography დაარქივებული 2010-05-10 საიტზე Wayback Machine. – part of Romantic Circles
• Mary Wollstonecraft Shelley manuscript material, 1815–1850, held by the Carl H. Pforzheimer Collection of Shelley and His Circle, New York Public Library
• Mary Shelley დაარქივებული 2019-07-19 საიტზე Wayback Machine. at the British Library
• Mary Shelley კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზაში
• მერი შელი — ნამუშევრები საიტზე Open Library
• Mary W. Shelley ბიოგრაფია. სამეცნიერო ფანტასტიკისა და ფენტეზის დიდების დარბაზი.