Język jämtlandzki
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
50 tys. | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| Status oficjalny | |||
| Organ regulujący | Akademien för Jamska | ||
| Kody języka | |||
| Glottolog | jamt1238 | ||
| SIL | JMK | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język jamski, jämtlandzki (szw. jamtska, jamska lub jämtska) – mowa północnogermańska używana przez około 50 tys. osób w szwedzkiej krainie Jämtland oraz w innych miejscach zamieszkanych przez pochodzących stamtąd ludzi. Wyróżnia się trzy dialekty: Centraljamska, Offerdalsmål i Bergsmål. Język jämtlandzki wykazuje duże podobieństwo z jednej strony z norweskim dialektem trønderskim, a z drugiej – ze szwedzkim dialektem norrlandzkim.
Status jämtlandzkiego jako języka jest dyskusyjny. Nie jest on oficjalnie uznawany w Szwecji, ale jako język klasyfikuje go SIL International.
Słownictwo języka jämtlandzkiego w ogólności najbliższe jest językowi staronordyjskiemu oraz dialektom norweskiego. Jednak w języku tym występują również różne właściwe tylko temu językowi słowa, które nie występują ani w szwedzkich, ani w norweskich dialektach, takie jak stårsa (dziewczyna), gly (ciepławy) czy fjårdd lub fjärdd (śpieszący się). Jedynie w islandzkim znajduje się słowo, które może odpowiadać stårsa, mianowicie stulka. Odpowiednik gly można znaleźć w niemieckim glüh-, angielskim glow, czy szwedzkim glöd, zaś słowa fjårdd, które nie ma odpowiednika ani w norweskim, ani w islandzkim, można doszukać się w starym języku norn, jaki był kiedyś używany na zamieszkanej przez wikingów atlantyckich wyspach Szetlandach.
Gramatyka
[edytuj | edytuj kod]Jämtlandzki rzeczownik, tak jak w norweskim czy islandzkim, a inaczej niż w szwedzkim czy duńskim, ma trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki.
Porównanie z innymi językami germańskimi
[edytuj | edytuj kod]| znaczenie polskie | angielski | niderlandzki | niemiecki | duński | norweski (bokmål) | norweski (nynorsk) | jämtlandzki | szwedzki | gotlandzki | farerski | islandzki |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| oko | eye | oog | Auge | øje | øye | auge/auga | aaug | öga | auge/auga | eyga | auga |
| słyszeć | hear | horen | hören | høre | høre | høyre/høyra | höör | höra | hoyre/hoyra | hoyra | heyra |
| spać | sleep | slapen | schlafen | sove | sove | sove/sova | sava | sova | sive/siva | sova | sofa |
| zło | evil | euvel (kwaad) | Übel | ond | ond | vond | ful | ond | aumbr | óndur | vondur |
| statek | ship | schip | Schiff | skib | skip | skip | skepp | skepp | skip | skip | skip |
| śpiewać | sing | zingen | singen | synge/sjunge | synge | syngje/syngja | sjoong | sjunga | singe/singa | syngja | syngja |
| wysoki | high | hoog | hoch | høj | høy | høg | höyg | hög | haug | høgur/háur | hár |
| prawy | right | rechts | rechts | højre | høyre | høgre | höger | höger | hygar | høgra | hægri |
| łódź | boat | boot | Boot | båd | båt | båt | båut | båt | bat | bátur | bátur |
| ponad | over | over | über | over | over | over/yver | omma | över | yvar | yvir | yfir |
| strzelać | shoot | schieten | schießen | skyde | skyte | skyte/skyta / skjote/skjota | skjuut | skjuta | skiaute/skiauta | skjóta | skjóta |
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- O języku jämtlandzkim na go.to (szw.) - zawiera krótki kurs języka
- O języku jämtlandzkim. mdh.se. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-12-10)]. (szw.)
- Drzewo języka - opis w Ethnologue (ang.)
- O języku jämtlandzkim na susning.nu. susning.nu. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-03-21)]. (szw.)