macht

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  macht    (hulp, bestand)
• IPA: / mɑxt / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• macht

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘vermogen’ voor het eerst aangetroffen in 1236
• [1,2]: Naamwoord van handeling van mogen.
• [3]: verbastering van maag, verwijzend naar maagschap: met alle (leen)mannen en hun aanverwanten

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	macht	[1,2]: machten
verkleinwoord	[2]: machtje	[2]: machtjes

Zelfstandig naamwoord

de macht v / m

1. het vermogen om elders de eigen wil op te leggen

   • De macht van de grote banken is in het Amerikaanse Congres goed te voelen. 

   ▸ Leren geeft kennis, kennis geeft macht, macht om onafhankelijk te blijven.

   ▸ Volwassenen denken dat ze macht bezitten, maar eigenlijk bezit de macht hen.

2. (geopolitiek), (metonymisch) een staat die zijn invloed doet gelden

   • Van een wonderbaarlijk wereldrijkje zijn we vervallen tot een economisch machtje zonder inspraak in de wereldpolitiek. 

Antoniemen

• [1] onmacht

Verwante begrippen

• [1] heerschappij, vermogen
• [2] mogendheid

Hyponiemen

   

Landmacht Sovjetmacht VN-macht Wehrmacht aanvalsmacht afschrikkingsmacht alleenmacht almacht antiterrorismemacht arbeidersmacht atoommacht beschermingsmacht beschikkingsmacht beslissingsmacht bestuursmacht bezettingsmacht crisismacht defensiemacht derde macht derdemacht doorzetmacht doorzettingsmacht expeditiemacht fietsmacht grootmacht handelsmacht hindermacht hoofdmacht hypermacht industriemacht interventiemacht invasiemacht kernmacht krijgsmacht landmacht legermacht luchtmacht marktmacht mediamacht observatiemacht onderhandelingsmacht ontplooiingsmacht oorlogsmacht opiniemacht oppermacht overbruggingsmacht overheidsmacht overmacht partijmacht politiemacht reactiemacht rechterlijke macht rechtsmacht regeermacht regeringsmacht schaduwmacht scheepsmacht sleutelmacht snelle-interventiemacht snellereactiemacht staatsmacht stabilisatiemacht stabiliseringsmacht strijdmacht supermacht tegenmacht tovermacht troepenmacht tweede macht uitvoerende macht vakbondsmacht veiligheidsmacht verdedigingsmacht volksmacht volmacht vredesmacht vrijmacht waarnemersmacht weermacht wereldmacht wetgevende macht wil tot macht wondermacht zeemacht zelfverdedigingsmacht zwaardmacht

Afgeleide begrippen

   

derdemachtsvergelijking derdemachtswortel driemachtenleer eigenmachtig hogeremachtsvergelijking machtafstand machteloos machtenscheiding machtgever machthebbend machthebber machtig machtlijn machtmisbruik machtpunt machtreeks machtsaangelegenheid machtsaanspraak machtsaanvaarding machtsafstand machtsapparaat machtsbalans machtsbasis machtsbederf machtsbegeerte machtsbehoud machtsbelang machtsbelust machtsbereik machtsbewustheid machtsblok machtsbron machtscenakel machtscentrum machtsconcentratie machtsconflict machtsconstellatie machtscrisis machtsdeelname machtsdeling machtsdemonstratie machtsdenken machtsdrager machtsdronken machtsegalisatie machtselite machtsevenwicht machtsfactor machtsgebied machtsgeil machtsgevoel machtsgreep machtsgroep machtshebber machtshonger machtsinstrument machtskwestie machtsmiddel machtsmisbruik machtsmonopolie machtsmotief machtsongelijkheid machtsontplooiing machtsontwikkeling machtsorgaan machtsoverdracht machtsovername machtspartij machtspoliticus machtspolitiek machtspositie machtspreuk machtsrelatie machtssfeer machtsspel machtsstaat machtsstreven machtsstrijd machtsstructuur machtssysteem machtstaat machtstrijd machtsuitbreiding machtsuitoefening machtsusurpatie machtsvacuüm machtsverdeling machtsverheffen machtsverheffing machtsverhouding machtsverlies machtsverschil machtsverschuiving machtsvertoon machtsverval machtsverzameling machtsvorming machtsvraag machtsvraagstuk machtswellust machtswellusteling machtswellustig machtswet machtswil machtswillekeur machtswissel machtswisseling machtswoord machtwoord oppermachtig

Uitdrukkingen en gezegden

[1]

• Bij machte zijn [om]

Iets kunnen, tot iets in staat zijn

• Eendracht maakt macht

Wanneer mensen goed samenwerken, kunnen ze op die manier veel bereiken

• Kennis is macht

Wie veel weet, kan daarmee veel invloed uitoefenen

• Met man en macht [iets doen]

Gezamenlijk en/of met alle beschikbare middelen hard aan iets werken/ iets gedaan proberen te krijgen

• De stad werd met man en macht verdedigd. 

• Uit alle macht

Met inzet van alle voorhanden zijnde middelen

•  Er werd gezegd dat de 163ste Infanteriedivisie uit alle macht zou proberen vanaf de andere kant van de Maas door te breken.  

Vertalingen

    1. het vermogen om elders de eigen wil op te leggen   

Afrikaans: mag (af) Engels: power (en) Papiaments: mag

Russisch: власть (ru) v Xhosa: amandla 6 Spaans: poder (es) m, poderío (es) m, potencia (es) v

    2. een staat die zijn invloed doet gelden   

Russisch: держава (ru) v

Gangbaarheid

• Het woord macht staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "macht" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Duits

Uitspraak

• Geluid:  macht    (hulp, bestand)
• IPA:

Woordafbreking

• macht

Werkwoord

macht

1. derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd aantonende wijs bedrijvende vorm van machen

Pennsylvania-Duits

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Werkwoord

macht

1. derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd aantonende wijs bedrijvende vorm van mache

   «So heit will ich beschreiwe wie mer Dillgummere macht un weckduht.»

   Dus, vandaag zal ik beschrijven hoe men komkommer met dille inmaakt en bewaard.

Typische woordcombinaties

• er macht (3e persoon enkelvoud mannelijk)
• sie macht (3e persoon enkelvoud vrouwelijk)
• es macht (3e persoon enkelvoud onzijdig)

Spreekwoorden

• Barye macht Sarye.

Lenen veroorzaakt (meestal) problemen.

Opmerkingen

• Duits: macht
• Engels: makes
• Nederlands: maakt