Jeanne Moreau
Moreau w 1958 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód | |
Współmałżonek |
Jean-Louis Richard (1949–1951) |
Odznaczenia | |
Jeanne Moreau (ur. 23 stycznia 1928 w Paryżu, zm. 31 lipca 2017 tamże[1]) – francuska aktorka teatralna i filmowa, reżyserka oraz piosenkarka.
Początki
[edytuj | edytuj kod]Była córką restauratora z paryskiego Montmartre’u. Studiowała w konserwatorium w Paryżu. Karierę rozpoczęła w wieku 20 lat od gry na deskach Comédie-Française i Teatru Jeana Vilara. Występowała przeważnie w repertuarze klasycznym. W filmie debiutowała w 1949.
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Przełom w jej karierze filmowej nastąpił w 1958, gdy zagrała w dwóch głośnych, nagradzanych i szeroko wówczas dyskutowanych filmach Louisa Malle’a: Windą na szafot i Kochankowie. Dzięki nim została gwiazdą pierwszej wielkości i symbolem seksu.
Współpracę z Malle’em kontynuowała w dalszych filmach: Błędny ognik (1963) oraz Viva Maria! (1965). W tym ostatnim stworzyła duet z Brigitte Bardot, co zaowocowało wielkim sukcesem komercyjnym tego filmu.
Od początku lat 60. grała u mistrzów światowego kina: François Truffauta (Jules i Jim, Panna młoda w żałobie), Orsona Wellesa (Proces, Falstaff), Michelangelo Antonioniego (Noc, Po tamtej stronie chmur), Josepha Loseya (Pan Klein, Pstrąg) czy Luisa Buñuela (Dziennik panny służącej – nagroda aktorska w Karlowych Warach).
Współpracowała także z Peterem Brookiem (Moderato cantabile – nagroda aktorska w Cannes), Tonym Richardsonem (Mademoiselle), Rainerem Wernerem Fassbinderem (Querelle) i Wimem Wendersem (Aż na koniec świata).
Zajmowała się reżyserią teatralną i filmową (Światło, L’adolescente), a także produkcją filmów. Przewodniczyła obradom jury konkursu głównego na 28. (1975) oraz na 48. MFF w Cannes (1995).
Do późnych lat życia pojawiała się na srebrnym ekranie (np. w Czasie, który pozostał François Ozona lub w filmach Amosa Gitaja).
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Jeanne Moreau była trzykrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był aktor francuski Jean-Louis Richard (1949–1951), drugim aktor grecki Thodoros Roubanis (1966–1967), trzecim zaś – znany reżyser amerykański William Friedkin (1977–1979). Jej jedyne dziecko – syn Jérôme z pierwszego małżeństwa – jest malarzem.
Aktorka romansowała ze znanymi postaciami, m.in. z reżyserami – Louisem Malle’em i Tonym Richardsonem, aktorami – Thodorosem Roubanisem i Lee Marvinem czy projektantem mody Pierre’em Cardinem.
Jej wieloletnią przyjaciółką była amerykańska aktorka Sharon Stone.
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Aktorka
[edytuj | edytuj kod]- 2015 Le talent de mes amis – babcia Thibaulta
- 2013 Le tourbillon de Jeanne – Margueritte
- 2012 Estonka w Paryżu (Une estonienne à Paris) – Frida
- 2011 Bouquet final – Marie
- 2009 Twarz (Visage) – Jeanne
- 2008 Plus tard – Rivka
- 2007 Disengagement – Françoise
- 2005 Czas, który pozostał (Le temps qui reste) – Laura
- Królowie Przeklęci (Les Rois maudits) – Mahaut
- 2001 Ta miłość (Cet amour-là) – Marguerite Duras
- 1998 Długo i szczęśliwie (Ever After) – wielka dama
- 1997 Jak kochają czarownice (Un amour de sorcière) – Eglantine
- 1996 Dziedzictwo (The Propietor) – Adrienne Mark
- 1995 Po tamtej stronie chmur (Al di là delle nuvole) – przyjaciółka
- 1993 A Foreign Field – Angélique
- Mapa ludzkiego serca (Map of the Human Heart) – siostra Bainville
- 1991 Aż na koniec świata (Bis ans Ende der Welt) – Edith Farber
- Spacer brzegiem morza (La vieille qui marchait dans la mer) – lady M.
- 1990 Nikita – Amande
- 1982 Pstrąg (La truite) – Lou
- Querelle – Lysiane
- 1976 Pan Klein (Mr. Klein) – Florence
- Światło (Lumière) – Sarah
- Ostatni z wielkich (The Last Tycoon) – Didi
- 1975 Souvenirs d'en France – Berthe
- 1974 Les valseuses – Jeanne Pirolle
- 1968 Panna młoda w żałobie (La mariée était en noir) – Julie Kohler
- The Immortal Story – Virginie Ducrot
- 1966 Mademoiselle – mademoiselle
- 1965 Falstaff (Campanadas a medianoche) – Doll Tearsheet
- Viva Maria! – Maria 1
- 1964 Mata Hari – Margaretha Geertruida
- Dziennik panny służącej (Le journal d'une femme de chambre) – Célestine
- Pociąg (The Train) – Christine
- 1963 Peau de banane – Cathy
- Błędny ognik (Le feu follet) – Jeanne
- 1962 Proces (Le procès) – Marika Burnstner
- Jules i Jim (Jules et Jim) – Catherine
- 1961 Noc (La notte) – Lidia Pontano
- 1960 Le dialogue des Carmélites – matka Maria
- Moderato cantabile – Anne Desbarèdes
- 1959 Niebezpieczne związki (Les liaisons dangereuses) – Juliette Valmont
- 1958 Kochankowie (Les amants) – Jeanne Tournier
- Windą na szafot (Ascenseur pour l'échafaud) – Florence Carala
- 1954 Królowa Margot (La reine Margot) – Małgorzata de Valois
- Nie dotykać łupu (Touchez pas au grisbi) – Josy
- 1953 Julietta – Rosie Facibey
Reżyserka
[edytuj | edytuj kod]- 1983 Lillian Gish (dokumentalny)
- 1979 L'adolescente
- 1976 Światło (Lumière)
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Nagroda BAFTA Najlepsza aktorka: 1967 Viva Maria!
- Cezar
- Najlepsza aktorka: 1992 Spacer brzegiem morza
- Honorowy César: 1995
- Honorowy Super César: 2008
- Nagroda na MFF w Cannes
- Złota Palma dla najlepszej aktorki: 1960 Moderato cantabile
- Honorowa Złota Palma: 2003
- Nagroda na MFF w Berlinie Honorowy Złoty Niedźwiedź: 2000
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Anita Gates , Jeanne Moreau, Femme Fatale of French New Wave, Is Dead at 89 [online], nytimes.com, 31 lipca 2017 [dostęp 2017-07-31] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-31] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jeanne Moreau w bazie IMDb (ang.)
- Jeanne Moreau w bazie Filmweb
- Jeanne Moreau w bazie Notable Names Database (ang.)
- Nieoficjalna strona Jeanne Moreau
- ISNI: 0000000121183641
- VIAF: 4543501
- ULAN: 500355455
- LCCN: n82137117
- GND: 118864688
- NDL: 00621159
- LIBRIS: dbqtz28x1blcskg
- BnF: 13897692n
- SUDOC: 029056942
- SBN: RAVV088699
- NLA: 35946334
- NKC: ola2002139982
- BNE: XX1166658
- NTA: 099916258
- BIBSYS: 98074515
- CiNii: DA08219894
- PLWABN: 9810703990205606
- NUKAT: n2005108228
- J9U: 987007460299805171
- CANTIC: a19535673
- LNB: 000251163
- NSK: 000133501
- KRNLK: KAC2020K9284
- LIH: LNB:V*326142;=BE
- Francuskie aktorki filmowe
- Francuskie aktorki teatralne
- Francuskie wokalistki
- Oficerowie Legii Honorowej
- Odznaczeni Orderem Narodowym Zasługi (Francja)
- Francuzi odznaczeni Orderem Sztuki i Literatury
- Komandorzy Orderu Sztuki i Literatury
- Laureaci Honorowego Cezara
- Laureaci Honorowego Złotego Niedźwiedzia
- Laureaci Europejskiej Nagrody Filmowej Za Osiągnięcia Życia
- Laureatki nagrody za pierwszoplanową rolę kobiecą na Festiwalu Filmowym w Cannes
- Laureatki nagrody BAFTA dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej
- Laureaci nagrody BAFTA Fellowship
- Laureaci Cezara
- Francuzi pochodzenia irlandzkiego
- Francuzi pochodzenia brytyjskiego
- Ludzie urodzeni w Paryżu
- Urodzeni w 1928
- Zmarli w 2017