Den fyrste opiumskrigen

Den fyrste opiumskrigen
Eit kinesisk skip vert øydelagt av krigsskipet «Nemesis» på dette britiske litografiet frå 1800-talet.
Dato 1839–1842 Stad Asia Resultat Britisk siger og Nanjingtraktaten  – Frihandel med Kina  – Avstå Hongkong til Storbritannia  – Guangzhou, Amoy (Xiamen), Foochow (Fuzhou), Shanghai og Ningpo vert «traktatshamner»  – Krigserstatning betalt av Kina
Partar
EITC
Kommandantar
Charles Elliot Anthony Blaxland Stransham	Keisar Daoguang Lin Zexu

Den fyrste opiumkrigen braut ut i 1839 og varte til 1842. Det var ein handelspåverka krig mellom Storbritannia og Qing-dynastiet i Kina. Han vert ofte sett på som starten på Europa sitt imperialistiske overherredøme mot Kina.

Tidleg på 1800-talet var frakt frå Kina til europearar ekstremt lukrativt. Men samhandelen med Kina leid av det faktum at Kina mangla interesse i utanlandske produkt, slik at det var vanskeleg å finna varer Kina ville kjøpa. Sølv var ei av dei. Britane fann at opium var ei anna mogleg handelsvare, og ville bruka den narkotiske effekten i økonomisk vinning.

Mellom åra 1821 og 1837 vart importen av narkotika femdobla.

Dei kinesiske statsmaktene prøvde å få ein slutt på denne handelen, på grunn av at helsa til brukarane vart øydelagt. Det var til å byrja med vellukka etter at Charles Elliott måtte overgjeva det gjenverande lageret med opium i mai 1839 til Lin Zexu for destruksjon. Det vart brent på stranda ved Humen, ein by ved Perlefloda sin munning.

Men berre to månadar seinare tok to britiske sjømenn livet av ein kinesisk mann og vart stilt for retten under eit britisk organ, kalla «ekstraterritorialitet». Dei vart dømde i ein britisk rett i Kanton (Guangzhou). Kinesarane derimot kravde at dei britane skulle overgje dei to mennene til kinesisk varetekt.

Då britane nekta, vart dei jaga bort frå Kina. Då dei seinare budde seg til krig, angreip og tok dei Hongkongøya og brukte henne som base. Krigen slo ut i juli då HMS «Volage» og HMS «Hyacinth» sigra og øydela 29 kinesiske skip.

I midten av 1842 hadde britane sigra over kinesarane ved munningen av deira andre største handelselv, Yangtze, og hadde okkupert Shanghai. Krigen enda i august 1842 Nanjingtraktaten. Sir Anthony Blaxland Stransham leia den kongelege marinen gjennom opiumskrigen som ung offiser, og vart tildelt to riddarskap av dronning Victoria.

Nanking-traktaten batt Kina til fri handel, inkludert opiumshandel. Hong Kong vart overlaten til Storbritannia, og Guangzhou, Amoy (Xiamen), Foochow (Fuzhou), Shanghai og Ningpo vart «traktatshamner» som vart opna for alle handelsmenn. Reparasjonar vart betalt av kinesarane.

Sjå og

• Den andre opiumskrigen

Bakgrunnsstoff

• Bakgrunn for opiumskrigane (dansk) Arkivert 2007-07-15 ved Wayback Machine.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Første opiumskrig» frå Wikipedia på bokmål, den 17. september 2009.