Прејди на содржината

Жена

Уреди врски
Ова е добра статија. Стиснете тука за повеќе информации.
Од Википедија — слободната енциклопедија
Раѓањето на Венера, слика на Сандро Ботичели (околу 1485)

Жена — човек од женскиот пол. Терминот жена е обично резервиран за возрасни личности од женскиот пол, а терминот девојка е вообичаениот термин за женско дете или адолесцент. Жените обично се способни за раѓање од пубертетот до менопаузата.

Потекло на поимот

[уреди | уреди извор]

Зборот поттекнува од прасловенскиот збор жена, кој поттекнува од праиндоевропскииот gʷḗn.

Биолошки симбол

[уреди | уреди извор]

Симболот за планетата и божицата Венера или Афродита е знак кој исто така се користи во биологијата за означување на женскиот пол.[1]

Терминологија

[уреди | уреди извор]

Женственоста е период во животот на човечко суштество од женски пол откако таа поминала низ детството и адолесценцијата, генерално на околу 18 годишна возраст.

Зборот жена може да се користи генерално, за сите луѓе од женски пол или поконкретно, за означување на возрасни луѓе од женски пол во контраст со зборот девојка.

Изразот „женскост“ едноставно се однесува на состојбата на постоење како жена, со поминувањето на менархе; „женственост“ се користи во однос на родовите улоги. Менархе, појавата на менструацијата, се јавува во просек на возраст од 12-13. Многу култури имаат обреди за премин, влкучувајќи некои гранки на Христијанството,[2] Бат мицвата во Јудаизмот, или дури само обичај на посебна прослава за одреден роденден (обично помеѓу 12 и 21 години).

Биологија и пол

[уреди | уреди извор]
Женскиот репродуктивен систем
Женскиот кариотип

Во однос на биологијата, женските полови органи се вклучени во репродуктивниот систем, додека секундарните полови одлики се вклучени во негувањето на деца. Јајниците, во прилог на нивната регулаторна функција при производството на хормони, произведуваат и женски гамети наречени јајце-клетки кои, кога оплодени од машки гамети (сперма), формираат нови генетски поединци. Грлото на матката е орган со ткиво за заштита и одгледување на фетусот и со мускули за породување преку вагината. Изразот „вагина“ често се користи колоквијално и неточно за означување на вулвата односно надворешната женска гениталија, која се состои од (во прилог на вагината) лабијата, дразницата и уретрата. Градите на жената еволуирале од потната жлезда и стекнале функција да произведуват млеко, хранливо лачење кое е највпечатливата одлика на цицачите.

За време на почетокот на феталниот развој, ембрионите и од двата пола изгледаат полово-неутрални. Како и во случаите без два пола, како што се видовите кои се размножуваат бесполово, полово-неутралниот изглед е поблиску до женскиот изглед. Фетусот обично се развива во машки, ако е изложен на значителен износ на тестостерон (бидејќи фетусот има Y хромозом од таткото). Инаку, фетусот стандардно се развива во женски, обично кога фетусот има X-хромозом од таткото, но исто така, и кога таткото не придонесе ниту X ниту Y хромозом.

Нерамнотежата на мајчините хормонални нивоа и некои хемикалии (или лекови) можат да ги променат секундарните полови одлики на фетусите. Жените обично имаат кариотип 46,XX, но околу една во 1 000 жени има кариотип 47,XXX, а една во 2 500 45,X. Тој се разликува од типичниот машкиот кариотип 46,XY; оттука, хромозомите X и Y се познати како женски и машки, соодветно. Затоа што луѓето ја наследуваат митохондриската ДНК само од мајката, генетските студии на женската линија имаат тенденција да се фокусираат на митохондриската ДНК.

„Животот и возраста на жената - фази на женскиот живот од лулката до гробот“, 1849.

Иако се раѓаат помалку жени отколку мажи (соодносот е околу 1:1,05), поради подолг животен век, постојат само 81 мажи на возраст од 60 или повеќе за секои 100 жени на истата возраст. Вообичаено, жените имаат подолг животен век отколку мажите, а[3] тоа се должи на комбинацијата од неколку фактори: генетиката (излишни и различни гени се присутни на половите хромозоми кај жените); социологијата и особено изборите во однос на здравјето (како самоубиството или употребата на цигарите и алкохолот); присуството на женскиот хормон естроген, кој има кардиопротективен ефект кај жените пред менопаузата; и ефектот од високите нивоа на андрогени кај мажите. Од вкупниот број на човечкото население, во 2015 година имало 101,8 мажи на секои 100 жени.[4]

Кај телата на девојчињата настануваат неколку промени за време на пубертетот, кој е процес на физички промени со што детското тело преминува во возрасно тело, способно за полова репродукција. Тој е инициран од страна на хормонални сигнали од мозокот до гонадите. Како одговор на сигналите, гонадите произведуваат хормони кои го стимулираат либидото и растот, функцијата и трансформацијата на мозокот, коските, мускулите, крвта, кожата, косата, градите, како и половите органи. Физичкиот развој—висината и тежината—се забрзува во првата половина на пубертетот и не завршува сè додека детето нема развиено возрасно тело. До созревањето на репродуктивните способности, претпубертетските, физички разлики меѓу момчињата и девојчињата се однесуваат на гениталијата. Пубертетот е процес кој обично се случува на возраст помеѓу 10 и 16 години. Главната ознака за пубертетот кај девојките е менархе, појавата на менструација, која се јавува во просек на возраст помеѓу 12 и 13 години.[5][6][7][8]

Повеќето девојчиња поминуваат преку менархе по што можат да останат бремени.[9] Проучувањето на женската репродукција и репродуктивни органи се нарекува гинекологијата.[10]

Здравје

[уреди | уреди извор]
Бремена жена

Женското здравје се однесува на здравствените проблеми специфични за женската анатомија. Постојат некои болести кои претежно влијаат врз жените, како што е лупусот. Исто така, постојат некои полови болести кои се наоѓаат почесто или исклучиво кај жените, на пример, рак на дојка, рак на грлото на матката или рак на јајниците. Жените и мажите можат да имаат различни симптоми за иста болест и исто така можат да одговорат на медицински третман поинаку. Оваа област на медицински истражувања се изучува од полово-заснованата медицина.[11]

Прашањето за здравјето на жените е покренато од страна на многу феминисти, особено кога репродуктивното здравје е во прашање. Здравјето на жените е сместено во рамките на едно пошироко тело на знаење кое се наведува од страна на, меѓу другите, Светската здравствена организација, која го смета за особена важноста полот како социјален детерминант на здравјето.[12]

Мајчинската смртност се дефинира од Светската здравствена организација како "смртта на жена во текот на бременоста или во рок од 42 дена од денот на прекинување на бременоста, без оглед на времетраењето и местото на бременоста, од која било причина поврзана со или влошена од бременоста или нејзиниот менаџмент, но не и од случајни причини."[13] Околу 99% од мајчинските смртни случаи се во земјите во развој. Повеќе од половина од нив се случуваат во потсахарска Африка и речиси една третина во Јужна Азија. Главните причини за мајчинската смртност се тешкото крварење (најчесто крварење по породувањето), инфекции (обично по породувањето), прееклампсија и еклампсија, небезбеден абортус и компликации при бременоста од маларија и ХИВ/СИДА.[14] Повеќето европски земји, Австралија, како и Јапонија и Сингапур се многу безбедни во однос на породувањето, додека потсахарските земји се најопасни.[15]

Репродуктивните права и слободи

[уреди | уреди извор]
Постер од 1921 година од конференција за евгеника која ги прикажува американските држави кои воведоле законодавство за стерилизација

Репродуктивните права се права и слободи кои се однесуваат на репродукција и репродуктивно здравје. Меѓународната федерација на гинекологија и акушерство изјави дека:[16]

(...) човековите права на жените вклучуваат нивно право да имаат контрола над и да одлучуваат слободно и одговорно за прашањата поврзани со сексуалноста, вклучувајќи го сексуалното и репродуктивното здравје, без присила, дискриминација и насилство. Еднакви односи помеѓу жените и мажите во однос на прашањата за сексуални односи и репродукција, вклучувајќи ги и целосното почитување на интегритетот на личноста, нужната меѓусебна почит, согласноста и заедничката одговорност за сексуалното однесување и неговите последици.

Повреди на репродуктивните права вклучуваат: присилна бременост, присилна стерилизација и присилен абортус.

Присилната стерилизација била практикува за време на првата половина на 20 век од страна на многу од западните земји. Присилната стерилизација и присилниот абортус, во моментов се практикуваат во земјите како што се Узбекистан и Кина, обично при абортирање на женски фетуси.[17][18][19][20][21][22]

Недостатокот на соодветни закони за сексуалното насилство во комбинација со недостатокот на пристап до контрацепција и/или абортус, се главна причина за присилната бременост.

Културата и родовите улоги

[уреди | уреди извор]
Текстилната работа е традиционално и историски женско занимање во многу култури.

Традиционално, жените од средната класа биле вклучени во домашните задачи, со потенцирање на детската заштита. За сиромашните жени, особено тие од работничката класа, економска неопходност ги присили да бараат вработување надвор од домот. Многу од занимањата кои им биле достапни биле со пониски плати од оние достапни за мажите.

Со промените во пазарот на трудот за жените станало достапно вработувањето не само во фабрики туку и во пореспектабилни канцелариски работни места за кои се барало повеќе образование, учеството на жените во САД во работната сила се зголеми од 6% во 1900 до 23% во 1923 година. Овие промени во однос на работната сила довеле до промени во однос на ставовите за жените на работа, овозможувајќи за револуцијата која резултираше со тоа што жените станале ориентирани кон кариерата и образованието.

За време на втората светска војна, некои жени вршиле улоги кои, инаку, би се сметале за машки според културата на времето

Во 1970-тите, многу женски академици, вклучувајќи ги и научниците, избегнувале да имаат деца. Меѓутоа, во текот на 1980-тите години, институциите се обиделе да ги еквализираат условите за мажите и жените на работното место. И покрај тоа, нееднаквостите во домот ги отежнувале можностите на жените да успеат колку и мажите. Професионалните жени сè уште генерално се сметаат за одговорни за домашниот труд и за грижата на децата. Тие имаат "двојно оптоварување", кое не им дозволува да имаат време и енергија за да успеат во своите кариери. Исто така, иако има зголемување во однос на усвојувањето на егалитарни родови улоги во домот од страна на и жените и мажите, неодамнешно истражување покажа дека жените се фокусирале на работите за моралноста, правичноста и благосостојбата, додека мажите се фокусирале на социјалните конвенции.[23] До почетокот на 20-от век, американските женски колеџи барале нивните женски членови на факултетот да останат немажени, врз основа на тоа дека не би можеле да имаат две професии со полно работно време одеднаш. Според Шибингер, "Да се биде научник и сопруга и мајка е товар од општеството кое очекува од жените почесто отколку од мажите да го стават семејството пред кариерата.".[24]

Движењата се залагаат за еднаквост на можностите за двата пола и еднакви права независно од полот. Преку комбинација на економските промени и напорите на женското движење, во последниве децении жените во многу општества сега имаат пристап до кариери надвор од традиционалните.

Иако поголем број на жени добиваат високо образование, нивните плати често се пониски од оние на мажите. CBS News тврди дека во 2005 година во САД жените на возраст од 30 до 44 со универзитетска диплома заработувале само 62% од она го заработувале слично квалификуваните мажи, пониска стапка отколку во сите освен 3 од 19-те земји за кои статистики биле достапни. Некои западни нации со поголема нееднаквост во однос на платите се Германија, Нов Зеланд и Швајцарија.[25]

Насилството врз жените

[уреди | уреди извор]
Кампања против женска генитална мутилација – знак во близина на Капчорва, Уганда
Палење „вештерки“
Млада кинеска жена од еден од „баталјоните на задоволството“ на Кралската јапонска армија, интервјуирана од сојузнички офицер.

Декларацијата за елиминација на насилство врз жените на ОН го дефинира „насилството врз жените“, како:[26]

секој акт на полово насилство што резултира со, или може да резултира со физичка, сексуална или ментална штета или страдање на жените, вклучувајќи и закани за такви дејства, принуда или произволно лишување од слобода, без разлика дали се случува во јавниот или приватниот живот.


и идентификува три форми на таквото насилство: она што се случува во семејството, она во рамките на општата заедница и она што е сторено или поддржано од страна на државата. Таа, исто така, наведува дека "насилството против жените е манифестација на историски нееднакви односи на моќ меѓу мажите и жените".[27]

Насилството против жените и понатаму останува широко распространет проблем, поткрепен од страна на патријархалните општествени вредности, недостатокот од соодветни закони и недостаток на спроведување на постојните закони. Социјалните норми кои постојат во многу делови од светот го попречуваат напредокот кон заштита на жените од насилството.[28] Во студија од 2010 година спроведена од страна на Pew Research Center покажа дека каменувањето како казна за прељуба беше поддржано од страна на 82% од испитаниците во Египет и Пакистан, 70% во Јордан, 56% Нигерија и 42% во Индонезија.[29]

Специфични форми на насилство кои влијаат врз жените вклучуваат: женската генитална мутилација, трговијата со луѓе, проституцијата, принудниот брак, силувањето, сексуалната злоупотреба, убиствата за чест, фрлање на киселина и насилство поврзано со миразот. Владите можат да бидат соучесници во насилство против жените, на пример преку практиките на каменување (како казна за прељуба).

Исто така, има многу форми на насилство кои историски биле претежно против жените, особено ловот на вештерки, жртвата на вдовиците (на пример, сати) и врзувањето на стапалата. Просекуцијата на жени обвинети за вештерство има долга традиција, на пример судењата за вештерство во раниот модерен период (помеѓу 15 и 18 век) биле чести во Европа и во европските колонии во Северна Америка. Денес и понатаму постојат региони на светот (како што се делови на потсахарска Африка, рурална северна Индија и Папуа Нова Гвинеја) каде верувањето во магии се одржува од страна на многу луѓе и жените обвинети за вештерство се изложени на сериозно насилство.[30][31][32] Покрај тоа исто така постојат земји кои имаат кривично законодавство против практикување на вештерство. Во Саудиска Арабија, вештерство останува кривично дело казниво со смрт, и во 2011 година земјата има отцепено глава на жена поради "гатање и магии".[33][34]

Одредени форми на насилство против жените биле признаени како кривични дела само во текот на последниве децении и не се универзално забранети, така што многу земји продолжуваат да ги дозволуваат. Ова е особено случај со брачното силување.[35][36] Во западниот свет, има тренд кон обезбедување на полова еднаквост во бракот и гонењето на случаите на семејно насилство, но во многу делови од светот жените сè уште губат значајни законски права при влегување во брак.[37]

Сексуалното насилство врз жените во голема мера се зголемува за време на војната и вооружените конфликти, за време на воена окупација или етнички конфликти; најчесто во форма на воено силување и сексуално ропство. Во Колумбија, вооружениот конфликт исто така резултираше со зголемување на сексуалното насилство против жените.[38]

Законите и политиките за насилство против жените се разликуваат според јурисдикцијата. Во Европската Унија, сексуалната злоупотреба и трговијата со луѓе се предмет на директиви.[39][40]

Облека, мода и закони за облека

[уреди | уреди извор]

Жените во различни делови од светот се облекуваат  на различни начини, со што нивниот избор на облека зависи од локалната култура, верските постулати и традиции, општествените норми и модните трендови, меѓу другите фактори. Различни општества имаат различни идеи за скромноста. Меѓутоа, во многу јурисдикции, жениските избори во однос на облеката не се секогаш слободни, со закони за ограничување на она што тие можат или не можат да го носат. Ова е особено случајот во однос на исламската облека. Додека одредени јурисдикции законски ја мандатираат облеката, други земји го забрануваат или ограничуваат носењето на одредена облека (како што е бурката/покривањето на лицето) на јавни места (на пример во Франција). Овие закони се доста контроверзни.[41]

Плодноста и семејниот живот

[уреди | уреди извор]
Светска мапа која ја покажува вкупната стапка на фертилитет (TFR), според CIA World Factbook од 2015 година.

  7–8 Children
  6–7 Children
  5–6 Children
  4–5 Children
  3–4 Children
  2–3 Children
  1–2 Children
  0–1 Children

Мајка и дете во Бутан.

Вкупната стапка на фертилитет (TFR) - просечен број на деца родени од една жена во текот на нејзиниот живот — значително се разликува помеѓу различни региони на светот. Во 2016 година, највисоко проценувана TFR беше во Нигер (6.62 деца родени по жена), а најниска во Сингапур (0.82 деца/жена).[42] Додека поголемиот дел од земјите во потсахарска Африка имаат висока TFR, што создава проблеми поради недостигот на ресурси и придонесува за пренаселеност, повеќето западни земји во моментов имаат подзаменска стапка на фертилитет која може да доведе до стареење на населението и опаѓање на населението.

Во многу делови од светот имало промени во структурата на семејствата во текот на изминатите неколку децении. На пример, на Запад, има тренд на оддалечување од поширокото семејство кон потесното семејство. Има исто така и тренд на оддалечување од брачната плодност кон небрачната плодност. Децата родени надвор од бракот можат да биде родени на кохабитирачки парови или на немажени мајки. Додека децата родени надвор од бракот се целосно прифатени во некои делови од светот, на други места тие се многу стигматизирани, со што немажените мајки се соочуваат со остракизам, вклучувајќи го и насилството од членовите на семејството, и во екстремни случаи, дури и убиства за чест.[43][44] Покрај тоа, сексот надвор од бракот останува нелегален во многу земји (како што се Саудиска Арабија, Пакистан,[45] Авганистан,[46][47] Иран, Кувајт,[48] Малдивите,[49] Мароко,[50] Оман,[51] Мауританија,[52] Обединетите Арапски Емирати,[53][54] Судан,[55] и Јемен[56]).

Социјалната улога на мајката се разликува помеѓу културите. Во многу делови од светот, од жените со мали деца се очекува да останат дома и да ја посветат целата своја енергија на одгледувањето на детето, додека во други места мајките најчесто се враќаат на работа.

Религија

[уреди | уреди извор]

Одредени религиозни учења имаат посебни одредби кои се однесуваат на родовите улоги, општествени и приватни интеракции помеѓу половите, соодветната облека за жените и разни други прашања што влијаат врз жените и нивната положба во општеството. Во многу земји, овие верски учења имаат влијание врз кривичниот закон или врз семејното право на овие јурисдикции (Шеријатскиот закон, на пример). Односот помеѓу религија, законот и половата еднаквост е дискутиран од страна на меѓународните организации.[57]

Образование

[уреди | уреди извор]
Жени присутни на час за писменост за возрасни во Ел Алто, дел од Ла Пас, Боливија

Женското образование вклучува области на половата еднаквост и пристапот до образованието, и нивната поврзаност при ублажувањето на сиромаштијата. Исто така вклучени се и прашањата за образованието според полот и верата со што поделбата на образованието според половите линии, како и според религиозни учења биле традиционално доминантни и сè уште се доста релевантни во современите дискусии за едукацијата на жените како глобален предвид.

Иако женското движење ја има промовирано важноста на прашањата во прилог на женското образование дискусијата е широка и во никој случај не е тесно дефинирана. Таа може да вклучува, на пример, едукација за ХИВ/СИДА.[1] Универзалното образование, што значи основно и средно оразование обезбедено од државата, независно од полот сè уште не е глобална норма, дури и ако тоа се претпоставува во повеќето развиени земји. Во некои западни земји, жените ги имаат надминато мажите на многу нивоа на образование. На пример, во САД во 2005/2006, жените ги добиле 62% од вонредните димпоми, 58% од тие на додипломски студии, 60% од магистерските дипломи и 50% од докторатите.[2]

Писменост

[уреди | уреди извор]

Светската писменост е пониска за жените отколку за мажите. CIA World Factbook дава проценка од 2010 година што покажува дека 80% од жените се образувани, во споредба со 88.6% од мажите (на возраст од 15 години и повеќе). Стапките за писменост се најниски во Јужна и Западна Азија и во делови на потсахарска Африка.[58]

Земјите на ОЕЦД

[уреди | уреди извор]

Образовниот полов јаз во земјите кои се дел од Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД) е намален во текот на последните 30 години. Помладите жени денес имаат далеку поголеми шанси да се здобијат со високи квалификации: во 19 од 30 земји на ОЕЦД, постојат повеќе од двојно повеќе жени на возраст од 25 до 34 години со завршено високо образование од жени на возраст од 55 до 64 години. Во 21 од 27 земји на ОЕЦД со споредливи податоци, бројот на жени кои дипломирале на програми на универзитетско ниво е еднаков на или го надминува тој на мажите. 15-годишните девојчиња имаат тенденција да покажуваат многу повисоки очекувања за своите кариери од момчињата на иста возраст.[59] Иако жените се повеќе од половина од вкупниот број на дипломирани студенти во неколку земји на ОЕЦД, тие ги добиваат само 30% од универзитетските дипломи доделени заво областа на науката и инженерството и се 25% до 35% од истражувачите во повеќето земји на ОЕЦД.[60]

Иако до овој ден жените студираат на престижни универзитети во иста стапка како и мажите, на нив не им се дадени истите шанси да се приклучат на факултетот. Според Смит и Танг, во 1989 година, 65% од мажите и 40% од жените имале постојани позиции, а само 29 проценти од сите научници и инженери вработени како асистент професори биле жени.[61]

Жените во политиката

[уреди | уреди извор]
A world map showing female governmental participation by country, 2010.
Светска мапа која го покажува женското учество во владите според државата, 2010.
Ангела Меркел го има добиено највисокото место на FORBES списокот на најмоќните жени во светот за 8 од изминатите 10 години[62]

Жените не се доволно застапени во владата во повеќето земји. Во октомври 2013, глобалниот просек на жените во националните собири бил 22%.[63] Правото на глас на жените во САД беше постигнато постепено, прво на државно и локално ниво почнувајќи во доцниот 19 век и почетокот на 20 век, а во 1920 година жените во САД го добиле универзалното право на глас, со Деветнаесеттиот амандман на Уставот на САД. Некои западни земји биле бавни при овозможувањето на жените да гласаат; особено Швајцарија, каде што жените се стекнале со правото да гласаат на сојузните избори во 1971 година, и во кантонот на Апанзел Инерходен жените го добиле правото на глас за локалните прашања дури во 1991 година, кога кантонот беше принуден да го дозволи тоа од страна на Сојузниот Врховен суд на Швајцарија;[64][65] и Лихтенштајн во 1984 година преку референдумот за правото на глас на жените.

Наука, литература и уметност

[уреди | уреди извор]
Германската композиторка Клара Шуман во 1878 година

Жените низ текот на историјата имаат направено придонеси за науката, литературата и уметноста. Една област каде што на жените историски им било дозволен пристап беше акушерството и гинекологијата (пред 18 век, грижата за бремени жени во Европа беше спроведена од страна на жените; од средината на 18 век наваму медицинскиот мониторинг на бремените жени почна да бара ригорозно формално образование, до кое на жените генерално не им беше дозволен пристап, затоа практиката во голема мера беше префрлена на мажите).[66][67]

Пишувањето, исто така, генерално се сметало за прифатливо за жените од високата класа, иако постигнувањето на успех како женски писател во машко доминираниот свет било многу тешко; како резултат на тоа, неколку жени-писатели усвоиле машки псевдоним (на пр. Џорџ Санд, Џорџ Елиот).

Жените биле композитори, писатели, инструментални изведувачи, пејачи, диригенти, музики научници, музички едукатори, музички критичари/музички новинари и слично. Постојат музички движења, настани и жанрови поврзани со жените, женските прашања и феминизмот. Во 2010-тите, додека жените сочинуваат значителен дел од пејачите на популарната музика и пејачите на класичната музика и значителен дел од писателите на песните, постои мал број на жени кои се музички продуценти, рок критичари и рок инструменталисти. Иако има голем број на жени композитори на класична музика, од Средновековниот период до денес, жените композитори значително се недоволно застапени при најчесто изведуваната класична музика, учебниците по музичка историја и музичките енциклопедии; на пример, во Концизна Оксфордска историја на музиката, Клара Шуман е единствената спомената композиторка.

Жените се значителен дел од инструменталните солисти во класичната музика и процентот на жените во оркестрите се зголемува. Во 2015 година, една статија за концертните солисти во големите канадски оркестри покажа дека 84% од солистите со Orchestre Symphonique de Montreal биле мажи. Во 2012 година, жените биле само 6% од топ-кругот на Виенскиот филхармонски оркестар. Жените се поретки како инструменталисти во популарните музички жанрови како што се рок и хеви метал, иако имало голем број значајни женски инструменталисти и целосно женски бендови.[68] Жените исто така се недоволно застапени во оркестарското спроведување, музичката критика/музичкото новинарство, музичкото продуцирање и sound engineering. Жените биле обесхрабрени од компонирање до 19 век, а постои и мал број на жени музиколози, жените станале вклучени во музичкото образование "... до толкав степен што жените го доминирале [ова поле] во текот на доцниот 19 век и во 20-от век."[69]

Според Џесика Дучен, музички писател за The Independent, жените музичари во класичната музика се „... премногу често судени врз основа на нивниот изглед, а не нивниот талент и тие се соочуваат со притисок... да изгледаат згодно на сцената и во фотографии.“

Според Едвина Волстенкрофт, класичната музичка индустрија одамна е отворена за жените во однос на изведувањето, но жените имаат помала веројатност да се здобијат со позиции на авторитет, како на пример водач на оркестар.[70] Во популарната музика, иако има многу жени пејачи, постојат многу малку жени музички продуценти, поединците кои го насочуваат и кои управуваат со процесот на снимање.[71]

Жената како мотив во уметноста и во популарната култура

[уреди | уреди извор]

Жената, воопшто, или некоја конкретна жена, се јавува како чест мотив во уметноста и во популарната култура. На пример, уште во Стариот завет (во Втората книга на Ездра) се вели: „Ако мажите... видат жена добролична и убава, остваат сѐ и се спуштаат кон неа и ја гледаат со отворена уста, и сите се прилепуваат кон неа повеќе отколку кон златото и среброто и кон секоја скапоценост.“ Притоа, поради неа, „човекот го остава таткото свој, кој го воспитал, и земјата своја и се прилепува кон жената своја, при жената своја останува до смртта и заборава и татко, и мајка, и земјата своја.“[72][73]

Жената како мотив во народното творештво

[уреди | уреди извор]
  • „Јана и сонцето“ — македонска народна песна.[74]
  • „Стојна“ — македонска народна песна.[75]
  • „Гуга болна лежи“ — македонска народна песна.[76]
  • „Тодора ќерка“ — македонска народна песна.[77]
  • „Дана невеста“ — македонска народна песна.[78]
  • „Платно ми ткае Стојна Србинка“ — македонска народна песна.[79]
  • „Струмница невеста“ — македонска народна песна.[80]
  • „Јана кукавица“ — македонска народна песна.[81]
  • „Елин Дојка“ — македонска народна песна.[82]
  • „Маре мори Маре“ — македонска народна песна.[83]
  • „Јана“ — македонска народна песна.[84]
  • „Стојан и Бојана“ — македонска народна песна.[85]
  • „Мана девојка“ — македонска народна песна.[86]
  • „Стана невеста“ — македонска народна песна.[87]
  • „Везела Јана бела шамија“ — македонска народна песна.[88]
  • „Бела Јана дворје ми метеше“ — македонска народна песна.[89]
  • „Стојан и Бојана“ — македонска народна песна.[90]
  • „Две сестри“ — македонска народна песна.[91]
  • „Убава Јана“ — македонска народна песна.[92]
  • „Рада сираче“ — македонска народна песна.[93]
  • „Неверството на жената на Груица“ (српски: Невјера љубе Грујичине) - српска епска (ајдучка) песна.[94]
  • „Сестрата на сердарот Ѓурковиќ“ (српски: Сестра Ҕурковића-сердара) - српска народна епска песна.[95]
  • „Косовка девојка“ - српска епска песна.[96]
  • „Жената на ајдукот Вукосав“ (српски: Љуба хајдук-Вукосава) - српска епска (ајдучка) песна.[97]
  • „Неверната жена на Хрњица Мујо“ (српскохрватски: Nevjerna ljuba Hrnjice Muje) — босанска епска песна.[98]
  • „Хасанагиница“ (српскохрватски: Hasanaginica) — босанска епска песна.[99]
  • „Јунаштвото и свршувачката на Златија Ѓунлагиќ“ (српскохрватски: Junaštvo i udaja Zlatije Đunlagića) — босанска епска песна.[100]
  • „Ќерката на Али-бег Атлагиќ“ (српскохрватски: Kćeri Ali-bega Atlagića) — босанска епска песна.[100]
  • „Инатчика“ — естонска народна приказна.[101]
  • „Злобната жена“ (српски: Зла жена) — српска народна приказна.[102]
  • „Глупавата жена“ — сказна на браќата Грим.[103]
  • „Пепелашка“ — сказна на браќата Грим.[104]
  • „Снежана“ — сказна на браќата Грим.[105]

Жената како мотив во книжевноста

[уреди | уреди извор]

Жената како мотив во поезијата

[уреди | уреди извор]
  • „Дениција“ - поетска збирка на македонскиот поет Петре М. Андреевски од 1968 година.[106]
  • „Ланета“ — песна на македонскиот поет Јозо Т. Бошковски од 1981 година.[107]
  • „Билјана“ — песна на Јозо Т. Бошковски од 1981 година.[108]
  • „Мојата девојка“ — песна на Јозо Т. Бошковски од 1981 година.[109]
  • „Патување со Весна“ — песна на Јозо Т. Бошковски од 1981 година.[110]
  • „Еден човек и една жена наполно бели“ - песна на францускиот писател Андре Бретон.[111]
  • „Хана“ — стихозбирка на српскиот поет Оскар Давичо од 1951 година.[112]
  • „За Марија Горчулан“ (српски: За Марију Горчулан) — песна на Оскар Давичо.[113]
  • „Вдовица“ (српски: Удовица) — песна на Оскар Давичо.[114]
  • „Вдовица“ (српски: Удовица) — песна на Оскар Давичо.[115]
  • „Убавите жени“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески од 1955 година.[116]
  • „Старата“ — песна на Блаже Конески напишана меѓу 1941 и 1945 година.[117]
  • „Старата“ — песна на Блаже Конески од 1961 година.[118]
  • „Три крупни жени“ — песна на Блаже Конески од 1974 година.[119]
  • „Житие на Бона“ — песна на Блаже Конески од 1979 година.[120]
  • „Грешни жени“ — песна на Блаже Конески од 1988 година.[121]
  • „Жената“ — песна на Блаже Конески од 1988 година.[122]
  • „Убавина“ — песна на Блаже Конески од 1988 година.[123]
  • „За непознатата“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески.[124]
  • „Сестри“ — песна на македонскиот поет Јован Котески.[125]
  • „Жена“ — песна на Јован Котески.[126]
  • „Ана“ — песна на Јован Котески.[127]
  • „Песната на човекот и жената во предвечерието“ (хрватски: Pjesma čovjeka i žene u predvečerje) - песна на хрватскиот писател Мирослав Крлежа.[128]
  • „Неверна жена“ - песна на шпанскиот поет Федерико Гарсија Лорка.
  • „Писмо до Татјана Јаковљева“ (руски: Письмо Татьяне Яковлевоҋ) - песна на рускиот поет Владимир Мајаковски од 1928 година.[129]
  • „Заради жената“ (руски: За Женщиной) - песна на Владимир Мајаковски од 1913 година.[130]
  • „Неколку збора за мојата жена“ (руски: Несколько слов о моей жене) - песна на Владимир Мајаковски од 1913 година.[131]
  • „За госпоѓицата П. Г.“ (француски: A Mlle P. G.) - песна на францускиот поет Стефан Маларме од 1898 година.[132]
  • „За госпоѓата Дофен“ (француски: A Mme Léopold Dauphin) - песна на Стефан Маларме.[133]
  • „Фотографијата на Мери Лоран“ (француски: Photographie de Mme Méry Laurent) - песна на Стефан Маларме.[134]
  • „За госпоѓата Мери Лоран“ - песна на Стефан Маларме.[135]
  • „Продавачката на костуми“ (француски: La Marchande d'habits) — песна на Стефан Маларме.[136]
  • „Жена“ - песна на рускиот поет Леонид Мартинов од 1964 година.[137]
  • „Раткина неволја“ — песна на македонскиот поет Коле Неделковски.[138]
  • „Жена-Икар“ — песна на полската поетеса Марија Павликовска-Јасножевска.[139]
  • „Две шминкерки“ — песна на рускиот поет Алексеј Паршчиков.[140]
  • „Маргарита“ — песна на рускиот писател Борис Пастернак од 1919 година.[141]
  • „Жените од детството“ — песна на рускиот писател Борис Пастернак.[142]
  • „На Ј. Н. Ушакова“ — песна на рускиот поет Александар Пушкин.[143]
  • „На Ј. Н. Ушакова“ — песна на Александар Пушкин.[144]
  • „Приказна за старите жени“ — песна на полскиот поет Тадеуш Ружевич од 1963 година.[145]
  • „Жена во црнина оди по розите“ — песна на полскиот поет Тадеуш Ружевич.[146]
  • „Приказната на жената“ — песна на северноирскиот поет Шејмас Хини.[147]
  • „Хана“ — песна на полската поетеса Вислава Шимборска.[148]
  • „Една минута тишина по Лудвика Вавжињска“ - песна на полската поетеса Вислава Шимборска.[149]
  • „Рубенсовите жени“ — песна на Вислава Шимборска.[150]
  • „Невиност“ — песна на Вислава Шимборска.[151]
  • „Лотовата жена“ — песна на Вислава Шимборска.[152]
  • „Женски портрет“ — песна на Вислава Шимборска.[153]

Жената како мотив во драмската уметност

[уреди | уреди извор]

Жената како мотив во прозата

[уреди | уреди извор]

Жената како тема во публицистиката

[уреди | уреди извор]

Жената како мотив во ликовната уметност

[уреди | уреди извор]

Жената како мотив во филмот и телевизијата

[уреди | уреди извор]

Жената како мотив во музиката

[уреди | уреди извор]

Жената како мотив во народната и староградската музика

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Жената како мотив во македонската народна музика
  • „Билјана платно белеше“ - македонска староградска песна.[236]
  • „Песна за Деспина“ - македонска староградска песна.[237]
  • „Антица“ - македонска староградска песна.[238][239]
  • „Ајде дали знаеш, паметиш, Милице“ - македонска староградска песна.[239]
  • „Не се бели Маре мори“ - македонска народна песна.[240]
  • „Не виткај се Софче“ - македонска народна песна.[240]
  • „Јовано, Јованке“ - македонска народна песна.[241]
  • „Прошета се Јовка кумановка“ - македонска народна песна.[242]
  • „Елено, ќерко“ - македонска народна песна.[243]
  • „Твојте очи, Лено“ - македонска народна песна.[244]
  • „Ој девојче“ - македонска народна песна.[245]
  • „Отвори ми бело Ленче“ - македонска народна песна.[246]
  • „Учи ме мајко, карај ме“ - македонска народна песна.[240]
  • „Мори моме Магде“ - македонска народна песна.[240]

Жената како мотив во новосоздадената фолк музика

[уреди | уреди извор]

Жената како мотив во класичната музика

[уреди | уреди извор]

Жената како мотив во џезот

[уреди | уреди извор]
  • „Портокалова дама“ (англиски: Orange Lady) — композиција на американската џез-група Weather Report од 1971 година.[269]
  • „Евридика“ (англиски: Eurydice) — композиција на американската џез-група Weather Report од 1971 година.[269]
  • „Роднината Мери“ (англиски: Cousin Mary) — композиција на американскиот џез-музичар Џон Колтрејн (John Coltrane) од 1960 година.[270]
  • „Наима“ ([англиски: Naima) — композиција на Џон Колтрејн) од 1960 година.[271]
  • „Флејтата на Шида“ (англиски: Syeeda's Song Flute) — композиција на Џон Колтрејн од 1960 година.[271]
  • „Осамена жена“ (англиски: Lonely Woman) — композиција на американскиот џез-музичар Орнет Коулмен (Ornette Coleman) од 1959 година.[272]
  • „Лора“ (англиски: Laura) — композиција на американските композитори Мерсер и Раксин.[273]

Жената како мотив во популарната музика

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Жената како мотив во популарната музика

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Jose A. Fadul. Encyclopedia of Theory & Practice in Psychotherapy & Counseling p. 337.
  2. ↑ „BBC — Religions — Christianity: Confirmation“. Посетено на 2017-02-04.
  3. ↑ „Why is life expectancy longer for women than it is for men?“. Scientific American. 2004-08-30. Посетено на 2009-10-17.
  4. ↑ „United Nations Statistics Division — Demographic and Social Statistics“. Посетено на 2017-02-04.
  5. ↑ (Tanner, 1990).
  6. ↑ Anderson SE, Dallal GE, Must A (April 2003). „Relative weight and race influence average age at menarche: results from two nationally representative surveys of US girls studied 25 years apart“. Pediatrics. 111 (4 Pt 1): 844–50. doi:10.1542/peds.111 април 844 Проверете ја вредноста |doi= (help). PMID 12671122.
  7. ↑ „Age at menarche in Canada: results from the National Longitudinal Survey of Children & Youth“. BMC Public Health. BMC Public Health. 10: 736. 2010. doi:10.1186/1471-2458-10-736. PMC 3001737. PMID 21110899.
  8. ↑ Hamilton-Fairley, Diana. Obstetrics and Gynaecology (PDF) (Second. изд.). Blackwell Publishing. Архивирано од изворникот (PDF) на 2018-10-09. Посетено на 2018-02-17.
  9. ↑ Menarche and menstruation can be absent due to many conditions of which the most frequent is primary amenorrhea.
  10. ↑ „gynaecology — definition of gynaecology in English | Oxford Dictionaries“. Архивирано од изворникот на 2017-02-04. Посетено на 2017-02-04.
  11. ↑ „Advancing the case for gender-based medicine — Horizon 2020 - European Commission“ (англиски). Посетено на 2017-02-04.
  12. ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2018-09-24. Посетено на 2018-02-17.
  13. ↑ „WHO | Maternal mortality ratio (per 100 000 live births)“. Who.int. Посетено на 2014-04-19.
  14. ↑ „WHO | Maternal mortality“. Who.int. Посетено на 2014-04-19.
  15. ↑ „The World Factbook“. Cia.gov. Архивирано од изворникот на 2019-04-30. Посетено на 2014-04-19.
  16. ↑ „Resolution on Reproductive and Sexual Health | International Federation of Gynecology and Obstetrics“. Figo.org. Архивирано од изворникот на 2014-02-23. Посетено на 2014-04-19.
  17. ↑ „Uzbekistan's policy of secretly sterilising women“. BBC News. 12 April 2012.
  18. ↑ „BBC Radio 4 - Crossing Continents, Forced Sterilisation in Uzbekistan“. Bbc.co.uk. 2012-04-16. Посетено на 2014-04-19.
  19. ↑ „China 'one-child' policy: Mother of 2 dies after forced sterilization“. GlobalPost. 2013-04-09. Посетено на 2014-04-19.
  20. ↑ „Thousands at risk of forced sterilization in China | Amnesty International“. Amnesty.org. Архивирано од изворникот на 2013-05-29. Посетено на 2014-04-19.
  21. ↑ „China forced abortion photo sparks outrage“. BBC News. 14 June 2012.
  22. ↑ „архивска копија“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2015-03-13. Посетено на 2018-02-17.
  23. ↑ Gere, J., & Helwig, C. C. (2012). Young adults' attitudes and reasoning about gender oles in the family context. "Psychology of Women Quarterly, 36", 301-313. doi: 10.1177/0361684312444272 Архивирано на 17 март 2013 г.
  24. ↑ Schiebinger, Londa (1999). Has Feminism Changed Science? : Science and Private Life. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. стр. 92–103.
  25. ↑ „U.S. Education Slips In Rankings“. CBS News. 13 September 2005. Архивирано од изворникот на 2020-06-04. Посетено на 2018-02-17.
  26. ↑ „A/RES/48/104. Declaration on the Elimination of Violence against Women“. Un.org. Посетено на 2014-04-19.
  27. ↑ United Nations General Assembly. „A/RES/48/104 - Declaration on the Elimination of Violence against Women — UN Documents: Gathering a body of global agreements“. UN Documents. Посетено на 2014-04-19.
  28. ↑ „Statistics by Area — Attitudes towards wife-beating — Statistical table“. Childinfo.org. Архивирано од изворникот на 2014-07-04. Посетено на 2014-04-19.
  29. ↑ „Muslim Publics Divided on Hamas and Hezbollah | Pew Research Center's Global Attitudes Project“. Pewglobal.org. Посетено на 2014-04-19.
  30. ↑ http://scholarship.law.duke.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1129&context=djcil#H2N1
  31. ↑ „архивски примерок“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2017-05-06. Посетено на 2018-02-17.
  32. ↑ „Woman burned alive for 'sorcery' in Papua New Guinea“. BBC News. 7 February 2013.
  33. ↑ „Saudi Arabia: Beheading for 'sorcery' shocking | Amnesty International“. Amnesty.org. Архивирано од изворникот на 2015-02-16. Посетено на 2014-04-19.
  34. ↑ „Saudi woman beheaded for 'witchcraft and sorcery' - CNN.com“. CNN. 14 December 2011.
  35. ↑ In 2006, the UN Secretary-General's In-depth study on all forms of violence against women found that (pg 113): "Marital rape May be prosecuted in at least 104 States. Of these, 32 have made marital rape a specific criminal offence, while the remaining 74 do not exempt marital rape from general rape provisions. Marital rape is not a prosecutable offence in at least 53 States. Four States criminalize marital rape only when the spouses are judicially separated. Four States are considering legislation that would allow marital rape to be prosecuted."[1]
  36. ↑ In England and Wales, marital rape was made illegal in 1991. The views of Sir Matthew Hale, a 17th-century jurist, published in The History of the Pleas of the Crown (1736), stated that a husband cannot be guilty of the rape of his wife because the wife "hath given up herself in this kind to her husband, which she cannot retract"; in England and Wales this would remain law for more than 250 years, until it was abolished by the Appellate Committee of the House of Lords, in the case of R v R in 1991.
  37. ↑ For example, in Yemen, marriage regulations state that a wife must obey her husband and must not leave home without his permission.[2] In Iraq husbands have a legal right to "punish" their wives. The criminal code states at Paragraph 41 that there is no crime if an act is committed while exercising a legal right; examples of legal rights include: "The punishment of a wife by her husband, the disciplining by parents and teachers of children under their authority within certain limits prescribed by law or by custom".„Архивиран примерок“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2012-10-21. Посетено на 2012-10-21. In the Democratic Republic of Congo the Family Code states that the husband is the head of the household; the wife owes her obedience to her husband; a wife has to live with her husband wherever he chooses to live; and wives must have their husbands' authorization to bring a case in court or to initiate other legal proceedings.[3]
  38. ↑ „Colombian authorities fail to stop or punish sexual violence against women | Amnesty International“. Amnesty.org. Архивирано од изворникот на 2014-03-28. Посетено на 2014-04-19.
  39. ↑ Directive 2002/73/EC — equal treatment of 23 September 2002 amending Council Directive 76/207/EEC on the implementation of the principle of equal treatment for men and women as regards access to employment, vocational training and promotion, and working conditions [4]
  40. ↑ „DIRECTIVE 2011/36/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 5 April 2011 on preventing and combating trafficking in human beings and protecting its victims, and replacing Council Framework Decision 2002/629/JH“.
  41. ↑ „Women's right to choose their dress, free of coercion“. Amnesty International. 4 March 2011. Архивирано од изворникот на 2013-09-27. Посетено на 2018-02-17.
  42. ↑ „The World Factbook — Central Intelligence Agency“. Архивирано од изворникот на 2009-10-28. Посетено на 2018-02-17.
  43. ↑ https://web.archive.org/web/20130501013343/http://www.mrt-rrt.gov.au/CMSPages/GetFile.aspx?guid=91cf943a-3fa6-4fce-afec-4ab2c2a356fd
  44. ↑ „Turkey condemns 'honour killings'“. BBC News. 1 March 2004.
  45. ↑ „Human Rights Voices – Pakistan, August 21, 2008“. Eyeontheun.org. Архивирано од изворникот на January 21, 2013.
  46. ↑ „Home“. AIDSPortal. Архивирано од изворникот на 2008-10-26.
  47. ↑ „Iran“. Travel.state.gov. Архивирано од изворникот на 2013-08-01.
  48. ↑ „United Nations Human Rights Website – Treaty Bodies Database – Document – Summary Record – Kuwait“. Unhchr.ch.
  49. ↑ „Culture of Maldives – history, people, clothing, women, beliefs, food, customs, family, social“. Everyculture.com.
  50. ↑ Fakim, Nora (9 August 2012). „BBC News – Morocco: Should pre-marital sex be legal?“. BBC.
  51. ↑ „Legislation of Interpol member states on sexual offences against children – Oman“ (PDF). Interpol. Архивирано од изворникот (PDF) на 15 December 2007.
  52. ↑ „2010 Human Rights Report: Mauritania“. State.gov. 8 April 2011.
  53. ↑ Dubai FAQs. „Education in Dubai“. Dubaifaqs.com.
  54. ↑ Judd, Terri (10 July 2008). „Briton faces jail for sex on Dubai beach – Middle East – World“. The Independent. London.
  55. ↑ „Sudan must rewrite rape laws to protect victims“. Reuters. 28 June 2007. Архивирано од изворникот на 2013-06-15. Посетено на 2018-02-17.
  56. ↑ United Nations High Commissioner for Refugees. „Refworld | Women's Rights in the Middle East and North Africa – Yemen“. UNHCR.
  57. ↑ „United Nations News Centre — Harmful practices against women and girls can never be justified by religion – UN expert“. Un.org. 2013-10-29. Посетено на 2014-04-19.
  58. ↑ „The World Factbook“. Cia.gov. Архивирано од изворникот на 2010-01-05. Посетено на 2014-04-19.
  59. ↑ Education Levels Rising in OECD Countries but Low Attainment Still Hampers Some, Organisation for Economic Co-operation and Development, Publication Date: 14 September 2004. Retrieved December 2006.
  60. ↑ Women in Scientific Careers: Unleashing the Potential, Архивирано на 10 февруари 2007 г. Organisation for Economic Co-operation and Development, ISBN 92-64-02537-5, Publication Date: 20 November 2006. Retrieved December 2006.
  61. ↑ Brainard, Susanne G.; Carlin, Linda (2001). A six-year Longitudinal Study of Undergraduate Women in Engineering and Science:The Gender and Science Reader. New York: Routledge. стр. 24–37.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  62. ↑ „Angela Merkel“. Forbes. Посетено на 2014-04-19.
  63. ↑ „Women in Parliaments: World and Regional Averages“. Ipu.org. 2011-02-14. Посетено на 2014-04-19.
  64. ↑ „The Long Way to Women's Right to Vote in Switzerland: a Chronology“. History-switzerland.geschichte-schweiz.ch. Посетено на 2014-04-19.
  65. ↑ „Experts In Women'S Anti-Discrimination Committee Raise Questions Concerning Reports Of Switzerland On Compliance With Convention“. Un.org. Посетено на 2014-04-19.
  66. ↑ Gelis, Jacues. History of Childbirth. Boston: Northern University Press, 1991: 96-98
  67. ↑ Bynum, W.F., & Porter, Roy, eds. Companion Encyclopedia of the History of Medicine. London and New York: Routledge, 1993: 1051-1052.
  68. ↑ Julian Schaap and Pauwke Berkers. "Grunting Alone? Online Gender Inequality in Extreme Metal Music" in Journal of the International Association for the Study of Popular Music. Vol.4, no.1 (2014) p. 103
  69. ↑ „Women Composers In American Popular Song, Page 1“. Parlorsongs.com. 1911-03-25. Посетено на 2016-01-20.
  70. ↑ Jessica Duchen. „Why the male domination of classical music might be coming to an end | Music“. The Guardian. Посетено на 2016-01-20.
  71. ↑ Ncube, Rosina (September 2013). „Sounding Off: Why So Few Women In Audio?“. Sound on Sound.
  72. ↑ Свето писмо на Стариот и на новиот завет (трето издание). Свиндон: Британско и инострано библиско друштво, Скопје: Македонска книга, 1998, стр. 522.
  73. ↑ Свето писмо на Стариот и на новиот завет (трето издание). Свиндон: Британско и инострано библиско друштво, Скопје: Македонска книга, 1998, стр. 521.
  74. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 7-8.
  75. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 21.
  76. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 22.
  77. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 26-28.
  78. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 29-30.
  79. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 31-32.
  80. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 33.
  81. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 36-38.
  82. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 56-59.
  83. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 70.
  84. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 73-74.
  85. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 77-78.
  86. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 81-83.
  87. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 84-85.
  88. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 86.
  89. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 87-88.
  90. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 89-90.
  91. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 91.
  92. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 95-96.
  93. ↑ Македонски народни балади, Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 106-107.
  94. ↑ Хајдуци. Београд: Народна књига, 1965, стр. 43-52.
  95. ↑ „Сестра Ҕурковића-сердара“, во: Војислав Ђурић, Антологија српских народних јуначких песама. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 363-371.
  96. ↑ Junačke narodne pesme, Rad, Beograd, 1959, стр. 60-63.
  97. ↑ Хајдуци. Београд: Народна књига, 1965, стр. 75-81.
  98. ↑ Muslimanske junačke pjesme. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 485-515.
  99. ↑ Muslimanske junačke pjesme. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 3-5.
  100. ↑ 100,0 100,1 Muslimanske junačke pjesme. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр.485-515.
  101. ↑ Волшебниот прстен - Естонски народни приказни. Наша книга, Скопје, 1969, стр. 52-56.
  102. ↑ Народне приповетке. Београд: Просвета, 1963, стр. 131-134.
  103. ↑ Браќа Грим, Сказни, Наша книга, Скопје, 1972, стр. 23-29.
  104. ↑ Браќата Грим, Пепелашка, Детска радост, Скопје, 1993.
  105. ↑ „Снежана“ во: Браќа Грим, Храбриот кројач, Детска радост, Скопје, 1980.
  106. ↑ Петре М. Андреевски, Дениција. Скопје: Три, 2005.
  107. ↑ Јозо Т. Бошковски, Деца и цвеќиња и ѕвезди, Нов свет, Скопје, 1981, стр. 26.
  108. ↑ Јозо Т. Бошковски, Деца и цвеќиња и ѕвезди, Нов свет, Скопје, 1981, стр. 27.
  109. ↑ Јозо Т. Бошковски, Деца и цвеќиња и ѕвезди, Нов свет, Скопје, 1981, стр. 29.
  110. ↑ Јозо Т. Бошковски, Деца и цвеќиња и ѕвезди, Нов свет, Скопје, 1981, стр. 30.
  111. ↑ Андре Бретон, Рајот не е наполно загубен. Скопје: Култура, 1989, стр. 65.
  112. ↑ Оскар Давичо, Песме. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 234.
  113. ↑ Оскар Давичо, Песме. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 217.
  114. ↑ Оскар Давичо, Песме. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 221.
  115. ↑ Оскар Давичо, Песме. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 219-220.
  116. ↑ Блаже Конески, Збор и опит 1. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 55.
  117. ↑ Блаже Конески, Поезија. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 12.
  118. ↑ Блаже Конески, Поезија. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 186.
  119. ↑ Блаже Конески, Збор и опит 1. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 65.
  120. ↑ Блаже Конески, Збор и опит 1. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 75.
  121. ↑ Блаже Конески, Црква. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 25.
  122. ↑ Блаже Конески, Црква. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 27.
  123. ↑ Блаже Конески, Црква. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 28.
  124. ↑ Блаже Конески, Поезија. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 90-92.
  125. ↑ Јован Котевски, Пеплосија. Мисла, Скопје, 1966, стр. 37.
  126. ↑ Јован Котевски, Пеплосија. Мисла, Скопје, 1966, стр. 25-26.
  127. ↑ Јован Котевски, Пеплосија. Мисла, Скопје, 1966, стр. 29.
  128. ↑ Miroslav Krleža, Lirika. Sarajevo: Svjetlost, 1966, стр. 40-42.
  129. ↑ Владимир Мајаковски, Песме и поеме. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 171-174.
  130. ↑ Владимир Мајаковски, Песме и поеме. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 21.
  131. ↑ Владимир Мајаковски, Песме и поеме. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 27.
  132. ↑ Стефан Маларме, Песме. Београд: Култура, 1970, стр. 120.
  133. ↑ Стефан Маларме, Песме. Београд: Култура, 1970, стр. 122.
  134. ↑ Стефан Маларме, Песме. Београд: Култура, 1970, стр. 124.
  135. ↑ Стефан Маларме, Песме. Београд: Култура, 1970, стр. 125.
  136. ↑ Стефан Маларме, Песме. Београд: Култура, 1970, стр. 130.
  137. ↑ Антологија руске лирике – X-XXI век. Књига II: Прва четвртина – средина XX века (авангарда и социјалистички реализам). Београд: Paidea, 2007, стр. 210.
  138. ↑ Коле Неделковски, Стихови. Кочо Рацин, Скопје, 1958, стр. 36.
  139. ↑ Savremena poljska poezija. Beograd: Nolit, 1964, стр. 69.
  140. ↑ Антологија руске лирике – X-XXI век. Књига III: Средина XX века – поч. XXI века (неомодернизам, неоавангарда, постмодернизам и нова трагања). Београд: Paidea, 2007, стр. 234.
  141. ↑ Борис Леонидович Пастернак, Изабране песме. Нови Сад: Orpheus, 2011, стр. 31.
  142. ↑ Борис Леонидович Пастернак, Изабране песме. Нови Сад: Orpheus, 2011, стр. 299-300.
  143. ↑ A. S. Puškin, Lirika. Rad, Beograd, 1979, стр. 149.
  144. ↑ A. S. Puškin, Lirika. Rad, Beograd, 1979, стр. 150.
  145. ↑ Tadeuš Ruževič, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg / Čigoja štampa, 2013, стр. 40-43.
  146. ↑ Tadeuš Ruževič, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg / Čigoja štampa, 2013, стр. 195-196.
  147. ↑ Шејмас Хини, Песме. Београд: Цицеро, Земун: Писмо, Нови Сад: Матица српска, 1993, стр. 26-27.
  148. ↑ Vislava Šimborska, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg, 2014, стр декември
  149. ↑ Vislava Šimborska, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 23-24.
  150. ↑ Vislava Šimborska, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 62-63.
  151. ↑ Vislava Šimborska, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 111.
  152. ↑ Vislava Šimborska, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 179-180.
  153. ↑ Vislava Šimborska, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 196.
  154. ↑ 154,0 154,1 Ovo je opera: Salome - Richard Strauss (пристапено на 26.2.2023)
  155. ↑ Ѓорѓи Шоптрајанов, „Пјер Корнеј“, во: Пјер Корнеј, Сид. Скопје: Македонска книга, 1970, стр. 12-13.
  156. ↑ Ѓорѓи Шоптрајанов, „Пјер Корнеј“, во: Пјер Корнеј, Сид. Скопје: Македонска книга, 1970, стр. 8-11.
  157. ↑ Софокле, Антигона. Скопје: Наша книга, 1976.
  158. ↑ Андреј Ал-Асади, Утрото на бессоните. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 22-25.
  159. ↑ Riba, patka, vodozemac: Priče o životinjama (Priredila Ljubica Arsić). Beograd: Laguna, 2014, стр. 317-323.
  160. ↑ Андре Бретон, Надја. Скопје: Магор, 2009.
  161. ↑ Čarls Bukovski, Žene. Beograd: BIGZ, 1988.
  162. ↑ Riba, patka, vodozemac: Priče o životinjama (Priredila Ljubica Arsić). Beograd: Laguna, 2014, стр. 231-235.
  163. ↑ Тејлор, Поглавје 9 Шапиро 37; 149
  164. ↑ Џоана Волш, Набави си муда: 9 и 1 / 2 бајки за секс. Скопје: Темплум, 2019, стр. 65-66.
  165. ↑ Virdžinija Vulf, Gospođa Dalovej. Beograd: Rad, 1964, стр. 3-72.
  166. ↑ Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ. Скопје: Темплум, 2022, стр. 338.
  167. ↑ Фјодор Михајлович Достоевски, Кротка. Скопје: Панили, 2006.
  168. ↑ Карл ван Дорен, во: Теодор Драјзер, Америчка трагедија. Београд: Просвета, 1955, стр. VIII-X.
  169. ↑ Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ. Скопје: Темплум, 2022, стр. 194.
  170. ↑ Ѓоко Здравески, Отсечки стварност. Скопје: Бегемот, 2019, стр. 47-52.
  171. ↑ Ѓоко Здравески, Отсечки стварност. Скопје: Бегемот, 2019, стр. 59.
  172. ↑ Emil Zola, Tereza Raken. Beograd: Rad, 1963.
  173. ↑ B. Konstan, Adolf - Sesila. Beograd: Rad, 1964.
  174. ↑ Панаит Истрати, Кира Киралина. Скопје: Темплум, 2006.
  175. ↑ Јунак над јунаци, Култура, Скопје, 1967.
  176. ↑ Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ. Скопје: Темплум, 2022, стр. 148-149.
  177. ↑ Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ. Скопје: Темплум, 2022, стр. 150-151.
  178. ↑ Riba, patka, vodozemac: Priče o životinjama (Priredila Ljubica Arsić). Beograd: Laguna, 2014, стр. 183-194.
  179. ↑ Guy de Maupassant, Yvette. Split: Logos, 1984.
  180. ↑ „Мис Хариета“ во: Гиј де Мопасан, Изабране новеле (друга књига). Култура, Београд, 1950, стр. 208-235.
  181. ↑ Fransoa Morijak, Tereza Deskejru. Beograd: Rad, 1964.
  182. ↑ Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ. Скопје: Темплум, 2022, стр. 200.
  183. ↑ „Napomene“, во: Marsel Prust, Iščezla Albertina. Beograd: Paidea, 2004, стр. 138.
  184. ↑ Marsel Prust, Iščezla Albertina. Beograd: Paidea, 2004.
  185. ↑ Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ. Скопје: Темплум, 2022, стр. 217.
  186. ↑ Џани Родари, Приказни по телефон. Култура, Македонска книга, Мисла, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1993.
  187. ↑ А. С. Пушкин, Капетанова кћи. Београд: Издање издавачког и књижарског предузећа Геца Кон. А., 1937.
  188. ↑ Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ. Скопје: Темплум, 2022, стр. 334.
  189. ↑ Riba, patka, vodozemac: Priče o životinjama (Priredila Ljubica Arsić). Beograd: Laguna, 2014, стр. 333-351.
  190. ↑ Цветанка Трпкова, Раздавање на душата. Скопје: Темплум, 2023, стр. 16-21.
  191. ↑ Оливера Ќорвезироска, Престапни години (прозен календар). Скопје: Бегемот, 2021, стр. 475-476.
  192. ↑ Оливера Ќорвезироска, Престапни години (прозен календар). Скопје: Бегемот, 2021, стр. 479.
  193. ↑ Оливера Ќорвезироска, Престапни години (прозен календар). Скопје: Бегемот, 2021, стр. 478.
  194. ↑ Оливера Ќорвезироска, Престапни години (прозен календар). Скопје: Бегемот, 2021, стр. 533-534.
  195. ↑ Оливера Ќорвезироска, Престапни години (прозен календар). Скопје: Бегемот, 2021, стр. 529-530.
  196. ↑ Гистав Флобер, Госпођа Бовари. Нови Сад: Матица српска, 1951.
  197. ↑ Teodor Fontane, Efi Brist. Rad, Beograd, 1969.
  198. ↑ 198,0 198,1 Miloš Đoršević, „Teodor Fontane“, во: Teodor Fontane, Efi Brist. Rad, Beograd, 1969, стр. 215.
  199. ↑ Anatol Frans, Taida. Beograd: Rad, 1961.
  200. ↑ Peter Handke, Ljevoruka žena. Zagreb: August Cesarec, 1979.
  201. ↑ Mill, John Stuart, 1869 (1997). The Subjection of Women. Dover Thrift Editions. стр. v. ISBN 0-486-29601-6.CS1-одржување: бројчени имиња: список на автори (link)
  202. ↑ „Скулптурата ќе им го разубавува денот на минувачите“. Вечер. 6 мај 2009. Посетено на 2011-08-14.[мртва врска]
  203. ↑ IMDb, Little Women (1933) - Awards (пристапено на 5 април 2015)
  204. ↑ Biskupova žena, američki film (пристапено на 24 декември 2019)
  205. ↑ IMDb, Woman of Straw (1964) (пристапено на 27 март 2019)
  206. ↑ 100 години од раѓањето на Бергман. Скопје: Кинотека на Македонија, 2018, стр. 16.
  207. ↑ РТС, Девојка са Космаја (пристапено на 25.9.2022)
  208. ↑ Антена, број 832, 5 јуни 2014, стр. 18.
  209. ↑ Céline i Julie se voze u čamcu, francuski film (пристапено на 10.9.2022)
  210. ↑ „Бокс Офис информации за „Ени Хол"“. „Box Office Mojo“. Посетено на 29 јануари 2012.
  211. ↑ Пази се! Доаѓа Cinedays 13. Скопје: Младински културен центар, 2014, стр. 60.
  212. ↑ HRT, Ljubica, hrvatski film (пристапено на 15 ноември 2019)
  213. ↑ IMDb, Fedora (1978) (пристапено на 19 мај 2018)
  214. ↑ IMDb, The Marriage of Maria Braun (1979)Awards (пристапено на 13 јуни 2020)
  215. ↑ Антена, број 840, 1 август 2014, стр. 24.
  216. ↑ Антена, број 862, 2 јануари 2015, стр. 22.
  217. ↑ Антена, број 864, 16 јануари 2015, стр. 21.
  218. ↑ „Жената на астронаутот“, Антена, број 884, 5 јуни 2015, стр. 14.
  219. ↑ Малена (пристапено на 4.6.2022)
  220. ↑ Film tjedna: Alma Mahler: Nevjesta vjetra, britansko-njemačko-austrijski film (пристапено на 23.5.2024)
  221. ↑ IMDb, Natasha (пристапено на 29.3.2023)
  222. ↑ Blagoslovite ženu, ruski film (пристапено на 28.12.2022)
  223. ↑ „Срамежлива девојка со таен идентитет“, Антена, број 893, 7 август 2015, стр март
  224. ↑ „Жена мачка“, Антена, број 870, 27 февруари 2015, стр. 17.
  225. ↑ IMDb Million Dollar Baby (2004), Awards (пристапено на 3 декември 2013)
  226. ↑ HRT, Johanna, mađarski film (пристапено на 7 октомври 2019)
  227. ↑ HRT (пристапено на 31 март 2018)
  228. ↑ Пази се! Доаѓа Cinedays 13. Скопје: Младински културен центар, 2014, стр. 31.
  229. ↑ Пази се! Доаѓа Cinedays 13. Скопје: Младински културен центар, 2014, стр. 43.
  230. ↑ Пази се! Доаѓа Cinedays 13. Скопје: Младински културен центар, 2014.
  231. ↑ Ciklus filmova Pedra Almodovara: Julieta, španjolski film (пристапено на 9.1.2023)
  232. ↑ „Златна мечка за унгарски љубовен филм“, Слободен печат, година V, број 996, понеделник, 20 февруари 2017, стр. 19.
  233. ↑ Dan žena na Trećem: Julie Bertuccelli - Posljednja ludost Claire Darling, francuski film (пристапено на 17.5.2023)
  234. ↑ Dan žena na Trećem: Hava, Maryam, Ayesha - afgansko-iransko-francuski film (пристапено на 26.4.2023)
  235. ↑ Večer bezbroj nagrada: Ema, čileanski film (пристапено на 29.10.2024)
  236. ↑ YouTube, Ansambl Biljana - Biljana platno beleše (пристапено на 24 ноември 2019)
  237. ↑ YouTube, Za Despina - Ohridski Trubaduri (пристапено на 19 октомври 2019)
  238. ↑ YouTube, Ansambl Biljana - Antica (пристапено на 19 октомври 2019)
  239. ↑ 239,0 239,1 Круме Спасовски, Староградски чалгаџиски песни, CD 07/12, Senator Music, 2012.
  240. ↑ 240,0 240,1 240,2 240,3 240,4 Антологија на македонската чалгија / Antology of Macedonian Chalgia, Македон мјузик, МАКМ 00106, 2006.
  241. ↑ YouTube, Jovano Jovanke - Macedonian Song (пристапено на 19 октомври 2019)
  242. ↑ YouTube, Vanja Lazarova - Proseta Se Jovka Kumanovka (пристапено на 31 октомври 2019)
  243. ↑ YouTube, Eleno Kerko Eleno - Macedonian Song (пристапено на 19 октомври 2019)
  244. ↑ YouTube, Tvojte Oci Leno - Baklava (пристапено на 30 октомври 2019)
  245. ↑ YouTube, Baklava - Oj devojce (пристапено на 30 октомври 2019)
  246. ↑ YouTube, Otvori Mi Belo Lence - Macedonian Song (пристапено на 30 октомври 2019)
  247. ↑ Документ - Никола Бадев (некомерцијално издание). ТЕА Модерна, Planet Press.
  248. ↑ Засекогаш со нас - 22 незаборавни песни/Forever with us - 23 unforgettable songs, CD 071, Мистер компани, 2003.
  249. ↑ YouTube, Цане Николовски Жаклина (пристапено на 30 октомври 2019)
  250. ↑ YouTube, Goce Nikolovski ~ Dajte mi ja (пристапено на 30 октомври 2019)
  251. ↑ YouTube, Naum Petreski - Zal za Despina (2010) (пристапено на 30 октомври 2019)
  252. ↑ YouTube, Naum Petreski - Licna Jovano (пристапено на 30 октомври 2019)
  253. ↑ YouTube, Ефто Пупиновски И Блага Петреска - Зоро Моја Зорице (Јубилеен Концерт 2014) (пристапено на 30 октомври 2019)
  254. ↑ YouTube, Sekula Pupinovski ~ Za edna Kristina (пристапено на 30 октомври 2019)
  255. ↑ YouTube, 1 Секула Пупиноски - Врати се бела Марија.wmv (пристапено на 30 октомври 2019)
  256. ↑ YouTube, Dragan Vucic - Nika nika marika (Драган Вучиќ - Ника ника марика) (пристапено на 30 октомври 2019)
  257. ↑ YouTube, Toma Zdravkovic - Za Ljiljanu - (Audio) (пристапено на 30 октомври 2019)
  258. ↑ [hhttps://www.youtube.com/watch?v=4P1pD89yUlo YouTube, Toma Zdravkovic - Secas li se Sanja - (Audio) (пристапено на 30 октомври 2019)]
  259. ↑ YouTube, Toma Zdravkovic - Ej Branka Branka - (Audio) (пристапено на 30 октомври 2019)
  260. ↑ YouTube, Radisa Markovic - Neznanka (пристапено на 30 октомври 2019)
  261. ↑ YouTube, Hasan Dudic - Crna zeno sa ocima plavim 1980 (пристапено на 30 октомври 2019)
  262. ↑ Ovo je opera: Alban Berg: Lulu (пристапено на 2.4.2023)
  263. ↑ Клеопатра - балет на Василиј Медведев (Русија) - светска премиера. Скопје: Македонска опера и балет, 2016, стр. 22.
  264. ↑ Svijet klasike: Anna Bolena - Donizettijeva opera o Anne Boleyn u HNK Ivana pl. Zajca, Rijeka, 02. 10. 2023 (пристапено на 23.11.2023)
  265. ↑ YouTube, Tomislav Zografski - MARIIKA MOMA UBAVA (пристапено на 30 октомври 2019)
  266. ↑ Svijet klasike: Grofica Marica u Varaždinu (пристапено на 25.1.2024)
  267. ↑ 267,0 267,1 Клеопатра - балет на Василиј Медведев (Русија) - светска премиера. Скопје: Македонска опера и балет, 2016, стр. 22.
  268. ↑ Ovo je opera: Giacomo Puccini: Madame Butterfly (пристапено на 9.4.2023)
  269. ↑ 269,0 269,1 Weather Report – Weather Report (пристапено на 7.4.2024)
  270. ↑ John Coltrane – Giant Steps (пристапено на 19.5.2022)
  271. ↑ 271,0 271,1 John Coltrane – Giant Steps (пристапено на 22.5.2022)
  272. ↑ Ornette Coleman – The Shape Of Jazz To Come (пристапено на 18.2.2022)
  273. ↑ Eroll Garner, Musica Jazz, MJCD 1112, 1996.
  274. ↑ YouTube, AZRA "GRACIJA" 1980. (пристапено на 19 септември 2019)
  275. ↑ YouTube, THE ART COMPANY - Susanna [ Original ] (пристапено на 2 октомври 2019)
  276. ↑ YouTube, Bijelo Dugme - Selma (пристапено на 26 октомври 2019)
  277. ↑ YouTube, The Beatles - Michelle (пристапено на 19 септември 2019)
  278. ↑ YouTube, Eleanor Rigby (Remastered 2015) (пристапено на 18 септември 2019)
  279. ↑ YouTube, The Beatles - Hey Jude (пристапено на 17 септември 2019)
  280. ↑ YouTube, David Bowie - China Girl (пристапено на 19 септември 2019)
  281. ↑ YouTube, Ritchie Valens-Donna (пристапено на 2 октомври 2019)
  282. ↑ YouTube, Chris DeBurgh - Lady In Red (пристапено на 20 септември 2019)
  283. ↑ YouTube, U2 Gloria (пристапено на 16 септември 2019)
  284. ↑ YouTube, Lola - The Kinks 1970 (пристапено на 29 јануари 2020)
  285. ↑ YouTube, Eric Clapton - Layla (пристапено на 17 септември 2019)
  286. ↑ YouTube, Creedence Clearwater Revival - Suzie Q. (пристапено на 20 септември 2019)
  287. ↑ YouTube, Bob Marley - No Women No Cry (Original) (пристапено на 22 октомври 2019)
  288. ↑ YouTube, МЕМОРИЈА - Нена (пристапено на 14 октомври 2019)
  289. ↑ YouTube, Novi Fosili - Milena (пристапено на 26 октомври 2019)
  290. ↑ YouTube, Boris Novković- Tamara (пристапено на 22 октомври 2019)
  291. ↑ YouTube, Oh, Pretty Woman (пристапено на 20 септември 2019)
  292. ↑ YouTube, Маја Оџаклиевска - Шила (пристапено на 14 октомври 2019)
  293. ↑ YouTube, The Police - Roxanne (Official Music Video) (пристапено на 20 октомври 2019)
  294. ↑ YouTube, Rolling Stones - Angie (HQ) (пристапено на 18 септември 2019)
  295. ↑ YouTube, Kico Slabinac - Zbog jedne divne crne zene (пристапено на 26 октомври 2019)
  296. ↑ YouTube, Srebrna Krila-Album Srebrna Krila(1979) By Trajce 2015. (пристапено на 20 септември 2019)
  297. ↑ YouTube, Barbra Streisand Woman in Love Lyrics (пристапено на 16 септември 2019)
  298. ↑ YouTube, Toto - Rosanna (Official Music Video) (пристапено на 30 октомври 2019)
  299. ↑ Zdravko Čolić, Sarajevo Koševo 2010 / Live, AZ PR Productions.
  300. ↑ YouTube, Delilah (пристапено на 16 септември 2019)
  301. ↑ YouTube, The Beatles - Michelle (пристапено на 19 септември 2019)

Дополнителна литература

[уреди | уреди извор]
  • Chafe, William H. Архивирано на 13 јануари 2009 г., "The American Woman: Her Changing Social, Economic, And Political Roles, 1920–1970", Oxford University Press, 1972. ISBN 0-19-501785-4
  • Routledge international encyclopedia of women, 4 vls., ed. by Cheris Kramarae and Dale Spender, Routledge 2000
  • Women in World History|Women in world history: a biographical encyclopedia, 17 vls., ed. by Anne Commire, Waterford, Conn. [etc.] : Yorkin Publ. [etc.], 1999–2002
  • Woman In all ages and in all countries in 10 volumes. Illustrated edition deluxe limited to 1,000 numbered copies with an index by Rénald Lévesque

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Нормативна контрола


Статијата Жена е добра статија. Таа исполнува одредени критериуми за квалитет и е дел од инкубаторот на Википедија.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Жена&oldid=5288714“