Augustyn Gruszka

Augustyn Gruszka
	pułkownik intendent z wsw
Data i miejsce urodzenia	28 lipca 1896 ; Werynia
Data i miejsce śmierci	28 grudnia 1976 ; Nowy Jork
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie ; Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Wyższa Szkoła Wojenna; Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI; Dowództwo Polskich Sił Powietrznych
Stanowiska	szef intendentury okręgu wojskowego; szef intendentury Polskich Sił Powietrznych
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia

Augustyn Gruszka (ur. 28 lipca 1896 w Weryni, zm. 28 grudnia 1976 w Nowym Jorku) – pułkownik intendent z wyższymi studiami wojskowymi Wojska Polskiego, minister skarbu w emigracyjnym rządzie Aleksandra Zawiszy. W 1965 roku Prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski awansował go na generała brygady w korpusie generałów^[1]^[2].

Życiorys

Augustyn Gruszka urodził się 28 lipca 1896 roku w Weryni. Był członkiem Związku Strzeleckiego. Od sierpnia 1914 roku służył w Legionach Polskich, najpierw w 2 pułku piechoty, od lipca 1915 roku w 6 pułku piechoty. Został ranny w bitwie pod Kościuchnówką (14 listopada 1915 roku). Po rekonwalescencji powrócił do 2 pułku piechoty, pozostał w nim także po tzw. kryzysie przysięgowym. Należał do legionistów internowanych, a następnie oskarżonych w tzw. procesie w Marmarosz-Siget.

W październiku 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Do 1923 roku służył w Departamencie VII Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych. Zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku. 1 listopada 1924 roku został odkomenderowany z Departamentu VII MSWojsk. do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze asystenta służby intendentury na okres jednego roku^[3]. 22 lipca 1925 roku został przeniesiony służbowo na dwuletnie studia w École Supérieure de Ľintendance w Paryżu. Przed skierowaniem na studia powrócił do rezerwy kadry oficerów służby intendentury^[4].

Do 15 października 1928 roku był przydzielony do Sanatorium Wojskowego w Zakopanem^[5]. Następnie pozostawał w dyspozycji szefa Departamentu Intendentury MSWojsk^[6]. W 1932 roku pełnił służbę w Departamencie Intendentury MSWojsk^[7].

Po studiach uzupełniających, został wykładowcą służby intendentury w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. 27 czerwca 1935 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów intendentów. Od czerwca 1938 roku do września 1939 roku był szefem intendentury w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku był delegatem Naczelnego Kwatermistrza w Stanisławowie.

18 września 1939 przedostał się na Węgry, następnie do Francji, gdzie został członkiem Komisji Regulaminowej Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od sierpnia 1940 przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie do końca II wojny światowej był szefem Wydziału Intendentury Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych. W 1943 roku został awansowany na pułkownika.

Po II wojnie światowej zamieszkał w USA. 11 października 1965 roku Prezydent RP August Zaleski mianował go ministrem skarbu w rządzie Aleksandra Zawiszy^[8]. W tym samym roku Prezydent RP August Zaleski awansował go na generała brygady w korpusie generałów^[1]^[2]. 11 czerwca 1970 roku Prezydent RP August Zaleski zwolnił go z urzędu ministra skarbu i powierzył mu sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowego Rządu^[9]. Był członkiem IV Rady Rzeczypospolitej Polskiej (1968–1970). Zmarł 28 grudnia 1976 roku w Nowym Jorku. Został pochowany na Cmentarzu South Ealing w Londynie (13 CHH)^[10] (w tym samym miejscu została pochowana Józefa Izabella Gruszka)^[11].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)^[12]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1958)^[13]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[14]
Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)^[15]

Zobacz też

Polscy absolwenci francuskich wyższych szkół wojskowych

Przypisy

↑ ^a ^b Lista oficerów Polskich Sił Zbrojnych według awansów dokonanych na uchodźstwie. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, Nr 4 z 30 czerwca 1969.
↑ ^a ^b Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 99. Autorzy podali, że pułkownik Gruszka został awansowany na generała brygady 11 listopada 1964 roku, lecz prawdopodobnie chodzi tu o starszeństwo, a nie o datę awansu.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 122 z 18 listopada 1924 roku, s. 684.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 76 z 22 lipca 1925 roku, s. 409-410.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 373.
↑ Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 771, 784, tu jako datę urodzenia podano 28 sierpnia' 1896 roku.
↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 314, 445.
↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23 grudnia 1965 roku, s. 29. W dniu mianowania na urząd ministra skarbu był pułkownikiem intendentem z wyższymi studiami wojskowymi.
↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 2, Londyn 1 października 1970 roku, s. 7.
↑ Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-04-17] (pol.).
↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 2 (17), s. 98, Grudzień 1969. Koło Lwowian w Londynie.
↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23 maja 1958 r., s. 23, „za współudział w pracy Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych”.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 33.
↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
Lista Oficerów Polskich Sił Zbrojnych na uchodźstwie według awansów dokonanych zarządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej, z uwzględnieniem rodzajów broni i służb, Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych L.dz. 6/68, Londyn, 30 czerwca 1969 roku w: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 30 czerwca 1969 roku.
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
Augustyn Gruszka. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-05-06].

[:0-1] Lista oficerów Polskich Sił Zbrojnych według awansów dokonanych na uchodźstwie. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, Nr 4 z 30 czerwca 1969.

[CITEREFKryska-KarskiŻurakowski199199._Autorzy_podali,_że_pułkownik_Gruszka_został_awansowany_na_generała_brygady_11_listopada_1964_roku,_lecz_prawdopodobnie_chodzi_tu_o_starszeństwo,_a_nie_o_datę_awansu-2] Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 99. Autorzy podali, że pułkownik Gruszka został awansowany na generała brygady 11 listopada 1964 roku, lecz prawdopodobnie chodzi tu o starszeństwo, a nie o datę awansu.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_122_z_18_listopada_1924_roku,_s._684-3] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 122 z 18 listopada 1924 roku, s. 684.

[4] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 76 z 22 lipca 1925 roku, s. 409-410.

[5] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 373.

[6] Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 771, 784, tu jako datę urodzenia podano 28 sierpnia' 1896 roku.

[7] Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 314, 445.

[8] Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23 grudnia 1965 roku, s. 29. W dniu mianowania na urząd ministra skarbu był pułkownikiem intendentem z wyższymi studiami wojskowymi.

[9] Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 2, Londyn 1 października 1970 roku, s. 7.

[10] Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-04-17] (pol.).

[11] Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 2 (17), s. 98, Grudzień 1969. Koło Lwowian w Londynie.

[12] M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[13] Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23 maja 1958 r., s. 23, „za współudział w pracy Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych”.

[14] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 33.

[15] M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

W dniu zaprzysiężenia	Aleksander Zawisza Stefan Jacek Dembiński Andrzej Cichowski Stanisław Lubodziecki Jerzy Ścibor Zygmunt Muchniewski Kazimierz Klochowicz Bohdan Wendorff
Późniejsi członkowie rządu	Stefan Eichler Jan Lachowicz Augustyn Gruszka Jerzy Gawenda Juliusz Nowina-Sokolnicki Stefan Gałyński