Loupe
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Loupe is in 't algemein 'n snel meneer vaan veuroetbeweging bij twievoters, boebij op 't memint tot me d'n eine voot aofzèt, d'n aandere es regel nog neet is neergekoume. Me heet bij 't loupe dus e zweefmemint, wat bij 't wandele neet besteit. Bij oetbreiing weurt 'loupe' ouch wel gebruuk veur de gaank vaan twie- en veervoters tout court.
Loupe weurt väöl gedoon es sport, en wel in alle meugeleke vörm. 't Is ein vaan de ajdste en sumpelste sporte die 't gief: me heet neet mie nujeg es zien eige lief en 't doel vaan de sport is neet aanders es zoe snel meugelek nao 't ind te koume. Loupe in competitie woort in de ajdheid al gedoon, in 't bezunder bij de Grieke. De loupsport weurt gerekend tot de atletiek.
De loupsport is sinds de fitnessraasj vaan de jaore tachteg oongemein populair - neet allein in de westerse wereld meh zeker ouch in Afrika, boe oetzunderlek väöl topluipers vaandan koume. Allewijl loupe väöl mieljoene lui recreatief: um hun conditie te verbetere en/of e gezoond gewiech te behole. Aandere, beveurbeeld militaire, loupe veur hun werk (umtot dat 'n zeker basisconditie vereis), of es doel veur 'nen aandere sport (beveurbeeld teamsporte, die zoeget oonderhaaf oor dore en boe me tot 't ind moot kinne loupe). Conditieteste boebij me moot loupe zien de Coopertes (12 menute loupe en daan d'n aofstand mete) en de shuttleruntes (heen en trök loupe in ummer korter tiedsaofstan, tot me neet mie kin).
't Gief versjèllende loupdisciplines. Me verdeilt ze in sprintnommers (60, 100, 200 en 400 meter), middellang nommers (800 meter, 1500 meter/mijl en 3000 meter) en de langenaofstandsnommers, boevaan de marathon zoonder mie de bekindste is. Korte en middellang nommers weure dèks in 't stadion gedoon (de 60 dèks zelfs in 'n sporthal), lang aofstan weure in de opeloch geloupe. Speciaol disciplines zien 't hordeloupe (boebij me oonder 't loupe euver hordes moot springe) en de veldloup en trailrun (boebij 't terrein 'n extra obstakel vörmp). 't Loupe maak ouch deil oet vaan diverse miekampe, boe-oonder d'n triatlon, de moderne viefkamp, de zevekamp/tienkamp en de veertienkamp/twintegkamp. Loupe weurt ouch in estafèttevörm gedoon (veural de 4×100 meter).
Op de Olympische Speule zien al sinds de opriechting in 1896 diverse loupnommers presint. De gouwe medalje bij de 100 meter manslui weurt dèks es de mies prestizjeus medalje vaan allemaol gezeen. Ouch gief 't diverse kampioensjappe en wereldbekers.
Recreatief loupe verbetert de gezoondheid en de levesverwachting. Daobij kin ze, door de productie vaan endorfine, ouch de leveskwaliteit sterk verbetere. De sport is evels neet zoonder gevier veur blessures.